Giáo án ngữ văn 12 - Tiết: 63 Đất nước (trích trường ca mặt đường khát vọng) tác giả Nguyễn Khoa Điềm

Gi¶ng v¨n Ngµy so¹n: TiÕt: 63 ®Êt n­íc (TrÝch tr­êng ca MÆt ®­êng kh¸t väng) NguyÔn Khoa §iÒm A. Môc ®Ých yªu cÇu: Gióp HS: - HiÓu ®­îc t­ t­ëng "®Êt n­íc cña nh©n d©n" trong ®o¹n trÝch. - C¶m nhËn ®­îc sù kÕt hîp cña chÊt suy t­ëng, chÝnh luËn vµ chÊt tr÷ t×nh ngät ngµo cña ®o¹n trÝch. - ThÊy ®­îc mµu s¾c riªng ®­îc t¹o thµnh bëi kh«ng khÝ v¨n ho¸ d©n gian. B. ph­¬ng ph¸p: - §äc - hiÓu. - C¶m thô. - Ph©n tÝch - më réng. c. KÕ ho¹ch bµi d¹y: * Bµi cò: Ph©n tÝch h×nh t­îng rõng xµ nu trong TP "Rõng xµ nu" cña NguyÔn Trung Thµnh. * Bµi míi: I. TiÓu dÉn: - Nh÷ng nÐt giíi thiÖu vÒ t¸c gi¶? - Em h·y giíi thiÖu mét vµi nÐt vÒ ®o¹n trÝch? * T¸c gi¶ NguyÔn Khoa §iÒm: - Sinh: 15/ 4/ 1943 ë Thõa Thiªn HuÕ, trong mét gia ®×nh trÝ thøc CM. - Tham gia kh¸ng chiÕn chèng Mü - lµm th¬ -> nhµ th¬ tiªu biÓu cña thÕ hÖ nhµ th¬ trÎ trong nh÷ng n¨m chèng Mü. - TP chÝnh: §Êt ngo¹i «, MÆt ®­êng kh¸t väng... * §o¹n trÝch: - TrÝch phÇn ®Çu ch­¬ng V cña tr­êng ca MÆt ®­êng kh¸t väng. - ND tr­êng ca: sù thøc tØnh cña thÕ hÖ thanh niªn thµnh thÞ miÒn Nam t×m vÒ víi nh©n d©n, ®Êt n­íc. - S¸ng t¸c ë chiÕn khu B×nh TrÞ Thiªn n¨m 1971 II. Ph©n tÝch: * NhËn xÐt chung: H·y ®äc vµ nhËn xÐt: - Bè côc ®o¹n trÝch? - Giäng th¬? - ChÊt liÖu sö dông? - Bè côc: 2 phÇn: + §Þnh nghÜa ®Êt n­íc. + T­ t­ëng: §Êt n­íc cña nh©n d©n ( chÊt chÝnh luËn. - Giäng th¬: + Trß chuyÖn víi ng­êi con g¸i yªu th­¬ng -> giäng t©m t×nh ngät ngµo. + Khai th¸c chÊt th¬ cña c¸c cø liÖu lÞch sö, ®Þa lÝ. + Khai th¸c v¨n ho¸ d©n gian (truyÒn thuyÕt, ca dao, cæ tÝch...) -> chÊt tr÷ t×nh. 1. §Þnh nghÜa vÒ ®Êt n­íc: - Nhµ th¬ ®Þnh nghÜa nh­ thÕ nµo vÒ ®Êt n­íc? - ý nghÜa cña nh÷ng h/¶ t¸c gi¶ dïng? - Mèi quan hÖ qu¸ khø - hiÖn t¹i - t­¬ng lai cña ®Êt n­íc? - §Êt n­íc lµ nh÷ng g× th©n thiÕt, gÇn gòi víi ®êi sèng mçi con ng­êi: + trong nh÷ng c©u chuyÖn cæ tÝch + trong nh÷ng miÕng trÇu bµ ¨n + tãc mÑ bíi sau ®Çu... -> hiÖn diÖn trong tõng nÕp sèng, thãi quen sinh ho¹t b×nh dÞ, gÇn gòi -> chøa ®ùng trong ®ã chiÒu dµi v¨n ho¸, lÞch sö, ®Þa lý cña d©n téc -> vÎ ®Ñp t©m hån con ng­êi ViÖt Nam. - §Êt n­íc lµ nh÷ng g× s©u xa, réng lín trong kh«ng gian vµ thêi gian, trong ®Þa lý vµ lÞch sö: + Qu¸ khø: . TruyÒn thuyÕt L¹c Long Qu©n - ©u C¬ -> céi nguån thiªng liªng cao quý; tinh thÇn ®oµn kÕt d©n téc. . TruyÒn thuyÕt Hïng V­¬ng: lÞch sö x©y dùng, ph¸t triÓn. + HiÖn t¹i: nh÷ng ai b©y giê yªu nhau vµ... -> sù tiÕp nèi c¸c thÕ hÖ. Mçi con ng­êi g¸nh v¸c trªn vai sø mÖnh l­u gi÷ vµ truyÒn l¹i cho thÕ hÖ sau truyÒn thèng d©n téc -> g¹ch nèi gi÷a qu¸ khø vµ t­¬ng lai. + T­¬ng lai: ®Êt n­íc xa réng, ®Ñp ®Ï (con chóng ta...) => T¸c gi¶ kh«ng chØ ph¸t hiÖn ra m¹ch ch¶y cña truyÒn thèng lµm nªn linh hån ®Êt n­íc mµ cßn nhËn thÊy mèi quan hÖ gi÷a c¸ nh©n vµ ®Êt n­íc -> t­ t­ëng chung cña thêi ®¹i. - §Êt n­íc ®­îc c¶m nhËn nh­ lµ sù thèng nhÊt cña truyÒn thèng, v¨n ho¸ vµ phong tôc -> gi¸ trÞ tinh thÇn thiªng liªng vµ bÒn v÷ng. 2. §Êt n­íc cña nh©n d©n: - Nh÷ng c¶nh s¾c ®Êt n­íc ®­îc c¶m nhËn nh­ thÕ nµo? ë ph­¬ng diÖn nµo? - T¸c gi¶ c¶m nhËn nh­ thÕ nµo vÒ lÞch sö d©n téc? Nhµ th¬ thÓ hiÖn mét c¸i nh×n míi mÎ, ®éc ®¸o, cã chiÒu s©u vÒ ®Þa lý, lÞch sö: - Nh¾c ®Õn nh÷ng danh lam th¾ng c¶nh cña ®Êt n­íc kh«ng chØ vÒ ph­¬ng diÖn kh«ng gian ®Þa lý cña d©n téc mµ lµ chiÒu s©u linh hån d©n téc. + nói Väng Phu + hßn Trèng M¸i + ®Êt tæ Hïng V­¬ng + nói Bót non Nghiªn -> . VÎ ®Ñp cña ®Êt n­íc. . Nh÷ng t­îng tr­ng cho sè phËn, mong ­íc, t©m hån vµ lèi sèng cña nh©n d©n. -> Sù ho¸ th©n cña nh©n d©n vµo d¸ng h×nh xø së. - Nh¾c ®Õn lÞch sö 4000 n¨m ®Êt n­íc b»ng nh÷ng con ng­êi v« danh, b×nh th­êng, b×nh dÞ: + Hä ®· chiÕn ®Êu anh dòng mµ thÇm lÆng ®Ó b¶o vÖ, gi÷ g×n ®Êt n­íc ( søc m¹nh toµn d©n téc. + Hä gi÷ g×n vµ truyÒn l¹i cho thÕ hÖ mai sau nh÷ng gi¸ trÞ tinh thÇn vµ vËt chÊt ->lµm nªn lÞch sö d©n téc 4000 n¨m. => Næi bËt t­ t­ëng: "§Êt n­íc nµy lµ cña nh©n d©n". * Cñng cè: - Sù kÕt hîp chÊt suy t­ëng, chÝnh luËn vµ chÊt tr÷ t×nh ngät ngµo - Kh«ng khÝ v¨n ho¸ d©n gian ®Ëm nÐt trong ®o¹n trÝch. * DÆn dß: - Häc thuéc lßng ®o¹n trÝch. - Ph©n tÝch t­ t­ëng "®Êt n­íc cña nh©n d©n" qua ®o¹n trÝch. - ChuÈn bÞ LV: C¸ch lµm bµi ph©n tÝch c¸c vÊn ®Ò v¨n häc.