Bài dạy Vật lý 8 tuần 7: Lực ma sát

Tuần 7 Ngày soạn: Tiết : 7 LỰC MA SÁT I/ Mục tiêu: Kiến thức: Nhận biết được một loại lực cơ học nữa đó là lực ma sát. Bước đầu phân tích được sự xuất hiện của các loại ma sát trượt, lăn, nghỉ. Kỉ năng: Làm được TN để phát hiện ra lực ma sát nghỉ. Thái độ: Tích cực, tập trung trong học tập, làm TN. II/ Chuẩn bị: Giáo viên: 1 lực kế, 1 miếng gỗ, 1 quả cân phục vụ cho TN 2. Học sinh: Chia làm 4 nhóm, mỗi nhóm chuẩn bị giống như giáo viên. III. Tổ chức hoạt động trên lớp: Hoạt động của Giáo viên Hoạt động của Học sinh Nội dung 1. Hoạt động 1: Ổn định lớp, kiểm tra bài cũ, giới thiệu bài mới.(7’) - Kiểm tra sỉ số - Hãy nêu đặc điểm của hai lực cân bằng? - Hãy giải thích vì sao khi ngồi trên xe khách, khi xe cua phải thì người ta sẽ ngã về trái? - Giới thiệu như phần đầu SGK - Báo cáo sỉ số - Trả lời 2. Hoạt động 2: Tìm hiểu khi nào có lực ma sát - cho HS đọc phần 1 SGK - Lực ma sát do má phanh ép vào vành bánh xe là lực ma sát gì? - Lực ma sát trượt xuất hiện khi nào? - Hãy lấy VD về lực ma sát trượt trong đời sống? - khi lăn quả bóng trên mặt đất thì sau một khoảng thời gian quả bóng sẽ dừng lại, lực ngăn cản đó là lực ma sát lăn. Vậy lực ma sát lăn là gì? - hãy quan sát hình 6.1 SGK và hãy cho biết ở trường hợp nào có lực ma sát lăn, trường hợp nào có lực ma sát trượt? - Cho HS quan sát hình 6.2 SGK - Làm TN như hình 6.1 - Tại sao tác dụng lực kéo lên vật nhưng vật vẫn đứng yên? - Hãy tìm vài VD về lực ma sát nghỉ trong đời sống, kỉ thuật? - đọc - ma sát trượt - Vật này trượt lên vật kia - Đẩy cái tủ trên mặt sàn nhà, chuyển động của bít tông trong xi lanh. - Là lực xuất hiện khi một vật lăn trên bề mặt vật kia - Hình a là ma sát trượt, hình b là ma sát lăn. - Quan sát số chỉ của lực kế lúc vật chưa chuyển động - Vì lực kéo chưa đủ lớn - Ma sát giữa các bao xi măng với dây chuyền trong nhà máy sản xuất xi măng nhờ vậy mà bao xi măng có thể chuyển từ hệ thống này sang hệ thống khác. Nhờ lực ma sát nghỉ mà ta đi lại được I/ Khi nào có lực ma sát: Lực ma sát trượt: C1: Ma sát giữa bố thắng và vành bánh xe. Ma sát giữa trục quạt với ổ trục. Lực ma sát lăn: Lực này sinh ra khi một vật lăn trên bề mặt vật kia. C2: - Bánh xe và mặt đường - Các viên bi với trục Lực ma sát nghỉ: C4: Vì lực kéo chưa đủ lớn để làm vật chuyển động. Lực cân bằng với lực kéo ở TN trên gọi là lực ma sát nghỉ. 3. Hoạt động 3: Tìm hiểu lực ma sát trong đời sống và kỉ thuật - Lực ma sát có lợi hay có hại? - Hãy nêu một số ví dụ về lực ma sát có hại? - Các biện pháp làm giảm lực ma sát? - Hãy nêu một số lực ma sát có ích? - nếu không có lực ma sát thì sẽ như thế nào? - Có lợi và có hại. - Ma sát làm mòn giày ta đi, ma sát làm mòn sên và líp của xe đạp - Bôi trơn bằng dầu, mỡ. - Vặn ốc, mài dao, viết bảng - trả lời II/ Lực ma sát trong đời sống và kỉ thuật: 1. Ma sát có thể có hại: 2. Lực ma sát có ích 4. Hoạt động 4: Tìm hiểu bước vận dụng - Hướng dẫn HS giải thích câu C8 - Cho HS ghi những ý vừa giải thích được. - Ổ bi có tác dụng gì? - tại sao phát minh ra ổ bi có ý nghĩa hết sức quan trọng trong sự phát triển kỉ thuật, công nghệ? - Thực hiện - Chống ma sát - vì nó làm giảm được cản trở chuyển động, góp phần phát triển ngành động cơ học III/ Vận dụng: C9: Ổ bi có tác dụng giảm lực ma sát. Nhờ sử dụng ổ bi nên nó làm giảm được lực ma sát khiến cho các máy móc họat động dễ dàng. 5. Hoạt động 5: củng cố, hướng dẫn tự học 1. Củng cố: + GV hệ thống lại kiến thức chính của bài. + Hướng dẫn học sinh làm BT 6.1 SBT 2. Hướng dẫn tự học a. Bài vừa học: + Học thuộc phần ghi nhớ SGK. Đọc phần “ Em có thể chưa biết”. + Làm BT 6.2; 6.3; 6.4 SBT b. Bài sắp học: Áp suất