Bài giảng Sinh học Lớp 9 - Tiết 49: Quần thể sinh vật - Năm học 2017-2018

Quần thể sinh vậtTiết 49: 1 231 . Tập hợp các cây thông ở đồi Phú Thọ2. Tập hợp các cá thể chim cánh cụt ở Bắc cực3. Tập hợp các cá thể chim đà điểu ở châu phiThế nào là quần thể sinh vật?Quần thể sinh vật là tập hợp những cá thể cùng loài cùng sống trong một khoảng không gian nhất định, ở một thời điểm nhất định , các cá thể có khả năng sinh sản tạo ra các thế hệ mới.? H·y ®¸nh dÊu (x) vµo « trèng trong b¶ng nh÷ng vÝ dô vÒ quÇn thÓ sinh vËt vµ tËp hîp c¸c c¸ thÓ kh«ng ph¶i lµ quÇn thÓ sinh vËtVÝ dôQuÇn thÓ sinh vËtKh«ng ph¶i quÇn thÓ sinh vËtTËp hîp c¸c c¸ thÓ r¾n hæ mang, có mÌo vµ lîn rõng sèng trong mét rõng m­a nhiÖt ®íiRõng c©y th«ng nhùa ph©n bè t¹i vïng nói §«ng B¾c ViÖt NamTËp hîp c¸c c¸ thÓ c¸ chÐp, c¸ mÌ, c¸ r« phi sèng chung trong mét ao.C¸c c¸ thÓ r¾n hæ mang sèng ë ba hßn ®¶o c¸ch xa nhau.C¸c c¸ thÓ chuét ®ång sèng trªn mét ®ång lóa. C¸c c¸ thÓ chuét ®ùc vµ c¸I cã kh¶ n¨ng giao phèi víi nhau sinh ra chuét con. Sè l­îng chuét phô thuéc nhiÒu vµo l­îng thøc ¨n cã trªn c¸nh ®ång. XXXXXI: Thế nào là một quần thể sinh vật?Bµi tËp 1 : Khoanh trßn vµo nh÷ng tËp hîp sinh vËt lµ quÇn thÓ :TËp hîp c¸c con chim h¹c ë ®Çm lÇy Pantanal.TËp hîp c¸c con ngùa v»n ë hoang m¹c Kenia. TËp hîp c¸c con chim c¸nh côt ë bê biÓn Nam Cùc.TËp hîp c¸c con voi trong c«ng viªn Thñ LÖ.TËp hîp c¸c con khØ trong c«ng viªn Thñ LÖ.TËp hîp c¸c c©y lóa trªn mét c¸nh ®ång lóa.Em hãy kể thêm một số quần thể khác mà em biết?Quần thể san hôQuần thể cá ngựaQuần thể chèQuần thể senQuần thể lúaQuần thể cọKh«ng ph¶i lµ quÇn thÓ sinh vËtKh«ng ph¶i lµ quÇn thÓ sinh vËtMột lồng gà, một chậu cá chép có phải là quần thể hay không?Không phải là một quần thể, vì lồng gà và chậu cá chép chỉ có dấu hiệu bên ngoài của quần thể. Để nhận biết 1 quần thể sinh vật cần có dấu hiệu bên ngoài và dấu hiệu bên trong.I. ThÕ nµo lµ mét quÇn thÓ sinh vËt?1. TØ lÖ giíi tÝnh.C¸c nhãm tuæiý nghÜa sinh th¸iNhãm tuæi tr­íc sinh s¶nNhãm tuæi sinh s¶nNhãm tuæi sau sinh s¶nCã vai trß lµm t¨ng khèi l­îng vµ kÝch th­íc cña quÇn thÓQuyÕt ®Þnh møc sinh sản cña quÇn thÓ.Kh«ng ảnh h­ëng tíi sù ph¸t triÓn cña quÇn thÓ.2. Thµnh phÇn nhãm tuæiII. Nh÷ng ®Æc tr­ng c¬ b¶n cña quÇn thÓTiÕt 49: QuÇn thÓ sinh vËtABCD¹ng ph¸t triÓnD¹ng æn ®ÞnhD¹ng gi¶m sót,Nhãm tuæi tr­íc sinh s¶nNhãm tuæi sinh s¶nNhãm tuæi sau sinh s¶n QuÇn thÓ cã nhiÒu nhãm tuæi, mçi nhãm tuæi cã ý nghÜa sinh th¸i kh¸c nhau X¸c ®Þnh d¹ng th¸p tuæi cña quÇn thÓ nai qua c¸c sè liÖu sau: Nhãm tuæi tr­íc sinh s¶n: 15 con/ha. Nhãm tuæi ®ang sinh s¶n: 50 con/ha. Nhãm tuæi sau sinh s¶n: 5 con/ha.II. Những đặc trưng cơ bản của quần thể1. Tỉ lệ giới tính2. Thành phần nhóm tuổi3.Mật độ quần thể3. Mật độ quần thể Một vài ví dụ về mật độ quần thể.Mật độ cây bạch đàn: 625 cây/ha đồiMật độ sâu rau: 2 con/m2 ruộng rauMật độ chim sẻ: 10 con/ha đồng lúaMật độ tảo xoắn : 0,5 gam /m3 nước 2 con s©u/m2chØ sè vÒ mËt ®é quÇn thÓ thay ®æiv× lÝ do nµo? ?2 con chim ­ng / 10km2625 c©y c¬m nguéi /ha30g t¶o n©u/m3I. ThÕ nµo lµ mét quÇn thÓ sinh vËt?II. Nh÷ng ®Æc tr­ng c¬ b¶n cña quÇn thÓKhi tiÕt trêi Êm ¸p vµ ®é Èm kh«ng khÝ cao sè l­îng muçi nhiÒu hay Ýt?Sè l­îng Õch t¨ng cao vµo mïa nµo trong n¨m trong n¨m?Chim cu g¸y th­êng xuÊt hiÖn vµo thêi gian nµo trong n¨m?Cho vÝ dô vÒ sù thay ®æi sè l­îng c¸ thÓ trong quÇn thÓ?Dùa vµo kiÕn thøc thùc tÕ => tr¶ lêi c©u hái.III. ¶nh h­ëng cña m«i tr­êng tíi quÇn thÓ sinh vËt. C¸c ®iÒu kiÖn sèng cña m«i tr­êng thay ®æi sÏ dÉn tíi sù thay ®æi sè l­îng c¸ thÓ cña quÇn thÓ.TiÕt 49: QuÇn thÓ sinh vËtQua c¸c vÝ dô, em rót ra ®­îc ®iÒu g× vÒ ¶nh h­ëng cña m«i tr­êng lªn quÇn thÓ?III. Ảnh hưởng của môi trường tới mật độ quần thể.Khi thời tiết ấm áp và độ ẩm không khí cao, số lượng muỗi nhiều hay ít?Muỗi nhiều ở thời tiết ẩm do sinh sản nhiều.2. Số lượng ếch nhái tăng cao vào mùa mưa hay mùa khô?Mùa mưa lượng ếch, nhái tăng.3. Chim cu gáy xuất hiện nhiều vào thời gian nào trong năm?Mùa gặt lúa chim cu gáy xuất hiện nhiều.4. Hãy cho 2 ví dụ về sự biến động số lượng các cá thể trong quần thể.Sâu rau xuất hiện nhiều khi thời tiết ẩm và mưa phùn.Chuột xuất hiện nhiều khi số lượng mèo giảm.III. Ảnh hưởng của môi trường tới quần thể sinh vật.TRong sản xuấtViệc điều chỉnh mật độ cáthể có ý nghĩa như thế nào?Trồng cây với mật độ hợp lý. Thả cá vừa phải phù hợp với diện tích1234567Trß ch¬i « ch÷Q U A N H £ H ¤ T R ¥1234567Cã 11 ch÷ c¸i: Khi trêi gi¸ rÐt, c¸c sinh vËt cïng loµi quÇn tô bªn nhau. Chóng cã mèi quan hÖ g×?Q U A N H £ H ¤ T R ¥12345672. Cã 7 ch÷ c¸i: Lµ d¹ng th¸p tuæi mµ sè l­îng c¸ thÓ cña quÇn thÓ biÕn ®æi theo h­íng gi¶m dÇn.G I A M S U TQ U A N H £ H ¤ T R ¥12345673. Cã 5 ch÷ c¸i: §Æc tr­ng nµy cña quÇn thÓ cho biÕt sè l­îng sinh vËt cã trong mét ®¬n vÞ diÖn tÝch hay thÓ tÝch.G I A M S U TM ¢ T § ¤ Q U A N H £ H ¤ T R ¥12345674. Cã 6 ch÷ c¸i:Lµ mét d¹ng th¸p tuæi mµ sè l­îng c¸ thÓ cña quÇn thÓ Ýt thay ®æi.G I A M S U TM ¢ T § ¤ ¤ N § I N HQ U A N H £ H ¤ T R ¥12345675. Cã 9 ch÷ c¸i:Lµ mét d¹ng th¸p tuæi mµ sè l­îng c¸ thÓ cña quÇn thÓ biÕn ®æi theo h­íng t¨ng lªn.G I A M S U TM ¢ T § ¤ ¤ N § I N H P H A T T R I £ NQ U A N H £ H ¤ T R ¥12345676. Cã 9 ch÷ c¸i:Trong ®iÒu kiÖn bÊt lîi (thiÕu thøc ¨n, n¬i ë), c¸c sinh vËt trong tù nhiªn cã mèi quan hÖ nµy.G I A M S U TM ¢ T § ¤ ¤ N § I N H P H A T T R I £ N C A N H T R A N HQ U A N H £ H ¤ T R ¥12345677. Cã 12 ch÷ c¸i:§Æc tr­ng nµy gióp ta ®¸nh gi¸ ®­îc tiÒm n¨ng sinh s¶n cña quÇn thÓ.G I A M S U TM ¢ T § ¤ ¤ N § I N H P H A T T R I £ N C A N H T R A N H T I L £ G I ¥ I T I N HQ U A N H £ H ¤ T R ¥G I A M S U TM ¢ T § ¤ ¤ N § I N H P H A T T R I £ N C A N H T R A N H T I L £ G I ¥ I T I N H1234567QUÇNTHÓ