Bài soạn môn Địa lý 10 - Bài 23: Cơ cấu dân số

Ngày soạn :26/11/2007 Tuần :13 Ngày giảng : Tiết :26 Lớp : 10 Ban :A,B BÀI 23 CƠ CẤU DÂN SỐ I / MỤC TIÊU : 1/ Kiến thức : hiểu và phân biệt được các loại cơ cấu dân số; nhận biết được ảnh hưởng của cơ cấu dân số đến sự phát triển dân số và phát triển kinh tế-xã hội. Biết cách phân chia dân số theo nhóm tuổi và cách biểu hiện tháp tuổi. 2/ Kĩ năng :rèn luyện kĩ năng phân tích và nhận xét bảng số liệu, biểu đồ, sơ đồ, lược đồ cơ cấu dân số. 3/ Thái độ :nhận thức được dân số nước ta trẻ, nhu cầu về giáo dục và việc làm ngày càng lớn. Ý thức được vai trò của giới trẻ đối với dân số, giáo dục, lao động và việc làm. II / CHUẨN BỊ : 1/ Giáo viên :bản đồ giáo khoa phân bố dân cư và các đô thị lớn ( Máy chiếu ) 2/ Học sinh :các hình vẽ – sgk và đồ dùng học nhóm. III / HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC : 1/ Ổn định lớp & Kiểm tra bài cũ ( trắc nghiệm ) 3. Tõ n¨m 1804 ®Õn 2001, d©n sè thÕ giíi kh«ng cã xu h­íng: a. Rĩt ng¾n thêi gian t¨ng thªm 1 tØ ng­êi. b. Rĩt ng¾n thêi gian d©n sè t¨ng gÊp ®«i. c. Gia t¨ng nhanh sè l­ỵng. d. Gi¶m nhanh sù bïng nỉ d©n sè. 4. TØ suÊt sinh th« lµ t­¬ng quan gi÷a: a. Sè trỴ em ®­ỵc sinh ra so víi d©n sè mét n­íc. b. Sè trỴ em ®­ỵc sinh ra trong mét n¨m so víi d©n sè mét n­íc. c. Sè trỴ em ®­ỵc sinh ra trong mét n¨m so víi d©n sè trung b×nh cïng thêi gian ®ã cđa mét n­íc. d. Sè trỴ em ®­ỵc sinh ra so víi d©n sè trung b×nh cđa mét n­íc. 5. TØ sè gi÷a ng­êi chÕt trong mét n¨m so víi sè d©n trung b×nh cïng thêi gian ®ã (tÝnh b»ng 0/00), ®­ỵc gäi lµ: a. TØ suÊt tư. b. TØ suÊt tư th«. c. TØ lƯ tư. d. TØ lƯ tư th«. 2/ Bài mới : a/ Mở bài :Cơ cấu dân số là gì? Có các loại cơ cấu nào? Có ảnh hưởng ntn? b/ Tiến trình bài mới : Thời lượng Hoạt động của Giáo viên & Học sinh Kiến thức cơ bản 5 Phút 10 Phút 10 phút 10 phút HĐ1 : Nhóm - Bước 1 : chia nhóm: + Nhóm 1 : cơ cấu dân số theo giới. + Nhóm 2 : cơ cấu dân số theo độ tuổi + Nhóm 3 : tháp tuổi HĐ 2 : Cả lớp - Cơ cấu dân số lao động cho ta biết điều gì? - Thế nào là nguồn lao động? - Phân biệt nhóm hoạt động kinh tế và không hoạt động? HĐ 3: Cá nhân / cặp - Bước 1 : hình 23.2 : + Chia mấy khu vực hoạt động kinh tế? + Câu hỏi mục II.1.b – trang 91? - Bước 2 : Hs trình bày,Gv chuan kiến thức. HĐ 4 : Cá nhân / cặp - Bước 1 : Sgk + hiểu biết: + Cơ cấu cho biết điều gì? + Tiêu chí để xác định? + Bảng 23 nêu nhận xét về tỉ lệ người biết chữ và số năm đi học của các nhóm nước ? liên hệ Việt Nam? + Còn có các cơ cấu nào khác về xã hội? -Bước 2:Hsinh trình bày,Gviên chuẩn kiến thức. I/ Cơ cấu sinh học: 1/ Cơ cấu dân số theo giới: - Biểu thị tương quan giữa giới nam so với giới nữ hoặc so với tổng số dân. - Biến động theo thời gian và có sự khác nhau theo không gian. 2/ Cơ cấu dân số theo tuổi: - Là sự tập hợp những nhóm người sắp xếp theo các nhóm tuổi nhất định. - Chia làm 3 nhóm tuổi chính - Quy định dân số già và dân số trẻ. - Tháp dân số là một biểu đồ thể hiện cơ cấu dân số theo tuổi và giới tính. - Có 3 kiểu tháp cơ bản. - Nhìn vào tháp dân số biết được: giới, tuổi, sinh, tử, gia tăng, tuổi thọ II/ Cơ cấu xã hội của dân số : 1/ Cơ cấu lao động: a/ Nguồn lao động: - Bao gồm dân số trong độ tuổi từ 15 tuổi trở lên có khả năng lao động. - Chia làm 2 nhóm. b/ Dân số hoạt động theo khu vực kinh tế: - Chia theo 3 khu vực sản xuất của nền kinh tế. - Có sự khác nhau giữa các nước. 2/ Cơ cấu dân số theo trình độ văn hóa: - Căn cứ : tỉ lệ người biết chữ ( từ 15 trở lên và số năm đi học ( 25 tuổi trở lên ) - Chênh lệch nhiều ở 2 nhóm nước ( liên hệ VNam ) IV / ĐÁNH GÍA : * Trắc nghiệm : ý nghÜa to lín cđa c¬ cÊu d©n sè thĨ hiƯn ë chç, dùa vµo c¬ cÊu d©n sè cã thĨ: a. X¸c ®Þnh ®­ỵc ®Ỉc tr­ng c¬ b¶n cđa d©n sè. b. Ph©n tÝch ®­ỵc ¶nh h­ëng cđa c¸c ®Ỉc tr­ng d©n sè ®Õn sù biÕn ®éng d©n sè. c. Ph©n tÝch mèi qua hƯ gi÷a d©n sè vµ ph¸t triĨn. d. TÊt c¶ ®Ịu ®ĩng. 2. C¬ cÊu theo giíi ¶nh h­ëng ®Õn: a. Ph©n bè s¶n xuÊt. b. Tỉ chøc ®êi sèng x· héi. c. ChiÕn l­ỵc ph¸t triĨn kinh tÕ - x· héi. d. TÊt c¶ ®Ịu ®ĩng 3. ThĨ hiƯn tỉng hỵp c¸c ®Ỉc ®iĨm vỊ t×nh h×nh sinh, tư, tuỉi thä, kh¶ n¨ng ph¸t triĨn d©n sè vµ nguån lao ®éng cđa mét quèc gia lµ ý nghÜa quan träng cđa: a. C¬ cÊu d©n sè theo giíi. b. C¬ cÊu d©n sè theo ®é tuỉi. c, C¬ cÊu d©n sè theo lao ®éng. d. C¬ cÊu d©n sè theo khu vùc kinh tÕ. V / HOẠT ĐỘNG TIẾP NỐI : - Làm câu 3 – sgk – trang 92 - Chuẩn bị bài 24 – sgk – trang 93 . -------------------------&----------------------------