Tiết 93 - 94: văn bản: Đêm nay Bác không ngủ

Tieát 93-94 Ngaøy soaïn: Ngaøy daïy: Vaên baûn: ÑEÂM NAY BAÙC KHOÂNG NGUÛ Minh Hueä I-MUÏC TIEÂU CAÀN ÑAÏT:Giuùp hoïc sinh -Caûm nhaän ñöôïc tình yeâu thöông lôùn lao cuûa Baùc Hoà daønh cho boä ñoäi, daân coâng vaø tình caûm cuûa ngöôøi chieán só ñoái vôùi Ngöôøi. -Naém ñöôïc nhöõng neùt ñaëc saéc trong ngheä thuaät mieâu taû, keå chuyeän. II-CHUAÅN BÒ: 1.Giaùo vieân: Nghieân cöùu SGK, SGV, aûnh taùc giaû. 2.Hoïc sinh: Hoïc baøi, xem baøi môùi III-TIEÁN TRÌNH TOÅ CHÖÙC HOAÏT ÑOÄNG DAÏY-HOÏC: NOÄI DUNG HOAÏT ÑOÄNG HOAÏT ÑOÄNG CUÛA GIAÙO VIEÂN HOAÏT ÑOÄNG CUÛA HOÏC SINH Tieát 1 HOAÏT ÑOÄNG 1 (5’) ²Khôûi ñoäng -Oån ñònh -Kieåm tra baøi cuõ Baøi môùi -Kieåm tra sæ soá lôùp HOÛI: 1/Trong truyeän thaày giaùo Ha-men noùi”.....khi moät daân toäc rôi vaøo voøng...lao tuø..”. Em hieåu nhö theá naøo vaø coù suy nghó gì veà lôøi noùi aáy? 2/Em coù nhaän xeùt gì veà neùt ñaëc saéc cuûa ngheä thuaät baøi vaên? -Y/c HS nhaän xeùt vaø boå sung -GV nhaän xeùt vaø coâng boá ñieåm Trong cuoäc ñôøi hoaït ñoäng cuûa Baùc Hoà coù raát nhieàu baøi thô noùi veà vieäc Baùc khoâng nguû nhö Caûnh khuya, Khoâng nguû ñöôïc,… -Ghi töïa baøi leân baûng -Baùo caùo sæ soá -Caù nhaân traû lôøi: 1/Giaù trò thieâng lieâng, söùc maïnh to lôùn cuûa tieáng noùi daân toäc trong cuoäc ñaáu tranh giaønh ñoäc laäp, töï do. Phaûi bieát yeâu quyù vaø giöõ gìn, hoïc taäp ñeå naém vöõng tieáng noùi cuûa daân toäc mình. 2/Truyeän ñaõ xaây döïng thaønh coâng nhaân vaät thaày giaùo Ha-men vaø chuù beù Phraêng qua mieâu taû ngoaïi hình, cöû chæ, lôøi noùi vaø taâm traïng cuûa hoï. -HS nhaän xeùt vaø boå sung -Laéng nghe -Ghi töïa baøi vaøo taäp HOAÏT ÑOÄNG 2 (’) ²Ñoïc vaø hieåu vaên baûn I-TÌM HIEÅU CHUNG. 1.Taùc giaû: -Minh Hueä teân khai sinh laø Nguyeãn Thaùi, sinh naêm 1927, queâ ôû tænh Ngheä An, laøm thô töø thôøi khaùng chieán choáng thöïc daân Phaùp. 2.Hoaøn caûnh saùng taùc:Baøi thô döïa treân söï kieän coù thöïc trong cuoäc chieán dòch Bieân giôùi cuoái naêm 1950, Baùc Hoà tröïc tieáp ra maët traän theo doõi vaø chæ huy cuoäc chieán ñaáu cuûa boä ñoäi vaø nhaân daân ta. II-PHAÂN TÍCH. 1.Caùi nhìn vaø taâm traïng cuûa anh ñoäi vieân ñoái vôùi Baùc Hoà. -Thöông yeâu caûm phuïc tröôùc taám loøng yeâu thöông boä ñoäi cuûa Baùc. -Söï boàn choàn lo cho söùc khoeû cuûa Baùc. 2.Hình töôïng Baùc Hoà. -Hình daùng, tö theá:ngoài laëng yeân beân beáp löûa, veû maët traàm ngaâm, ngoài ñinh ninh. -Cöû chæ, haønh ñoäng:ñoát löûa söôûi aám cho chieán só, ñi deùm chaên. -Lôøi noùi: “Chuù cöù vieäc …ñaùnh giaëc Baùc thöông ñoaøn…mau mau”. ðtaám loøng yeâu thöông meânh moâng, saâu naëng, chaêm lo aân caàn chu ñaùo ñoái vôùi chieán só vaø ñoàng baøo… -Y/c HS ñoïc chuù thích SGK HOÛI:Döïa vaøo chuù thích haõy neâu vaøi neùt sô löôïc veà: +Taùc giaû? +Hoaøn caûnh saùng taùc baøi thô? -GV höôùng daãn hoïc sinh ñoïc baøi thô:nhòp chaäm, gioïng thaáp (Ñoaïn ñaàu), nhòp nhanh hôn, gioïng leân cao hôn töø “Laàn thöù ba…cuøng Baùc”, ñoïc chaäm, maïnh nhö khaúng ñònh moät chaân lí (Ñoaïn cuoái) -GV ñoïc maãu moät ñoaïn -Y/c HS ñoïc tieáp baøi thô -GV nhaän xeùt veà caùch ñoïc baøi thô HOÛI:Baøi thô keå laïi caâu chuyeän gì? HOÛI:Hoaøn caûnh, thôøi gian, ñòa ñieåm dieãn ra caâu chuyeän nhö theá naøo? HOÛI:Trong baøi thô coù maáy nhaân vaät? Nhaân vaät trung taâm trong baøi thô laø ai? HOÛI:Hình töôïng Baùc Hoà trong baøi thô ñöôïc mieâu taû qua caûm nghó cuûa ai? HOÛI:baøi thô keå laïi hai laàn anh ñoäi vieân thöùc daäy nhìn thaáy Baùc khoâng nguû. Trong laàn daäy thöù nhaát, taâm traïng, caûm nghó cuûa anh ñöôïc theå hieän nhö theá naøo? HOÛI:Bieän phaùp ngheä thuaät naøo ñaõ ñöôïc söû duïng? HOÛI:Em coù nhaän xeùt gì veà caâu thô “Boùng Baùc cao loàng loäng Aám hôn ngoïn löûa hoàng” Taùc giaû ñaõ söû duïng bieän phaùp ngheä thuaät gì? Vôùi bieän phaùp ngheä thuaät ñoù coù taùc duïng gì? HOÛI:Qua caùc chi tieát ñoù ñaõ toaùt leân tình caûm naøo cuûa anh ñoái vôùi Baùc? HOÛI:Töø söï xuùc ñoäng ñoù, taâm traïng cuûa anh coøn theå hieän qua nhöõng chi tieát naøo nöõa? HOÛI:Taâm tö cuûa anh ñoäi vieân trong laàn thöùc daäy thöù ba ñöôïc dieãn taû baèng caùc chi tieát naøo? HOÛI:Em coù nhaän xeùt gì veà caáu taïo cuûa lôøi thô: “Môøi Baùc nguû Baùc ôi! Baùc ôi! Môøi Baùc nguû…” Coù taùc duïng gì trong vieäc theå hieän taâm traïng cuûa ngöôøi chieán só? HOÛI:Em coù nhaän xeùt gì veà töø laùy “naèng naëc” coù yù nghóa gì? HOÛI:Em coù nhaän xeùt gì veà lôøi thô:”Loøng vui söôùng …..cuøng Baùc”? HOÛI:Vì sao trong baøi thô khoâng keå laàn thöù hai? HOÛI:Qua caûm nghó cuûa anh ñoäi vieân, hình aûnh Baùc Hoà vaø taám loøng cuûa Baùc ñöôïc khaéc hoaï saâu ñaäm nhö theá naøo? -GV treo tranh Baùc Hoà (SGK) HOÛI:Hình aûnh Baùc Hoà ñöôïc hieän ra qua caùi nhìn cuûa anh ñoäi vieân ñöôïc mieâu taû nhö theá naøo veà: +Hình daùng, tö theá? +Cöû chæ, haønh ñoäng? +Lôøi noùi? HOÛI:Qua caùc chi tieát ñoù, em coù nhaän xeùt gì veà hình töôïng Baùc Hoà? HOÛI:Haõy cho bieát vì sao trong ñoaïn keát nhaø thô laïi vieát: “Ñeâm nay Baùc khoâng nguû.. Baùc laø Hoà Chí Minh” ? -Caù nhaân ñoïc -Caù nhaân traû lôøi: +Taùc giaû:Minh Hueä teân khai sinh laø Nguyeãn Thaùi, sinh naêm 1927, queâ ôû tænh Ngheä An, laøm thô töø thôøi khaùng chieán choáng thöïc daân Phaùp. +Hoaøn caûnh saùng taùc:Baøi thô döïa treân söï kieän coù thöïc trong cuoäc chieán dòch Bieân giôùi cuoái naêm 1950, Baùc Hoà tröïc tieáp ra maët traän theo doõi vaø chæ huy cuoäc chieán ñaáu cuûa boä ñoäi vaø nhaân daân ta.Naêm 1951, taùc giaû ôû Ngheä An gaëp moät ngöôøi laø boä ñoäi töø Vieät Baùc veà vaø keå cho nhaø thô kæ nieäm ñöôïc gaëp Baùc trong moät ñeâm treân ñöôøng ñi chieán dòch Bieân giôùi, taùc giaû xuùc ñoäng ñaõ döïa vaøo ñoù ñeå saùng taùc baøi thô. -Laéng nghe -Laéng nghe -Caù nhaân ñoïc -Laéng nghe. -Caù nhaân traû lôøi:keå veà moät ñeâm khoâng nguû cuûa Baùc Hoà treân ñöôøng ñi chieán dòch trong khaùng chieán choáng thöïc daân Phaùp. -Caù nhaân traû lôøi: +Hoaøn caûnh:treân ñöôøng ñi chieán dòch, trôøi möa laâm thaâm, laïnh. +Thôøi gian:moät ñeâm khuya, töø luùc anh ñoäi vieân thöùc daäy laàn ñaàu cho ñeán luùc anh thöùc daäy laàn thöù ba ñeå roài thöùc luoân cuøng Baùc. +Ñòa ñieåm:trong maùi leàu tranh xô xaùc. -Caù nhaân traû lôøi:Baùc Hoà vaø anh ñoäi vieân (chieán só). Baùc Hoà laø nhaân vaät trung taâm ñöôïc hieän leân qua caùi nhìn, taâm traïng cuûa anh chieán só. -Caù nhaân traû lôøi:cuûa anh ñoäi vieân. -Caù nhaân traû lôøi: +Anh ñoäi vieân….anh naèm. +Anh ñoäi vieân…löûa hoàng. +Anh naèm lo…..hoaøi. -Caù nhaân traû lôøi:bieän phaùp ngheä thuaät so saùnh. -Caù nhaân traû lôøi:so saùnh, gôïi söï lôùn lao, vó ñaïi (cao loàng loäng) nhöng heát söùc gaàn guõi cuûa Baùc ðtheå hieän tình caûm thaân thieát vaø söï ngöôõng moä cuûa anh ñoäi vieân ñoái vôùi Baùc. -Caù nhaân traû lôøi:thöông yeâu, caûm phuïc tröôùc taám loøng yeâu thöông boä ñoäi cuûa Baùc Hoà. -Caù nhaân traû lôøi:”Thoån thöùc caû…khoâng?”ðlo laéng trong loøng vì söùc khoeû cuûa Baùc. -Caù nhaân traû lôøi: +Anh hoát hoaûng…..phaéc. +Anh voäi vaøng…nguû. +Anh ñoäi vieân nhìn…Baùc. -Caù nhaân traû lôøi:ñaûo traät töø töø, laëp caùc cuïm töøðsöï thieát tha, naên næ cuûa anh, söï boàn choàn, thaám thía taám loøng meânh moâng cuûa Baùc vôùi nhaân daân. -Caù nhaân traû lôøi:xin cho kì ñöôïc. -Caù nhaân traû lôøi:nieàm vui cuûa anh ñöôïc thöùc cuøng Baùc trong ñeâm Baùc khoâng nguû. -Caù nhaân traû lôøi:anh ñoäi vieân nhieàu laàn tænh thöùc vaø laàn naøo cuõng chöùng kieán Baùc khoâng nguû.Töø laàn moät ñeán laàn ba, taâm traïng vaø caûm nghó cuûa anh môùi coù söï bieán ñoåi roõ reät. -Caù nhaân traû lôøi:taám loøng cao ñeïp, ngoài eâm laëng trong ñeâm, taâm traïng ñang suy nghó, taám loøng thöông yeâu roäng lôùn. -Quan saùt tranh -Caù nhaân traû lôøi: +Hình daùng, tö theá:ngoài laëng yeân beân beáp löûa, veû maët traàm ngaâm, ngoài ñinh ninh. +Cöû chæ, haønh ñoäng:ñoát löûa söôûi aám cho chieán só, ñi deùm chaên. +Lôøi noùi: “Chuù cöù vieäc …ñaùnh giaëc Baùc thöông ñoaøn…mau mau”. -Caù nhaân traû lôøi:tình yeâu thöông, chaêm soùc aân caàn, tæ mæ cuûa Baùc ñoái vôùi chieán só…boäc loä noãi loøng, söï lo laéng ñoái vôùi boä ñoäi vaø nhaân daân,… -Caù nhaân traû lôøi:ñaây chæ laø moät ñeâm voâ vaøn nhöõng ñeâm khoâng nguû cuûa Baùc. Baùc khoâng nguû vì lo vieäc nöôùc, thöông boä ñoäi, daân coâng,…Baùc laø vò laõnh tuï cuûa daân toäc,… HOAÏT ÑOÄNG 3 (10’) III-TOÅNG KEÁT. -Noäi dung:Taám loøng thöông yeâu saâu saéc, roäng lôùn cuûa Baùc ñoái vôùi boä ñoäi vaø nhaân daân, theå hieän tình caûm yeâu kính, caûm phuïc cuûa ngöôøi chieán só ñoái vôùi laõnh tuï. -Ngheä thuaät:theå thô 5 chöõ, coù vaàn lieàn, keát hôïp mieâu taû, keå, bieåu caûm… HOÛI:Qua caâu chuyeän veà moät ñeâm khoâng nguû cuûa Baùc treân ñöôøng ñi chieán dòch, baøi thô ñaõ theå hieän ñieàu gì? HOÛI:Baøi thô ñöôïc laøm theo theå thô gì? HOÛI:Em coù nhaän xeùt gì veà soá tieáng, soá doøng, caùch gieo vaàn ôû moät khoå thô vaø giöõa hai khoå thô? HOÛI:Tìm nhöõng töø laùy trong baøi vaø cho bieát giaù trò bieåu caûm cuûa moät soá töø laùy maø em cho laø ñaëc saéc? -Caù nhaân traû lôøi:Taám loøng thöông yeâu saâu saéc, roäng lôùn cuûa Baùc ñoái vôùi boä ñoäi vaø nhaân daân, theå hieän tình caûm yeâu kính, caûm phuïc cuûa ngöôøi chieán só ñoái vôùi laõnh tuï. -Caù nhaân traû lôøi:theå thô 5 tieáng (chöõ) -Caù nhaân traû lôøi: +Moãi khoå 4 doøng +Vaàn lieàn ôû chöõ cuoái doøng 2 vaø doøng 3. Chöõ cuoái cuûa doøng cuoái moãi khoå laïi vaàn vôùi chöõ cuoái cuûa doøng ñaàu khoå tieáp theo (vaàn traéc). -Caù nhaân traû lôøi:laâm thaâm, xô xaùc, traàm ngaâm, phaêng phaéc, naèng naëc, ñinh ninh, loàng loäng, mô maøng, thaàm thìðtaêng giaù trò bieåu caûm, tình caûm vaø caûm xuùc… HOAÏT ÑOÄNG 4 ²Cuûng coá-Daën doø -Veà nhaø hoïc baøi vaø hoïc thuoäc loøng 5 khoå thô ñaàu cuûa baøi thô. -Xem vaø chuaån bò baøi Aån duï caàn naém: +Khaùi nieäm aån duï, caùc kieåu aån duï +Taùc duïng, phaân tích yù nghóa taùc duïng cuûa aån duï. +Bieát taïo ra moät soá aån duï. -Nhaän xeùt lôùp hoïc -Nghe tieáp thu ñeå chuaån bò.