Giáo án tiếng việt 11 năm học 2007- 2008: Phong cách ngôn ngữ báo chí

Ngày soạn: 10/12 Ngày giảng: 11/12 Tiết 52 , Môn: Tiếng Việt Phong cách ngôn ngữ báo chí A. Phần chuẩn bị. I. Mục tiêu bài học: giúp hs. 1. Kiến thức: Nhận rõ đặc điểm của “Ngôn ngữ báo chí” và “Phong cách ngôn ngữ báo chí”. 2. Kĩ năng:Có kĩ năng viết tin, phân tích bài bình luận hay phóng sự báo chí. 3. Thái độ, tình cảm: Nhận thức đúng yêu cầu hành văn, tạo văn bản đúng phong cách. II. Phương pháp: III. Phương tiện dạy học.Trả lời câu hỏi, gợi tìm, thảo luận, đọc sáng tạo 1.GV: SGK + SGV + giáo án. 2.HS: SGK + Vở ghi B. Tiến trình lên lớp. * ổn định tổ chức. I. Kiểm tra bài cũ: Không . II. Bài mới: 1. Giới thiệu bài mới: ( 1’ ) . Tìm hiểu những đặc điểm của phong cách ngôn ngữ báo chí 2.Nội dung. I. Các phương tiện diễn đạt và đặc trưng của ngôn ngữ báo chí: 20’ a. Các phương tiện diễn đạt. 1’ SGK trình bày những phương tiện diễn đạt nào của phong cách ngôn ngữ báo chí? Hãy tóm tắt ý cơ bản? HS đọc SGK độc lập suy nghĩ trả lời câu hỏi. - Các phương tiện diễn đạt của phong cách ngôn ngữ báo chí Biểu hiện Nội dung cụ thể của các phương tiện Từ vựng Hết sức phong phú. ở mỗi phạm vi phản ánh, mỗi thể loại báo chí lại có lớp từ dành riêng. - Tin tức: sử dụng danh từ riêng - Phóng sự: Sử dụng nhiều từ chỉ hình ảnh có trong đời sống hoặc ở một địa phương nhất định - Bình luận thời sự: Dùng nhiều từ ngữ có sắc thái chính trị (công cuộc đổi mới, vị thế Việt Nam, tốc độ phát triển, kinh tế thị trường). - Tiểu phẩm: Sử dụng ngôn ngữ nhân vật Ngữ pháp Câu văn trong ngôn ngữ báo chí thường ngắn gọn, rõ ràng, sáng sủa, đảm bảo thông tin chính xác. Câu ngắn trong tin vắn, câu dài trong bình luận. Nhưng cũng có câu gắn với lời nói hàng ngày trong tiểu thuyết. Tu từ - Sử dụng từ ngữ thể hiện sự so sánh, liên tưởng, ẩn dụ hoán dụ, đảo ngữ, sử dụng câu ngắn kết hợp với câu dài. - ở dạng nói, ngôn ngữ báo chí đòi hỏi phát âm rõ ràng chuẩn mực. - ở dạng viết chú ý cỡ chữ, kiểu chữ, màu sắc và hình ảnh. b. Đặc trưng ngôn ngữ. 10’ ?Hãy nêu một cách ngắn gọn nhưng đầy đủ đặc trưng ngôn ngữ báo chí? HS đọc SGK độc lập suy nghĩ trả lời câu hỏi Biểu hiện Nội dung cụ thể của đặc trưng Tính thông tin thời sự Vì truyền tin từng ngày trên mọi hoạt động xã hội, đảm bảo chất lượng thông tin, ngôn ngữ phải chính xác về địa điểm, thời gian nhân vật và sự kiện. Tính ngắn gọn Lời văn báo chí phải ngắn gọn, lượng thông tin cao. Tiêu biểu là tin vắn, tin nhanh, quảng cáo. Phóng sự, bình luận có thể viết dài, song không dài quá 3 trang báo. Bài dài thường có tóm tắt in đậm ở đầu đề. Tính sinh động hấp dẫn - Ngôn ngữ báo chí phải kích thích sự tò mò hiểu biết của người đọc. Thể hiện ở cách dùng từ, đặt câu. Trước hết ở đề mục (tít) của bài báo. 3. Củng cố, luyện tập: .23’ a.Củng cố2’ gv khái quát kt cơ bản Tự tổng kiến thức hợp Tham khảo phần ghi nhớ (SGK). b. Luyện tập 7’ Câu 1: SGK 5’ Yêu cầu hs: Đọc kỹ bài tập sgk, trả lời câu hỏi theo đúng yêu cầu cảu bài. Tổ 1, 2 thảo luận cử đại diện trình bày trước lớp, các tổ khác theo dõi, nhận xét bổ sung hoàn thiện. Qua bản tin về An Giang, đối chiếu với đặc trưng của ngôn ngữ báo chí có thể thấy: + Chưa đầy 6 dòng với 107 tiếng, bản tin thể hiện sự ngắn gọn nhưng lượng thông tin lại nhiều. Ta biết được thời gian, địa điểm, Bộ văn hoá thông tin công nhận di tích lịch sử cách mạng cấp quốc gia Ô Tà Sóc. Hơn nữa đây là di tích quốc gia thứ 15 của tỉnh An Giang. Người nghe, người đọc còn nắm được thông tin về Ô Ta Sóc. (rộng 5km2, với hệ thống hang động, đường mòn hiểm trở. Từ năm 1962 đến năm 1967 là căn cứ địa của tỉnh uỷ An Giang) + Nó là tin mang tính thời sự cập nhật nên ngôn ngữ phải chính xác về thời gian, địa điểm và sự kiện. Câu 2: SGK 7’ Yêu cầu hs: Đọc kỹ bài tập sgk, trả lời câu hỏi theo đúng yêu cầu cảu bài. Tổ 3 thảo luận cử đại diện trình bày trước lớp, các tổ khác theo dõi, nhận xét bổ sung hoàn thiện. - Đoạn trích Hạnh phúc của một tang gia (Trích Số đỏ của Vũ Trọng Phụng). Đây là đoạn văn có yếu tố phóng sự. + Cái chết của Cụ già tám mươi tuổi (hiện thực) + Vợ chồng cụ Hồng (con trưởng) bàn bạc cử nhau sang nhà thông gia giục họ cưới chạy tang (hiện thực) + Hiện thực về sự háo danh của cụ cố Hồng + Hiện thực về sự bất hiếu của lớp con, cháu. + Hiện thực về cảnh đưa đám + Hiện thực về sự giả dối + Hiện thực về cái gọi là tổ chức chấn hưng Phật giáo thực chất là ổ lưu manh, côn đồ, điếm đĩ. + Hiện thực của các nhà cải cách xã hội, của các ông lang tì, lang phế, bác sĩ trực ngôn. Câu 3 SGK. 7’ Yêu cầu hs: Đọc kỹ bài tập sgk, trả lời câu hỏi theo đúng yêu cầu cảu bài. Tổ 4 thảo luận cử đại diện trình bày trước lớp, các tổ khác theo dõi, nhận xét bổ sung hoàn thiện. Màu xanh đang bị huỷ diệt. Mấy năm gần đây, các thành phố mọc lên kéo theo các công trình lớn. Nhu cầu về nguyên vật liệu nhất là gạch đã thu hút bao ông chủ đầu tư. Mấy xã thuộc cả hai khu vực Bắc và Nam sông Đuống thuộc tỉnh Bắc Ninh san sát mọc lên các lò gạch. Nơi ngày trước là cánh đồng lúa, ngô, đỗ, đay... thì nay là nơi ngày đêm sản xuất gạch. Khói xả ra khét lẹt. Cây cối ở các làng xung quanh hầu như trụi lá. Ai có thể khẳng định chắc chắn sức khỏe của những cư dân ở vùng lân cận lò gạch như thế nào? Có mà trời biết. Hãy nhìn vào cây cối. Màu xanh của nó là sức sống. Mỗi nhành cây, phiến lá là lá phổi tự nhiên cung cấp ôxi cho con người. Khói lò thiêu huỷ dần màu xanh ấy. Đã đến lúc con người phải lên tiếng cảnh báo chính mình. Hãy cứu lấy màu xanh đồng ruộng, màu xanh của tre, của chuối, của cây cối bên vườn, hãy cứu lấy chính ta. III. Hướng dẫn học sinh học và làm bài (1’) 1.Bài cũ: - Đọc sgk củng cố kiến thức. - Học vở ghi, nắm vững nội dung vở ghi. - Hoàn thiện các bài tập. 2.Bài mới: Đọc sgk bài Chí Phèo, soạn bài theo hướng dẫn sgk. Chú ý xuất thân và sự thay đổi nhân hình nhân tính của Chí, nguyên nhân thay đổi.