Giảng văn tiết: 20, 21: Tuyên ngôn độc lập, tác giả Hồ Chí Minh

Gi¶ng v¨n Ngµy so¹n: TiÕt: 20,21 Tuyªn ng«n ®éc lËp Hå ChÝ Minh a. Môc ®Ých yªu cÇu: Gióp HS: - N¾m ®­îc hoµn c¶nh s¸ng t¸c cña t¸c phÈm, ®Æc tr­ng thÓ lo¹i cña "Tuyªn ng«n ®éc lËp". - Ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ ®óng b¶n "Tuyªn ng«n ®éc lËp" nh­ mét ¸ng v¨n chÝnh luËn mÉu mùc. B. ph­¬ng ph¸p: - §äc - hiÓu. - C¶m thô. - Ph©n tÝch - më réng. c. KÕ ho¹ch bµi d¹y: * Bµi cò: Tr×nh bµy c¸c ®Æc ®iÓm chung cña VHVN tõ 1945 ®Õn 1975. * Bµi míi: I. Giíi thiÖu chung: - Nªu hoµn c¶nh s¸ng t¸c "Tuyªn ng«n ®éc lËp"? - Bèi c¶nh lÞch sö? - Theo em, B¸c viÕt "Tuyªn ng«n ®éc lËp" ®Ó lµm g×? - Hoµn c¶nh s¸ng t¸c: + 19.8.1945: ChÝnh quyÒn Hµ Néi vÒ tay nh©n d©n. + 26.8.1945: Hå ChÝ Minh tõ chiÕn khu ViÖt B¾c vÒ Hµ Néi. + T¹i c¨n nhµ 48 - Hµng Ngang, Ng­êi so¹n th¶o "Tuyªn ng«n ®éc lËp". + 2.9.1945: §äc "Tuyªn ng«n ®éc lËp" t¹i Qu¶ng Tr­êng Ba §×nh. Hoµn c¶nh réng: + PhÝa Nam: thùc d©n Ph¸p nÊp sau l­ng qu©n ®éi Anh tiÕn vµo §«ng D­¬ng. + PhÝa B¾c: bän Tµu T­ëng - nÊp sau l­ng lµ ®Õ quèc Mü. ® nh©n nh­îng ®Ó thùc d©n Ph¸p trë l¹i §«ng D­¬ng víi luËn ®iÖu: §«ng D­¬ng lµ ®Êt "b¶o hé" cña Ph¸p. - §èi t­îng: + Nh©n d©n c¶ n­íc + Nh©n d©n thÕ giíi. + §Õ quèc, thùc d©n. - Môc ®Ých: + Tuyªn bè, kh¼ng ®Þnh quyÒn ®éc lËp - tù do cña d©n téc. + Cuéc ®Êu tranh ®Ó b¸c bá luËn ®iÖu xuyªn t¹c. II. Ph©n tÝch: 1. §o¹n thø nhÊt: Kh¼ng ®Þnh quyÒn ®éc lËp tù do: - T¸c gi¶ ®· më ®Çu b¶n "Tuyªn ng«n ®éc lËp" nh­ thÕ nµo? - ý nghÜa cña c¸ch më ®Çu Êy? - NhËn xÐt c¸ch lËp luËn cña HCM? - Më ®Çu: dÉn hai b¶n Tuyªn ng«n ®éc lËp cña Ph¸p vµ Mü: TÊt c¶ mäi ng­êi sinh ra ®Òu cã quyÒn b×nh ®¼ng... ® kh¼ng ®Þnh quyÒn tù do tÊt yÕu cña con ng­êi ® truyÒn thèng t­ t­ëng cña nh÷ng cuéc CM vÜ ®¹i cña n­íc Ph¸p - Mü. - ý nghÜa: + Kh¼ng ®Þnh quyÒn tù do ®éc lËp cña ng­êi ViÖt, d©n téc ViÖt (quyÒn tÊt yÕu ®· ®­îc ng­êi Ph¸p - Mü thõa nhËn). + Tranh luËn víi kÎ thï: chóng x©m l­îc VN lµ vi ph¹m quyÒn ®éc lËp, tù do Êy... lµ lµm vÊy m¸u l¸ cê nh©n ®¹o, ®i ng­îc l¹i t­ t­ëng cña tæ tiªn ng­êi Ph¸p - Mü ® lÊy "gËy «ng ®Ëp l­ng «ng". Þ Lý lÏ võa khÐo lÐo võa c­¬ng quyÕt, võa thuyÕt phôc, võa cã tÝnh luËn chiÕn: + §Æt 3 cuéc CM, 3 nÒn ®éc lËp ngang hµng nhau ® tù hµo d©n téc. + C©u kh¼ng ®Þnh ng¾n gän: "§ã lµ nh÷ng lÏ ph¶i...": khëi ®Çu cho phong trµo ®Êu tranh CM ë c¸c n­íc thuéc ®Þa. 2. §o¹n thø hai: Kh¼ng ®Þnh t­ c¸ch ®éc lËp cña d©n téc: -T¸c gi¶ ®· kh¼ng ®Þnh t­ c¸ch ®éc lËp, ®Ëp tan luËn ®iÖu xuyªn t¹c cña kÎ thï b»ng hÖ thèng lËp luËn nh­ thÕ nµo? - Ng­êi ®· dÉn nh÷ng dÉn chøng cô thÓ nµo? - Em h·y nhËn xÐt tÝnh chÊt cña nh÷ng chøng cø Êy? - Môc ®Ých cña hÖ thèng lËp luËn Êy? - NhËn xÐt søc m¹nh lËp luËn? * V¹ch trÇn nh÷ng hµnh ®éng "tr¸i h¼n víi nh©n ®¹o vµ chÝnh nghÜa" cña thùc d©n Ph¸p: - Chóng truyªn truyÒn c«ng lao "khai ho¸" nh­ng: + tuyÖt ®èi kh«ng cho quyÒn tù do d©n chñ. + chia rÏ d©n téc b»ng chÕ ®é 3 kú. + lËp nhµ tï nhiÒu h¬n tr­êng häc. + t¾m m¸u c¸c phong trµo yªu n­íc. + thi hµnh chÝnh s¸ch ngu d©n. + bèc lét nh©n d©n ta d· man ® 2 triÖu ®ång bµo chÕt ®ãi. Þ Chøng cø cô thÓ: ®Ëp tan luËn ®iÖu "khai ho¸" dèi tr¸ cña thùc d©n Ph¸p - thùc chÊt: c­íp n­íc, c­íp quyÒn tù do d©n chñ. - Chóng tuyªn truyÒn luËn ®iÖu "b¶o hé", nh­ng: + Trong 5 n¨m, b¸n n­íc ta 2 lÇn cho NhËt (cô thÓ: mïa xu©n 1940; 9. 3. 1945). + Khñng bè ViÖt Minh, kh«ng chÞu liªn minh chèng NhËt. Þ tr¸i h¼n víi luËn ®iÖu "b¶o hé". Nh­ vËy, b»ng dÉn chøng x¸c thùc, tiªu biÓu kh«ng thÓ chèi c·i, Ng­êi ®· ®Ëp tan luËn ®iÖu kÎ thï, ®Ó kh¼ng ®Þnh: + Ph¸p c­íp quyÒn tù do, d©n chñ, kh«ng cã t­ c¸ch trë l¹i §«ng D­¬ng. + ChÝnh nghÜa cña cuéc kh¸ng chiÕn (chèng x©m l­îc). * Kh¼ng ®Þnh t­ c¸ch lµm chñ, ®éc lËp cña d©n téc: - VN ®· lÊy l¹i ®Êt n­íc tõ tay NhËt. - VN ®· ®¸nh ®æ xiÒng xÝch thùc d©n vµ chÕ ®é qu©n chñ. - VN cã th¸i ®é khoan hång vµ nh©n ®¹o ®èi víi kÎ thï ® vÎ ®Ñp cña chÝnh nghÜa. Þ kh¼ng ®Þnh d©n téc VN ®ñ t­ c¸ch ®Ó ®­îc ®éc lËp. * HÖ thèng dÉn chøng cô thÓ, tiªu biÓu LËp luËn chÆt chÏ C©u v¨n ng¾n gän §iÖp tõ "sù thËt", ®iÖp cÊu tróc c©u. Þ Giäng ®iÖu hïng hån víi tÝnh thuyÕt phôc cao ® søc m¹nh cña lý lÏ vµ lËp luËn. 3. §o¹n thø ba: Tuyªn bè nÒn ®éc lËp tù do cña d©n téc: - Lêi tuyªn bè nÒn ®éc lËp tù do cña d©n téc ë ®o¹n cuèi cïng cã ý nghÜa nh­ thÕ nµo? - Kh¼ng ®Þnh: + §éc lËp, tù do lµ quyÒn ph¶i cã. + §éc lËp, tù do lµ hiÖn thùc. ® Lêi tuyªn bè m¹nh mÏ, ®Çy tù hµo. - Nªu cao quyÕt t©m gi÷ v÷ng nÒn ®éc lËp. * Cñng cè: - "Tuyªn ng«n ®éc lËp" lµ ¸ng v¨n chÝnh luËn mÉu mùc. - TÇm t­ t­ëng, tÇm v¨n ho¸ lín cña t¸c phÈm. * DÆn dß: - Häc bµi theo c©u hái trong SGK. - ChuÈn bÞ LV: LËp luËn trong v¨n nghÞ luËn.