Giáo án Ngữ văn 12 - Tiết 48, 49 Việt bắc của Tố Hữu

Gi¶ng v¨n Ngµy so¹n: TiÕt 48, 49 viÖt b¾c Tè H÷u A. Môc ®Ých yªu cÇu: Gióp HS: - C¶m thô vµ ph©n tÝch ®­îc nh÷ng gi¸ trÞ ®Æc s¾c cña bµi th¬: khóc h¸t ©n t×nh cña con ng­êi kh¸ng chiÕn, ®­îc diÔn t¶ b»ng mét nghÖ thuËt giµu tÝnh d©n téc. - Qua bµi th¬, thÊy ®­îc mét sè nÐt tiªu biÓu cña phong c¸ch th¬ Tè H÷u. B. Ph­¬ng ph¸p: - §äc - hiÓu - C¶m thô - Ph©n tÝch - më réng C. KÕ ho¹ch bµi d¹y: *Bµi cò: - Tr×nh bµy ng¾n gän con ®­êng th¬ Tè H÷u? *Bµi míi: I. TiÓu dÉn: - §äc tiÓu dÉn. - Nªu nh÷ng ý chÝnh trong phÇn tiÓu dÉn? - Hoµn c¶nh s¸ng t¸c: N¨m 1954: Hßa b×nh lËp l¹i ® c¬ quan trung ­¬ng cña §¶ng, Nhµ n­íc rêi chiÕn khu ViÖt B¾c vÒ Hµ Néi ® s¸ng t¸c bµi th¬. - Néi dung: + Sù g¾n bã miÒn xu«i - miÒn ng­îc, c¸n bé chiÕn khu víi ViÖt B¾c. + ViÔn c¶nh t­¬i s¸ng + Ngîi ca c«ng ¬n cña §¶ng vµ cña Hå ChÝ Minh - §o¹n trÝch: phÇn më ®Çu vµ phÇn mét II. Ph©n tÝch: *CÊu tø: - Bµi th¬ ®­îc cÊu tø nh­ thÕ nµo? - Lèi ®èi ®¸p: c¸n bé kh¸ng chiÕn (ng­êi ®i) vµ ViÖt B¾c (ng­êi ë l¹i) ® x­ng h«: m×nh - ta ® ®«i b¹n t×nh g¾n bã s©u nÆng ® t×nh c¶m c¸ch m¹ng trë nªn gÇn gòi, th©n thuéc. - §èi ®¸p nh­ng còng lµ lêi tù gi¶i bµy cña chñ thÓ tr÷ t×nh ® s©u l¾ng, thiÕt tha. ® kh«ng khÝ ©n t×nh s©u nÆng cho bµi th¬. 1. C¶nh chia tay ViÖt B¾c: - Bµi th¬ x©y dùng lªn bèi c¶nh nh­ thÕ nµo? - Lêi nh¾n nhñ: m×nh vÒ m×nh cã nhí ta: tiÕng hái thiÕt tha, kh¾c kho¶i, ®Çy l­u luyÕn, bÞn rÞn. - T¸c dông cña c©u hái? - Gîi nh¾c kû niÖm b»ng c¸c c©u hái: m×nh ®i - cã nhí...? ® kh«ng thÓ quªn: + Thêi gian g¾n bã dµi l©u + kh¸ng chiÕn gian hæ + tÊm lßng ViÖt B¾c... ® chiÒu dµi, ®é s©u cña sù g¾n bã - §©y lµ c¶nh chia tay trong sù g¾n bã mËt thiÕt - kh¬i nguån cho m¹ch nhí th­¬ng tu«n trµo, gîi dËy kû niÖm vÒ ViÖt B¾c. 2. Kû niÖm nghÜa t×nh vÒ ViÖt B¾c: a. Thiªn nhiªn ViÖt B¾c: - Thiªn nhiªn ViÖt B¾c hiÖn lªn nh­ thÕ nµo? - HiÖn lªn víi nh÷ng vÎ ®Ñp ®a d¹ng, ë nhiÒu thêi gian vµ kh«ng gian kh¸c nhau: + tr¨ng lªn ®Çu nói + n¾ng chiÒu l­ng n­¬ng + b¶n khãi cïng s­¬ng + rõng nøa bê tre ® th¬ méng, b×nh yªn; hoang s¬ mµ Êm ¸p - VÎ ®Ñp cña bøc tranh tø b×nh ®­îc kh¾c ho¹ nh­ thÕ nµo? - Bøc tranh tø b×nh: + ®«ng: rõng xanh - hoa ®á t­¬i - Êm ¸p, rùc rì. + h¹: ve kªu - ph¸ch ®æ vµng ® t­¬i t¾n. + xu©n: m¬ tr¾ng rõng ® th¬ méng, tinh kh«i + thu: ¸nh tr¨ng hiÒn hoµ ® s¾c mµu t­¬i t¾n, Êm ¸p, sinh ®éng ® ®Æc tr­ng cña nói rõng ViÖt B¾c. - VÎ ®Ñp cña thiªn nhiªn g¾n liÒn víi h×nh ¶nh con ng­êi: con ng­êi hiÖn ra gi÷a thiªn nhiªn: hµi hoµ, tin cËy, b×nh yªn ® kh«ng gian nói rõng Êm ¸p. b. Con ng­êi ViÖt B¾c: - H×nh ¶nh con ng­êi ViÖt B¾c hiÖn ra nh­ thÕ nµo? - Nh÷ng con ng­êi cÇn cï lao ®éng: ng­êi ®an nãn chuèt tõng sîi giang, c« em h¸i m¨ng mét m×nh, ng­êi mÑ bÎ b¾p ng«... - Nh÷ng con ng­êi giµu ©n t×nh: + chia cñ s¾n lïi + b¸t x¬m sÎ nöa + ch¨n sui ®¾p cïng... ® trong gian khã cµng næi bËt nghÜa t×nh sÎ chia, ®ång cam céng khæ. c. ViÖt B¾c kh¸ng chiÕn: - NhËn xÐt vÒ kh«ng gian, ¸nh s¸ng, ©m thanh? - Kh«ng gian réng lín: + rõng nói mªnh m«ng + ®Þa danh réng lín + con ®­êng hµnh qu©n mu«n nÎo - Gîi lªn h×nh ¶nh ViÖt B¾c kh¸ng chiÕn nh­ thÕ nµo? - ¢m thanh: s«i ®éng + rÇm rËp ®Êt rung + ®iÖp ®iÖp trïng trïng - Ph©n tÝch gi¸ trÞ thÈm mü cña c¸c biÖn ph¸p tu tõ ®· ®­îc t¸c gi¶ sö dông? ® nh÷ng tõ t­îng thanh t­îng h×nh. - ¸nh s¸ng: chãi lß, rùc rì. + ¸nh sao + ®á ®uèc + ®Ìn pha... ® h/¶ mét ®éi qu©n víi søc m¹nh v« biªn, víi sù ®oµn kÕt cao ®é. - NhËn xÐt vÒ mèi quan hÖ gi÷a con ng­êi vµ thiªn nhiªn ViÖt B¾c? Þ Con ng­êi - thiªn nhiªn g¾n bã víi nhau ë mét t©m thÕ ®¸nh giÆc. - H/¶ trung ­¬ng, chÝnh phñ, B¸c Hå: võa trang träng, võa gÇn gòi, võa chãi loµ, võa th©n quen. III. NhËn xÐt chung: - HS tù rót ra nhËn xÐt - Bµi th¬ ®Ëm ®µ tÝnh d©n téc. - Ph¶n ¸nh mét chÆng ®­êng lÞch sö. *Cñng cè: - §o¹n trÝch lµ khóc h¸t ©n t×nh cña con ng­êi kh¸ng chiÕn - NghÖ thuËt giµu tÝnh d©n téc - Qua bµi th¬, thÊy ®­îc mét sè nÐt tiªu biÓu cña p/c¸ch th¬ Tè H÷u *DÆn dß: - N¾m chñ ®Ò bµi th¬ - NÐt ®Æc s¾c cña nghÖ thuËt th¬ Tè H÷u - Häc thuéc lßng bµi th¬ - Ph©n tÝch - ChuÈn bÞ GV: KÝnh göi cô NguyÔn Du (Tè H÷u)