Giáo án Vật lý 8 - Trường THCS Đông Tiến

TiÕt 1: Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: Bµi 1: ChuyÓn ®éng c¬ häc I - Môc tiªu: 1. Kiến thức: - Nêu được dấu hiệu để nhận biết chuyển động cơ. Nêu được ví dụ về chuyển động cơ. - Nêu được ví dụ về tính tương đối của chuyển động cơ. - Nêu được ý nghĩa của tốc độ là đặc trưng cho sự nhanh, chậm của chuyển động và nêu được đơn vị đo tốc độ. - Nêu được tốc độ trung bình là gì và cách xác định tốc độ trung bình. - Phân biệt được chuyển động đều, chuyển động không đều dựa vào khái niệm tốc độ. 2. Kĩ năng: - Vận dụng được công thức v = - Xác định được tốc độ trung bình bằng thí nghiệm. - Tính được tốc độ trung bình của chuyển động không đều. * Chó ý : Chuyển động cơ là sự thay đổi vị trí theo thời gian của một vật so với vật mốc. II - ChuÈn bÞ: Tranh vÏ h×nh 1.1 SGK, h×nh 1.2 SGK h×nh 1.3 SGK. III. C¸c ho¹t ®éng d¹y häc: A - Gi¸o viªn giíi thiÖu ch­¬ng tr×nh: B - Tæ chøc d¹y häc bµi míi: Ho¹t ®éng 1: T×m hiÓu vÒ mét vËt chuyÓn ®éng hay ®øng yªn Ho¹t ®éng cña GV vµ HS Ghi B¶ng GV: Cho c¸c nhãm HS tr¶ lêi c©u hái C1 GV: Chèt l¹i c¸c ph­¬ng ¸n tr¶ lêi nªu c¸ch chung ®Ó nhËn biÕt mét vËt chuyÓn ®éng hay ®øng yªn. Trong vËt lý ®Ó nhËn biÕt vËt chuyÓn ®éng hay ®øng yªn ng­êi ta chän vËt lµm mèc, dùa vµo sù thay ®æi vÞ trÝ cña vËt nµy so víi vËt kh¸c. GV: Trªn c¬ së ®· häc em tr¶ lêi c©u hái C2, C3. GV?: lÊy vÝ dô vÒ chuyÓn ®éng vµ ®øng yªn? I - Lµm thÕ nµo ®Ó biÕt mét vËt ®ang chuyÓn ®éng hay ®øng yªn. Khi vÞ trÝ cña vËt thay ®æi víi vËt mèc theo thêi gian th× vËt chuyÓn ®éng so víi vËt mèc. ChuyÓn ®éng nµy gäi lµ chuyÓn ®éng c¬ häc( gäi t¾t lµ chuyÓn ®éng) Ho¹t ®éng 2: Nghiªn cøu tÝnh t­¬ng ®èi cña chuyÓn ®éng vµ ®øng yªn GV: Yªu cÇu HS tr¶ lêi c©u hái C4, C5. HS: So víi nhµ ga th× hµnh kh¸ch chuyÓn ®éng nhng so víi tµu th× hµnh kh¸ch l¹i ®øng yªn. H: Qua c¸c c©u trªn em cã kÕt luËn g× ? Tr¶ lêi c©u hái C6. H: T×m vÝ dô trong thùc tÕ kh¼ng ®Þnh chuyÓn ®éng hay ®øng yªn cã tÝnh chÊt t­¬ng ®èi. II - TÝnh t­¬ng ®èi cña chuyÓn ®éng vµ ®øng yªn. - Mét vËt lµ chuyÓn ®éng so víi vËt nµy nh­ng l¹i lµ ®øng yªn so víi vËt kh¸c ta nãi chuyÓn ®éng vµ ®øng yªn cã tÝnh chÊt t­¬ng ®èi. Ho¹t ®éng3: T×m hiÓu mét sè chuyÓn ®éng th­êng gÆp trong thùc tÕ. GV: Treo h×nh vÏ 1.3 cho HS quan s¸t chuyÓn ®éng th¼ng, chuyÓn ®éng trßn, chuyÓn ®éng cong. H: Em h·y nªu thªm vÝ dô vÒ chuyÓn ®éng th¼ng, chuyÓn ®éng cong, chuyÓn ®éng trßn th­êng gÆp trong ®êi sèng. III - Mét sè chuyÓn ®éng th­êng gÆp. - ChuyÓn ®éng th¼ng, chuyÓn ®éng cong, chuyÓn ®éng trßn. Ho¹t ®éng 4: VËn dông - Cñng cè - h­íng dÉn vÒ nhµ IV - VËn dông: GV yªu cÇu HS tr¶ lêi c©u hái phÇn vËn dông HS: C©u C10 : ¤ t« døng yªn so víi ng­êi l¸i xe, chuyÓn ®éng so víi ng­êi ®øng bªn ®­êng vµ c©y cét ®iÖn. - Ng­êi l¸i xe ®øng yªn so víi « t«, chuyÓn ®éng so víi ng­êi ®øng bªn ®­êng vµ c©y cét ®iÖn. - Ng­êi ®øng bªn ®­êng: ChuyÓn ®éng so víi « t« vµ ng­êi l¸i xe, ®øng yªn so víi c©y cét ®iÖn, c©y cét ®iÖn døng yªn so víi ng­êi ®øng bªn ®­êng, chuyÓn ®éng so víi ng­êi l¸i xe vµ « t«. Cñng cè: ThÕ nµo lµ chuyÓn ®éng c¬ häc ? T¹i sao nãi chuyÓn ®éng hay ®øng yªn cã tÝnh t­¬ng ®èi ? DÆn dß: HS ®äc thuéc phÇn ghi nhí. Lµm bµi tËp: 1, 2, 3, 4, 5, 6 SBT trang 3, 4. * Rót kinh nghiÖm giê d¹y: .......................................................................................................................................................................................................................................................................... . TiÕt 2: Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: Bµi 2 : VËn tèc I - Môc tiªu: - Tõ thÝ dô, so s¸nh qu·ng ®­êng chuyÓn ®éng trong mét gi©y cña mçi chuyÓn ®éng ®Ó rót ra c¸ch nhËn biÕt sù nhanh, chËm cña chuyÓn ®éng ( gäi lµ vËn tèc ). - N¾m v÷ng c«ng thøc tÝnh vËn tèc v = s/t vµ ý nghÜa cña c¸c kh¸i niÖm vËn tèc. - §¬n vÞ hîp ph¸p cña vËn tèc lµ m/s, km/h. C¸ch ®æi ®¬n vÞ vËn tèc, - VËn dông c«ng thøc tÝnh vËn tèc ®Ó tÝnh qu·ng ®­êng, thêi gian chuyÓn ®éng. II - ChuÈn bÞ : B¶ng phô III. C¸c ho¹t ®éng d¹y häc: Ho¹t ®éng 1: KiÓm tra tæ chøc t×nh huèng häc tËp A - KiÓm tra bµi cò: 1 - Lµm thÕ nµo ®Ó biÕt mét vËt chuyÓn ®éng hay ®øng yªn ? T¹i sao nãi chuyÓn ®éng hay ®øng yªn cã tÝnh t­¬ng ®èi? 2 - Nªu c¸c d¹ng chuyÓn ®éng th­êng gÆp ? LÊy vÝ dô? B - Tæ chøc cho HS tiÕp nhËn kiÕn thøc míi: (SGK) Ho¹t ®éng 2: Nghiªn cøu kh¸i niÖm vËn tèc lµ g×? Ho¹t ®éng cña GV vµ HS Ghi b¶ng GV: §­a b¶ng phô kÎ s½n h×nh 2.1. - Yªu cÇu HS ®äc th«ng tin vµ ®iÒn vµo cét 5,6. HS: §äc b¶ng 2.1 th¶o luËn nhãm tr¶ lêi c©u hái C1 , C2. GV?: Yªu cÇu HS nªu c¸ch lµm GV: Qu·ng ®­êng ®i ®­îc trong mét gi©y gäi lµ vËn tèc. HS: Tr¶ lêi c©u hái C3. I.VËn tèc lµ g× ? - Lµ qu·ng ®­êng ®i ®­îc trong thêi gian 1 gi©y. - §é lín cña vËn tèc cho biÕt sù nhanh, chËm cña chuyÓn ®éng. §é lín cña vËn tèc cho biÕt qu·ng ®­êng vËt ®i ®­îc trong mét ®¬n vÞ thêi gian. Ho¹t ®éng 3: X©y dùng c«ng thøc tÝnh vËn tèc GV: §­a ra c«ng thøc tÝnh vËn tèc. Yªu cÇu HS ph¸t biÓu l¹i c«ng thøc tÝnh vËn tèc. II. C«ng thøc tÝnh vËn tèc. v = v: lµ vËn tèc s : lµ qu·ng ®­êng vËt ®i ®­îc. t : lµ thêi gian vËt ®i hÕt qu·ng ®­êng ®ã Ho¹t ®éng 4: XÐt ®¬n vÞ vËn tèc GV: Th«ng b¸o ®¬n vÞ tÝnh vËn tèc tuú thuéc ®¬n vÞ qu·ng ®­êng ®i ®­îc vµ ®¬n vÞ thêi gian ®i hÕt qu·ng ®­êng ®ã, giíi thiÖu thªm c¸c ®¬n vÞ vËn tèc. GV: Yªu cÇu HS ®iÒn vµo b¶ng 2.2 tr¶ lêi . III.§¬n vÞ vËn tèc : §¬n vÞ vËn tèc th­êng dïng lµ km/h, m/s. Ho¹t ®éng 5: Nghiªn cøu dông cô ®o vËn tèc GV: Cho HS quan s¸t h×nh 2.2 vµ giíi thiÖu vÒ dông cô ®o ®é lín cña vËn tèc §é lín cña vËn tèc ®­îc ®o b»ng tèc kÕ(®ång hå vËn tèc) Ho¹t ®éng 6: VËn dông – cñng cè GV?: Yªu cÇu HS tr¶ lêi c¸c c©u hái C5, C6, C7, C8 HS: C5: a) 1 giê « t« ®i ®­îc 36 km, 1 giê xe ®¹p ®i ®­îc 10,8 km. 1 gi©y tµ ho¶ ®i ®­îc 10 m. b) 36 km/h = 10m/s ; 10,8 km/h = 3m/s VËy « t« vµ tÇu ho¶ nhanh nh­ nhau, xe ®¹p chËm nhÊt. C©u C5 : t = 1,5 h ; S = 81 km V = ? km/h = ? m/s C©u C6: VËn tèc cña tµu lµ : v = 54 (km/h) = 15 (m/s) Chó ý: khi so s¸nh vËn tèc ta ph¶i chó ý quy vÒ cïng lo¹i ®¬n vÞ, khi nãi 54 > 15 kh«ng cã nghÜa lµ hai vËn tèc kh¸c nhau. C©u C7: t = 40 phót ; V = 12km/h ; S = ? Tr¶ lêi: 40 phót = h Qu·ng ®­êng ®i ®­îc lµ: s = vt = 12. = 8(km) C©u C8: v = 4km/h ; t= 30 phót ; s = ? Tr¶ lêi: t = 30 phót = 0,5h Qu·ng ®­êng lµ: s = v.t = 4.0,5 = 2(km) DÆn dß: Lµm bµi tËp trong SBT bµi 2, häc thuéc phÇn ghi nhí. * Rót kinh nghiÖm giê d¹y: ........ TiÕt 3: Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: Bµi 3 : ChuyÓn ®éng ®Òu - chuyÓn ®éng kh«ng ®Òu I - Môc tiªu: Ph¸t biÓu ®­îc ®Þnh nghÜa chuyÓn ®éng ®Òu, chuyÓn ®éng kh«ng ®Òu vµ nªu ®­îc nh÷ng thÝ dô vÒ chuyÓn ®éng ®Òu th­êng gÆp , chuyÓn ®éng kh«ng ®Òu. VËn dông tÝnh vËn tèc trung b×nh trªn mét ®o¹n ®­êng. II - ChuÈn bÞ: B¶ng phô , 1m¸ng nghiªng, 1 b¸nh xe, 1 bót d¹ ®Ó v¹ch dÊu §ång hå ®iÖn tö hoÆc ®ång hå bÊm gi©y III. C¸c ho¹t ®éng d¹y häc: Ho¹t ®éng 1: KiÓm tra vµ tæ chøc t×nh huèng häc tËp A - KiÓm tra bµi cò: - ViÕt c«ng thøc tÝnh vËn tèc cña chuyÓn ®éng, gi¶i thÝc c¸c ký hiÖu c¸c ®¹i l­îng cã trong c«ng thøc. - Nªu tªn c¸c ®¬n vÞ vËn tèc th­êng dïng, ®æi 54 km/h ra m/s. B - Tæ chøc cho HS tiÕp nhËn kiÕn thøc míi : Nh­ SGK Ho¹t ®éng2: T×m hiÓu chuyÓn ®éng ®Òu vµ chuyÓn ®éng kh«ng ®Òu Ho¹t ®éng cña GV vµ HS Ghi b¶ng GV ®­a th«ng b¸o ®Þnh nghÜa, yªu cÇu HS lÊy vÝ dô. GV yªu cÇu HS ®äc C1 , h­íng dÉn lµm TN. GV: §­a b¶ng phô vÏ c¸c vÞ trÝ cña xe l¨n chuyÓn ®éng trªn m¸ng nghiªng vµ trªn ®­êng n»m ngang. HS: Tr¶ lêi c©u hái C1. Trªn ®o¹n ®­êng AB, BC, CD lµ chuyÓn ®éng kh«ng ®Òu. Trªn ®o¹n ®­êng DE, DF lµ chuyÓn ®éng ®Òu C©u C2: ChuyÓn ®éng a lµ ®Òu, chuyÓn ®éng b,d,e lµ kh«ng ®Òu. HS: §äc vµ tr¶ lêi c©u hái C4, C5. 1- §Þnh nghÜa. - ChuyÓn ®éng ®Òu lµ chuyÓn ®éng mµ vËn tèc cã ®é lín kh«ng thay ®æi theo thêi gian. - ChuyÓn ®éng kh«ng ®Òu lµ chuyÓn ®éng mµ vËn tèc cã ®é lín thay ®æi theo thêi gian. Ho¹t ®éng 3: Nghiªn cøu vËn tèc trung b×nh cña chuyÓn ®éng kh«ng ®Òu GV?:Trªn c¸c ®o¹n ®­êng AB, BC, CD trung b×nh 1 gi©y xe l¨n ®­îc bao nhiªu m? GV?: Trªn qu·ng ®­êng AD xe chuyÓn ®éng nhanh lªn hay chËm ®i? GV?: TÝnh Vtb trªn c¶ ®o¹n ®­êng AD? GV?: Muèn tÝnh Vtb ta lµm thÕ nµo? GV: §­a ra c«ng thøc tÝnh vËn tèc trung b×nh. 2-VËn tèc trung b×nh cña chuyÓn ®éng kh«ng ®Òu: vtb = - s lµ qu·ng ®­êng ®i ®­îc. - t lµ thêi gian ®Ó ®i hÕt qu·ng ®­êng ®ã. Ho¹t ®éng 4: VËn dông - cñng cè +VËn dông: GV: Yªu cÇu HS lµm c¸c c©u hái phÇn vËn dông HS: C4: ChuyÓn ®éng cña « t« tõ Hµ Néi ®Õn H¶i Phßng lµ chuyÓn ®éng kh«ng ®Òu v× trong c¸c kho¶ng thêi gian nh­ nhau th× qu·ng ®­êng ®i ®­îc kh¸c nhau. Khi nãi « t« ch¹y víi vËn tèc 50km/h lµ nãi tíi vËn tèc trung b×nh cña « t« trªn c¶ ®o¹n ®­êng. C5: Cho biÕt : s1 = 120 m , s2 = 60m , t1 = 30 s , t2 = 24s , tÝnh vtb? Tr¶ lêi : VTB1 = = = 4 (m/s) , VTB2 = = = 2,5 (m/s) VTB = = 3,3 (m/s) C6: Qu·ng ®­êng tµu ®i lµ: s = vtb.t = 30.5 =150km. + DÆn dß: Lµm bµi TH c©u C7 , häc thuéc “ghi nhí” vµ lµm BT trong SBT. * Rót kinh nghiÖm giê d¹y: ........ TiÕt 4: Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: Bµi 4: biÓu diÔn lùc I - Môc tiªu: 1. Kiến thức: - Nêu được ví dụ về tác dụng của lực làm thay đổi tốc độ và hướng chuyển động của vật. - Nêu được lực là đại lượng vectơ. 2. Kĩ năng: Biểu diễn được lực bằng vectơ. II - ChuÈn bÞ: xe l¨n, gi¸, nam ch©m, qu¶ bãng cao xu, tranh vÏ H.4.3 - 4.4 SGK. III - C¸c ho¹t ®éng d¹y häc: Ho¹t ®éng 1: Tæ chøc t×nh huèng häc tËp A – KiÓm tra bµi cò: - ThÕ nµo lµ chuyÓn ®éng ®Òu, chuyÓn ®éng kh«ng ®Òu ? ViÕt c«ng thøc tÝnh vËn tèc trung b×nh cña chuyÓn ®éng kh«ng ®Òu, nªu ký hiÖu cña c¸c ®¹i l­îng cã mÆt trong c«ng thøc. - Lµm bµi tËp 3.6 SBT. B - Tæ chøc cho HS tiÕp thu kiÕn thøc míi: SGK Ho¹t ®éng 2: T×m hiÓu vÒ mèi quan hÖ gi÷a lùc vµ sù thay ®æi vËn tèc Ho¹t ®éng cña GV vµ HS Ghi b¶ng HS: §äc c©u hái th¾c m¾c phÇn më bµi. GV?: Nh¾c l¹i t¸c dông cña lùc ë líp 6 GV: Lµm thÝ nghiÖm h×nh 4.1 vµ 4.2 SGK. HS : Tr¶ lêi c©u hái C1. GV?: T¸c dông cña lùc ngoµi phô thuéc vµo ®é lín cßn phô thuéc vµo yÕu tè nµo kh«ng? I- ¤n l¹i kh¸i niÖm lùc: Lùc cã thÓ lµm thay ®æi vËn tèc cña vËt hoÆc lµm cho vËt bÞ biÕn d¹ng. Ho¹t ®éng 3: BiÓu diÔn lùc GV?: Lùc t¸c dông cña nam ch©m vµo xe cã ph­¬ng vµ chiÒu nh­ thÕ nµo? GV?: Lùc t¸c dông cña ngãn tay vµo qu¶ bãng cã ph­¬ng vµ chiÒu nh­ thÕ nµo? GV th«ng b¸o : Nh÷ng ®¹i l­îng võa cã ph­¬ng, chiÒu vµ ®é lín gäi lµ ®¹i l­îng vÐc t¬. GV: §­a h×nh vÏ 4.3 cho häc sinh ph©n tÝch c¸c yÕu tè vÒ ®iÓm ®Æt, ph­¬ng, chiÒu vµ ®é lín cña c¸c lùc. GV: Th«ng b¸o c¸ch biÓu diÔn lùc II- BiÓu diÔn lùc: 1- Lùc lµ ®¹i l­îng vec t¬. Lùc lµ ®¹i l­îng võa cã ph­¬ng, chiÒu vµ ®é lín . Lùc lµ ®¹i l­îng vÐc t¬. 2- C¸c c¸ch biÓu diÔn lùc. §é dµi Gèc Ph­¬ng, chiÒu a . BiÓu diÔn lùc b»ng mòi tªn cã: Gèc lµ ®iÓm ®Æt lùc. Ph­¬ng vµ chiÒu cña mòi tªn lµ ph­¬ng vµ chiÒu cña lùc. §é bµi mòi tªn biÓu diÔn c­êng ®é cña lùc theo tû xÝch cho tr­íc. b . Ký hiÖu vec t¬ lùc: F Ho¹t ®éng 4: VËn dông - cñng cè III- VËn dông: - C©u C2: HS tù lªn b¶ng lµm Hc: Lùc t¸c dông vµo ®iÓm C cã ph­¬ng xiªn gãc 300 so víi ph­¬ng n»m ngang, chiÒu h­íng lªn vµ cã ®é lín F3 = 30N GV: Treo tranh vÏ h×nh 4.4 tr¶ lêi c©u hái C3. - C©u C3: Ha: Lùc t¸c dông vµo ®iÓm A cã ph­¬ng th¼ng ®øng, chiÒu tõ díi lªn trªn vµ cã ®é lín F1 = 20N. Hb: Lùc t¸c dông vµo ®iÓm B cã ph­¬ng n»m ngang, chiÒu tõ tr¸i sang vµ cã ®é lín F2 = 30N. + Cñng cè: §Ó biÓu diÔn lùc ta lµm thÕ nµo? T¹i sao nãi lùc lµ ®¹i l­îng vec t¬? + DÆn dß: Häc thuéc phÇn ghi nhí vµ lµm c¸c bµi tËp SBT. * Rót kinh nghiÖm giê d¹y: TiÕt 5: Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: Bµi 5: Sù C©n b»ng lùc - qu¸n tÝnh I - Môc tiªu: 1. Kiến thức: - Nêu được ví dụ về tác dụng của hai lực cân bằng lên một vật chuyển động, hoÆc ®øng yªn - Nêu được quán tính của một vật là gì, lÊy ®­îc vÝ dô vÒ qu¸n tÝnh. 2. Kĩ năng: Giải thích được một số hiện tượng thường gặp liên quan tới quán tính. II - ChuÈn bÞ: Xe l¨n, bóp bª, m¸y A tót. III - C¸c ho¹t ®éng d¹y häc: Ho¹t ®éng 1: KiÓm tra t¹o t×nh huèng häc tËp A - KiÓm tra bµi cò: 1-BiÓu diÔn b»ng vec t¬ c¸c lùc t¸c dông lªn quyÓn s¸ch ®Æt trªn mÆt bµn n»m ngang cã träng l­îng 3N tû xÝch 1cm øng víi 1N: 2- BiÓu diÔn c¸c lùc t¸c dông lªn qu¶ cÇu cã träng l­îng 5N treo trªn sîi chØ t¬ tû xÝch 1cm øng víi 1N: 3- BiÓu diÔn b»ng vec t¬ c¸c lùc t¸c dông vµo qu¶ bãng n»m yªn trªn mÆt bµn n»m ngang cã träng l­îng 5N, theo tû xÝch tuú chän. 4- T¹i sao nãi lùc lµ ®¹i l­îng vec t¬? M« t¶ c¸ch biÓu diÔn lùc b»ng vec t¬ lùc? B- §Æt vÊn ®Ò : SGK Ho¹t ®éng 2: Nghiªn cøu lùc c©n b»ng Ho¹t ®éng cña GV vµ HS Ghi b¶ng GV: Tõ c¸c c©u hái bµi cò cho häc sinh nhËn xÐt ®é lín, ph­¬ng, chiÒu cña hai lùc c©n b»ng, GV: Cho HS nh¾c l¹i t¸c dông cña hai lùc c©n b»ng lªn vËt ®ang ®øng yªn. GV?: Dù ®o¸n t¸c dông cña hai lùc c©n b»ng lªn vËt ®ang chuyÓn ®éng? GV: Cho c¸c nhãm HS lµm thÝ nghiÖm víi m¸y A Tót. GV: Yªu cÇu HS quan s¸t ®Ó tr¶ lêi c¸c c©u hái C2-> C5 GV?: Qua TN c¸c em rót ra ®­îc kÕt luËn g×? I - Lùc c©n b»ng: Hai lùc c©n b»ng lµ g× ? Hai lùc c©n b»ng lµ hai lùc cã cïng ®é lín, ph­¬ng cïng n»m trªn mét ®­êng th¼ng, chiÒu ng­îc nhau. T¸c dông cña hai lùc c©n b»ng lªn vËt ®ang chuyÓn ®éng. dù ®o¸n. ThÝ nghiÖm kiÓm tra. c- KÕt luËn: D­íi t¸c dông cña hai lùc c©n b»ng lªn vËt ®ang chuyÓn ®éng vÉn cø tiÕp tôc chuyÓn ®éng th¼ng ®Òu. Ho¹t ®éng 3: Nghiªn cøu qu¸n tÝnh lµ g× ? VËn dông qu¸n tÝnh trong ®êi sèng vµ kÜ thuËt GV: Yªu cÇu HS ®äc nhËn xÐt vµ ph¸t biÓu ý kiÕn cña b¶n th©n ®èi víi nhËn xÐt ®ã. Nªu vÝ dô? HS: Tr¶ lêi c©u C6 lµm thÝ nghiÖm chøng minh. HS: Tr¶ lêi c©u C7 lµm thÝ nghiÖm chøng minh. HS: §äc vµ tr¶ lêi c©u C8 II - Qu¸n tÝnh: 1- NhËn xÐt: Mäi vËt ®Òu kh«ng thay ®æi vËn tèc mét c¸ch ®ét ngét ®­îc v× mäi vËt ®Òu cã qu¸n tÝnh. 2-VËn dông: - C©u C6: Bóp bª ng· vÒ phÝa sau v× ch©n bóp bª chuyÓn ®éng theo xe nh­ng th©n ch­a kÞp chuyÓn ®éng theo nªn ng· vÒ phÝa sau. - C©u C7: Bóp bª ng· vÒ phÝa tr­íc v× ch©n bóp bª kh«ng chuyÓn ®éng theo xe nh­ng th©n vÉn chuyÓn ®éng theo nªn ng· vÒ phÝa sau. Cñng cè: - Hai lùc c©n b»ng lµ g×? - VËt ®ang ®øng yªn chÞu t¸c dông cña hai lùc c©n b»ng sÏ nh­ thÕ nµo? - VËt ®ang chuyÓn ®éng chÞu t¸c dông cña hai lùc c©n b»ng sÏ nh­ thÕ nµo? - V× sao mäi vËt kh«ng thÓ thay ®æi vËn tèc mét c¸ch ®ét ngét ®­îc? DÆn dß: Häc thuéc phÇn ghi nhí vµ lµm c¸c bµi tËp SBT. * Rót kinh nghiÖm giê d¹y: TiÕt 6: Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: Bµi 6: Lùc ma s¸t I - Môc tiªu: 1. Kiến thức: - B­íc ®Çu nhËn biÕt thªm mét lo¹i lùc c¬ häc lµ lùc ma s¸t, b­íc ®Çu ph©n biÖt sù xuÊt hiÖn lo¹i lùc lµ lùc ma s¸t, ma s¸t tr­ît, ma s¸t nghØ, ma s¸t l¨n, ®Æc ®iÓm cña mçi lo¹i ma s¸t nµy. - Nêu được ví dụ về lực ma sát nghỉ, trượt, lăn. 2. Kĩ năng: Đề ra được cách làm tăng ma sát có lợi và giảm ma sát có hại trong một số trường hợp cụ thể của đời sống, kĩ thuật. II - ChuÈn bÞ: 1 lùc kÕ, 1 miÕng gç, 1 qu¶ nÆng, 1 xe l¨n, tranh vÏ vßng bi. III. c¸c ho¹t ®éng d¹y häc: Ho¹t ®éng 1: KiÓm tra bµi cò - Tæ chøc t×nh huèng häc tËp A.Bµi cò: 1- ThÕ nµo lµ hai lùc c©n b»ng? BiÓu diÔn c¸c lùc t¸c dông lªn qu¶ cÇu cã träng l­îng 5N treo trªn sîi chØ t¬ tØ xÝch 1cm øng víi 1N 2-VËt ®ang ®øng yªn chÞu t¸c dông cña hai lùc c©n b»ng sÏ nh­ thÕ nµo? VËt ®ang chuyÓn ®éng chÞu t¸c dông cña hai lùc c©n b»ng sÏ nh­ thÕ nµo? V× sao mäi vËt kh«ng thÓ thay ®æi vËn tèc mét c¸ch ®ét ngét ®­îc? B.Tæ chøc cho häc sinh tiÕp nhËn kiÕn thøc míi: HS: §äc c©u hái th¾c m¾c phÇn më bµi. Ho¹t ®éng 2: T×m hiÓu vÒ lùc ma s¸t Ho¹t ®éng cña GV vµ HS Ghi b¶ng GV: Th«ng b¸o nh÷ng thÝ dô xuÊt hiÖn ma s¸t tr­ît nh­ SGK. Cho c¸c nhãm häc sinh lµm thÝ nghiÖm ®Èy cho miÕng gç tr­ît trªn mÆt bµn. H: M« t¶ hiÖn t­îng x¶y ra ? H:NÕu kh«ngcãlùc nµo t¸c dông lªn miÕng gç hoÆc c¸c lùc t¸c dông lªn miÕng gç lµ c©n b»ng th× miÕng gç vÉn cø chuyÓn ®éng th¼ng ®Òu, t¹i sao miÕng gç dõng l¹i ? H: VËy lùc ma s¸t tr­ît xuÊt hiÖn khi nµo? H: LÊy vÝ dô vÒ sù xuÊt hiÖn lùc ma s¸t tr­ît trong ®êi sèng vµ trong kü thuËt ? I - Khi nµo th× cã lùc ma s¸t tr­ît. 1. Lùc ma s¸t tr­ît. Lùc ma s¸t tr­ît xuÊt hiÖn khi mét vËt tr­ît trªn mÆt mét vËt kh¸c. Cho häc sinh lµm thÝ nghiÖm t¸c dông vµo xe l¨n trªn bµn. H: Xe l¨n chËm dÇn råi dõng l¹i, ®· cã lùc nµo t¸c dông vµo xe? H: Lùc ma s¸t l¨n sinh ra khi nµo? H: T×m vÝ dô vÒ ma s¸t l¨n trong ®êi sèng vµ kü thuËt? GV: Cho c¸c nhãm häc sinh lµm thÝnghiÖm h×nh 6.2. H: T¹i sao trong thÝ nghiÖm mÆc dï cã lùc t¸c dông vµo miÕng gç nh­ng miÕng gç vÉn ®øng yªn ? 2. Ma s¸t l¨n. Lùc ma s¸t l¨n sinh ra khi mét vËt l¨n trªn mÆt mét vËt kh¸c. C­êng ®é cña lùc ma s¸t tr­ît lín h¬n c­êng ®é cña lùc ma s¸t l¨n. 3. Ma s¸t nghØ. Lùc ma s¸t nghØ gi÷ cho vËt kh«ng bÞ tr­ît khi bÞ lùc kh¸c t¸c dông. Ho¹t ®éng 3: T×m hiÓu vÒ lîi Ých vµ t¸c h¹i cña ma s¸t trong ®êi sèng vµ kÜ thuËt GV: Yªu cÇu HS quan s¸t h×nh 6.3 SGK vµ t×m hiÓu t¸c h¹i cña ma s¸t, nªu nh÷ng biÖn ph¸p lµm gi¶m t¸c dông nµy. GV: Yªu cÇu HS §äc vµ tr¶ lêi C6, C7. HS: §äc vµ tr¶ lêi c¸c c©u C6 vµ C7. III. Lùc ma s¸t trong ®êi sèng vµ kü thuËt: 1.Ma s¸t cã h¹i: - Ma s¸t tr­ît gi÷a ®Üa vµ xÝch lµm mßn ®Üa vµ xÝch: c¸ch lµm gi¶m: tra dÇu mì b«i tr¬n xÝch vµ ®Üa. - Lùc ma s¸t tr­ît cña trôc lµm mßn trôc vµ c¶n chuyÓn ®éng quay cña b¸nh xe: C¸ch lµm gi¶m thay b»ng trôc quay cã æ bi. - Lùc ma s¸t tr­ît lín nªn khã ®Èy, c¸ch lµm gi¶m: thay b»ng ma s¸t l¨n. 2.Ma s¸t cã thÓ cã Ých: - Kh«ng cã lùc ma s¸t b¶ng tr¬n nh½n qu¸ kh«ng thÓ viÕt ®­îc. C¸ch lµm gi¶m: T¨ng ®é nh¸m cña b¶ng vµ phÊn. - Kh«ng cã lùc ma s¸t gi÷a mÆt r¨ng cña èc vÝt con èc sÏ láng dÇn khi bÞ rung ®éng. C¸ch lµm gi¶m: Lµm c¸c r·nh cña èc vÝt. Ho¹t ®éng 4: VËn dông - cñng cè - DÆn dß: VËn dông: GV: Yªu cÇu HS tù lùc tr¶ lêi c©u hái C8, C9 C©u C8: Ma s¸t gi÷a ch©n vµ nÒn nhµ nhá nªn dÔ bÞ tr­ît, ma s¸t nµy cã lîi. Ma s¸t gi÷a lèp xe vµ mÆt ®­êng nhá nªn dÔ bÞ tr­ît, ma s¸t nµy cã lîi. * M«i Tr­êng : KiÕn thøc m«i tr­êng : +Trong qu¸ tr×nh l­u th«ng cña c¸c ph­¬ng tiÖn giao th«ng ®­êng bé , ma s¸t gi÷a b¸nh xe vµ mÆt ®­êng , gi÷a c¸c bé phËn c¬ khÝ víi nhau, ma s¸t gi÷a phanh xe vµ vµnh b¸nh xe lµm ph¸t sinh c¸c bôi cao su, bôi khÝ vµ bôi kim lo¹i . C¸c bôi khÝ nµy g©y ra t¸c h¹i to lín ®èi víi m«i tr­êng : ¶nh h­ëng ®Õn ®êi sèng cña sinh vËt vµ sù quang hîp cña c©y xanh. + NÕu ®­êng nhiÒu bïn ®Êt , xe ®i trªn ®­êng cã thÓ bÞ tr­ît dÔ g©y tai n¹n, ®Æc biÖt khi trêi m­a vµ lèp xe bÞ mßn. BiÖn ph¸p GDBVMT: + §Ó gi¶m thiÓu t¸c h¹i nµy cÇn gi¶m sè ph­¬ng tiÖn l­u th«ng trªn ®­êng vµ cÊm c¸c ph­¬ng tiÖn ®· cò n¸t kh«ng ®¶m b¶o c¸c tiªu chuÈn vÒ khÝ th¶i vµ an toµn ®èi víi m«i tr­êng. + CÇn th­êng xuyªn kiÓm tra chÊt l­îng xe vµ vÖ sinh mÆt ®­êng s¹ch sÏ. Cñng cè: Qua bµi em ghi nhí ®iÒu g×? DÆn dß: Lµm c¸c bµi tËp trong SBT. * Rót kinh nghiÖm giê d¹y : TiÕt 7: Ngµy so¹n: Ngµy d¹y : Bµi 7: ¸p suÊt I - Môc tiªu: 1. Kiến thức: - Nêu được áp lực, áp suất và đơn vị đo áp suất là gì. - N¾m ®­îc c«ng thøc tÝnh ¸p suÊt (P = ), biÕt c¸ch t¨ng vµ gi¶m ¸p suÊt trong ®êi sèng vµ s¶n xuÊt. 2. Kĩ năng: Vận dụng được công thức p = ®Ó gi¶i mét sè bµi tËp ®¬n gi¶n vÒ ¸p suÊt. II - ChuÈn bÞ: ChËu nhùa ®ùng bét mÞn, 3 thái kim lo¹i gièng nhau,h×nh 7.4, 7.1. III - c¸c ho¹t ®éng d¹y häc: Ho¹t ®éng1: KiÓm tra t¹o t×nh huèng häc tËp 1.KiÓm tra: - HS1: Lùc ma s¸t t¹o ra khi nµo? H·y biÓu diÔn lùc ma s¸t khi mét vËt ®­îc kÐo trªn mÆt ®Êt chuyÓn ®éng th¼ng ®Òu (h×nh vÏ) Tr¶ lêi bµi tËp 6.1,6.2 - HS2: Ch÷a bµi tËp 6.4 FkÐo - HS3: C÷a bµi tËp 6.5 2.T¹o t×nh huèng häc tËp: Nh­ SGK Ho¹t ®éng 2: Nghiªn cøu ¸p lùc lµ g× ? Ho¹t ®éng cña GV vµ HS Ghi b¶ng GV: cho HS ®äc th«ng b¸o tr¶ lêi ¸p lùc lµ g×? VÝ dô HS: Tr¶ lêi c©u C1. Ha: Lùc t¸c dông cña m¸y kÐo t¸c dông lªn mÆt ®­êng. Hb: C¶ hai lùc. ?Trängl­îng P cã ph¶i lµ ¸p lùc kh«ng? v× sao? HS: P kh«ng S bÞ Ðp -> kh«ng gäi lµ ¸p lùc. GV: Yªi cÇu HS t×m thªm vÝ dô trong cuéc sèng. I- ¸p lùc lµ g×? ¸p lùc lµ lùc Ðp cã ph­¬ng vu«ng gãc víi mÆt bÞ Ðp. Ho¹t ®éng 3: Nghiªn cøu ¸p suÊt GV: KÕt qu¶ t¸c dông cña ¸p lùc lµ ®é lón xuèng cña vËt - XÐt kÕt qu¶ t¸c dông cña ¸p lùc vµo 2 yÕu tè lµ ®é lín cña ¸p lùc vµ S bÞ Ðp. GV: Yªu cÇu HS ®­a ra ph­¬ng ¸n TN C¸c nhãm HS lµm TN h×nh 7.4 ?So s¸nh ®é lón trong tr­êng hîp(1)vµ (2). ? Trong hai tr­êng hîp ®¹i l­îng nµo thay ®æi, ®¹i l­îng nµo cè ®Þnh? ? Trong tr­êng hîp 1 vµ 3 ®é lón nµo lín h¬n? Trong hai tr­êng hîp nµy so s¸nh ®¹i l­îng p vµ S. ? Tõ b¶ng so s¸nh em rót ra KLqua c©u C3 ? VËy muèn lµm t¨ng ¸p lùc th× ta ph¶i lµm g×? GV: §­a ra c«ng thøc tÝnh ¸p suÊt, ®¬n vÞ do cña c¸c ®¹i l­îng trong c«ng thøc II - ¸p suÊt: 1- T¸c dông cña ¸p suÊt phô thuéc vµo nh÷ng yÕu tè nµo? T¸c dông cña ¸p suÊt cµng lín khi ¸p lùc cµng lín vµ diÖn tÝch bÞ Ðp cµng nhá. 2 - C«ng thøc tÝnh ¸p suÊt. + ¸p suÊt lµ ®é lín cña ¸p lùc trªn mét ®¬n vÞ diÖn tÝch bÞ Ðp. + C«ng thøc tÝnh ¸p suÊt: P =. Trong ®ã: F lµ ¸p lùc t¸c dông, S lµ diÖn tÝch mÆt bÞ Ðp, P lµ ¸p suÊt. §¬n vÞ ¸p suÊt th­êng dïng lµ: N/m2 gäi lµ Pa (1Pa = 1N/m2) Ho¹t ®éng 4: VËn dông - cñng cè III. VËn dông: GV: Yªu cÇu HS c¸ nh©n tr¶ lêi C4, C5 HS: C5 Tr×nh bµy c¸ch lµm, ®äc “ cã thÓ em ch­a biÕt” M«i tr­êng: - ¸p suÊt do c¸c vô næ g©y ra cã thÓ lµm nøt, ®æ vìc¸c c«ng tr×nh x©y dùng vµ ¶nh h­ëng ®Õn mm«i tr­êng sinh th¸i vµ søc khoÎ con ng­êi. ViÖc sö dông chÊt næ trong khai th¸c ®¸ sÏ t¹o ra c¸c chÊt khÝ ®éc h¹i ¶nh h­ëng ®Õn m«i tr­êng, ngoµi ra cßn g©y ra c¸c vô sËp, s¹t lë ®¸ ¶nh h­ëng ®Õn tÝnh m¹ng c«ng d©n. - BiÖn ph¸p an toµn: Nh÷ng ng­êi thî khai th¸c ®¸ cÇn ®­îc ®¶m b¶o nh÷ng ®iÒu kiÖn vÒ an toµn lao ®éng(khÈu trang, mò c¸ch ©m, c¸ch li c¸c khu vùc mÊt an toµn) Cñng cè: 1.ThÕ nµo lµ ¸p suÊt? ViÕt c«ng thøc tÝnh ¸p xuÊt? 2. §¬n vÞ th­êng dïng ®Ó tÝnh ¸p xuÊt? ¸p lùc lµ g×? * Rót kinh nghiÖm giê d¹y: TiÕt 8: Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: Bµi 8: ¸p suÊt chÊt láng I. Môc tiªu: 1. Kiến thức: - Mô tả được hiện tượng chứng tỏ sự tồn tại của áp suất chất lỏng. - Nêu được áp suất có cùng trị số tại các điểm ở cùng một độ cao trong lòng một chất lỏng. 2. Kĩ năng: Vận dụng công thức p = dh đối với áp suất trong lòng chất lỏng. II. ChuÈn bÞ: B×nh nhùa h×nh trô cã ®¸y cao xu, thµnh b×nh cã hai lç bÞt mµng cao su, chËu thuû tinh hoÆc nhùa trong. III. C¸c ho¹t ®éng d¹y häc: Ho¹t ®éng 1: KiÓm tra - T¹o t×nh huèng häc tËp A - KiÓm tra 15 phót: C©u 1 (2®): Khi chÞu t¸c dông cña hai lùc c©n b»ng: VËt ®ang ®øng yªn sÏ chuyÓn ®éng nhanh dÇn VËt ®ang chuyÓn ®éng sÏ dõng l¹i VËt ®ang chuyÓn ®éng ®Òu sÏ kh«ng cßn chuyÓn ®éng ®Òu n÷a VËt ®ang ®øng yªn sÏ tiÕp tôc ®øng yªn,vËt ®ang chuyÓn ®éng sÏ chuyÓn ®éng th¼ng ®Òu m·i m·i C©u 2(2®): §Ó t¨ng ¸p suÊt ta ph¶i: A. Gi÷ nguyªn ¸p lùc, gi¶m diÖn tÝch bÞ Ðp B. Gi¶m diÖn tÝch bÞ Ðp vµ ¸p lùc C. T¨ng diÖn tÝch bÞ Ðp, gi¶m ¸p lùc D. T¨ng c¶ ¸p lùc vµ diÖn tÝch bÞ Ðp C©u 3(4®): Nªu lîi Ých vµ t¸c h¹i cña lùc ma s¸t? C¸ch lµm t¨ng, gi¶m lùc ma s¸t? C©u 4(2®): Mét ng­êi ®i xe ®¹p trªn ®o¹n ®­êng dµi 9km hÕt 45 phót, sau ®ã ®i tiÕp trªn ®o¹n ®­êng thø hai dµi 6km hÕt 15 phót. TÝnh vËn tèc trung b×nh cña ng­êi ®ã trªn toµn bé qu·ng ®­êng. B - Bµi míi: Ho¹t ®éng 1: Tæ chøc t×nh huèng häc tËp - GV: T¹i sao khi lÆn s©u ng­êi thî lÆn ph¶i mÆc bé ¸o lÆn chÞu ®­îc ¸p suÊt lín? - HS : §­a ra dù ®o¸n. Ho¹t ®éng 2: Nghiªn cøu sù tån t¹i cña ¸p suÊt trong lßng chÊt láng Ho¹t ®éng cña GV vµ HS Ghi b¶ng - Khi ®æ chÊt láng vµo trong b×nh th× chÊt láng cã g©y ¸p suÊt lªn b×nh? NÕu cã th× cã gièng ¸p suÊt cña chÊt r¾n? - GV giíi thiÖu dông cô thÝ nghiÖm,nªu râ môc ®Ých cña thÝ nghiÖm. Yªu cÇu HS dù ®o¸n hiÖn t­îng, kiÓm tra dù ®o¸n b»ng thÝ nghiÖm vµ tr¶ lêi c©u C1, C2. - C¸c vËt ®Æt trong chÊt láng cã chÞu ¸p suÊt do chÊt láng g©y ra kh«ng? - GV giíi thiÖu dông cô,c¸ch tiÕn hµnh thÝ nghiÖm, cho HS dù ®o¸n hiÖn t­îng x¶y ra. - §Üa D kh«ng rêi khái ®¸y h×nh trô ®iÒu ®ã chøng tá g×? (C3) - Tæ chøc th¶o luËn chung ®Ó thèng nhÊt phÇn kÕt luËn. 1. Sù tån t¹i cña ¸p suÊt trong lßng chÊt láng a. ThÝ nghiÖm 1 - HS nªu dù ®o¸n. NhËn dông cô lµm thÝ nghiÖm kiÓm tra, quan s¸t hiÖn t­îng vµ tr¶ lêi C1, C2. C1: Mµng cao su bÞ biÕn d¹ng chøng tá chÊt láng g©y ra ¸p lùc vµ ¸p suÊt lªn ®¸y b×nh vµ thµnh b×nh. C2: ChÊt láng g©y ¸p suÊt lªn mäi ph­¬ng. b. ThÝ nghiÖm 2 - HS nhËn dông cô, n¾m ®­îc c¸ch tiÕn hµnh vµ dù ®o¸n kÕt qu¶ thÝ nghiÖm. - HS tiÕn hµnh thÝ nghiÖm theo sù h­íng dÉn cña GV vµ tr¶ lêi C3: ChÊt láng g©y ra ¸p suÊt theo mäi ph­¬ng lªn c¸c vËt ë trong lßng nã. c. KÕt luËn: SGK Ho¹t ®éng 3: X©y dùng c«ng thøc tÝnh ¸p suÊt chÊt láng Ho¹t ®éng cña GV vµ HS Ghi b¶ng - GV yªu cÇu HS dùa vµo c«ng thøc tÝnh ¸p suÊt ë bµi tr­íc ®Ó tÝnh ¸p suÊt chÊt láng. + BiÓu thøc tÝnh ¸p suÊt ? + ¸p lùc F ? BiÕt d,V P = ? - So s¸nh pA, pB, pc? - GV yªu cÇu HS gi¶i thÝch vµ rót nhËn xÐt. 2. C«ng thøc tÝnh ¸p suÊt chÊt láng p = = = = = d.h Trong ®ã: +p: ¸p suÊt ë ®¸y cét chÊt láng +d: träng l­îng riªng cña chÊt láng (N/m3) +h: chiÒu c