Giáo án Vật lý lớp 9 tiết 26: Sự nhiễm từ của sắt, thép- Nam châm điện

Ngày soạn: 12/11/2011 Ngày dạy: 18/11/2011 Tiết 26: SỰ NHIỄM TỪ CỦA SẮT, THÉP- NAM CHÂM ĐIỆN A- MỤC TIÊU: 1- Kiến thức: Mô tả được thí nghiệm về sự nhiễm từ của sắt, thép. Giải thích được vì sao người ta dùng lõi sắt non để chế tạo nam châm điện. Nêu được hai cách làm tăng lực từ của nam châm điện tác dụng lên một vật. 2 - Kỹ năng: Mắc mạch điện theo sơ đồ, sử dụng biến trở trong mạch, sử dụng các dụng cụ đo điện. Có thể chế tạo được nam châm từ một thanh thép ban đầu.. 3 - Thái độ: Thực hiện an toàn điện. Yêu thích môn học, trung thực, có ý thức thu thập thông tin, khéo léo trong thao tác thí nghiệm. B- CHUẨN BỊ * Đối với mỗi nhóm: 1 ống dây có khoảng 500 hoặc 700 vòng. 1 la bàn hoặc kim nam châm đặt trên giá thẳng đứng. 1 nguồn điện, 1 công tắc, một sô dây nối, 1 ampe kế 1 giá thí nghiệm, 1 biến trở. 1 lõi sắt non và 01 lõi thép có thể đặt vừa trong lòng ống dây. 1 đinh ghim bằng sắt. C - TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY – HỌC: 1. Ổn định lớp: (1phút) 2. Bài mới: TRỢ GIÚP CỦA GIÁO VIÊN HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH Hoạt động 1(7 phút) Kiểm tra bài cũ – Tổ chức tình huống học tập * Kiểm trả bài cũ: Phát biểu quy tắc nắm tay phải? Hãy xác định tên các từ cực của ống dây theo hình dưới đây? B A * ĐVĐ: như SGK. Cần cầu dùng nam châm điện - Hs lên bảng trả lời câu hỏi. - Hs khác nhận xét. Hoạt động 2 (17phút) Làm thí nghiệm về sự nhiễm từ của sắt và thép - Yêu cầu Hs đọc mục 1 để tìm hiểu thí nghiệm - Yêu cầu hs quan sát hình vẽ trên bảng và nêu các dụng cụ TN. - Y/c hs quan sát mơ hình TN của gv trên bảng. - Em hãy nhận xét về gĩc lệch của kim nam châm qua 3 lần thí nghiệm trên? - Vậy lõi sắt non và lõi thép cĩ tác dụng gì? - Yêu cầu các nhóm thảo luận, trả lời C1 - Qua thí nghiệm 25.1, 25.2, rút ra kết luận gì? - Gv thông báo về sự nhiễm từ của sắt, thép: + Sở dĩ lõi sắt hoặc lõi thép làm tăng tác dụng từ của ống dây vì khi đặt trong từ trường thì lõi sắt và thép bị nhiễm từ và trở thành một nam châm. + Không nhứng thép, sắt mà các vật liệu từ như niken, cô ban, đặt trong từ trường đều bị nhiễm từ. + Chính sự nhiễm từ của sắt non và thép khác nhau nên người ta đã dùng sắt non để chêa tạo nam châm điện, còn thép dùng để chế tạo nam châm vĩnh cửu. - Gọi 1, 2 Hs đọc lại kết luận trong SGK, yêu cầu Hs ghi kết luận vào vở. I- Sự nhiễm từ của sắt, thép. 1.Thí nghiệm. a) Thí nghiệm 1. - Hs: Lõi sắt hoặc lõi thép làm tăng tác dụng từ của ống dây. Hs đọc SGK, tìm hiểu thí nghiệm. b) Thí nghiệm 2. Hs quan sát thí nghiệm, trả lời câu hỏi của Gv. Hs thảo luận, trả lời C1:Khi ngắt dòng điện đi qua ống dây, lõi sắt non mất hết từ tính, còn lõi thép thì vẫn giữ được từ tính. Cá nhân Hs trả lời câu hỏi của Gv Hs tiếp nhận thông tin từ Gv. - Hs hoàn thành vở ghi: + Lõi sắt hoặc lõi thép làm tăng tác dụng từ của ống dây có dòng điện. + Khi ngắt điện, lõi sắt non mất từ tính, còn lõi thép thì vẫn giữ được từ tính. Hoạt động 3 (12 phút) Tìm hiểu nam châm điện - Yêu cầu Hs quan sát hình vẽ nam châm điện kết hợp sgk và trả lời C2. - Lõi sắt non 1A - 22W Khuơn nhựa ống dây kẹp giấy 1A - 22W - Yêu cầu Hs đọc thông báo SGK, trả lời câu hỏi: có thể tăng lực từ của nam châm điện tác dụng lên một vật bằng cách nào? - Yêu cầu Hs hoàn thành C3. II- Nam châm điện - Hs quan sát, tự đọc sgk, trả lời câu hỏi C2 - Hs đọc SGK, trả lời câu hỏi của Gv. 1. Cấu tạo: 2. Hoạt động của nam châm điện: Khi dịng điện chạy qua ống dây, thì ống dây trở thành một nam châm, đồng thời lõi sắt non bị nhiễm từ và trở thành nam châm nữa. Khi ngắt điện thì lõi sắt non mất từ tính và nam châm điện ngừng hoạt động. - Hs trả lời: Cĩ thể làm tăng lực từ của nam châm điện bằng cách tăng cường độ dịng điện chạy qua các vịng dây hoặc tăng số vịng của ống dây,.. - Hs thảo luận câu C3 dưới sự chỉ dẫn của Gv. Hoạt động 4 (8 phút) Vận dụng – Củng cố – Hướng dẫn về nhà 1. Vận dụng - Yêu cầu cá nhân hoàn thành C4, C5, C6 vào vở 2. Củng cố – Dặn dị - Gv chốt lại kiến thức cần nắm - Yêu cầu Hs đọc phần “Có thể em chưa biết” - Học bài và làm bài tập bài 25 (SBT). - Cá nhân tham gia thảo luận, hoàn thành câu C4, C5, C6. - C4: Vì khi chạm vào thanh nam châm thì mũi kéo đã bị nhiễm từ và trở thành mợt nam châm. Mặt khác, kéo được làm bằng thép nên sau khi khơng còn tiếp xúc với nam châm nữa, kéo vẫn giữ được từ tính lâu dài. - C5: Chỉ cần ngắt dịng điện - C6: Cĩ thể chế tạo nam châm điện cực mạnh bằng cách tăng số vịng dây và tăng cường độ dịng điện đi qua ống dây. - Chỉ cần ngắt dịng điện đi qua ống dây là nam châm điện mất hết từ tính. - Cĩ thể thay đổi tên từ cực của nam châm điện bằng cách đổi chiều dịng điện qua ống dây. - Hs đọc phần “Có thể em chưa biết” - Hs lưu ý đến những dặn dò của Gv. D. RÚT KINH NGHIỆM: