Giáo án giảng dạy môn Vật lý 10 (cơ bản) - Hoàng Văn Tuấn - Bài 22 – Ngẫu lực

BÀI 22 – NGẪU LỰC Ngày soạn: 29/12 I – MỤC TIÊU 1. Kiến thức Phát biểu được định nghĩa ngẫu lực Viết được công thức tính momen của ngẫu lực 2. Kỹ năng Biết vận dụng các kiến thức trong bài, kết hợp với những kiến thức đã học để giải thích một số hiện tượng và giải một số bài tập Vận dụng được khái niệm ngẫu lực để giải thích một số hiện tượng vật lý thường gặp trong đời sống và kỹ thuật Vận dụng được công thức tính momen của ngẫu lực để giải được những bài tập cơ bản Nêu được một số ví dụ về ứng dụng của ngẫu lực trong thực tế và trong kỹ thuật II – CHUẨN BỊ 1. Giáo viên Giáo án, giải trước các bài tập trong sgk, chuẩn bị thêm một số câu hỏi và bài tập khác, tìm một số hiện tượng trong đời sống liên quan đến bài học Một số dụng cụ như tuavít, vòi nước 2. Học sinh Ôn lại các kiến thức về momen lực Tham khảo trước bài học mới III – TIẾN TRÌNH LÊN LỚP Hoạt động 1: Ổn định lớp, kiểm tra sĩ số & kiểm tra bài cũ Hoạt động của hs Trợ giúp của gv Giữ trật tự, chuẩn bị tài liệu để học bài Trả lời câu hỏi của giáo viên Nhận xét câu trả lời của bạn Nhắc học sinh ổn định lớp, chuẩn bị tài liệu để học bài Nêu câu hỏi: Thế nào là chuyển động tịnh tiến Mức quán tính của một vật chuyển động quay phụ thuộc vào những yếu tố nào? Gọi học sinh trả lời Nhận xét, cho điểm Hoạt động 2: Nhận biết khái niệm ngẫu lực Hoạt động của hs Trợ giúp của gv Tìm hiểu hợp lực của hai lực song song không cùng giá, ngược chiều, cùng độ lớn và cùng tác dụng vào một vật Từ mâu thuẫn dẫn đến khái niệm ngẫu lực Lấy ví dụ về ngẫu lực Yêu cầu tìm hợp lực của ngẫu lực. Hướng dẫn: sử dụng quy tắc hợp lực song song để xác định hợp lực bằng không mà vẫn gây ra chuyển động quay của vật, đó là điều vô lý Nhận xét các câu trả lời của học sinh Hoạt động 3: Tìm hiểu tác dụng của ngẫu lực đối với vật rắn Hoạt động của hs Trợ giúp của gv Quan sát và nhận xét về xu hướng chuyển động ly tâm của các phần ngược phía so với trọng tâm của vật Quan sát và nhận xét về chuyển động của trọng tâm vật đối với trục quay Mô phỏng và giới thiệu về tác dụng của ngẫu lực với vật rắn không có trục quay cố định Mô phỏng và giới thiệu về tác dụng của ngẫu lực với vật rắn có trục quay cố định Giới thiệu về ứng dụng trong thực tế khi chế tạo các bộ phận quay Hoạt động 4: Xây dựng công thức tính momen của ngẫu lực Hoạt động của hs Trợ giúp của gv Tính momen của từng lực đối với trục quay O vuông góc với mặt phẳng chứa ngẫu lực Tính momen của ngẫu lực đối với trục O Trả lời C2 Yêu cầu học sinh tính momen của từng lực đối với trục quay O Hướng dẫn: xét tác dụng làm quay của từng momen lực đối với vật Tổng quát hoá bằng công thức 22.1 Hoạt động 5: Vận dụng & củng cố bài học Hoạt động của hs Trợ giúp của gv Trả lời các câu hỏi 1, 2 sgk Giải bài tập 1, 2 sgk Ghi nhận kiến thức về sự nở vì nhiệt và các ứng dụng của nó Nhận xét câu trả lời của học sinh Nhận xét, đánh giá kết quả giờ học Hoạt động 6: Giao nhiệm vụ về nhà Hoạt động của hs Trợ giúp của gv Ghi câu hỏi và bài tập về nhà Ghi những chuẩn bị cho bài sau Nêu câu hỏi và bài tập Yêu câu hs chuẩn bị bài học tiếp theo IV. Nội dung chính Hệ hai lực song song, ngược chiều, có độ lớn bằng nhau và cùng tác dụng vào một vật được gọi là ngẫu lực Ngẫu lực tác dụng vào một vật chỉ làm cho vật quay chứ không tịnh tiến Momen của ngẫu lực: M = F.d (d là khoảng cách giữa hai giá của hai lực) Momen của ngẫu lực không phụ thuộc vào vị trí của trục quay vuông góc với mặt phẳng chứa ngẫu lực