Giáo án môn Địa lý lớp 10 - Bài 57: Môi trường và sự phát triển bền vững

GIÁO ÁN ĐỊA LÝ 10 ( BAN NÂNG CAO) Bài 57: MÔI TRƯỜNG VÀ SỰ PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG MỤC TIÊU BÀI HỌC Sau bài học, học sinh cần: Phân tích được mối quan hệ giữa môi trường và phát triển nói chung, ở các nước phát triển và đang phát triển nói riêng. Trình bày được những mâu thuẫn, khó khăn mà các nước đang phát triển phải giải quyết trong mối quan hệ giữa môi trường và phát triển. Có thái độ và hành vi đúng với môi trường; tuyên truyền, giáo dục về bảo vệ môi trường. THIẾT BỊ DẠY HỌC Hình ảnh, máy vi tính, máy chiếu. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC HOẠT ĐỘNG CỦA GV & HS NỘI DUNG CHÍNH VÀO BÀI: - Tiết trước các em đã được tìm hiểu vấn đề tài nguyên thiên nhiên và môi trường. Nhưng vấn đề môi trường hiện nay ngày càng nghiêm trọng. - GV cho hs quan sat một số hình ảnh - GV đặt câu hỏi: Chúng ta đang phải đối mặt với những vấn đề môi trường nào? - Như vậy hôm nay chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về “ Môi trường và sự phát triển bền vững” I. HOẠT ĐỘNG 1: Cả lớp GV giao nhiệm vụ cho học sinh: Cả lớp quan sát một số hình ảnh trong Slide 3 và sách giáo khoa, tìm hiểu nội dung được đề cập trong mục 1. HS suy nghĩ và trình bày nội dung, trả lời câu hỏi giáo viên đã đưa ra. GV tóm tắt và chuẩn kiến thức ( Slide 4) + Yêu cầu học sinh phải nêu được sự mâu thuẫn giữa phát triển xã hội và nguồn tài nguyên có hạn, hướng giải quyết. GV giải thích khái niệm: phát triển bền vững, ô nhiễm và suy thoái môi trường. ( Slide 5) GV cho HS quan sát hình ảnh trong Slide 6, đặt câu hỏi: Những báo động về thủng tầng ôdôn , về sự nóng lên của Trái Đất do các khí thải làm tăng hiệu ứng nhà kính có phải là những báo động về khủng hoảng môi trường không? GV đặt câu hỏi: Tại sao vấn đề môi trường lại có tính toàn cầu và việc giải quyết những vấn đề mnôi trường đòi hỏi phải có sự phối hợp giữa các quốc gia? + Yêu cầu học sinh thảo luận về câu hỏi, đưa ra một số ví dụ cụ thế. GV chuẩn kiến thức.( Slide 7). Trên đây là những vấn đề môi trường chung của toàn cầu, bây giờ chúng ta sẽ đi tìm hiểu cụ thể ở các nhóm nước. II. HOẠT ĐỘNG 2: HS làm việc theo cặp. - GV giao nhiệm vụ: HS quan sát hình ảnh Slide 8 và tìm hiểu nội dung trong mục II, cho biết những vấn đề môi trường ở các nước phát triển và nguyên nhân của nó. - HS lên trình bày nội dung đã tìm hiểu - GV cho học sinh xem một đoạn phim về ô nhiểm không khí ở các nước phát triển để thấy rõ vấn đề môi trường ở các nước này. ( Slide 10) - GV tóm tắt và chuẩn kiến thức, nhấn mạnh trách nhiệm của các nước phát triển với vấn đề ô nhiễm toàn cầu. ( Slide 9) - GV đặt câu hỏi: hãy tìm ví dụ để cho thấy các nước phát triển đã làm trầm trọng thếm vấn đề môi trường ở các nước đang phát triển. - Gv cho học sinh quan sát : Bản đồ 10 nơi ô nhiễm nhất hành tinh, để thấy rõ được hầu hết đều tập trung ở các nước phát triển. ( Slide 11) III. HOẠT ĐỘNG 3: Hoạt động theo nhóm. - GV chia lớp thành 4 nhóm: + Nhóm 1 và 2 tìm hiểu và trình bày về các vấn đề môi trường và phát triển ở các nước đang phát triển trong mục 1. ( Những khó khăn gặp phải). + Nhóm 3 và 4 tìm hiểu về tình hình khai thác và chế biến khoáng sản ở các nước đang phát triển. HS thảo luận nhóm( khoảng 7 phút). HS báo cáo kết quả thảo luận ( nhóm cử đại diện lên trình bày, nhóm còn lại nhận xét và bổ sung). GV tóm tắt chuẩn kiến thức. Trong mục 1, giáo viên cho HS quan sát một số hình ảnh về môi trường và phát triển ở các nước đang phát triển. ( Slide 14). Đồng thời yêu cầu cả lớp quan sát sơ đồ phân tích vòng luẩn quẩn của các nước đang phát triển ( Slide 15). * Trong mục 2 - GV đặt câu hỏi: Các tiến bộ khoa học – kĩ thuật nào đã làm cho giá nguyên liệu có xu hướng giảm trongmấy thập kỉ qua? - GV yêu cầu học sinh trả lời câu hỏi và nêu ví dụ minh họa. - Sau khi học sinh trả lời câu hỏi và trình bày, giáo viền chuẩn kiến thức và cho Hs quan sát một số hình ảnh trực quan. GV giải thích rõ mối quan hệ giữa sự tiến bộ của KHKT với việc tiết kiệm trong sử dụng nguyên nhiên liệu; giảm giá nguyên, nhiên liệu dẫn đến sự thiệt thòi của các nước đang phát triển trong xuất khẩu khoáng sản. * Hoạt động cả lớp. _ HS tìm hiểu SGK, quan sát sơ đồ ( Slide 19), nêu hiện trạng khai thác và hậu quả. Gv tóm tắt và chuẩn kiến thức ( Slide 20) GV giải thích để HS hiểu rằng các vấn đề môi trường và tài nguyên ở các nước đang phát triển không tách rời vấn đề phát triển ở các nước TBCN phát triển. ( Cho HS quan sát sơ đồ và phân tích) ( Slide 21). I. Sử dụng hợp lí tài nguyên, bảo vệ môi trường là điều kiện để phát triển. - Mâu thuẫn giữa sự phát triển nền sản xuất xã hội ngày càng tăng với nguồn TNTN có hạn. - Sự tiến bộ trong kinh tế và KHKT làm cho môi trường sinh thái bị ô nhiễm và suy thoái nghiêm trọng. - Phải sử dụng hợp lí tài nguyên, bảo vệ môi trường để phát triển bền vững. Việc giải quyết vấn đề môi trường cần phải có những sự nỗ lực lớn về chính trị, kinh tế và KH-KT; có sự phối hợp, nỗ lực chung của các quốc gia; chấm dứt chạy đua vũ trang, chấm dứt chiến tranh, II. Vấn đề môi trường và phát triển ở các nước phát triển. - Sự phát triển của công nghiệp, đô thị đã tác động mạnh mẽ đến môi trường. Các nước phát triển đã gây nên các hiện tượng ô nhiễm toàn cầu: thủng tầng ôdôn, hiệu ứng nhà kính, mưa axít, Các nước phát triển đã làm trầm trọng thêm vấn đề môi trường ở các nước đang phát triển. III. Vấn đề môi trường và phát triển ở các nước đang phát triển. 1. Các nước đang phát triển là nơi tập trung nhiều vấn đề môi trường và phát triển. - Các nước đang phát triển chiếm hơn 1/2 diện tích các lục địa và 3/4 dân số thế giới, là nơi giàu tài nguyên thiên nhiên. - Các nước đang phát triển là các nước nghẻo, chậm phát triển, sức ép dân số, bùng nổ dân số - Môi trường bị hủy hoại nghiêm trọng. 2. Khai thác và chế biến khoáng sản ờ các nước đang phát triển. Khai thác và chế biền khoáng sản có vị trí đặc biệt quan trọng trong nền kinh tế của nhiều nước đang phát triển – chủ yếu để xuất khẩu. Việc khai thác các mỏ lớn làm ô nhiễm nguồn nước, đất, không khí, 3. Việc khai thác tài nguyên nông, lâm nghiệp ở các nước đang phát triển. - Việc đốn rừng, tình trạng dốt nương làm rẫy, phá rừng đẻ lấy củi, mở rộng diện tích canh tác và đồng cỏ; việc chăn thả gia súc quá mứclàm cho hàng triệu ha đất rừng bị mất đi, mở rộng diện tích đồi núi trọc và thúc đẩy quá trình hoang mạc hóa. ĐÁNH GIÁ Cho HS trả lời câu hỏi trắc nghiệm kiến thức. 3 câu hói ( Slide 22, 23, 24). Các Slide 25, 26 cho HS biết thêm về ô nhiễm biển và đại dương. Các Slide 27, 28, 29, 30, 31 là một số hình ảnh về đất nước Hà Lan và Thụy Sĩ, hai đất nước thân thiện với môi trường.