Giáo án Ngữ văn 12 - Tiết 16, 17: Thông điệp nhân ngày thế giới phòng chống aids 1-12-2003

Tiết 16, 17 THÔNG ĐIỆP NHÂN NGÀY THẾ GIỚI PHÒNG CHỐNG AIDS 1-12-2003 Cô-phi An-nan KẾT QUẢ CẦN ĐẠT Giúp HS thấy rõ * Tầm quan trọng và ý nghĩa cấp bách của việc phòng chống hiểm hoạ HIV/AIDS. Chống lại HIV/AIDS là trách nhiệm của mỗi quốc gia và mỗi con người. * Sức thuyết phục mạnh mẽ của bài văn. B. NỘI DUNG, PHƯƠNG PHÁP VÀ TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC DẠY HỌC HĐ của GV & HS KIẾN THỨC CẦN ĐẠT GV hướng dẫn HS tìm hiểu bài theo hệ thống câu hỏi gợi mở, nêu vấn đề * HS giới thiệu về tác giả, tác phẩm. * HS đọc và trao đổi : - Bản thông điệp nêu vấn đề gì? * GV cần kiểm tra kiến thức về HIV/AIDS của các em. Vì sao HIV/AIDS được gọi là đại dịch, là hiểm hoạ cho đời sống của dân tộc và nhân loại - Em có nhận xét gì về cách tổng kết tình hình của Tổng thư kí Liên hợp quốc ? * GV tổ chức cho HS đọc điển cảm, sau đó, thảo luận phần cuối của bản thông điệp. Lưu ý : Phần này gắn bó rất khăng khít với phần trên. Bởi không thể xác định đúng nhiệm vụ khi còn chưa nắm vững tình hình. Mặt khác, về mặt nào đó, việc nêu tình hình cũng để nhằm làm cho người đọc nhận rõ hơn nhiệm vụ. Trong văn kiện này, việc thông báo tình hình chỉ là cơ sở, còn việc xác định nhiệm vụ mới là mục đích * Cuối cùng, GV chốt lại những kiến thức cơ bản theo tình thần của phần Ghi nhớ trong SGK và yêu cầu HS làm phần Luyện tập. I. TIỂU DẪN 1. Tác giả: * Sinh 8 - 4 - 1938 tại Ga-na, thuộc châu Phi. * Là người châu phi da đen đầu tiên được bầu làm Tổng thư kí Liên hợp quốc. * Ông được trao Giải thưởng Nô-ben Hòa bình năm 2001. Ông cũng được nhận nhiều bằng cấp danh dự của các trường đại học ở châu Phi, châu Á, châu Âu và Bắc Mĩ, cùng nhiều giải thưởng khác. 2. Hoàn cảnh sáng tác: Được viết nhân Ngày Thế giới phòng chống AIDS, l - l2 -2003. Trước đó hai năm Cô-phi An-nan ra Lời kêu gọi hành động về hiểm hoạ HIV/AIDS và tiến hành vận động thành lập Quỹ Súc khỏe và ALDS toàn cầu. II. ĐỌC HIỂU 1. Vấn đề cơ bản của Bản thông điệp : Cần có sự cam kết, tập trung nguồn lực và thống nhất hành động của các quốc gia trên thế giới nhằm đánh bại đại dịch HIV/AIDS. --> Tác giả cho rằng cần phải đưa vấn đề AIDS lên “vị trí hàng đầu trong chương trình nghị về chính trị và hành động thực tế” của mỗi quốc gia và cá nhân bởi vì đó là căn bệnh hiểm nghèo, hiện chưa có cách chữa, là bản án tử hình với mỗi cá nhân, là đại dịch, là hiểm họa cho đời sống của dân tộc và nhân loại. 2. Tổng kết tình hình: * Những mặt đã làm được: Đã cam kết, các nguồn lực đã được nhân lên. - Ngân sách dành cho việc phòng chống HIV đã được tăng lên một cách đáng kể. - Quỹ toàn cầu về việc phòng chống AIDS đã được thông qua - Đại đa số các nước đã xây dựng chiến lược quốc gia phòng chống phòng chống HIV/AIDS . - Nhiều công ti áp dụng chính sách phòng chống HIV/AIDS tại nơi làm việc. - Nhiều nhóm từ thiện đang hoạt động tích cực… * Những mặt còn chưa tốt: Hành động quá ít so với yêu cầu thực tế. - Dịch HIV/AIDS có ít dấu hiệu suy giảm thậm chí gia tăng ở tại những khu vực khác nhau của thế giới; trong những giới tính, những lứa tuổi khác nhau. - Không hoàn thành chỉ tiêu đề ra. à Tác giả đã thể hiện được: + Một tầm nhìn rộng lớn, toàn diện và bao quát + Khả năng phân tích số liệu, tình hình cụ thể một cách chọn lọc và rất kịp thời. + Sáng tạo trong cách diễn đạt gây ấn tượng Trong năm qua, mỗi phút đồng hồ của một ngày trôi đi, có khoảng 10 người bị nhiễm HIV + Cách tổng kết tình hình của C.An-nan có trọng tâm và điểm nhấn Song hành động của chúng ta vẫn quá ít so với yêu cầu thực tế + Xúc cảm chân thành của tác giả đã được đặt nhiều hơn vào đoạn nói về dịch HIV/AIDS “có rất ít dấu hiệu suy giảm” 3. Lời kêu gọi - Nỗ lực nhiều hơn nữa bằng những nguồn lực và hành động cần thiết. - Đưa vấn đề AIDS lên “vị trí hàng đầu trong chương trình nghị về chính trị và hành động thực tế” của mỗi quốc gia và cá nhân. - Xóa bỏ sự phân biệt, kì thị với những người bị HIV/AIDS. - Hãy sát cánh bên nhau trong cuộc chiến chống AIDS. --> Nghệ thuật thuyết phuc: + C. An-nan vận dụng sáng tạo các thao tác so sánh và bác bỏ để khẳng định rằng chúng ta không chỉ vì các mục tiêu của cuộc cạnh tranh mà được phép quên cái thảm hoạ đang ngày một nhanh chóng cướp đi cái đáng quý nhất là sinh mệnh và tuổi thọ của con người. + Ông tạo ra mối tương quan giữa một bên là sự thờ ơ trước dịch HIV/AIDS và một bên là cái chết, để qua đó cho thấy sự lên tiếng chống lại HIV/AIDS, với loài người, là vấn đề có ý nghĩa sinh tử, tồn vong, sống hay không sống. + Những câu văn hay thường ngắn gọn và được viết với một cảm xúc kìm nén, không ồn ào, khoa trương. Chúng mang vẻ đẹp của sự sâu sắc và cô đúc“Trong thế giới đó, im lặng đồng nghĩa vời cái chết”. + Nhiều câu văn gợi hình ảnh và cảm xúc “Hãy cùng tôi giật đổ các thành luỹ của sự im lặng, kì thị và phân biệt đối xử đang vây quanh bệnh dịch này”; “Hãy đừng để một ai có ảo tưởng rằng chúng ta có thể bảo vệ được chính mình bằng cách dựng lên các bước rào ngăn cách giữa chúng ta và họ”. GHI NHỚ: SGK LUYỆN TẬP Gợi ý giải bài tập: HS cần phải: Phát hiện được những tệ nạn xã hội, vào thời điểm ấy, đang diễn ra và gây nhiều tác hại nghiêm trọng trong nhà trường và trong đời sống. - Tìm hiểu để có những hiểu biết cụ thể và đúng đắn về tệ nạn xã hội đó về các mặt: biểu hiện, nguyên nhân, mức độ nguy hiểm, cách phòng chống, ... - Có đầy đủ kiến thức, nhiệt tình và quyết tâm để có thể tham gia tích cực vào cuộc đấu tranh chống tệ nạn đó. - Có khà năng vận dựng những kĩ năng về sử dụng ngôn ngữ, về lập luận và diễn đạt,... để hoàn thành tốt bài làm. Tiết 18 NGHỊ LUẬN VỀ MỘT BÀI, THƠ ĐOẠN THƠ A - KẾT QUẢ CẦN ĐẠT Giúp HS: * Củng cố và nâng cao kiến thức về văn nghị luận. * Biết cách làm bài văn nghị luận về một bài thơ, đoạn thơ. B - NỘI DUNG, PHƯƠNG PHÁP VÀ TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC DẠY HỌC HĐ của GV & HS KIẾN THỨC CẦN ĐẠT * GV viết đề bài lên bảng, lần lượt nêu các câu hỏi hướng dẫn HS tìm hiểu đề và các ý cần thiết để làm bài. * GV nêu câu hỏi gợi ý, HS trả lới. GV nhận xét, chữa lỗi, củng cố những kiến thức cần thiết. * Tổng kết: GV tổng kết tình hình buổi luyện tập, khẳng định những ưu điểm và nói rõ hơn một vài điều cần lưu ý để làm tốt văn nghị luận về một tác phẩm thơ hay đoạn thơ và cho HS đọc phần Ghi nhớ. * GV hướng dẫn HS làm bài phần luyện tập. I. TÌM HIỂU ĐỀ VÀ LẬP DÀN Ý Đề 1 : SGK 1) Gợi ý tìm hiểu đề Cần lưu ý : * Hoàn cảnh ra đời của bài thơ: (Bài thơ ra đời vào thời điểm nhưng năm đầu của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp. Địa điểm là vùng chiến khu Việt Bắc. - Lúc này, Chủ tịch Hồ Chí Minh đang trực tiếp lãnh đạo cuộc kháng chiến chống Pháp đầy gian khổ nhưng vô cùng oanh liệt của nhân dân ta). - Vẻ đẹp của thiên nhiên một đêm trăng nơi chiến khu (hình ảnh, âm thanh, cho thấy một đêm trăng khuya đẹp, thơ mộng). - Nổi bật lên giữa bức tranh thiên nhiên là người chiến sĩ nặng lòng lo nỗi nước nhà. (Có thể so sánh: Trong thơ cổ, cảnh đẹp thường đi liền vời hình ảnh người ẩn sĩ lánh mình chốn thiên nhiên, xa lánh cõi trần. Nhưng trong bài thơ này, nổi bật lên giữa cảnh đẹp thiên nhiên lại là hình ảnh một chiến sĩ cách mạng nặng lòng lo nổi nước nhà). - Tính cồ điển và hiện đại trong phong cách thơ Hồ Chí Minh. (Thể thơ luật Đường cùng vời chững hình ảnh thiên nhiên làm cho bài thơ có màu sắc cổ điển, nhưng hình ảnh nhân vật trữ tình lo nỗi nước nhà kèm với sự phá cách trong hai câu cuối đã làm cho bài thơ mang cả tính hiện đại.) 2) Gợi ý lập dàn ý . 1 - Mở bài: Giới thiệu bài thơ Cảnh khuya của Hồ Chí Minh. 2 - Thân bài: Phân tích bài thơ dựa thơ nội dung đã gợi ý ở SGK. Chú ý hai điểm nổi bật: - Cảnh đẹp đêm trăng khuya chiến khu việt Bắc (hình ảnh, âm thanh). - Sự hài hoà giữa tâm hồn người nghệ sĩ và chiến sĩ trong bài thơ. 3 - Kết bài: Đánh giá chung, khái quát giá trị nội dung và nghệ thuật của bài thơ. Đề 2: SGK 1) Gợi ý tìm hiểu đề * Hoàn cảnh sáng tác: Trong một bài hối kí, Tố Hữu viết: Chia tay với Việt Bắc là chia tay với một quãng đời đẹp nhất của chính mình. Biết bao kí niệm về những ngày gian khổ mà đầy nghĩa tình đồng bào, đồng chí. Bài Việt Bắc được viết ra như tiếng hát của mối tình tha thiết và day đứt.(Tố Hữu Toàn tập, nxb văn học, Hà Nội, 2008) * Bố cục: Đoạn thơ có thể chia làm 2 phần: + Tác giả nhớ lại quang cảnh chiến đấu sôi động, hào hùng của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp ở Việt Bắc với nhiều lực lượng thanh gia (dân công, bộ đội binh chủng cơ giới,...), thể hiện rõ trên những con đường bộ đội hình quân, dân công đi tiếp viện, đoàn ô tô quân sự,... . + Tác giả nhớ lại mềm vui khi tin tức chiến thắng của mọi miền đất nước tiếp nối báo về. --> Về nghệ thuật, tác giả đã rất điêu luyện trong việc sử dụng thể thơ lục bát, thể hiện các mặt: + Cách dùng từ ngữ, hình ảnh. + Cách vận dụng các biện pháp tu từ (trùng điệp, so sánh, cường điệu,..). + Giọng thơ hào hùng, sôi nổi. Chỉ qua đoạn thơ ngắn, Tố Hữu đã thể hiện được không khí của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp của nhân dân ta một cách cụ thể và sinh động. 2) Gợi ý lập dàn ý 1- Mở bài: Giới thiệu khái quát đoạn thơ. 2 - Thân bài * Khí thế dũng mãnh của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp việt Bắc. * Niềm vui với chiến thắng dồn dập từ các chiến trường báo về Việt Bắc. * Những đặc sắc về nghệ thuật của đoạn thơ. 3 - Kết bài Đánh giá giá trị nội dung và nghệ thuật của đoạn thơ. GHI NHỚ: SGK LUYỆN TẬP Gợi ý giải bài tập. Khi phân tích đoạn thơ này, cần chú ý: - Đặt đoạn thơ trong chỉnh thể toàn bài thơ Tràng giang của Huy Cận. - Có thể so sánh, liên tưởng với hai câu thơ của Thôi Hiệu để thấy rõ hơn tâm trạng của nhà thơ.