Giáo án môn Vật lý 9 - Bài 34: Máy phát điện xoay chiều

Họ và tên giáo viên: NGUYỄN THỊ THU CÚC, ĐỖ BÍCH HỢP, ĐOÀN THỊ HỒNG HẠNH, DƯƠNG THỊ THANH LOAN. Trường Trung học cơ sở Đoàn kết Quận 6 – Tp.Hồ chí Minh Bài 34 : MÁY PHÁT ĐIỆN XOAY CHIỀU I) MỤC TIÊU : - Mô tả được cấu tạo và nhận biết được hai bộ phận chính của một máy phát điện xoay chiều, chỉ ra được rôto và stato của mỗi loại máy. - Trình bày được nguyên tắc hoạt động của máy phát điện xoay chiều. - Nêu được cách làm cho máy phát điện có thể phát điện liên tục. - Máy phát điện biến đổi trực tiếp cơ năng thành điện năng. II) CHUẨN BỊ : Đối với giáo viên: Mô hình máy phát điện xoay chiều. III) CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY VÀ HỌC : 1) Kiểm tra bài cũ: (8 phút) - Dòng điện cảm ứng trong cuộn dây dẫn kín xuất hiện khi nào? Giáo viên có thể hỏi thêm: GV: Em có thể nhận xét gì về chiều của dòng điện cảm ứng? HS: Dòng điện luân phiên đổi chiều. GV: Gọi là dòng điện gì? HS: Dòng điện xoay chiều. - Nêu cách tạo ra dòng điện xoay chiều. 2) Bài mới: Mở bài: Cái đinamô ở xe đạp nhỏ xíu và nhà máy thủy điện Hòa Bình khổng lồ đều cho dòng điện xoay chiều. Vậy cấu tạo và chuyển vận của chúng có gì giống nhau và khác nhau? Hoạt động của học sinh Trợ giúp của giáo viên Hoạt động 1: ( 5 phút) Tìm hiểu cấu tạo và nguyên tắc hoạt động của các máy phát điện xoay chiều loại khác nhau. -Cả lớp suy nghĩ, hỏng đoán. -Gọi vài học sinh phát biểu, không thảo luận. -Trong các bài trước, ta đã biết dòng điện một chiều được tạo ra bởi pin, acquy, , biết nhiều cách tạo ra dòng điện xoay chiều. -Dòng điện ta dùng trong nhà là do các nhà máy phát điện rất lớn như Hòa Bình, Trị An, Đa Nhim tạo ra. Dòng điện dùng để thắp sáng đèn xe đạp do đinamô tạo ra. -Vậy đinamô xe đạp và máy phát điện khổng lồ trong các nhà máy có gì giống nhau, khác nhau? Hoạt động 2 ( 12 phút) Tìm hiểu các bộ phận chính của các máy phát điện xoay chiều và hoạt động của chúng khi phát điện. (Học sinh làm việc theo nhóm, tìm hiểu, thảo luận) -Quan sát hình vẽ các máy phát điện xoay chiều: Hình 34.1 và 34.2 Sách giáo khoa. -Trả lời C1, C2. -Chỉ ra được Cấu tạo của hai máy khác nhau: một loại có nam châm quay, cuộn dây đứng yên; còn một loại có cuộn dây quay, nam châm đứng yên. Loại cuộn dây quay còn có thêm bộ góp điện gồm vành khuyên và thanh quét. Nguyên tắc hoạt động của hai máy giống nhau: Khi nam châm hoặc cuộn dây quay thì số đường sức từ qua tiết diện S của cuộn dây dẫn luân phiên tăng, giảm. -Rút ra được kết luận: Máy phát điện xoay chiều đều có hai bộ phận chính là nam châm và cuộn dây. Bộ phận đứng yên gọi là stato, bộ phận quay là rôto. -Nêu được nguyên tắc hoạt động của máy. - Cho học sinh quan sát mô hình máy phát điện. - Gọi vài học sinh lên bàn giáo viên nêu lên các bộ phận chính và hoạt động của máy. -Yêu cầu học sinh quan sát Hình 34.1 và 34.2 Sách giáo khoa để trả lời các câu hỏi C1, C2. - Tổ chức cho học sinh thảo luận chung cả lớp. Giáo viên có thể hỏi thêm: - Vì sao không coi bộ góp điện là bộ phận chính? - Vì sao các cuộn dây của máy phát điện được quấn quanh lõi sắt? - Hai loại máy phát điện xoay chiều có cấu tạo khác nhau nhưng nguyên tắc hoạt động có khác nhau không? Hoạt động 3: ( 8 phút) Tìm hiểu một số đặc điểm của máy phát điện trong kỹ thuật và trong sản xuất. -Làm việc cá nhân. -Trả lời các câu hỏi của giáo viên về: 1) Cường độ dòng điện. 2) Hiệu điện thế. 3) Tần số. 4) Kích thước. 5) Cách làm quay rôto của máy phát điện. Máy phát điện xoay chiều trong kỹ thuật có những đặc điểm gì? Hoạt động 4: ( 5 phút) Tìm hiểu bộ góp điện trong máy phát điện trong có cuộn dây quay. ( Hình 34.1 Sách giáo khoa) - Thảo luận chung cả lớp (dựa vào mục: “Có thể em chưa biết”). -Gọi vài học sinh phát biểu, không thảo luận. - Trong máy phát điện loại nào cần phải có bộ góp điện? - Bộ góp điện có tác dụng gì? Hoạt động 5: ( 3 phút) Vận dụng: Dựa vào thông tin thu thập được trong bài học, trả lời C3. - Làm việc cá nhân rồi thảo luận chung cả lớp. - Giống nhau: Đều có nam châm và cuộn dây dẫn. Khi một trong hai bộ phận quay thì xuất hiện dòng điện xoay chiều. - Khác nhau: Đinamô có kích thước nhỏ hơn, hiệu điện thế và cường độ dòng điện ở đầu ra nhỏ hơn. Yêu cầu học sinh đối chiếu từng bộ phận của đinamô ở xe đạp với các bộ phận tương ứng của máy phát điện trong kỹ thuật, các thông số kỹ thuật tương ứng. 3) Củng cố - Dặn dò: ( 4 phút) Củng cố: - Tự đọc phần ghi nhớ. - Trả lời các câu hỏi của giáo viên: Trong mỗi loại máy phát điện xoay chiều, rôto là bộ phận nào? stato là bộ phận nào? Vì sao bắt buộc phải có một bộ phận quay thì máy mới phát điện? Tại sao máy lại phát ra dòng điện xoay chiều. Dặn dò : Học sinh về nhà làm các bài tập 34.1 đến 34.4 ở trang 42 trong Sách bài tập Vật lý 9. IV) RÚT KINH NGHIỆM :