Giáo án Ngữ văn 12 - Tiết: 1, 2: Sự phát triển lịch sử của văn học

Lý luËn v¨n häc Ngµy so¹n: TiÕt: 1,2 sù ph¸t triÓn lÞch sö cña v¨n häc a. Môc ®Ých yªu cÇu: - Gióp HS cã c¸i nh×n tæng qu¸t vÒ v¨n häc b»ng c¸ch liªn kÕt c¸c t¸c gia, t¸c phÈm ®· häc theo thø tù thêi gian, tõ ®ã HS ý thøc vÒ lÞch sö cña v¨n häc (v¨n häc nh­ mét qu¸ tr×nh lÞch sö). - HS hiÓu ®­îc quy luËt sù vËn ®éng cña lÞch sö v¨n häc. - Häc sinh n¾m ®­îc mét sè kh¸i niÖm cÇn thiÕt nh­: thêi kú v¨n häc, lÞch sö v¨n häc... B. ph­¬ng ph¸p: - N¾m kh¸i niÖm. - NhËn xÐt - ®¸nh gi¸ vÊn ®Ò. - §µm tho¹i - s¸ng t¹o - øng dông. c. KÕ ho¹ch bµi d¹y: * Bµi cò: * Bµi míi: I. VËn ®éng cña x· héi vµ vËn ®éng cña v¨n häc: 1. Sù vËn ®éng cña v¨n häc: - Em thö kÓ tªn mét sè t¸c phÈm, t¸c gi¶ v¨n häc theo thø tù thêi gian? - Theo em, v¨n häc qua mçi thêi kú cã gièng nhau vÒ h×nh thøc vµ néi dung? - §¸nh gi¸ nh­ thÕ nµo vÒ qu¸ tr×nh cña v¨n häc? * VÝ dô vÒ sù vËn ®éng cña v¨n häc: - HÞch t­íng sÜ (TrÇn Quèc TuÊn) ® B×nh Ng« ®¹i c¸o (NguyÔn Tr·i) ® TruyÒn kú m¹n lôc (NguyÔn D÷) ® TruyÖn KiÒu (NguyÔn Du) ® Thu vÞnh (NguyÔn KhuyÕn) ® XuÊt d­¬ng l­u biÖt (Phan Béi Ch©u) ® ChÝ PhÌo (Nam Cao) ® NhËt ký trong tï (Hå ChÝ Minh) ® Mïa l¹c (NguyÔn Kh¶i)... * NhËn xÐt: V¨n häc cã sù chuyÔn biÕn qua c¸c chÆng ®­êng (vÒ néi dung ph¶n ¸nh, vÒ h×nh thøc nghÖ thuËt, vÒ ý thøc vµ c¶m høng s¸ng t¸c...) ® sù vËn ®éng cña v¨n häc nh­ mét qu¸ tr×nh lÞch sö chø kh«ng ®øng yªn. * KÕt luËn: - V¨n häc lµ mét qu¸ tr×nh lÞch sö cã sù vËn ®éng vµ ph¸t triÓn. - V¨n häc vËn ®éng, ph¸t triÓn theo quy luËt.: + Quan hÖ víi sù vËn ®éng cña lÞch sö x· héi. + Quy luËt vËn ®éng néi t¹i cña v¨n häc. 2. VËn ®éng cña x· héi vµ vËn ®éng cña v¨n häc: - H·y nªu nh÷ng mèc lÞch sö cã t¸c ®éng t¹o nªn sù chuyÓn biÕn cña v¨n häc? - NhËn xÐt mèi quan hÖ gi÷a v¨n häc víi ®êi sèng x· héi - chÝnh trÞ? * VÝ dô: - CM Th¸ng 8 ® thêi kú v¨n häc 1945 ®Õn nay. - §Çu thÕ kû XX ® v¨n häc ®Çu thÕ kû XX ®Õn n¨m 1945. - Thùc d©n Ph¸p x©m l­îc (cuèi thÕ kû XIX). * NhËn xÐt: - LÞch sö x· héi, chÝnh trÞ cã t¸c ®éng m¹nh mÏ ®Õn sù vËn ®éng cña v¨n häc (sù biÕn ®æi trong ý thøc nhµ v¨n vµ c«ng chóng, h×nh thµnh nªn ®Æc ®iÓm v¨n häc). - LÞch sö ph¸t triÓn v¨n häc kh«ng hoµn toµn tïng khÝt víi lÞch sö x· héi. * KÕt luËn: - LÞch sö v¨n häc lµ mét bé phËn cña lÞch sö chung cïng ph¸t triÓn víi lÞch sö d©n téc, chÞu t¸c ®éng m¹nh cña lÞch sö x· héi, vËn ®éng theo h­íng ®i cña ®êi sèng chung. - V¨n häc cã lÞch sö ph¸t triÓn cña v¨n häc, kh«ng hoµn toµn ®ång nhÊt víi lÞch sö chung cña x· héi, ph¸t triÓn cßn dùa vµo nh÷ng quy luËt bªn trong cña nã. Ii. Thêi kú v¨n häc: - GV h­íng dÉn HS t×m vÝ dô vÒ thêi kú v¨n häc. - Thö nªu nh÷ng nÐt riªng cña v¨n häc mçi thêi kú so víi c¸c thêi kú kh¸c? - Tõ vÝ dô trªn, h·y nªu kh¸i niÖm vÒ thêi kú v¨n häc? - Mèc lÞch sö cña v¨n häc vµ cña x· héi cã trïng nhau kh«ng? (VÝ dô: Thêi kú hiÖn ®¹i trong v¨n häc ë ViÖt Nam chËm h¬n ph­¬ng T©y). * VÝ dô: - Thêi kú v¨n häc tõ thÕ kû X ®Õn cuèi thÕ kû XIX; thêi kú v¨n häc tõ ®Çu thÕ kû XX ®Õn n¨m 1945; thêi kú v¨n häc tõ n¨m 1945 ®Õn nay. - Mçi giai ®o¹n lÞch sö v¨n häc ph¸t triÓn víi nh÷ng nÐt riªng: + Thêi kú v¨n häc tõ thÕ kû X ®Õn cuèi thÕ kû XIX: . Quan niÖm thÈm mü phong kiÕn. . Ng«n ng÷: ch÷ H¸n vµ ch÷ N«m, ng«n ng÷ nÆng tÝnh ­íc lÖ, t­îng tr­ng. . ThÓ lo¹i: vay m­în cña Trung Quèc, nÆng tÝnh khu«n mÉu. + Thêi kú v¨n häc tõ ®Çu thÕ kû XX ®Õn n¨m 1945: . ThÓ lo¹i: phong phó h¬n. . Ng«n ng÷: cã søc diÔn t¶ phong phó. . ý thøc s¸ng t¸c: tinh thÇn d©n chñ, nh©n v¨n. * Kh¸i niÖm: Thêi kú v¨n häc lµ mét giai ®o¹n lÞch sö, trong ®ã sù ph¸t triÓn cña v¨n häc mang nh÷ng nÐt riªng nµo ®ã, kh¸c víi c¸c giai ®o¹n tr­íc hoÆc sau ®ã. * Cã thÓ thÊy, trong nÒn v¨n häc cña bÊt cø mét d©n téc nµo còng cã nh÷ng mèc lÞch sö nhÊt ®Þnh ®¸nh dÊu sù chuyÓn biÕn cña v¨n häc. - Nh÷ng mèc lÞch sö nµy (thêi kú v¨n häc) cã thÓ trïng víi mèc lÞch sö x· héi vµ còng cã thÓ kh«ng. - Thêi kú v¨n häc cña c¸c n­íc cã thÓ kh¸c nhau vÒ thêi ®iÓm. V¨n häc mçi d©n téc cã quy luËt vËn ®éng ®Æc thï cña nã. - C¨n cø ®Ó x¸c ®Þnh thêi kú v¨n häc: lÞch sö x· héi; b¶n th©n v¨n häc. III. Trµo l­u cña v¨n häc: - Cho vÝ dô cña trµo l­u cña v¨n häc? - Nªu nh÷ng t¸c phÈm thuéc trµo l­u l·ng m¹n, hiÖn thùc? NÐt gÇn gòi gi÷a nh÷ng t¸c phÈm cïng trµo l­u? - Nªu kh¸i niÖm? - Nªu mét sè trµo l­u trong v¨n häc? * VÝ dô vÒ trµo l­u cña v¨n häc: - Trµo l­u l·ng m¹n (tr­íc n¨m 1945). - Trµo l­u hiÖn thùc (tr­íc n¨m 1945). - Trµo l­u hiÖn thùc XHCN (sau n¨m 1945). ® Cã nh÷ng ®iÓm gièng nhau, gÇn gòi nhau vÒ c¶m høng, nguyªn t¾c miªu t¶ hiÖn thùc. - Trµo l­u l·ng m¹n: + C¶m høng l·ng m¹n tho¸t ly hiÖn thùc, t×m vÒ víi c¸i ®Ñp, t×nh yªu hay qu¸ khø. + C¸i nh×n thi vÞ vÒ hiÖn thùc, ph¸t huy trÝ t­ëng t­îng. - Trµo l­u hiÖn thùc: + C¶m høng hiÖn thùc, b¸m s¸t cuéc sèng. + Kh¸m ph¸ quy luËt, b¶n chÊt hiÖn thùc. - Trµo l­u hiÖn thùc XHCN: + C¶m høng hiÖn thùc. + C¸i nh×n l¹c quan, h­íng ®Õn t­¬ng lai. * Kh¸i niÖm: (SGK) - Khi cã nh÷ng ®iÒu kiÖn nµo ®ã vÒ x· héi vµ v¨n häc (s¸ng t¸c trë thµnh ho¹t ®éng chuyªn nghiÖp, ®éi ngò s¸ng t¸c ph¸t triÓn) ® xuÊt hiÖn trµo l­u v¨n häc. - Trµo l­u v¨n häc ra ®êi b¾t nguån tõ: + Sù vËn ®éng bªn trong cña v¨n häc. + Sù vËn ®éng cña lÞch sö - x· héi. - Mçi trµo l­u g¾n liÒn víi nh÷ng quan ®iÓm t­ t­ëng vµ nguyªn t¾c s¸ng t¸c nhÊt ®Þnh. Iv. TiÕn bé trong v¨n häc: - GV thuyÕt gi¶ng, cã lÊy vÝ dô chøng minh. - Trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn, xuÊt hiÖn nh÷ng t¸c phÈm míi, nh÷ng t¸c gi¶ míi, mang l¹i cho v¨n häc nh÷ng gi¸ trÞ míi, ®ãng gãp míi (vÒ mÆt néi dung, nghÖ thuËt) ® v¨n häc ph¸t triÓn phong phó h¬n, tiÕn bé h¬n. - T¸c phÈm v¨n häc lµ sù ®éc ®¸o, kh«ng lÆp l¹i ® gi¸ trÞ v÷ng bÒn kh«ng bÞ thay thÕ. * Cñng cè: - Cã c¸i nh×n tæng qu¸t vÒ sù ph¸t triÓn cña lÞch sö v¨n häc. - N¾m c¸c kh¸i niÖm: Thêi kú v¨n häc, trµo l­u v¨n häc. * DÆn dß: - N¾m bµi häc.- Tr¶ lêi c©u hái 1,2,3