Giáo án Toán học 7 - Tiết 23 đến tiết 38

So¹n:31/10/2010 Gi¶ng: 1/11/2010 Ch­¬ng II: Hµm sè vµ ®å thÞ TiÕt 23 : §¹i l­îng TØ lÖ thuËn I/ Môc tiªu: +) KiÕn thøc: - HS diÔn ®¹t ®­îc c«ng thøc biÓu diÔn mèi liªn hÖ gi÷a hai ®¹i l­îng tØ lÖ thuËn - NhËn biÕt hai ®¹i l­îng cã tØ lÖ thuËn hay kh«ng - Ph¸t biÓu ®­îc c¸c tÝnh chÊt cña hai ®¹i l­îng tØ lÖ thuËn +) Kü n¨ng: - T×m ®­îc hÖ sè tØ lÖ khi biÕt mét cÆp gi¸ trÞ t­¬ng øng cña 2 ®¹i l­îng tØ lÖ thuËn, t×m gi¸ trÞ cña mét ®¹i l­îng khi biÕt hÖ sè tû lÖ vµ gi¸ trÞ t­¬ng øng cña ®¹i l­îng kia. +) Th¸i ®é: - CÈn thËn, chÝnh x¸c II/®å dïng d¹y häc: Gv: B¶ng phô , phÊn, th­íc kÎ III/ ph­¬ng ph¸p: §µm tho¹i hái ®¸p, tù nghiªn cøu ... IV/ Tæ chøc d¹y vµ häc: 1) æn ®Þnh(1’) 2) KiÓm tra: Kh«ng kiÓm tra 3) TiÕn hµnh tæ chøc d¹y vµ häc: H§1: Khëi ®éng(1’)- G/v giíi thiÖu s¬ l­îcvÒ ch­¬ng II"Hµm sè vµ ®å thÞ" H§2: §Þnh nghÜa(14’) - HS diÔn ®¹t ®­îc c«ng thøc biÓu diÔn mèi liªn hÖ gi÷a hai ®¹i l­îng tØ lÖ thuËn - NhËn biÕt hai ®¹i l­îng cã tØ lÖ thuËn hay kh«ng - T×m ®­îc hÖ sè tØ lÖ khi biÕt mét cÆp gi¸ trÞ t­¬ng øng cña 2 ®¹i l­îng tØ lÖ thuËn. Ho¹t ®éng cña thÇy H§ cña trß Ghi b¶ng -Nh¾c l¹i hai ®¹i l­îng tû lÖ thuËn ®· häc ë líp 5 -Cho VD ? Cho h/s lµm ?1 ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ sù gièng nhau cña hai c«ng thøc trªn ? - Giíi thiÖu ®Þnh nghÜa (SGK-22) - Cho h/s lµm ?2 Cho biÕt y tØ lÖ thuËn víi x theo hÖ sè tØ lÖ k = hái x tØ lÖ thuËn víi y theo hÖ sè tØ lÖ nµo? - G/v söa sai - G/v giíi thiÖu phÇn chó ý Cho h/s lµm ?3 Lµm thÕ nµo ®Ó XD khèi l­îng cña mçi con khñng long cßn l¹i ? - G/v söa sai( nÕu cã) Hai ®¹i l­îng tû lÖ thuËn lµ 2 ®¹i l­îng mµ ®¹i l­îng nµy t¨ng lªn bao nhiªu lÇn th× ®¹i l­îng kia t¨ng lªn bÊy nhiªu lÇn. -HS ®äc thÇm ?1 - Gäi 1 h/s ®äc ?1 HS lµm phÇn a ? - Mét Hs kh¸c lµm phÇn b ? -HS nhËn xÐt - Mét h/s ®äc ®Þnh nghÜa - H/s g¹ch ch©n c«ng thøc y = kx ; y tû lÖ thuËn víi x theo hÖ sè tû lÖ k - Gäi 1 h/s ®äc?2 - Gäi 1 h/s tr¶ lêi - Mét h/s ®äc l¹i chó ý - Mét h/s ®äc ?3 c¶ líp ®äc thÇm - Mét h/s ®iÒn vµo b¶ng -HS d­íi líp tÝnh ®iÒn vµo vë -HS nhËn xÐt §Þnh nghÜa: ?1: a ) S = 15.t b) m = D.V (D ¹ 0) - §¹i l­îng nµy b»ng ®¹i l­îng kia nh©n víi mét h»ng sè kh¸c 0. *) §N(SGK) y = k.x , y tØ lÖ thuËn víi x theo hÖ sè tØ lÖ k ?2: (v× y tû lÖ thuËn víi x) VËy x tØ lÖ thuËn víi y theo hÖ sè tØ lÖ a= *) Chó ý(SGK) ?3: Cét a b c d ChiÒu cao (mm) 10 8 50 30 Khèi l­îng (tÊn) 10 8 50 30 H§3: TÝnh chÊt:(12’)- Ph¸t biÓu ®­îc c¸c tÝnh chÊt cña hai ®¹i l­îng tØ lÖ thuËn - T×m gi¸ trÞ cña mét ®¹i l­îng khi biÕt hÖ sè tû lÖ vµ gi¸ trÞ t­¬ng øng cña ®¹i l­îng kia. Cho h/s lµm ?4 trong 3' GV: Gi¶i thÝch thªm vÒ sù t­¬ng øng cña x1 vµ y1 ; x2 vµ y2... Gi¶ sö y vµ x lµ 2 ®¹i l­îng tû lÖ thuËn. Khi ®ã víi mçi gi¸ trÞ t­¬ng øng y ; x : y1 = kx1 ; y2 = kx2 ; y3 = kx3 … do ®ã Tõ : Hay: T­¬ng tù : - G/v giíi thiÖu tÝnh chÊt SGK-53 H·y cho biÕt tû sè hai gi¸ trÞ t­¬ng øng cña chóng lu«n kh«ng ®æi chÝnh lµ sè nµo ? - LÊy VD cô thÓ ë ?4 minh ho¹ ? ? Em h·y cho biÕt tØ sè hai gi¸ trÞ t­¬ng øng cña chóng lu«n kh«ng ®æi chÝnh lµ sè nµo? GV chèt kiÕn thøc. -HS ®äc thÇm ?4 -HS tr¶ l­ßi phÇn a tõ ®ã suy nghÜ lµm tiÕp phÇn b - Mét h/s lªn b¶ng ®iÒn -HS l¾ng nghe -HS ®äc tÝnh chÊt -Lu«n b»ng k -HS tr¶ lêi 2) TÝnh chÊt: ?4:a) V× y vµ x lµ 2 ®¹i l­îng tû lÖ thuËn => y1 = k.x hay 6 = k.3 => k = 2 VËy hÖ sè tû lÖ lµ 2 b) y2 = kx2 = 2.4 = 8 y3 = kx3 = 2.5 = 10 y4 = kx4 = 2.6 = 12 ( ChÝnh lµ hÖ sè tØ lÖ) *) TÝnh chÊt(SGK) HoÆc H§4: LuyÖn tËp, cñng cè:(16’)T×m ®­îc hÖ sè tØ lÖ khi biÕt mét cÆp gi¸ trÞ t­¬ng øng cña 2 ®¹i l­îng tØ lÖ thuËn, t×m gi¸ trÞ cña mét ®¹i l­îng khi biÕt hÖ sè tû lÖ vµ gi¸ trÞ t­¬ng øng cña ®¹i l­îng kia. Cho h/s lµm bµi 1 (SGK-53) -Nªu yªu cÇu cña bµi to¸n - G/v söa sai nÕu cã -GV chèt kiÕn thøc -Y/C h/s lµm bµi tËp sè 2 (SGK-53 ? Muèn ®iÒn c¸c gt cña y ta cÇn biÕt ®¹i l­îng nµo ? TÝnh k = ? ; - 1 h/s ®äc ®Ò bµi - 3 h/s lÇn l­ît gi¶i a ; b ; c - H/s nhËn xÐt -HS ®äc bµi tËp 2 -Ta biÕt ®¹i l­îng k -HS tr¶ lêi miÖng Bµi tËp 1 (SGK-53) a. V× hai ®¹i l­îng x vµ y tû lÖ thuËn nªn y = kx theo bµi ra ta cã : b. Tõ c. Bµi 2: Cho biÕt x vµ y lµ hai ®¹i l­îng tØ lÖ thuËn. §iÒn sè thÝch hîp vµo « trèng sau: x -3 -1 1 2 5 y 6 2 -2 -4 -10 4) H­íng dÉn vÒ nhµ: (1’) 1. Thuéc ®Þnh nghÜa, tÝnh chÊt 2. Bµi 2 ; 3 ; 4(SGK-94) Bµi 1 ; 2 ; 4 (SBT-42) 3. Nghiªn cøu $2 (SGK-54-55) So¹n: 7/11/2010 Gi¶ng: 8/11/2010 TiÕt 24 : Mét sè bµi to¸n vÒ ®¹i l­îng tû lÖ thuËn i) Môc tiªu: +) KiÕn thøc: - Nh¾c l¹i kiÕn thøc vÒ hai ®¹i l­îng tû lÖ thuËn - HS lµm ®­îc c¸c bµi to¸n c¬ b¶n vÒ ®¹i l­îng tû lÖ thuËn vµ chia tû lÖ +) Kü n¨ng: - VËn dông lµm ®­îc c¸c bµi to¸n ®¹i l­îng tû lÖ thuËn : k ; x ; y vµ gi¶i to¸n chia tû lÖ +) Th¸i ®é: - CÈn thËn, chÝnh x¸c trong tÝnh to¸n II/§å dïng d¹y häc: Gv: B¶ng phô, phÊn mµu, bót d¹ Hs: B¶ng nhãm, vë nh¸p III/ ph­¬ng ph¸p: §µm tho¹i hái ®¸p, tù nghiªn cøu... IV/ Tæ chøc giê häc: æn ®Þnh (1’) KiÓm tra bµi cò:(7’) - 1 h/s lµm bµi tËp 4 (SBT) - H·y nªu ®Þnh nghÜa hai ®¹i l­îng tû lÖ thuËn? - Ph¸t biÓu tÝnh chÊt 2 ®¹i l­îng tû lÖ thuËn? Lµ bµi tËp 4 TiÕn hµnh tæ chøc d¹y vµ häc: H§1: Khëi ®éng(1’) GV: Giíi thiÖu néi dung giê häc H§2:Bµi to¸n 1: (15’) +) Môc tiªu: - Nh¾c l¹i kiÕn thøc vÒ hai ®¹i l­îng tû lÖ thuËn - HS lµm ®­îc c¸c bµi to¸n c¬ b¶n vÒ ®¹i l­îng tû lÖ thuËn - VËn dông lµm ®­îc c¸c bµi to¸n ®¹i l­îng tû lÖ thuËn : k ; x ; y Ho¹t ®éng cña thÇy H§ cña trß Ghi b¶ng GV: Treo b¶ng phô néi dung bµi to¸n 1 - B/t cho biÕt vµ yªu cÇu ®iÒu g× ? - Khèi l­îng vµ thÓ tÝch hai thanh ch× lµ hai ®¹i l­îng nh­ thÕ nµo ? - NÕu gäi khèi l­îng hai thanh ch× lµ m1 ; m2 ta cã tû lÖ thøc nµo ? ? m1 vµ m2 cßn cã quan hÖ g×? - VËy lµm thÕ nµo ®Ó t×m m1 ; m2 ? GV: Treo b¶ng phô lêi gi¶i lªn b¶ng ? Ngoµi c¸ch lµm trªn cßn c¸ch lµm nµo kh¸c kh«ng? GV: Chèt l¹i d¹ng to¸n vµ ph­¬ng ph¸p gi¶i GV: Cho häc sinh vËn dông lµm ?1 ? Bµi to¸n cho biÕt g×?yªu cÇu g×? ? §Ó gi¶i bµi to¸n trªn ta vËn dông kiÕn thøc nµo? ? Ngoµi c¸ch lµm trªn cßn c¸ch lµm nµo kh¸c kh«ng? GV: H­íng dÉn c¸ch lËp b¶ng GV chèt:§Ó gi¶i ®­îc hai bµi to¸n trªn em ph¶i n¾m ®­îc m vµ V lµ hai ®¹i l­îng tØ lÖ thuËn vµ sö dông tÝnh chÊt cña d·y tØ sè b»ng nhau ®Ó gi¶i GV: Treo b¶ng phô néi dông chó ý Bµi to¸n ?1 cßn ®­îc ph¸t biÓu d­íi d¹ng chia sè 222,5 thµnh hai phÇn tØ lÖ víi 10 vµ 15 - Y/C häc sinh nghiªn cøu Vd - H/s ®äc ®Ò bµi - Häc sinh nghiªn cøu lêi gi¶i trong SGK - H/s tr×nh bµy miÖng lêi gi¶i ? -HS tr¶ lêi miÖng -HS nªu c¸ch lµm kh¸c -HS ®äc thÇm ?1 -Nªu yªu cÇu cña bµi 1. -HS tr¶ lêi -HS l¾ng nghe 1)Bµi to¸n 1:(SGK) ?1: Gi¶ sö khèi l­îng cña mçi thanh kim lo¹i t­¬ng øng lµ m1 g vµ m2 g Do khèi l­îng vµ thÓ tÝch cña vËt thÓ lµ hai ®¹i l­îng tØ lÖ thuËn nªn ta cã: VËy m1 = 8,9 .10 = 89(g) VËy hai thanh kim lo¹i nÆng 89g vµ 133,5 g V( cm3) 10 15 10+15 1 m(g) 89 133,5 222,5 8,9 *) Chó ý (SGK) H§3: Bµi to¸n 2( 10’) +) Môc tiªu: - HS nh¾c l¹i ®­îc c¸c KT c¬ b¶n vÒ chia tû lÖ - VËn dông lµm ®­îc c¸c bµi to¸n chia tû lÖ -Y/C HS ®äc bµi to¸n 2 -Nªu d¹ng cña bµi to¸n -Y/C HS lµm ?2 -Y/C HS lµm theo nhãm bµn -GV chuÈn ho¸ kiÕn thøc. -HS ®äc thÇm néi dung bµi 12 -Th¶o luËn theo nhãm ngang lµm ?2 -Vµi nhãm tr¶ lêi 2)Bµi to¸n 2: Gäi sè ®o c¸c gãc cña DABC lµ A,B,C theo ®iÒu kiÖn ®Ò bµi ta cã: VËy: A = 1.300 = 300 B = 2.300 = 600 C = 3.300 = 900 Sè ®o c¸c gãc cña DABC lµ 300;600 ; 900 H§4: LuyÖn tËp, cñng cè:(10’) +) Môc tiªu:HS vËn dông c¸c tÝnh chÊt cña ®¹i l­îng tØ lÖ thuËn gi¶i c¸c bµi tËp -Y/C HS lµm bµi sè 5 -GV treo b¶ng phô -MuènbiÕt x, y cã tû lÖ thuËn hay kh«ng ta lµm nh­ thÕ nµo? -GV chuÈn ho¸ kiÕn thøc. -Y/C HS lµm bµi 6 -Qua ®äc bµi 6 em hiÓu nh­ thÕ nµo? -Y/C HS ®øng t¹i chç tr×nh bµy lêi gi¶i. -GV chèt kiÕn thøc toµn bµi -HS quan s¸t b¶ng phô -2 HS lªn b¶ng thùc hiÖn -HS d­íi líp lµm vµo nh¸p -HS nªu nhËn thøc cña m×nh sau khi ®äc bµi 6. -HS tr¶ lêi miÖng -HS kh¸c nhËn xÐt Bµi sè 5 SGK-55) a. x vµ y tû lÖ thuËn v× : b. x vµ y kh«ng tû lÖ thuËn v× : Bµi sè 6 SGK-55) C¸ch 1: V× khèi l­îng cña cuén d©y thÐp tû lÖ thuËn víi chiÒu dµi nªn : a. y = kx => y = 25.x b. V× y = 25x Nªn khi y = 4,5 kg = 4500g th× x= 4500 : 25 = 180 VËy cuén d©y dµi 180m 4) H­íng dÉn vÒ nhµ:(1’) 1. ¤n ®Þnh nghÜa tÝnh chÊt 2 ®¹i l­îng tû lÖ thuËn,to¸n tû lÖ, tÝnh chÊt d·y tû sè b»ng nhau. 2. Bµi tËp 7 ; 8 ; 11 (SGK-56) Bµi 8 ; 9 ; 10 (SBT-44) - Giê sau luyÖn tËp So¹n ngµy: 10/11/2010 Gi¶ng ngµy:11/11/2010 TiÕt 25: LuyÖn tËp I/ Môc tiªu: +) KiÕn thøc: Häc sinh nh¾c l¹i ®­¬c ®Þnh nghÜa vµ c¸c tÝnh chÊt cña ®¹i l­îng tØ lÖ thuËn vµ chia tØ lÖ Lµm thµnh th¹o c¸c bµi to¸n c¬ b¶n vÒ ®¹i l­îng tØ lÖ thuËn, chia tØ lÖ +) KÜ n¨ng: -Sö dông thµnh th¹o c¸c tÝnh chÊt vµo lµm bµi tËp - Liªn hÖ ®­îc c¸c bµi to¸n thùc tÕ +) Th¸i ®é: Linh ho¹t II/ ®å dïng d¹y häc: GV: B¶ng phô ghi bµi tËp HS: GiÊy nh¸p III/ Ph­¬ng ph¸p: §µm tho¹i hái ®¸p, tù nghiªn cøu IV/ Tæ chøc giê häc: æn ®Þnh : (1’) KiÓm tra bµi cò:(10’) Ch÷a bµi tËp 8(SBT) Hai ®¹i l­îng x vµ y cã tØ lÖ thuËn víi nhau kh«ng nÕu cã: a) x -2 -1 1 2 3 y -8 -4 4 8 12 b) x 1 2 3 4 5 y 22 44 66 88 100 x vµ y tØ lÖ thuËn víi nhau v×: x vµ y kh«ng tØ lÖ thuËn víi nhau v×: 3)TiÕn hµnh tæ chøc d¹y vµ häc: H§1: Khëi ®éng(1’) GV: Giíi thiÑu néi dung giê häc H§2: LuyÖn tËp:( 32) +) Môc tiªu: - Häc sinh nh¾c l¹i ®­¬c ®Þnh nghÜa vµ c¸c tÝnh chÊt cña ®¹i l­îng tØ lÖ thuËn vµ chia tØ lÖ - Lµm thµnh th¹o c¸c bµi to¸n c¬ b¶n vÒ ®¹i l­îng tØ lÖ thuËn, chia tØ lÖ -Sö dông thµnh th¹o c¸c tÝnh chÊt vµo lµm bµi tËp - Liªn hÖ ®­îc c¸c bµi to¸n thùc tÕ Ho¹t ®éng cña thÇy H§ cña trß Ghi b¶ng GV: Y/C Häc sinh nghiªn cøu vµ tãm t¾t bµi tËp 8 ? Bµi tËp cho biÕt g×? Yªu cÇu g×? ? §Ó gi¶i bµi tËp trªn ta vËn dông nh÷ng kiÕn thøc nµo? ? Nªu ph­¬ng ph¸p gi¶i bµi tËp trªn? GV: NhËn xÐt cho ®iÓm Nh¾c nhë häc sinh viÖc ch¨m sãc vµ b¶o vÖ c©y trång lµ gãp phÇn b¶o vÖ m«i tr­êng trong s¹ch -GV y/c HS lµm bµi tËp 7 ? Khi lµm møt th× khèi l­îng d©u vµ khèi l­îng ®­êng lµ hai ®¹i l­îng quan hÖ nh­ thÕ nµo? - H·y lËp tØ lÖ thøc råi t×m x? ? VËy b¹n nµo nãi ®óng? -GV chèt kiÕn thøc GV: Treo b¶ng phô néi dung bµi tËp 9 ? Bµi to¸n nµy cã thÓ ph¸t biÓu ®¬n gi¶n nh­ thÕ nµo? GV: Em h·y ¸p dông tÝnh chÊt cña d·y tØ sè b»ng nhau vµ c¸c ®iÒu kiÖn d· biÕt ®Ó gi¶i bµi tËp nµy? -GV kiÓm tra HS d­íi líp GV: Chèt kiÕn thøc, ph­¬ng ph¸p gi¶i -Y/C HS lµm bµi 10 -Nªu ph­¬ng ph¸p gi¶i -GV kiÓm tra HS lµm bµi d­íi líp. GV: NhËn xÐt, söa sai nÕu cã. *) Cñng cè: - Nªu c¸c kiÕn thøc vËn dông trong bµi - Nªu c¸c d¹ng bµi tËp vµ ph­¬ng ph¸p gi¶i -HS ®äc ®Ò bµi 8 -HS tr¶ lêi c©u hái -VËn dông tÝnh chÊt cña tØ lÖ thøc HS lªn b¶ng lµm, c¶ líp lµm vµo vë -HS nhËn xÐt -HS ®äc thÇm bµi 7 HS: Lªn b¶ng tãm t¾t -Lµ 2 ®¹i l­îng tØ lÖ thuËn -HS lªn b¶ng lËp tØ lÖ thøc - HS c¶ líp lµm vµo vë -HS ®äc néi dung bµi 9 Chia 150 thµnh ba ph©n tØ lÖ víi 3; 4 vµ 13 HS lªn b¶ng gi¶i, c¶ líp lµm vµo vë -HS nhËn xÐt -HS ®äc thÇm bµi 10 -Nªu ph­¬ng ph¸p gi¶i -HS lªn b¶ng lµm bµi tËp. -HS nhËn xÐt Bµi 8( SGK) Gi¶i Gäi sè c©y trång cña c¸c líp 7A, 7B, 7C lÇn l­ît lµ x , y, z. Theo ®Ò bµi ta cã: x + y + z = 24 vµ: VËy sè c©y trång cña c¸c líp 7A, 7B, 7C lÇn l­ît lµ: 8; 7; 9 c©y. Bµi 7(SGK) 2kg d©u cÇn 3 kg ®­êng 2,5 kg d©u cÇn ? kg ®­êng Gi¶i Gäi khèi l­îng ®­êng cÇn ®Ó tr«n víi 2,5 kg d©u lµ x Do khèi l­îng ®­êng vµ khèi l­îng d©u lµ hai ®¹i l­îng tØ lÖ thuËn, nªn ta cã: VËy b¹n H¹nh nãi ®óng Bµi: 9(SGK) Cã 150 kg ®ång b¹ch §ång b¹ch lµ hîp kim cña ni ken, kÏm, ®ång Khèi l­îng cña chóng tØ lÖ víi 3; 4 vµ 13 CÇn ? kg ni ken, kÏm ,®ång ®Ó s¶n xuÊt 150 kg ®ång b¹ch Gi¶i Gäi khèi l­îng(kg) cña niken, kÏm vµ ®ång lÇn l­ît lµ x ,y, z. Theo ®Ò bµi ta cã: x + y + z = 150 vµ Theo tÝnh chÊt d·y tØ sè b»ng nhau ta cã: VËy khèi l­îng cña niken, kÏm, ®ång lÇn l­ît lµ: 22,5 kg, 30kg, 97,5 kg. Bµi 10 ( SGK- 56) Gäi 3 c¹nh cña tam gi¸c lÇn l­ît lµ x; y; z ( cm) Theo bµi ra ta cã: vµ x+y+z = 45 ¸p dông tÝnh chÊt cña d·y tû sè b»ng nhau ta cã: VËy tam gi¸c cã 3 c¹nh lÇn l­ît lµ: 10 (cm) ; 15(cm); 20 (cm) 4)H­íng dÉn vÒ nhµ:(1’) - ¤n l¹i c¸c d¹ng to¸n ®· lµm vÒ ®¹i l­îng tØ lÑ thuËn - Bµi tËp vÒ nhµ: 13;14;15 (SBT) - ¤n ®¹i l­îng tØ lÖ nghÞch (TiÓu häc) So¹n:14/11/2010 Gi¶ng: 15/11/2010 TiÕt 26 : ®¹i l­îng tØ lÖ nghÞch I/ Môc tiªu: +) KiÕn thøc: - BiÕt ®­îc c«ng thøc biÓu diÔn mèi quan hÖ gi÷a hai ®¹i l­îng tû lÖ nghÞch - NhËn biÕt ®­îc hai ®¹i l­îng cã tû lÖ nghÞch hay kh«ng ? - BiÕt ®­îc tÝnh chÊt cña hai ®¹i l­îng tû lÖ nghÞch +) Kü n¨ng: - HS biÕt vËn dông t×m hÖ sè tû lÖ nghÞch, t×m gi¸ trÞ cña mét ®¹i l­îng khi biÕt hÖ sè tû lÖ vµ ®¹i l­îng kia. +) Th¸i ®é: - TÝnh cÈn thËn, chÝnh x¸c khi tÝnh to¸n II/®å dïng d¹y häc: Gv: B¶ng phô, bµi tËp ? 3 vµ 13 III/ ph­¬ng ph¸p: ®µm tho¹i hái ®¸p, tù nghiªn cøu... IV/ Tæ chøc giê häc: 1) æn ®Þnh :(1’) 2) KiÓm tra bµi cò:(2’) - Nªu ®Þnh nghÜa vµ tÝnh chÊt cña hai ®¹i l­îng tû lÖ thuËn ? ViÕt c«ng thøc. 3) TiÕn hµnh tæ chøc d¹y vµ häc: H§1: Khëi ®éng (1’) GV: Giíi thiÖu bµi nh­ phÇn ®ãng khung trong SGK H§2: §Þnh nghÜa:(15’) +) Môc tiªu: -ViÕt ®­îc c«ng thøc biÓu diÔn mèi quan hÖ gi÷a hai ®¹i l­îng tû lÖ nghÞch - NhËn biÕt ®­îc hai ®¹i l­îng cã tû lÖ nghÞch hay kh«ng ? - HS vËn dông t×m hÖ sè tû lÖ nghÞch Ho¹t ®éng cña thÇy H§ cña trß Ghi b¶ng - H·y nh¾c l¹i ®Þnh nghÜa hai ®¹i l­îng tû lÖ nghÞch ®· häc ë líp 5 - Gäi 1 h/s ®äc ?1 - G/v gîi ý cho h/s lµm ?1 a. H·y nªu c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch h×nh ch÷ nhËt ? Theo bµi ra em viÕt ®­îc nh­ thÕ nµo? - T­¬ng tù lµm phÇn b; c - Em cã nhËn xÐt g× vÒ sù gièng nhau gi÷a ba c«ng thøc trªn G/v: Giíi thiÖu §N hai ®¹i l­îng tû lÖ nghÞch ? - NhÊn m¹nh c«ng thøc : y = hay x.y = a L­u ý : Kh¸i niÖm tû lÖ nghÞch häc ë tiÓu häc (a > 0) chØ lµ mét tr­êng hîp riªng cña ®Þnh nghÜa víi a ¹ 0 - Cho h/s lµm ?2 : - Tæng qu¸t : NÕu y tû lÖ nghÞch víi x theo hÖ sè tû lÖ a th× x tû lÖ nghÞch víi y theo hÖ sè tû lÖ nµo ? - §iÒu nµy kh¸c víi 2 ®¹i l­îng tû lÖ thuËn nh­ thÕ nµo ? - H/s ®äc chó ý SGK-57 -GV chèt kiÕn thøc - Lµ hai ®¹i l­îng liªn hÖ víi nhau sao cho ®¹i l­îng nµy t¨ng (hoÆc gi¶m) bao nhiªu lÇn th× ®¹i l­îng kia gi¶m (hoÆc t¨ng) bao nhiªu lÇn -HS ®äc thÇm ?1 -HS nªu c«ng thøc -HS lµm phÇn b,c Gièng nhau lµ ®¹i l­îng nµy b»ng mét h»ng sè chia cho ®¹i l­îng kia - Gäi 2 h/s ®äc l¹i ®Þnh nghÜa -HS l¾ng nghe -HS ®äc thÇm ?2 -Thùc hiÖn ?2 -VËy x tû lÖ nghÞch víi y theo hÖ sè a Hai hÖ sè tû lÖ cña ®¹i l­îng tû lÖ thuËn lµ hai sè nghÞch ®¶o cña nhau 1) §Þnh nghÜa: ?1: H·y viÕt c«ng thøc tÝnh: a. S = xy = 12 => y = b. xy = 500 => y = c. v.t = 16 => v = *) §N(SGK) ?2 : y tû lÖ nghÞch víi x theo hÖ sè tû lÖ - VËy nÕu y tû lÖ nghÞch víi x theo hÖ sè tû lÖ -3,5 th× x tû lÖ nghÞch víi y theo hÖ sè tû lÖ - 3,5. *) Chó ý (SGK) H§3: TÝnh chÊt:(12’) +) Môc tiªu: - Ph¸t biÓu ®­îc tÝnh chÊt cña hai ®¹i l­îng tû lÖ nghÞch - HS vËn dông t×m gi¸ trÞ cña mét ®¹i l­îng khi biÕt hÖ sè tû lÖ vµ ®¹i l­îng kia. - Cho h/s lµm ?3 - Bµi to¸n cho biÕt, yªu cÇu t×m g× ? a. T×m hÖ sè a nh­ thÕ nµo ? b. BiÕt x2 = 3 ; a = 60 th× y2 = ? T­¬ng tù y3 = ? y4 = ? c. NhËn xÐt - TÝnh x.y ? Qua ?3 nÕu y vµ x tû lÖ nghÞch víi nhau : khi ®ã, víi mçi gi¸ trÞ cña x1; x2 ; x3 … ¹ 0 cña x ta cã mét gi¸ trÞ t­¬ng øng ; cña y, do ®ã : x1y1 = x2y2 = x3y3 = …. = a Cã x1 y1 = x2y2 => T­¬ng tù x1 y1 = x3y3 => … G/v giíi thiÖu hai t/c -HS ®äc thÇm ?3 -HS nªu y/c cña bµi tËp -Nªu nhËn xÐt HS l¾ng nghe - Cho h/s ®äc SGK-58 2) TÝnh chÊt: ?3:Cho biÕt hai ®¹i l­îng y vµ x tØ lÖ nghÞch víi nhau: x x1 = 2 x2 = 3 x3 = 4 x4 = 5 y y1=30 y2 = ? y3 = ? y4 = ? Gi¶i a) x1 y1 = a hay 2.30 = a => a = 60 b) x2y2 = 60 hay 3.y2 = 60 => t­¬ng tù ; c) x1 y1 = x2y2 = x3y3 = x4y4 = 60 ( B»ng hÖ sè tØ lÖ) *) TÝnh chÊt (SGK) H§4: LuyÖn tËp, cñng cè:(13’) +) Môc tiªu: - ViÕt ®­îc c«ng thøc biÓu diÔn mèi quan hÖ gi÷a hai ®¹i l­îng tû lÖ nghÞch - HS vËn dông t×m hÖ sè tû lÖ nghÞch, t×m gi¸ trÞ cña mét ®¹i l­îng khi biÕt hÖ sè tû lÖ vµ ®¹i l­îng kia. - Cho h/s lµm bµi tËp 12 SGK-58 ? Bµi tËp cho biÕt, yªu cÇu t×m g× ? ? Cho x vµ y lµ 2 ®¹i l­îng tû lÖ nghÞch th× ta cã c«ng thøc liªn hÖ gi÷a x vµ y nh­ thÕ nµo ? ? Thay x = 8 vµ y = 15 => a = ? C«ng thøc y = ? ? Thay x = 6 ; x = 10 tÝnh y = ? -HS ®äc yªu cÇu cña bµi Gäi 1 h/s ®äc bµi tËp 12 -HS nªu c«ng thøc Gäi 1 h/s ®äc bµi tËp 13 Bµi sè 12 (SGK-58) - Cho x vµ y tû lÖ nghÞch víi nhau vµ khi x = 8 th× y = 15. a) V× x vµ y lµ hai ®¹i l­îng tû lÖ nghÞch hay b) c) Khi x = 6 => Khi x = 10 => 4)H­íng dÉn vÒ nhµ:(1’) 1. Thuéc ®Þnh nghÜa vµ tÝnh chÊt 2. Bµi tËp 14; 15 (SGK-58) Bµi 18 dÕn 22 (SBT-45) 3. §äc tr­íc $ 4 So¹n:18/11/2010 Gi¶ng: 19/11/2010 TiÕt 27: Mét sè bµi to¸n vÒ ®¹i l­îng tØ lÖ nghÞch I/ Môc tiªu: +) KiÕn thøc: - Lµm ®­îc c¸c bµi to¸n c¬ b¶n vÒ ®¹i l­îng tØ lÖ nghÞch - VËn dông ®­îc tÝnh chÊt hai ®¹i l­îng tØ lÖ nghÞch vµo gi¶i to¸n +) Kü n¨ng: - Cã kü n¨ng gi¶i to¸n chia tû lÖ, tÝnh chÊt d·y tû sè b»ng nhau +) Th¸i ®é: - CÈn th©n, chÝnh x¸c trong tÝnh to¸n II/ ®å dïng d¹y häc: Gv: B¶ng phô ghi bµi tËp 16 Hs: B¶ng nhãm, bót III/ ph­¬ng ph¸p: Tù nghiªn cøu, ®µm tho¹i hái ®¸p... IV/ Tæ chøc giê häc: 1) æn ®Þnh:(1’) 2) KiÓm tra:(8’) Bµi sè 19 (SBT-45) a. a = x.y = 7.10 = 70 b. c. TiÕn hµnh tæ chøc d¹y vµ häc: H§1: Khëi ®éng(1’) GV: Giíi thiÖu néi dung giê häc H§2: Bµi to¸n 1:(7’) +) Môc tiªu: - Lµm ®­îc bµi to¸n c¬ b¶n vÒ ®¹i l­îng tØ lÖ nghÞch - VËn dông ®­îc tÝnh chÊt hai ®¹i l­îng tØ lÖ nghÞch vµo gi¶i to¸n - Cã kü n¨ng gi¶i to¸n chia tû lÖ Ho¹t ®éng cña thÇy H§ cña trß Ghi b¶ng GV: Y/C häc sinh ®äc nd bµi to¸n ? Bµi tËp cho biÕt vµ yªu cÇu t×m g× ? G/v h­íng dÉn h/s ph©n tÝch ®Ò ? Gäi vËn tèc cò vµ míi « t« lµ V1 ; V2(km/h) th× thêi gian lµ t1 ; t2 (h). H·y tãm t¾t ®Ò bµi vµ lËp tû lÖ thøc cña bµi to¸n ? - Y/C häc sinh nghiªn cøu c¸ch gi¶i trong SGK GV: Treo b¶ng phô néi dung bµi gi¶i ? Bµi to¸n trªn cã mÊy b­íc ? Nªu c¸c b­íc tr×nh bµy GV: Chèt l¹i ph­¬ng ph¸p gi¶i d¹ng to¸n vµ kiÕn thøc vËn dông -HS ®äc thÇm néi dung bµi tËp -HS tãm t¾t ®Ò bµi tËp -HS ®äc thÇm néi dung lêi gi¶i trong SGK -HS nªu tõng b­íc gi¶i bµi tËp Bµi to¸n 1: Tãm t¾t: ¤ t« ®i tõ A -> B : 6 giê NÕu vËn tèc míi b»ng 1,2 lÇn vËn tèc cò th× ¤ t« ®i tõ A -> B ? giê Gi¶i(SGK) H§3: Bµi to¸n 2:(14’) +) Môc tiªu: - Lµm ®­îc bµi to¸n c¬ b¶n vÒ ®¹i l­îng tØ lÖ nghÞch - VËn dông ®­îc tÝnh chÊt hai ®¹i l­îng tØ lÖ nghÞch vµo gi¶i to¸n - Cã kü n¨ng gi¶i to¸n tÝnh chÊt d·y tû sè b»ng nhau -Y/C HS ®äc bµi to¸n 2 -Bµi to¸n cho biÕt g×? Yªu cÇu g×? - Gäi sè m¸y mçi ®éi lÇm l­ît lµ x1 ; x2 ; x3 ; x4 (m¸y) ta cã ®iÒu g× ? - Cïng mét c«ng viÖc nh­ nhau gi÷a sè m¸y vµ sè ngµy hoµn thµnh c«ng viÖc quan hÖ víi nhau nh­ thÕ nµo ? GV: Y/C häc sinh nghiªn cøu lêi gi¶i trong SGK sau ®ã tr×nh bµy l¹i . GV treo b¶ng phô néi dung lêi gi¶i, h­íng dÉn häc sinh ph©n tÝch c¸ch lµm. VD : H·y ¸p dông d·y tû sè b»ng nhau t×m x1 ; x2 ; x3 ; x4 Qua 2 bµi to¸n ta thÊy mèi quan hÖ gi÷a bµi to¸n tû lÖ thuËn vµ bµi to¸n tû lÖ nghÞch . NÕu y tû lÖ nghÞch víi x th× y tû lÖ thuËn víi V× : VËy nÕu x1 ; x2 ; x3 ; x4 tû lÖ nghÞch víi 4 ; 6 ; 10 ; 12 => x1 ; x2 ; x3 ; x4 tû lÖ thuËn víi c¸c sè Cho h/s lµm ? ¸p dông ®Þnh nghÜa tû lÖ nghÞch vµo phÇn a ta cã x = ? ; y = ? - Thay y vµo bµi tËp x ta cã nhËn xÐt g× ? - Tù lµm phÇn b -Y/C HS ®äc thÇm néi dung bµi to¸n 2 - Gäi 1 h/s ®äc ®Ò bµi - 1 h/s tãm t¾t ®Ò bµi -HS tr¶ lêi -HS ®äc thÇm néi dung SGK -Quan s¸t b¶ng phô xem GV h­íng dÉn -HS quan s¸t vµ l¾ng nghe -HS ®äc thÇm ?1 vµ nªu Y/C cña ?1 -HS ®øng t¹i chç tr¶ lêi -HS lªn b¶ng lµm bµi tËp Bµi to¸n 2: Bèn ®éi cã 36 m¸y cµy (cïng n¨ng suÊt,c«ng viÖc b»ng nhau) §éi 1 htcv trong 4 ngµy 2 ---- 6 ngµy 3 ----- 10 ngµy 4 ------ 12 ngµy ? Mçi ®éi cã bao nhiªu m¸y ? Gi¶i :(SGK) ? a. x vµ y tû lÖ nghÞch => y vµ z tû lÖ nghÞch => => cã d¹ng x = k.z => x vµ y tû lÖ thuËn víi z b. x vµ y tû lÖ nghÞch => y vµ z tû lÖ thuËn => y = bz => hay hoÆc VËy x tû lÖ nghÞch víi z H§4: Cñng cè, luyÖn tËp:(13’) +) Môc tiªu: HS vËn dông ®­îc c¸c tÝnh chÊt ®¹i l­îng tØ lÖ nghÞch vµo gi¶i c¸c bµi tËp -Y/C HS lµm bµi 16 -GV kiÓm tra HS d­íi líp. -GV chuÈn ho¸ chèt kiÕn thøc -HS ®äc thÇm bµi 16 -Lªn b¶ng lµm bµi tËp -HS lªn b¶ng ®iÒn vµo b¶ng phô Bµi 16 SGK-60 a. Hai ®¹i l­îng x vµ y tû lÖ thuËn víi nhau v× 1.120 = 2.60 = 4.30 = 5.24 = 8.15 = (120) b. Hai ®¹i l­îng x vµ y kh«ng tû lÖ nghÞch v× : 5.12,5 kh¸c 6.10 Bµi 17 SGK-61) a = 10.1,6 = 16 x 1 2 -4 6 -8 10 y 16 8 -4 -2 1,6 4) H­íng dÉn vÒ nhµ:(1’) - ¤n ®Þnh nghÜa, tÝnh chÊt 2 ®¹i l­îng tû lÖ thuËn, tû lÖ nghÞch vµ cñng cè bµi tËp tû lÖ nghÞch vÒ bµi to¸n tû lÖ thuËn. - Bµi tËp 18 ®Õn 21 (SGK-61) - Bµi sè 25 ®Õn 27 (SBT-46) - giê sau luyÖn tËp So¹n:23/11/2010 Gi¶ng: 7B: 24/11/2010 7G:25/11/2010 TiÕt 28: LuyÖn tËp I/ Môc tiªu: +) KiÕn thøc: - HS diÔn ®¹t l¹i ®­îc ®Þnh nghÜa, tÝnh chÊt ®¹i l­îng TL thuËn vµ TL nghÞch - HiÓu biÕt, më réng vèn sèng qua bµi tËp mang tÝnh thùc tÕ, n¨ng suÊt, chuyÓn ®éng +) Kü n¨ng: - Sö dông thµnh th¹o tÝnh chÊt d·y tû sè b»ng nhau ®Ó vËn dông gi¶i to¸n nhanh vµ ®óng. +) Th¸i ®é: - TÝnh cÈn thËn, chÝnh x¸c trong tÝnh to¸n II/ ®å dïng d¹y häc: Gv: B¶ng phô ghi bµi tËp Hs: B¶ng nhãm, bót III/ph­¬ng ph¸p: §µm tho¹i hái ®¸p, tù nghiªn cøu IV/ Tæ chøc giê häc: 1) æn ®Þnh:(1’) 2) KiÓm tra:(5’) Bµi 18 (SGK-61) Gäi thêi gian 12 ng­êi lµm cá hÕt c¸nh ®ång lµ x vµ y, v× sè ng­êi lµm tû lÖ nghÞch víi thêi gian ta cã : vËy 12 ng­êi lµm cá c¸nh ®ång hÕt 1h 30' TiÕn hµnh tæ chøc d¹y vµ häc: H§1: Khëi ®éng :(1’) GV: Giíi thiÖu néi dung giê häc H§2: LuyÖn tËp: (37’) +) Môc tiªu: - HS diÔn ®¹t l¹i ®­îc ®Þnh nghÜa, tÝnh chÊt ®¹i l­îng TL thuËn vµ TL nghÞch - HiÓu biÕt, më réng vèn sèng qua bµi tËp mang tÝnh thùc tÕ, n¨ng suÊt, chuyÓn ®éng - Sö dông thµnh th¹o tÝnh chÊt d·y tû sè b»ng nhau ®Ó vËn dông gi¶i to¸n nhanh vµ ®óng. Ho¹t ®éng cña thÇy H§ cña trß Ghi b¶ng - Cho h/s lµm bµi 19 SGK-61 ? Bµi tËp cho biÕt - yªu cÇu t×m g× ? - Hai §L tû lÖ nghÞch ë bµi tËp lµ hai ®¹i l­îng nµo ? - LËp tû lÖ thøc t­¬ng øng víi hai ®¹i l­îng ®ã ? H·y t×m x = ? -Y/C HS lªn b¶ng GV kiÓm tra HS d­íi líp -GV kiÓm tra chuÈn ho¸ kiÕn thøc H/s lµm bµi tËp 21 SGK-61 - Ph©n tÝch ®Ò - cho biÕt sè m¸y vµ sè ngµy lµ hai ®¹i l­îng nh­ thÕ nµo ? - VËy x1 ; x2 ; x3 tû lÖ thuËn víi nh÷ng sè nµo ? - G/v h­íng dÉn h/s yÕu kÐm - G/v söa sai GV: Chèt l¹i ph­¬ng ph¸p gi¶i L­u ý: ChuyÓn bµi to¸n tû lÖ nghÞch vÒ bµi to¸n tû lÖ thuËn ? -Cho h/s lµm bµi 34 SBT-47 - Bµi tËp cho biÕt vµ yªu cÇu lµm g×? - Gäi vËn tèc V1 vµ V2 theo bµi ta cã hai ®¹i l­îng nµo TL nghÞch ? H·y lËp tû lÖ thøc t­¬ng øng ? - Tõ ®ã ¸p dông tÝnh chÊt d·y tû sè b»ng nhau t×m V1 ; V2 ? *) Cñng cè: G/v chèt : Gi¶i bµi to¸n tû lÖ thuËn, tû lÖ nghÞch . - X§ ®óng quan hÖ gi÷a 2 ®.l­îng - LËp ®­îc d·y tû sè b»ng nhau - ¸p dông t/chÊt d·y tû sè b»ng nhau ®Ó gi¶i. - 1 h/s ®äc bµi -C¶ líp ®äc thÇm -Sè mÐt v¶i mua ®­îc vµ gi¸ tiÒn -HS lËp b¶ng tãm t¾t -1 HS lªn b¶ng thùc hiÖn -HS nhËn xÐt - 1 h/s ®äc bµi tËp 21 - 1 h/s tãm t¾t ? - 1 h/s gi¶i ë b¶ng. - C¸c h/s kh¸c lµm ra vë nh¸p Gäi h/s nhËn xÐt - 1 h/s ®äc bµi -HS kh¸c ®äc thÇm -Nªu Y/C cña bµi tËp -HS ®øng t¹i chç tr¶ lêi miÖng Bµi 19( SGK-61) Víi cïng sè tiÒn mua ®­îc : 51m v¶i lo¹i I gi¸ a ®ång/mÐt x mÐt v¶i lo¹i II gi¸ 85%. a ®/m Ta cã sè v¶i mua ®­îc vµ gi¸ tiÒn 1m v¶i lµ hai ®¹i l­îng tû lÖ nghÞch do ®ã : hay Víi cïng sè tiÒn cã thÓ mua ®­îc 60m v¶i lo¹i II. Bµi sè 21( SGK-61) Ba ®éi cïng khèi l­îng CV nh­ nhau §éi 1 hoµn thµnh CV trong 4 ngµy §éi 2 hoµn thµnh CV trong 6 ngµy §éi 3 hoµn thµnh CV trong 8 ngµy §éi 1 cã nhiÒu h¬n ®éi 2 lµ 2 m¸y T×m sè m¸y mçi ®éi ? Bµi gi¶i : Gäi sè m¸y cña ba ®éi lÇn l­ît lµ x1 ; x2 ; x3 v× c¸c m¸y cã cïng n¨ng suÊt nªn sè m¸y vµ sè ngµy lµ hai ®¹i l­îng tû lÖ nghÞch, ta cã : 4x1 = 6x2 =