Giáo án môn Vật lý khối 9 - Trường THCS Đồng Lạng

CHƯƠNG I - ĐIỆN HỌC Tiết 1: SỰ PHỤ THUỘC CỦA CƯỜNG ĐỘ DÒNG ĐIỆN VÀO HIỆU ĐIỆN THẾ GIỮA HAI ĐẦU DÂY DẪN Ngày soạn: 6 – 9 – 2012 . Ngày giảng: 8 – 9 – 2012 A. Mục tiêu: Kiến thức: - Nêu đc cách bố trí và tiến hành TN khảo sát sự phụ thuộc của cường độ dòng điện vào hiệu điện thế giữa hai đầu dây dẫy. - Vẽ và sử dụng đc đồ thị biểu diễn mối quan hệ I, U từ số liệu thực tế. - Nêu đc kết luận về sự phụ thuộc của cường độ dòng điện vào hiệu điện thế giữa hai đầu dây dẫn. Kỹ năng: - Có kỹ năng mắc mạch điện. - Xác định được U và I của một đoạn mạch bằng am pe kế và vôn kế. Thái độ: Trung thực trong khi làm thí nghiệm, cẩn thận, chính xác. B. Chuẩn bị: - GV: Giáo án, sgk, các thiết bị dạy học. - Hs: Mỗi nhóm học sinh: 1 biến trở, 1dây điện trở bằng ni kê lin, 1am pe kế,1 vôn kế, 1 khoá, 7 dây nối, 1 nguồn điện. C. Các hoạt động dạy học: I. Ổn định tổ chức: II.Bài mới: * Đặt vấn đề: Gv đưa ra hai mạch điện đơn giản. Mạch 1 gồm 1 pin, mạch 2 gồm 2 pin. Em có nhận xét gì về hai mạch điện này. (mạch 1 sáng yếu, mạch 2 sáng mạnh). Đại lượng nào đặc trưng cho sự sáng tối của bóng đèn? Ở lớp 7 ta đã biết, khi hiệu điện thế đặt vào hai đầu bóng đèn càng lớn thì dòng điện chạy qua đèn có cường độ càng lớn và đèn càng sáng. Vậy ta hãy tìm hiểu xem cường độ dòng điện chạy qua dây dẫn có tỉ lệ với hiệu điện thế đặt vào hai đầu dây dẫn đó hay không? Hoạt động của GV và HS Nội dung - HS nghiên cứu SGK về TN này. ?+Mục đích của Tn này là gì? - Cho HS quan sát sơ đồ H 1.1 SGK. Tìm hiểu về sơ đồ mạch điện. ?+Chỉ ra các chốt( -) và (+) của vôn kế và am pe kế đc mắc trong sơ đồ. - Các nhóm nhận dụng cụ (giáo viên có thể mắc trước) - Cho HS n/ cứu SGK. ?+Sau khi mắc xong mạch điện ta cần làm gì? - Các nhóm tiến hành đo, ghi kết quả đo đc vào bảng: - GV treo bảng phụ để các nhóm điền kquả vào bảng. - Các nhóm lần lượt nhận xét kquả của nhóm bạn. - Từ kquả TN các nhóm thảo luận, trả lời câu hỏi c1: ?+ Đồ thị biểu diễn sự phụ thuộc của I vào U có đặc điểm gì? - HS n / cứu SGK - GV vẽ các trục lên bảng, xác định giá trị U và I trên trục toạ độ. ?+ để xác định các điểm O, B, C, D, E trên hệ trục toạ độ ta phải làm thế nào? ( nối các giá trị của I tương ứng với của U). - GV xác định 2 điểm O, B. Gọi HS lên bảng xác định tiếp các điểm còn lại. - Từ dạng đồ thị đc biểu diễn trên hình cho HS rút ra nhận xét: - Yêu cầu HS thực hiện câu c2: Gọi HS lên bảng thực hiện. HS khác nhận xét và bổ xung. Lưu ý: Bỏ qua các sai lệch nhỏ do phép đo dạng đồ thị là 1 đường thẳng đi qua gốc toạ độ. ?+Qua TN và các kquả trên em rút ra kluận gì về mối quan hệ giữa I và U? - HS đọc kL trong SGK. - Hướng dẫn HS XĐ bài tập trong phần vận dụng. - HS lên bảng thực hiện. - HS khác nhận xét và bổ xung. - GV chuẩn lại. Gọi 1 HS lên bảng thực hiện tiếp câu C4: - GV hướng dẫn hs thực hiện. VD: U = 2,0V ; I = 0,1A. U = 2,5V ; I = ? I.Thí nghiệm: - Mục đích Tn: Tìm hiểu sự phụ thuộc của I vào U giữa 2 đầu dây dẫn. 1. Sơ đồ mạch điện. M N K A B + - A - Quan sát sơ đồ mạch điên: (hình 1.1sgk). 2. Tiến hành thí nghiệm a. Mắc mạnh điện: b. Đo c độ d điện I tương ứng với HĐT U. lần đo HĐT(V) Cường độ dòng điện (A) 1 2 3 4 5 0 1 2 3 4 0 0,1 0,15 0,2 0,3 C1: Khi tăng( giảm) HĐT giữa 2 đầu dây dẫn bao nhiêu lần thì cường độ dòng điện chạy qua dây dẫn đó cũng tăng( giảm) bấy nhiêu lần. II. Đồ thị biểu diễn sự phụ thuộc của cường độ dòng điện vào hiệu điện thế. 1.Dạng đồ thị. I(A) 0,12 E 0,9 D 0,6 C 0,3 B O 1,5 3 4,5 6 U(V) - Nhận xét:(SGK) Dạng đồ thị là 1 đường thẳng đi qua gốc toạ độ. C2. I(A) E 0,3 D 0,2 C 0,1 B o 1 2 3 4 U(V) 2. Kết luận:(SGK) III. Vận dụng: C3: Khi U = 2,5V ; I = 0,5 A U = 3,5V ; I = 0,7A Vì từ đồ thị (H 1.2) ta thấy U tăng 2 lần thì I cũng tăng 2 lần. - XĐ điểm M bất kỳ thì ta nối giá trị I và U tương ứng. C4: Lần đo HĐT U(v) cường độ dòng điện I(A) 1 2 3 4 5 2,0 2,5 4,0 5,0 6,0 0,1 0,125 0,2 0,25 0,3 III.Củng cố : Đặt các câu hỏi cho hs trả lời: ?+Nêu kL về mối quan hệ giữa I và U? ?+ Đồ thị biểu diễn mối quan hệ này có đặc điểm gì? D. Hướng dẫn về nhà: - Học ghi nhớ của bài. - Đọc thêm “có thể em chưa biết” Sgk. - Làm các bài tập trong SBT. ================================================ Tiết 2: ĐIỆN TRỞ CỦA DÂY DẪN. ĐỊNH LUẬT ÔM Ngày soạn: 7 – 9 – 2012 . Ngày giảng : 10 – 9 – 2012 A. Mục tiêu: Kiến thức:- Nhận biết đc đơn vị điện trở và vận dụng đc công thức tính điện trở để giải bài tập. - Phát biểu và viết đc hệ thức của Định luật Ôm. - Vận dụng đc Định luật Ôm để giải một số bài tập đơn giản. Kĩ năng: - Có kĩ năng vận dụng công thức để giải các bài tập áp dụng định luật Ôm. - Có kĩ năng tính toán bài tập. Thái độ: trung thực, cẩn thận, trong khi tính toán. B. Chuẩn bị: - GV: Bảng ghi giá trị thương số đối với mỗi dây dẫn. - HS: Phiếu học tập. C. Các hoạt động dạy học I.Ổn định tổ chức: II. Kiểm tra bài cũ: Câu hỏi: I phụ thuộc vào U như thế nào? Đáp án: I tỷ lệ thuận với U. III. Bài mới: Hoạt động của GV và HS Nội dung ?+Nêu mối quan hệ giữa I và U? ?+ Đồ thị biểu diễn mối quan hệ có đặc điểm gì? Vậy: Nếu sử dụng cùng 1 HĐT đặt vào 2 đầu các dây dẫn khác nhau thì I qua chúng có như nhau không? Dựa vào bảng 1 và 2 của bài trước, tính thương số đối với mỗi dây dẫn ?+ Đối với 2 dây dẫn khác nhau gtrị của thương số Như thế nào? - Cho HS đọc KN trong SGK. ?+Tính điện trở của mỗi dây dẫn bằng công thức nào? ?+Khi tăng HĐT U Đặt vào 2 đầu dây dẫn lên 2 lần thì R tăng lên mấy lần? - HS n / cứu, tìm hiểu đơn vị của điện trở qua sgk. - Đối với một dây dẫn thì I tỷ lệ thuận với U.( I ~U) - Cùng HĐT U thì I ~ Từ đó gv giới thiệu hệ thức của định luật Ôm. - Từ hệ thức yêu cầu hs phát biểu nội dung của định luật Ôm. -Y/cầu hs trả lời các câu hỏi C3 và C4: ? Công thức R = dùng để làm gì? - Gọi hs lên bảng chữa: - I tỷ lệ thuận với U. - I = 0 ; U = 0 là 1 đg thẳng đi qua gốc toạ độ. I. Điện trở của dây dẫn. 1. Xác định thương số U/I đối với mỗi dây dẫn. C1: U1 = 3v ; I1 = 0,2A = = 15 U2 = 4V; I2 = 0,2A = = 20 C2: Đối với dây dẫn khác nhau thì gtrị của thương số cũng khác nhau. 2. Điện trở. . (1): §iÖn trë cña d©y dÉn. - Ký hiÖu : HoÆc : - §¬n vÞ : ¤m (W) () + 1kW = 1000W + 1MW = 106 - ¸p dông: + +0,1MW =. . . . kW = . . . . . W - ý nghÜa cña R: §iÖn trë biÓu thÞ møc ®é c¶n trë dßng ®iÖn nhiÒu hay Ýt cña d©y dÉn II. Định luật ÔM. 1. Hệ thức của định luật. I = Trong đó: U đo bằng Vôn ( V) I đo bằng Am pe ( A) R đo bằng Ôm ( Ω) 2. Phát biểu định luật:(SGK) III. Vận dụng: C3: R= 12; I = 0, 5 A; U=? HĐT giữa hai đầu dây tóc bóng đèn là: U = I.R U = 0,5. 12 = 6(V). C4: I1= ; I2 = = I1 = 3 I2 IV. Củng cố Cho hs nhắc lại nd định luật Ôm. Công thức của định luật Ôm. D. Hướng dẫn về nhà: - Học phần ghi nhớ của bài. viết hệ thức định luật. - Làm các bài tập trong SBT. ======================================== TiÕt 3 Thùc hµnh x¸c ®Þnh ®iÖn trë cña mét d©y dÉn b»ng ampe kÕ vµ v«n kÕ Ngµy so¹n: 9 – 9 – 2012 . Ngµy gi¶ng:15 – 9 – 2012 A. Môc tiªu: 1. KiÕn thøc: - Nªu ®­îc c¸ch x¸c ®Þnh ®iÖn trë tõ c«ng thøc . - VÏ ®­îc s¬ ®å m¹ch ®iÖn vµ tiÕn hµnh ®­îc thÝ nghiÖm x¸c ®Þnh ®iÖn trë cña mét d©y dÉn b»ng Ampe kÕ vµ V«n kÕ. 2. Kü n¨ng: - VÏ s¬ ®å m¹ch ®iÖn - L¾p c¸c dông cô thÝ nghiÖm ®Ó tiÕn hµnh ®o ®iÖn trë 3. Th¸i ®é: - RÌn tÝnh nghiªm tóc, chÊp hµnh ®óng c¸c quy t¾c vÒ an toµn trong sö dông c¸c thiÕt bÞ ®iÖn trong thÝ nghiÖm. B. ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: - MÉu b¸o c¸o thùc hµnh cho tõng hs 2. Mçi nhãm hs: - Mét d©y dÉn constantan cã ®iÖn trë ch­a biÕt gi¸ trÞ. Mét biÕn thÕ nguån - Mét v«n kÕ 1 chiÒu cã GH§ 12V vµ §CNN 0,1V. Mét ampe kÕ 1 chiÒu cã GH§ 3A vµ §CNN 0,1A. - B¶y ®o¹n d©y nèi, mét kho¸ K. 1 B¶ng ®iÖn. - B¸o c¸o thùc hµnh. C. C¸c ho¹t ®éng d¹y häc : I- æn ®Þnh tæ chøc: II - KiÓm tra bµi cò: KÕt hîp trong bµi III - Bµi míi: Ho¹t ®éng cña GV vµ HS Néi dung GV: KiÓm tra viÖc chuÈn bÞ b¸o c¸o thùc hµnh cña hs. GV: Gäi 1 hs viÕt c«ng thøc tÝnh ®iÖn trë. HS: §¹i diÖn tr¶ lêi GV: Yªu cÇu 1 hs ®øng t¹i chç tr¶ lêi c©u hái b, c phÇn 1. C¸c hs kh¸c nhËn xÐt c©u tr¶ lêi cña b¹n. HS: §øng t¹i chç tr¶ lêi c©u hái cña gi¸o viªn: GV: Gäi 1 hs lªn b¶ng vÏ s¬ ®å m¹ch ®iÖn thÝ nghiÖm. HS: 1 hs lªn b¶ng vÏ s¬ ®å m¹ch ®iÖn I. ChuÈn bÞ : * Tr¶ lêi c©u hái: - CT tÝnh ®iÖn trë: - V«n kÕ m¾c // víi ®iÖn trë. - Ampe kÕ m¾c nt víi ®iÖn trë. M N K A B + - V A II. Néi dung thùc hµnh: 1. S¬ ®å: GV: Yªu cÇu hs tiÕn hµnh thÝ nghiÖm theo nhãm theo c¸c b­íc nh­ bµi 1. HS: Lµm viÖc theo nhãm, m¾c m¹ch ®iÖn theo s¬ ®å ®· vÏ trªn b¶ng. GV: L­u ý theo dâi, kiÓm tra, nh¾c nhë c¸c nhãm trong qu¸ tr×nh m¾c m¹ch ®iÖn ®Æc biÖt cÇn m¾c chÝnh x¸c c¸c dông cô. KiÓm tra c¸c mèi nèi cña hs. GV: Yªu cÇu c¸c nhãm tiÕn hµnh ®o vµ ghi kÕt qu¶ vµo b¶ng trong mÉu b¸o c¸o. HS: C¸c nhãm tiÕn hµnh ®o vµ ghi kÕt qu¶ vµo b¶ng b¸o c¸o thùc hµnh. GV: Theo dâi nh¾c nhë c¸c hs trong tõng nhãm ®Òu ph¶i tham gia m¾c m¹ch ®iÖn hoÆc ®o mét gi¸ trÞ. 2. TiÕn hµnh ®o. - B­íc 1: M¾c m¹ch ®iÖn theo s¬ ®å. - B­íc 2: LÇn l­ît chØnh BTN ®Ó Ura cã gi¸ trÞ lµ 3V, 6V, 9V. §äc sè chØ trªn Ampe kÕ vµ V«n kÕ t­¬ng øng vµo b¶ng 1. - B­íc 3: Tõ b¶ng kq tÝnh R theo CT: R = U/I. Ghi c¸c gi¸ trÞ R1, R2, R3 vµo b¶ng 1. - B­íc 4: TÝnh III. B¸o c¸o kÕt qu¶: IV. Cñng cè: - Yªu cÇu hs nép b¸o c¸o thùc hµnh - Nªu ý nghÜa cña bµi TH? - Qua bµi TH em cã rót ra nhËn xÐt g×? - nhËn xÐt vµ rót kinh nghiÖm tinh thÇn, th¸i ®é thùc hµnh cña c¸c nhãm D. H­íng dÉn vÒ nhµ - §äc tr­íc sgk bµi 4 - §o¹n m¹ch nèi tiÕp. ========================================= TiÕt 4: ®o¹n m¹ch nèi tiÕp Ngµy so¹n: 15 – 9 – 2012 . Ngµy gi¶ng : – 9 – 2012 A. Môc tiªu: 1. KiÕn thøc: - BiÕt c¸ch suy luËn tõ biÓu thøc I = I1 = I2 vµ hÖ thøc cña ®Þnh luËt ¤m ®Ó x©y dùng ®­îc hÖ thøc . - Suy luËn ®­îc c«ng thøc tÝnh ®iÖn trë t­¬ng ®­¬ng cña ®o¹n m¹ch gåm 2 ®iÖn trë m¾c nèi tiÕp lµ Rt® = R1 + R2. 2. Kü n¨ng: - BiÕt c¸ch bè trÝ vµ tiÕn hµnh ®­îc TN kiÓm tra c¸c hÖ thøc suy ra tõ lý thuyÕt theo s¬ ®å cã s½n. - VËn dông nh÷ng kiÕn thøc ®· häc ®Ó gi¶i thÝch mét sè hiÖn t­îng vµ gi¶i c¸c bµi tËp vÒ ®o¹n m¹ch nèi tiÕp. - RÌn kü n¨ng quan s¸t rót ra nhËn xÐt. 3. Th¸i ®é: - Nghiªm tóc trong qu¸ tr×nh lµm thÝ nghiÖm theo nhãm. - TÝch cùc, s«i næi, hµo høng tham gia vµo c¸c ho¹t ®éng cña nhãm. B. ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: - HÖ thèng l¹i nh÷ng kiÕn thøc trong ch­¬ng tr×nh líp 7 cã liªn quan ®Õn bµi häc. - H×nh vÏ phãng to H27.1a sgk líp 7 (trang 76). H×nh vÏ 4.1, 4.2 phãng to. 2. Mçi nhãm hs: - Ba ®iÖn trë mÉu lÇn l­ît cã gi¸ trÞ 6W, 10W, 16W. Mét kho¸ K. Mét biÕn thÕ nguån. B¶y ®o¹n d©y nèi. Mét v«n kÕ 1 chiÒu cã GH§ 12V vµ §CNN 0,1V. Mét ampe kÕ 1 chiÒu cã GH§ 3A vµ §CNN 0,1A. 1 B¶ng ®iÖn. C. C¸c ho¹t ®éng d¹y häc I - æn ®Þnh tæ chøc: II - KiÓm tra bµi cò: 2. Kiểm tra bài cũ: ? Muốn đo HĐT cần dùng dụng cụ gì? Mắc dụng cụ đó ntn với vật cần đo? - Đ. Án: Dùng vôn kế. Mắc song song. ? Phát biểu và viết hệ thức định luật Ôm? - Đ. Án: Nội dung định luật sgk trg 8. Hệ thức I = III - Bµi míi: Ho¹t ®éng cña GV vµ HS Néi dung A GV: §­a tranh vÏ H×nh 27.1a, yªu cÇu hs cho biÕt: Trong ®o¹n m¹ch gåm 2 bãng ®Ìn m¾c nèi tiÕp: 1. C­êng ®é dßng ®iÖn ch¹y qua mçi ®Ìn cã mèi liªn hÖ ntn víi c­êng ®é dßng ®iÖn trong m¹ch chÝnh? 2. H§T gi÷a hai ®Çu ®o¹n m¹ch cã mèi liªn hÖ ntn víi H§T gi÷a 2 ®Çu mçi ®Ìn? HS: Quan s¸t tranh vÏ tr¶ lêi GV: Treo tranh vÏ h×nh 4.1 lªn b¶ng. Yªu cÇu hs quan s¸t vµ nhËn xÐt c¸c ®iÖn trë R1, R2 vµ Ampe kÕ ®­îc m¾c ntn trong m¹ch ®iÖn? HS: Quan s¸t h×nh vÏ, lµm viÖc c¸ nh©n víi C1 GV: Th«ng b¸o: Trong ®o¹n m¹ch nèi tiÕp th× 2 ®iÖn trë chØ cã 1 ®iÓm chung, ®ång thêi I ch¹y qua chóng cã c­êng ®é b»ng nhau tøc lµ hÖ thøc (1) (2) vÉn ®óng víi ®o¹n m¹ch nèi tiÕp. HS: Ghi vë GV: Yªu cÇu hs vËn dông nh÷ng kiÕn thøc võa «n tËp vµ hÖ thøc cña ®Þnh luËt ¤m ®Ó tr¶ lêi C2. HS: Lµm viÖc c¸ nh©n hoµn thµnh C2. GV: Tuú tõng ®èi t­îng hs mµ cã thÓ yªu cÇu hs tù bè trÝ TN ®Ó kiÓm tra l¹i c¸c hÖ thøc (1), (2) GV: Yªu cÇu hs ®äc sgk môc 1 phÇn II råi tr¶ lêi c©u hái: ThÕ nµo lµ mét ®iÖn trë t­¬ng ®­¬ng cña mét ®o¹n m¹ch. HS: C¸ nh©n ®äc sgk t×m hiÓu kh¸i niÖm Rt®. GV: H­íng dÉn hs dùa vµo bt (1), (2) vµ hÖ thøc cña §L ¤m ®Ó x©y dùng CT tÝnh Rt®. Gäi ®¹i diÖn 1 hs lªn b¶ng tr×nh bµy c¸ch lµm. HS: D­íi sù h­íng dÉn cña gv c¸ nh©n tù rót ra c«ng thøc tÝnh Rt®. GV: Yªu cÇu c¸c nhãm lªn nhËn dông cô TN HS: §¹i diÖn c¸c nhãm lªn nhËn dông cô. Nhãm tr­ëng ph©n c«ng c«ng viÖc cho c¸c thµnh viªn trong nhãm GV: Yªu cÇu hs ®äc th«ng tin môc 3 phÇn II trong sgk sau ®ã yªu cÇu c¸c nhãm th¶o luËn nªu ph­¬ng ¸n tiÕn hµnh TN víi c¸c dông cô ®· cho. HS: Lµm viÖc c¸ nh©n ®äc sgk. Th¶o luËn nhãm nªu ph­¬ng ¸n tiÕn hµnh TN. GV: NhËn xÐt - Chèt l¹i c¸c b­íc tiÕn hµnh TN. GV: Yªu cÇu hs tiÕn hµnh TN. HS: TiÕn hµnh TN theo nhãm GV: Nh¾c nhë hs ph¶i ng¾t kho¸ K ngay khi ®· ®äc sè chØ trªn Ampe kÕ. Theo dâi kiÓm tra c¸c nhãm trong qu¸ tr×nh l¾p m¹ch ®iÖn - kiÓm tra c¸c mèi nèi vµ m¹ch ®iÖn cña c¸c nhãm. GV: Yªu cÇu 4 nhãm b¸o c¸o kÕt qu¶ thÝ nghiÖm. HS: §¹i diÖn c¸c nhãm b¸o c¸o kÕt qu¶ thÝ nghiÖm. GV: NhËn xÐt - kh¼ng ®Þnh kÕt qu¶ ®óng. GV: Yªu cÇu nhãm th¶o luËn rót ra KL. HS: Th¶o luËn nhãm ®Ó rót ra kÕt luËn. GV: Yªu cÇu hs ®äc phÇn th«ng b¸o trong sgk. HS: §äc th«ng b¸o trong sgk. GV: Yªu cÇu hs ®äc vµ hoµn thµnh C4, C5. HS: Lµm viÖc c¸ nh©n tr¶ lêi C4, C5. GV: 1. CÇn mÊy c«ng t¾c ®Ó ®iÒu khiÓn ®o¹n m¹ch nèi tiÕp? 2. Trong s¬ ®å H4.3 sgk cã thÓ chØ m¾c 2 ®iÖn trë cã trÞ sè thÕ nµo nèi tiÕp víi nhau (thay v× ph¶i m¾c 3 ®iÖn trë). 3. Nªu c¸ch tÝnh ®iÖn trë t­¬ng ®­¬ng cña ®o¹n m¹ch AC. HS: §¹i diÖn tr¶ lêi c¸c c©u hái GV ®­a ra I. I vµ U trong ®o¹n m¹ch nèi tiÕp: 1. Nh¾c l¹i kiÕn thøc ë líp 7: Trong ®o¹n m¹ch gåm §1 nèi tiÕp §2 th×: I = I1 = I2. (1) U = U1 + U2. (2) 2. §o¹n m¹ch gåm 2 ®iÖn trë m¾cnèi tiÕp: + - A B K R1 R2 A a) S¬ ®å: b) C¸c hÖ thøc ®èi víi ®o¹n m¹ch gåm R1 nèi tiÕp R2. I = I1 = I2. (1) U = U1 + U2. (2) (3) II. §iÖn trë t­¬ng ®­¬ng cña mét ®o¹n m¹ch nèi tiÕp: 1. Kh¸i niÖm Rt®: sgk. - Ký hiÖu: Rt® 2. C«ng thøc tÝnh: Theo (2) ta cã U = U1 + U2 = IR1 + IR2 = I(R1 + R2) =IRt®. VËy suy ra Rt® = R1 + R2 (4) 3. ThÝ nghiÖm kiÓm tra: a) S¬ ®å: H4.1. b) TiÕn hµnh: - B­íc 1: M¾c ®iÖn trë R1=6W nèi tiÕp víi R2=10W. HiÖu chØnh biÕn thÕ nguån ®Ó Ura = 6V. §äc I1. - B­íc 2: Thay 2 ®iÖn trë trªn b»ng ®iÖn trë cã R=16W. Ura = 6V. §äc I2. - B­íc 3: So s¸nh I1 vµ I2 => mèi liªn hÖ gi÷a R1, R2, Rt®. 4. KÕt luËn: §o¹n m¹ch gåm 2 ®iÖn trë m¾c nèi tiÕp cã Rt® = R1 + R2. III. VËn dông: C4.- Khi K mở, 2 đèn không ho¹t động bình th­êng vì mạch hở, không có dòng điện chạy qua. - Khi K đóng, cầu chì đứt, 2 đèn không ho¹t động bình th­êng vì mạch hở, không có dòng điện chạy qua. - Khi K đóng , Đ1 đứt dây tóc, Đ2 không ho¹t động bình th­êng vì mạch hở, không có dòng điện chạy qua đèn. C5. R1 = R2 = 20; Rtđ = ? R3= 20 ; Rtđ = ? IV. Cñng cè: + NÕu cã R1, R2...RN m¾c nt víi nhau th× ta cã: Rt® =R1 + R2 +..+RN +NÕu R1=R2=..=RN m¾c nt víi nhau th× RN=NR1 D. H­íng dÉn vÒ nhµ: - Häc thuéc phÇn ghi nhí. §äc phÇn cã thÓ em ch­a biÕt. - §äc tr­íc sgk bµi 5 - §o¹n m¹ch song song. - Lµm c¸c bµi tËp 4.1 -> 4.6 trong sbt. ======================================= TiÕt 5: ®o¹n m¹ch song song Ngµy so¹n: 16 – 9 – 2012. Ngµy gi¶ng: 22 – 9 – 2012 A. Môc tiªu: 1. KiÕn thøc: - BiÕt c¸ch suy luËn tõ biÓu thøc U = U1 = U2 vµ hÖ thøc cña ®Þnh luËt ¤m ®Ó x©y dùng ®­îc hÖ thøc . - Suy luËn ®­îc c«ng thøc tÝnh ®iÖn trë t­¬ng ®­¬ng cña ®o¹n m¹ch gåm 2 ®iÖn trë m¾c song song lµ 2. Kü n¨ng: - BiÕt c¸ch bè trÝ vµ tiÕn hµnh ®­îc TN kiÓm tra c¸c hÖ thøc suy ra tõ lý thuyÕt ®èi víi ®o¹n m¹ch song song theo s¬ ®å cã s½n. - VËn dông nh÷ng kiÕn thøc ®· häc ®Ó gi¶i thÝch mét sè hiÖn t­îng thùc tÕ vµ gi¶i c¸c bµi tËp vÒ ®o¹n m¹ch sonh song. - RÌn kü n¨ng quan s¸t rót ra nhËn xÐt. 3. Th¸i ®é: - Nghiªm tóc trong qu¸ tr×nh lµm thÝ nghiÖm theo nhãm. - Tham gia vµo c¸c ho¹t ®éng cña nhãm mét c¸ch tÝch cùc. B. ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: - HÖ thèng l¹i nh÷ng kiÕn thøc trong ch­¬ng tr×nh líp 7 cã liªn quan ®Õn bµi häc. - H×nh vÏ phãng to H28.1a sgk líp 7 (trang 79). H×nh vÏ 5.1 phãng to. 2. Mçi nhãm hs: - Ba ®iÖn trë mÉu lÇn l­ît cã gi¸ trÞ lµ 10W, 15W, 6W. Mét kho¸ K. - Mét biÕn thÕ nguån. B¶y ®o¹n d©y nèi. Mét v«n kÕ 1 chiÒu cã GH§ 12V vµ §CNN 0,1V. Mét Ampe 1 chiÒu kÕ cã GH§ 3A vµ §CNN 0,1A. 1 B¶ng ®iÖn C. C¸c ho¹t ®éng d¹y häc I - æn ®Þnh tæ chøc: II - KiÓm tra bµi cò: ? Nêu ghi nhớ bài 4. Đ. Án: I = I1 = I2 ; U = U1 + U2 ; Rtđ = R1 + R2 ; = III - Bµi míi: Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn vµ häc sinh KiÕn thøc cÇn ®¹t GV: §­a tranh vÏ H×nh 28.1a, yªu cÇu hs cho biÕt: Trong ®o¹n m¹ch gåm 2 bãng ®Ìn m¾c song song th×: 1. C­êng ®é dßng ®iÖn ch¹y qua m¹ch chÝnh cã mèi liªn hÖ ntn víic­êng ®é dßng ®iÖn ch¹y qua c¸c m¹ch rÏ? 2. H§T gi÷a hai ®Çu ®o¹n m¹ch cã mèi liªn hÖ ntn víi H§T gi÷a 2 ®Çu mçi m¹ch rÏ? ® §iÖn trë cã thÓ thay ®æi trÞ sè ®­îc gäi lµ biÕn trë ® Bµi míi GV: Treo tranh vÏ h×nh 5.1 lªn b¶ng. Yªu cÇu hs quan s¸t vµ nhËn xÐt c¸c ®iÖn trë R1, R2 ®­îc m¾c ntn trong m¹ch ®iÖn? HS: Quan s¸t tranh vÏ. Sau ®ã tiÕn hµnh th¶o luËn trong nhãm tr¶ lêi c©u hái GV: Th«ng b¸o: Trong ®o¹n m¹ch // th× 2 ®iÖn trë cã 2 ®iÓm chung vµ hÖ thøc (1) (2) vÉn ®óng víi ®o¹n m¹ch // HS: Ghi vë GV: Nªu vai trß cña Ampe kÕ vµ V«nkÕ trong s¬ ®å? HS: trong nhãm tr¶ lêi. GV: Yªu cÇu hs vËn dông nh÷ng kiÕn thøc võa «n tËp vµ hÖ thøc cña ®Þnh luËt ¤m ®Ó tr¶ lêi C2? HS: Lµm viÖc c¸ nh©n hoµn thµnh C2. GV: yªu cÇu hs tù bè trÝ vµ tiÕn hµnh TN ®Ó kiÓm tra l¹i c¸c hÖ thøc (1), (2). HS: Hoµn thµnh theo nhãm GV: H­íng dÉn hs dùa vµo hÖ thøc (1) vµ (2) vµ hÖ thøc cña §L ¤m ®Ó x©y dùng CT tÝnh Rt®. Gäi ®¹i diÖn 1 hs lªn b¶ng tr×nh bµy c¸ch lµm. HS: D­íi sù h­íng dÉn cña gv hs tù rót ra c«ng thøc GV: ph¸t dông cô TN HS: NhËn dông cô vµ tiÕn hµnh TN theo nhãm GV: Yªu cÇu c¸c nhãm b¸o c¸o kÕt qu¶ TN. HS: §¹i diÖn nhãm b¸o c¸o KQ GV: Yªu cÇu hs lµm viÖc nhãm rót ra kÕt luËn. HS: Th¶o luËn trong nhãm rót ra KL GV: Yªu cÇu hs ®äc vµ hoµn thµnh C4, C5. GV: Gîi ý cho hs phÇn 2 cña C5: Trong s¬ ®å cã thÓ chØ m¾c 2 ®iÖn trë cã trÞ sè b»ng bao nhiªu // víi nhau (thay cho viÖc m¾c 3 ®iÖn trë) Nªu c¸ch tÝnh Rt® cña ®o¹n m¹ch ®ã? HS: Lµm viÖc c¸ nh©n tr¶ lêi C4, C5. I. I vµ U trong ®o¹n m¹ch //: 1. Nh¾c l¹i kiÕn thøc líp 7: §o¹n m¹ch gåm §1 //§2 th×: I = I1 + I2. (1) U = U1 = U2. (2) 2. §o¹n m¹ch gåm 2 ®iÖn trë m¾c //: a) S¬ ®å: b) C¸c hÖ thøc ®èi víi ®o¹n m¹ch gåm R1 // R2. I = I1 + I2. (1) U = U1 = U2. (2) (3) II. §iÖn trë t­¬ng ®­¬ng cña mét ®o¹n m¹ch nt: 1. C«ng thøc tÝnh Rt® cña ®o¹n m¹ch gåm 2 ®iÖn trë m¾c //. (4) =>(4’) 2. ThÝ nghiÖm kiÓm tra: a) S¬ ®å: H5.1. b) C¸c b­íc tiÕn hµnh: - B­íc 1: M¾c R=10W // víi R=15W. HiÖu chØnh biÕn thÕ nguån ®Ó U lµ 6V. §äc I1. - B­íc 2: Thay 2 ®iÖn trë trªn b»ng ®iÖn trë cã R=6W. U= 6V. §äc I2. - B­íc 3: So s¸nh I1 vµ I2 => mlh gi÷a R1, R2, Rt®. 4. KÕt luËn: Víi ®o¹n m¹ch gåm 2 ®iÖn trë m¾c // th× nghÞch ®¶o cña ®iÖn trë t­¬ng ®­¬ng b»ng tæng c¸c nghÞch ®¶o cña tõng ®iÖn trë thµnh phÇn. III. VËn dông: C4- Vì quạt và đèn có cùng HĐT định mức là 220v nên đèn và quạt đc mắc //vào nguồn 220v để chúng hoạt động bình thường. - Sơ đồ mạch điện - Nếu đèn k0 hoạt động thì quạt vẫn hoạt động vì quạt vẫn đc mắc vào HĐT đã cho ( chúng h động độc lập). C5- Vì R1 // R2 do đó R12 là: = + = + = = R12 = 15 (Ω ) - Khi mắc thêm đtrở R3 thì đtrở tương đương RAC của đoạn mạch mới là: = + = + = = RAC = 10 (Ω ) IV. Cñng cè: Më réng: + NÕu cã R1, R2...RN m¾c // víi nhau th× ta cã: D. H­íng dÉn vÒ nhµ: - Häc thuéc phÇn ghi nhí. - §äc tr­íc sgk bµi 6 - Bµi tËp vËn dông ®Þnh luËt ¤m. - §äc phÇn cã thÓ em ch­a biÕt. - Lµm c¸c bµi tËp 5.1 -> 5.6 trong sbt. ================================================ TiÕt 6: bµi tËp vËn dông ®Þnh luËt «m Ngµy so¹n: 21 – 9 – 2012 . Ngµy gi¶ng: 24 – 9 – 2012 A. Môc tiªu : 1. KiÕn thøc: - BiÕt c¸ch vËn dông c¸c kiÕn thøc ®· ®­îc häc tõ bµi 1 ®Õn bµi 5 ®Ó gi¶i ®­îc c¸c bµi tËp ®¬n gi¶n vÒ ®o¹n m¹ch nèi tiÕp vµ song song (gåm nhiÒu nhÊt 3 ®iÖn trë). - T×m ®­îc nh÷ng c¸ch gi¶i kh¸c nhau ®èi víi cïng mét bµi to¸n. 2. Kü n¨ng: - RÌn kü n¨ng vÏ s¬ ®å m¹ch ®iÖn vµ kü n¨ng tÝnh to¸n. 3. Th¸i ®é: - Nghiªm tóc, trung thùc trong b¸o c¸o ®¸p sè cña bµi to¸n. - TÝch cùc suy nghÜ ®Ó t×m ra ®­îc nh÷ng c¸ch gi¶i kh¸c nhau. B. ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: - B¶ng liÖt kª c¸c gi¸ trÞ H§T vµ C§DD ®Þnh møc cña mét sè ®å dïng ®iÖn trong gia ®×nh t­¬ng øng víi 2 lo¹i nguån ®iÖn lµ 110V vµ 220V. 2. Mçi nhãm hs: - HÖ thèng l¹i nh÷ng kiÕn thøc ®· ®­îc häc. - Ghi nhí c¸c c«ng thøc ®èi víi ®o¹n m¹ch //, ®o¹n m¹ch nèi tiÕp, ®Þnh luËt ¤m. III- Ph­¬ng ph¸p: VËn dông, vÊn ®¸p, ho¹t ®éng nhãm IV- Tæ chøc ho¹t ®éng d¹y häc A - æn ®Þnh tæ chøc: B - KiÓm tra bµi cò: 1 HS: Ph¸t biÓu vµ viÕt biÓu thøc ®Þnh luËt ¤m. 2 HS: ViÕt c«ng thøc biÓu diÔn mèi quan hÖ gi÷a U, I, R trong ®o¹n m¹ch cã 2 ®iÖn trë m¾c nèi tiÕp, song song. C - Bµi míi: Ho¹t ®éng cña GV vµ HS Néi dung Gi¶i bµi tËp 1 - Gäi 1 HS ®äc ®Ò bµi bµi 1. - Gäi 1 HS tãm t¾t ®Ò bµi. - Yªu cÇu c¸ nh©n HS gi¶i bµi tËp 1 ra nh¸p. - GV h­íng dÉn chung c¶ líp gi¶i bµi tËp 1 b»ng c¸ch tr¶ lêi c¸c c©u hái: + Cho biÕt R1 vµ R2 ®­îc m¾c víi nhau nh­ thÕ nµo? Ampe kÕ, v«n kÕ ®o nh÷ng ®¹i l­îng nµo trong m¹ch ®iÖn? + VËn dông c«ng thøc nµo ®Ó tÝnh ®iÖn trë t­¬ng ®­¬ng Rt® vµ R2? ® Thay sè tÝnh Rt® ® R2 - Yªu cÇu HS nªu c¸c c¸ch gi¶i kh¸c. Cã thÓ HS ®­a ra c¸ch gi¶i nh­: TÝnh U1 sau ®ã tÝnh U2 ® R2 HS: ch÷a bµi vµo vë. Gi¶i bµi tËp 2 - Gäi 1 HS ®äc ®Ò bµi bµi 2. - Yªu cÇu c¸ nh©n HS gi¶i bµi 2 (cã thÓ tham kh¶o gîi ý c¸ch gi¶i trong SGK) theo ®óng c¸c b­íc gi¶i. - Sau khi HS lµm bµi xong, GV thu bµi cña 1 sè HS ®Ó kiÓm tra. - Gäi 1 HS lªn ch÷a phÇn a); 1 HS ch÷a phÇn b) - Gäi HS kh¸c nªu nhËn xÐt; Nªu c¸c c¸ch gi¶i kh¸c. - PhÇn b) HS cã thÓ ®­a ra c¸ch gi¶i kh¸c vÝ dô: V× R1 //R2 ® ® C¸ch tÝnh R2 víi R1; I1 ®· biÕt; I2 = I - I1. HoÆc ®i tÝnh RAB: RAB = Sau khi biÕt R2 còng cã thÓ tÝnh UAB = I.RAB - Gäi HS so s¸nh c¸c c¸ch tÝnh R2 ® c¸ch lµm nµo nhanh gän, dÔ hiÓu ® Ch÷a 1 c¸ch vµo vë. Bài 1: Tóm tắt R1 = 5Ω ; Uv = 6v ; I = 0,5A a, Rtđ= ? b, R2 =? Bài giải - R1 ,R2 nối tiếp với nhau; Am pe kế nối tiếp R1 và nối tiếp R2 . Vậy: IA = IAB = 0,5A. Uv = UAB = 6v. a, Rtđ = = = 12(Ω ) b, Vì R1 nối tiếp R2 Rtđ = R1 +R2 R2 = Rtđ - R1 = 12 – 5 = 7(Ω ) Cách 2: a, U1= I.R1 = 0,5.5 = 2,5 v. Mà U = U1 + U2 U2 = U - U1 U2 = 6V – 2,5V = 3,5V. Vậy R2 = = = 7(Ω ) b, Rtđ = R1 + R2 = 5 + 7 = 12 (Ω ) Bài 2: Tóm tắt R1 = 10Ω ; IA1 = 1,2 A ; IA = 1,8A a, UAB = ? b,R2 = ? Bài giải a, Am pe kế A1 nối tiếp R1 IA =IA1 =1,2A. Am pe kế A nối tiếp(R1 // R2 ). IA = IAB = 1,8 A. Từ ct: I = U = I.R U1 = I.R1 = 1,2.10 = 12v. R1 // R2 U1 = U2 = UAB = 12(v). b, Vì R1 // R2 nên I = I1 + I2 I2 = I - I1 = 1,8 – 1,2 = 0,6(A) Mà U = 12v nên R2 = = = 20Ω Bài 3: Tóm tắt R1 = 15Ω ; R2 = R3 = 30Ω UAB = 12v a, RAB = ? b, I1 = ? I2 = ? I3 = ? Bài giải a, Am pe kế A nối tiếp R1 nt (R2 //R3 ) Vì R2 = R3 R23 = = 15 (Ω) RAB = R1 + R23 = 15 + 15 = 30(Ω) b, Áp dụng công thức định luật Ôm. I = IAB= = = 0,4( A) I1 = IAB = 0,4 A U1 = I1.R1 = 0,4. 15 = 6( v) I2 = = = 0,2 ( A ) I2 = I3 vì R2 = R3 D. H­íng dÉn vÒ nhà - §äc tr­íc sgk bµi 7 - Sù phô thuéc cña ®iÖn trë vµo chiÒu dµi d©y dÉn. - Lµm c¸c bµi tËp 6.1 -> 6.5 trong sbt. TiÕt 7: sù phô thuéc cña ®iÖn trë vµo chiÌu dµi d©y dÉn Ngµy so¹n: 27 – 9 – 2012 . Ngµy gi¶ng: 29 – 9 – 2012 A- Môc tiªu 1- KiÕn thøc: - Nªu ®­îc ®iÖn trë cña d©y dÉn phô thuéc vµo chiÒu dµi, tiÕt diÖn vµ vËt liÖu lµm d©y dÉn. - BiÕt c¸ch x¸c ®Þnh sù phô thuéc cña ®iÖn trë vµo mét trong c¸c yÕu tè (chiÒu dµi, tiÕt diÖn, vËt liÖu lµm d©y dÉn). - Suy luËn vµ tiÕn hµnh thÝ nghiÖm kiÓm tra sù phô thuéc cña ®iÖn trë d©y dÉn vµo chiÒu dµi. - Nªu ®­îc ®iÖn trë cña c¸c d©y dÉn cã cïng tiÕt diÖn vµ ®­îc lµm tõ cïng mét vËt liÖu th× tØ lÖ víi chiÒu dµi cña d©y. 2- KÜ n¨ng: - M¾c m¹ch ®iÖn vµ sö dông dông cô ®o ®Ó ®o ®iÖn trë cña d©y dÉn. 3- Th¸i ®é: Trung thùc, cã tinh thÇn hîp t¸c trong ho¹t ®éng nhãm. B- ChuÈn bÞ : * Mçi nhãm HS: - 1 ampe kÕ cã GH§ 1,5A vµ §CNN 0,1A - 1 v«n kÕ cã GH§ 6V vµ §CNN 0,1V - 1 nguån ®iÖn 3V, 1 c«ng t¾c, 8 ®o¹n d©y nèi. - 3 d©y ®iÖn trë cã cïng tiÕt diÖn, ®­îc lµm b»ng cïng mét lo¹i vËt liÖu: 1 d©y dµi l, 1 d©y dµi 2 l, 1d©y dµi 3 l. Mçi d©y ®­îc quÊn quanh mét lâi c¸ch ®iÖn ph¼ng, dÑt vµ dÔ x¸c ®Þnh sè vßng d©y. * GV: ChuÈn bÞ giÊy trong ®· kÎ s½n b¶ng 1 (tr20 - SGK); §Ìn chiÕu C . C¸c ho¹t ®éng d¹y häc I - æn ®Þnh tæ chøc: II - KiÓm tra bµi cò: KT 15 phót (Bµi tËp 6.2 phÇn a _ SBT) Bµi gi¶i a) V× hai c¸ch m¾c ®Òu ®­îc m¾c vµo cïng mét hiÖu ®iÖn thÕ U = 6V C1: §iÖn trë t­¬ng ®­¬ng cña ®o¹n m¹ch lµ Rtd1 = U/I1 Þ Rtd1 = 6V/0,4A = 15W C2: §iÖn trë t­¬ng ®­¬ng cña ®o¹n m¹ch lµ Rtd2 = U/I2 Þ Rtd2 = 6V/1,8A = 10/3W Rtd1 > Rtd2 Þ