Giáo án Ngữ văn 12 - Tiết 71: Đọc văn chiếc thuyền ngoài xa - Nguyễn Minh Châu

Ngµy d¹y:……………Líp12C2.SÜ sè…………V¾ng……………………………… …………….Líp12C3.SÜ sè…………V¾ng……………………………… …………….Líp12C4.SÜ sè…………V¾ng……………………………… …………….Líp12C5.SÜ sè…………V¾ng……………………………… …………….Líp12C6.SÜ sè…………V¾ng……………………………… …………….Líp12C7.SÜ sè…………V¾ng……………………………… TiÕt 71: §äc v¨n ChiÕc thuyÒn ngoµi xa - NguyÔn Minh Ch©u - I- Môc tiªu cÇn ®¹t: Gióp HS: 1. KiÕn thøc - HiÓu ®­îc quan niÖm cña nhµ v¨n vÒ mèi quan hÖ gi÷a cuéc ®êi vµ nghÖ thuËt, vÒ c¸ch nh×n ®êi vµ nh×n ng­êi trong cuéc sèng. - ThÊy ®­îc nh÷ng nÐt ®Æc s¾c nghÖ thuËt cña t¸c phÈm vµ b­íc ®Çu nhËn diÖn ®­îc mét sè ®Æc tr­ng c¬ b¶n cña v¨n xu«i ViÖt Nam sau n¨m 1975. - HiÓu ®­îc bi kÞch cña ng­êi phô n÷ sinh ®Î nhiÒu, kh«ng kÕ ho¹ch. 2. KÜ n¨ng - N©ng cao kÜ n¨ng ®äc- hiÓu truyÖn ng¾n hiÖn ®¹i. - RÌn luyÖn kÜ n¨ng tù ®äc, tù häc mét c¸ch chñ ®éng, s¸ng t¹o. 3. Th¸i ®é - Cã c¸i nh×n nhËn ®a chiÒu vµ s©u s¾c vÒ cuéc sèng vµ con ng­êi. Cã quan niÖm ®óng ®¾n vÒ nghÖ thuËt ch©n chÝnh. - §ång c¶m chia sÎ víi ng­êi phô n÷, cã ý thøc phª ph¸n t×nh tr¹ng sinh ®Î kh«ng kÕ ho¹ch II- ChuÈn bÞ cña GV vµ HS 1. GV: Bµi so¹n, c©u hái gîi më, phiÕu häc tËp, tranh minh häa. 2. HS: Vë so¹n, b¶ng phô. III- TiÕn tr×nh bµi d¹y 1. KiÓm tra bµi cò: (KÕt hîp víi bµi míi) 2. Bµi míi: Ho¹t ®éng d¹y häc cña thÇy vµ trß KiÕn thøc c¬ b¶n * H§1: Ng­êi ®µn bµ hµng chµi ( 13 phót) - Th¶o luËn nhãm , thêi gian 5 phót: - CH: Nªu c¶m nhËn, suy nghÜ, ®¸nh gi¸ vÒ ng­êi ®µn bµ hµng chµi? - C¸c nhãm cö ®¹i diÖn tr×nh bµy , c¸c nhãm kh¸c bæ sung vµ thèng nhÊt ý kiÕn. - GV nhËn xÐt, ph©n tÝch vµ chuÈn kiÕn thøc. - GV: Qua ®©y cµng lµm râ h¬n vÒ bµi häc nµo mµ c¸c em ®· häc ë tiÕt tr­íc? - GV chuyÓn ý * H§2: Ng­êi ®µn «ng( 15 phót) - GV : Nªu nh÷ng nÐt tiªu biÓu vÒ ngo¹i h×nh ng­êi ®µn «ng? LÊy dÉn chøng? - GV: Nh÷ng chi tiÕt vÒ ngo¹i h×nh nãi lªn ®iÒu g×? - HS suy nghÜ vµ t×m dÉn chøng tr¶ lêi - GV: Trong c©u chuyÖn kÓ ë tßa ¸n huyÖn, ng­êi ®µn bµ ®· nãi nh÷ng g× vÒ ng­êi chång vò phu cña m×nh? - GV ph©n tÝch + b×nh. - GV: Theo ng­êi ®µn bµ do ®©u ng­êi chång bµ trë nªn nh­ vËy? - CÇn ph¶i kÕ ho¹ch hãa gia ®×nh, chèng n¹n b¹o hµnh trong gia ®×nh. - GV: Th¸i ®é cña ng­êi ®µn bµ hµng chµi víi ng­êi chång vò phu? - GV: C¸ch nh×n ®ã cã g× kh¸c so víi §Èu, Phïng, Ph¸c? Th¸i ®é cña hä víi ng­êi ®µn «ng vò phu? - GV më réng liªn hÖ víi mét sè t¸c phÈm cña Nam Cao ®Ó lµm næi bËt gi¸ trÞ nh©n ®¹o cña t¸c phÈm? - GV: Tõ c¸i nh×n cña ng­êi ®µn bµ hµng chµi, §Èu, Phïng vµ th»ng bÐ Ph¸c nhµ v¨n muèn göi ®Õn chóng ta th«ng ®iÖpg×? - GV gäi 1 HS ®äc l¹i ®o¹n v¨n cuèi. Mçi khi ng¾m bøc ¶nh ®­îc chän, ng­êi nghÖ sÜ nhiÕp ¶nh ®Òu nh×n thÊy nh÷ng g× d»ng sau bøc ¶nh? Theo em nh÷ng h×nh ¶nh Êy t­îng tr­ng cho ®iÒu g×? - GV: VËy NguyÔn Minh Ch©u muèn ph¸t biÓu ®iÒu g× vÒ mèi quan hÖ gi÷a nghÖ thuËt vµ cuéc ®êi? - GV chuyÓn ý * H§3: NghÖ thuËt ( 5 phót) - GV : VÒ nghÖ thuËt truyÖn ng¾n , “ ChiÕc thuyÒn ngoµi xa” cã nh÷ng ®Æc s¾c g×? LÊy dÉn chøng? - HS tr¶ lêi - GV nhËn xÐt , ph©n tÝch vµ chèt ý - GV cho HS ghi nhí SGK * H§6: LuyÖn tËp ( 5 phót) CH: Qua t¸c phÈm“ ChiÕc thuyÒn ngoµi xa”, em h·y rót ra ý nghÜa v¨n b¶n? - GV gäi 1 ®Õn 2 HS tr×nh bµy ý kiÕn - GV cñng cè chèt l¹i kiÕn thøc. - GV; NÕu lµ ch¸nh ¸n §Èu, em cã chÊp nhËn nh÷ng lÝ do mµ ng­êi phô n÷ vïng biÓn Êy ®­a ra kh«ng? Theo em cÇn ph¶i lµm nh÷ng g× ®Ó chÊm døt n¹n b¹o hµnh trong gia ®×nh hµng chµi Êy nãi riªng vµ trong ®êi sèng nãi chung? b. C¸c nh©n vËt trong c©u chuyÖn: * Ng­êi ®µn bµ hµng chµi: - VÎ bÒ ngoµi: + Ngo¹i h×nh: tr¹c ngoµi 40, th« kÖch, mÆt rç, khu«n mÆt mÖt mái t¸i ng¾t, quÇn ¸o r¸ch r­íi b¹c phÕch -> G©y Ên t­îng vÒ mét cuéc ®êi lam lò, nhäc nh»n + Cuéc sèng: cïng chång b­¬n tr¶i trªn biÓn ®Ó nu«i con, th­êng xuyªn bÞ chång ®¸nh ®Ëp hµnh h¹ "ba ngµy mét trËn nhÑ, n¨m ngµy mét trËn nÆng". -> Cam chÞu, ®¸ng th­¬ng. -T©m hån bªn trong: + Giµu lßng vÞ tha, ®øc hi sinh + BiÕt ch¾t chiu h¹nh phóc ®êi th­êng. + KÝn ®¸o, s©u s¾c, thÊu hiÓu lÏ ®êi. -> Cuéc ®êi, con ng­êi ®Çy nghÞch lÝ, kh«ng xu«i chiÒu-> ph¶i nh×n nhËn con ng­êi trong tõng hoµn c¶nh cô thÓ. * Ng­êi ®µn «ng vò phu: - Ngo¹i h×nh: + L­ng réng vµ cong nh­ mét chiÕc thuyÒn. + M¸i tãc tæ qu¹. +Ch©n ®i ch÷ b¸t, b­íc tõng b­íc ch¾c ch¾n. + Hµng l«ng mµy ch¸y n¾ng. + Hai con m¾t ®éc d÷. -> Cuéc sèng ®ãi nghÌo, lam lò ®· h»n in lªn d¸ng vÎ kh¾c khæ cña ng­êi ®µn «ng. - B¶n chÊt: + Côc tÝnh nh­ng hiÒn lµnh. + X­a kh«ng bao giê ®¸nh ®Ëp vî - Nguyªn nh©n: + NghÌo tóng, trèn lÝnh, + Gi¸ nh­ c¸i thuyÒn réng thªm 1 chót, qu¸ nhiÒu con + Kh«ng biÕt uèng r­îu Ng­êi ®µn bµ hµng chµi N¹n nh©n cña hoµn c¶nh -> hoµn c¶nh lµm thay ®æi b¶n chÊt con ng­êi. §¸ng c¶m th«ng chia sÎ Ng­êi Chång vò phu N¹n nh©n Lªn ¸n ®Êu tranh Ng­êi ®µn «ng vò phu §Èu cña Phïng Thñ ph¹m g©y ®au khæ hoµn c¶nh Ph¸c => §õng nh×n cuéc ®êi, con ng­êi mét c¸ch ®¬n gi¶n, ph¶i ®¸nh gi¸ con ng­êi, sù vËt hiÖn t­îng trong mèi quan hÖ ®a diÖn, nhiÒu chiÒu. 3. TÊm ¶nh ®­îc chän trong “ bé lÞch n¨m Êy”. - TÊm ¶nh ®­îc chän: ¶nh ®en tr¾ng + Nh×n thÊy “ mµu hång hång cña ¸nh s­¬ng mai”-> lµ chÊt th¬ cña cuéc sèng, lµ vÎ ®Ñp l·ng m¹n cña cuéc ®êi, lµ biÓu t­îng cña nghÖ thuËt. + “ Ng­êi ®µn bµ Êy ®ang b­íc ra khái b­íc ¶nh”-> lµ hiÖn th©n cña nh÷ng lam lò, khèn khã, lµ sù thËt cuéc ®êi. => NghÖ thuËt ch©n chÝnh kh«ng bao giêi t¸ch rêi, tho¸t li cuéc ®êi. NghÖ thuËt chÝnh lµ cuéc ®êi vµ ph¶i v× cuéc ®êi. 4. §Æc s¾c nghÖ thuËt: - T×nh huèng truyÖn ®éc ®¸o, cã ý nghÜa kh¸m ph¸, ph¸t hiÖn vÒ ®êi sèng. - T¸c gi¶ lùa chän ng«i kÓ, ®iÓm nh×n thÝch hîp, lµm cho c©u chuyÖn trë nªn gÇn gòi, ch©n thùc vµ cã søc thuyÕt phôc. - Ng«n ng÷ nh©n vËt sinh ®éng, phï hîp víi tÝnh c¸ch. Lêi v¨n gi¶n dÞ mµ s©u s¾c, ®a nghÜa. *. Ghi nhí : SGK IV. LuyÖn tËp: 1. Bµi 1: - T¸c phÈm thÓ hiÖn nh÷ng chiªm nghiÖm s©u s¾c cña nhµ v¨n vÒ cuéc ®êi vµ nghÖ thuËt: nghÖ thuËt chÝnh lµ cuéc ®êi vµ ph¶i v× cuéc ®êi; ng­êi nghÖ sÜ cÇn ph¶i nh×n nhËn c/s vµ con ng­êi mét c¸ch toµn diÖn, s©u s¾c. - Nã cßn rung lªn håi chu«ng c¶nh tØnh b¸o ®éng vÒ t×nh tr¹ng b¹o lùc gia ®×nh vµ hËu qu¶ kh«ng l­êng cña nã. 2. Bµi 2: HS ph¸t biÓu tù do theo ý kiÕn riªng 3. Cñng cè: 1 phót - Qua c©u chuyÖn cña ng­êi ®µn bµ hµng chµi ®· gióp chóng ta cã c¸i nh×n vÒ cuéc sèng ®a d¹ng , nhiÒu chiÒu h¬n . - ThÇy ®­îc tµi n¨ng cña NguyÔn Minh Ch©u trong viÖc x©y dùng kÕt cÊu truyÖn. 4. H­íng dÉn häc ë nhµ 1 phót - C¶m nhËn cña anh, chÞ vÒ nh©n vËt ng­êi ®µn bµ hµng chµi trong t¸c phÈm? - T×m ®äc trän vÑn t¸c phÈm. - Häc bµi cò vµ chuÈn bÞ bµi TV “ Thùc hµnh vÒ hµm ý”