Giáo án môn Vật lý khối 9 - Trần Đình Dậu - Tiết 9: Sự phụ thuộc của điện trở vào vật liệu làm dây dẫn

Ngày soạn: Ngày giảng: Tiết 9 sự phụ thuộc của điện trở vào Vật liệu làm dây dẫn I.Mục tiêu: +Bố trí & tiến hành được TN để chứng tỏ rằng điện trở của các dây dẫn có cùng chiều dài, tiết diện & được làm từ các vật liệu khác nhau thì khác nhau. + So sánh được mức độ dẫn điện của các chất hay các vật liệu căn cứ vào bảng giá trị điẹn trở suất của chúng + Vận dụng công thức R=ρđể tính được một đại lượng khi biết các đại lượng còn lại. I. Chuẩn bị: Cho mỗi nhóm + 1cuộn dây bằng inõ, trong đó dây dẫn có S = 0,1mm2 và có chiều dài l= 2m được ghi rõ +1 cuộn dây nikêlim với dây dẫn có cùng tiết diện S =0,1 mm2 dài l =2m +1 cuộn dây nicrom với dây dẫn cùng có tiết diện S = 0,1 mm2 & có chiều dài l= 2m +1 nguồn điện 4,5 V +1 công tắc +1 ampe kế GHĐ 1,5 A, ĐCNN 0,1A + 1vôn kế GHĐ 10 V ĐCNN 0,1V +7 đoạn dây nối + 2 chốt kẹp nối dây dẫn III. Tiến trình giờ giảng: 1.ổn định tổ chức: 2.Kiểm tra bài cũ: Hoạt động 1: + Điện trở của dây dẫn phụ thuộc vào những yếu tố nào? +Phải tiến hành TN với các dây dẫn có đặc điểm gì để xác định sự phụ thuọc của dây dẫn vào tiết diện của dây? +Các dây dẫn có cùng chiều dài & làm từ cùng một vật liệu phụ thuộc vào tiết diện của dây như thế nào? +1 HS trình bày lời giải bài tập 8.5 SBT( Dây nhôm có tiết diện S1 = 1mm2 và có điện trở R2= 16,8 thì có chiều dài là: l = Vởy dây nhôm có tiết diện S2 = 2mm2 = 2S1 và có điểntở R2= 16,8 thì có chiều dài là : l2 = 2l =2 4.Bài mới: Nội dung Hoạt động của thày Hoạt động của trò I. Sự phụ thuộc của điện trở vào vật liệu làm dây dẫn. II. điện trở suất – Công thức điện trở 1.Điện trở suất 2. Công thức điện trở: C3: Bảng 2: l = 1m, s =1m2 thì R1= 3. Kết luận: GSK R = ρ III. Vận dụng: C4 C5: *Hoạt động 2: Hướng dẫn HS tìm hiểu sự phụ thuộc của điện trở vào vật liệu làm dây dẫn. +Cho Hs quan sát các đoạn dây có cùng chiều dài, cùng tiết diện nhưng làm bằng các vật liệu khác nhau & đề nghị một hoặc hai HS trả lời C1 +Y/ c các nhóm vẽ sơ đồ mạch điện, lập bảng ghi kết quả đo & tiến hành TN +Gọi đại diện nhóm nêu nhận xét & KL * Hoạt động3: Hướng dẫn HS tìm hiểu về điện trở suất. Y/c HS trả lời các câu hỏi - Sự phụ thuộc của điệnntrở vào vật liệu làm dây dẫn được xđặc trưng bằng đại lượng nào? - Đại lượng này có trị số được xác định như thế nào? - Đơn vị của đại lượng này là gì? *Y/ c HS trả lời các câu hỏi sau: - Haỹ nêu nhận xét về trị số điện trở suất của kim loại và hợp kim có trong bảng 1 SGK? Điện trở suất của đồng là 1,7.10 – 8m có ý nghĩa gì? - Trong số các chất được nêu trong bảng thì chất nào dẫn điện tốt nhất? Tại sao đồng thường được dùng để làm lõi dây nối của các mạch điện? - Y/c Hs làm C2 (0,5 ) Nhận xét các câu trả lời của HS * Hoạt động4: Xây dựng công thức tính điện trở +Y/ c Hs làm C3 theo gợi ý - HS đọc kĩ về ý nghĩa của điện trở suất trong SGK để từ đó tính R1 - Lưu ý về sự phụ thuộc của điện trở vào chiều dài của dây dẫn có cùng tiết diện & làm cùng từ một vật liệu. - Nêu đơn vị đo các dại lượng có trong công thức tính điện trở vừa xây dựng * Hoạt dộng 5: Vận dụng kiến thức giải bài tập. C4: theo gợi ý công thức tính tiết diện tròn của dây dẫn theo đường kính d : S = Đổi 1mm2 = 10 –6m2 Tính toán với luỹ thừa của 10 Y/c HS làm C5 +Điện trở của dây nhôm R = 2,8.10 –8.2.106 = 0,056W +Điện trở của dây nikêlin: R= 0,4.10– 6´ =25.5W *Cá nhân quan sát & trả lời C1 * Hoạt động nhóm trao đổi & vẽ sơ đồ mạch điện để xác định điện trở của dây dẫn. *Nhóm lập bảng ghi kết quả đo ( 3 lần đo). Xác định điện trở của 3 dây dẫn có cùng chiều dài, cùng tiét diện nhưng được làm từ các vật liệu khác nhau. *Từng nhóm nêu nhận xét & rút ra kết luận. *Hoạt động cá nhân đọc SGK tìm hiểu về đại lượng đặc trưng cho sự phụ thuộc của điện trở vào vật liệu làm dây dẫn. * Cá nhân tìm hiểu bảng điện trở suất của một số chất & trả lời câu hỏi vào vở. Xây dựng công thức tính theo yêu cầu C3 - Tính theo bước 1: R1 = ρ - Tính theo bước 2 :R2= ρ - Tính theo bước3: R3= ρ - Rút ra công thức tíng điện trở của dây dẫn & nêu đơn vị đo các đại lượng có trong công thức * Hoạt động cá nhân làm C4 theo gợi ý của GV : l = 4m d = 1mm S = ? Đổi 1mm = 10 -4m Ta có R = ρ Mà S = =3,14. Vậy: R = 4.Củng cố: +Đại lượng nào cho biết sự phụ thuộc của điện trở dây dẫn vào vật liệu làm dây? + Căn cứ vào đâu để nói chất này dẫn điện tốt hơn chất kia? +Điện trở của dây dẫn được tính theo công thức nào? 5.Hướng dẫn ra bài tập về nhà: + Học bài theo SGK kết hợp vở ghi, đọc phần có thể em chưa biết. +Làm bài C5, C6 SGK, 9.1 9.5 SBT Rút kinh nghiệm giảng dạy