Bài giảng Bài 2 : lipit

Tiết 3 (Tuần3 ). Ngày soạn:19/8/2009 Bài 2 : LIPIT Lớp dạy: . Tiết dạy(theo TKB): . Ngày dạy: . Sĩ số: . Vắng: Lớp dạy: . Tiết dạy(theo TKB): . Ngày dạy: . Sĩ số: . Vắng: Lớp dạy: . Tiết dạy(theo TKB): . Ngày dạy: . Sĩ số: . Vắng: Lớp dạy: . Tiết dạy(theo TKB): . Ngày dạy: . Sĩ số: . Vắng: I. MỤC TIÊU BÀI HỌC: 1. Kiến thức: - HS biết: Lipit là gì? Tính chất hóa học của chất béo. - HS hiểu: Nguyên nhân tạo nên các tính chất của chất béo. 2. Kĩ năng: - Vận dụng mối quan hệ “cấu tạo - tính chất” viết các PTHH minh họa tính chất este cho chất béo. II. PHƯƠNG PHÁP: Đàm thoại kết hợp với thí nghiệm biểu diễn. III. CHUẨN BỊ: - GV: Ống nghiệm, đèn cồn, pipet, cặp thí nghiệm, cốc, mẫu dầu ăn hoặc mỡ lợn, nước, dd NaOH, … - HS: Có thể chuẩn bị tư liệu về ứng dụng của chất béo. IV. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC: Hoạt động của thày và trò Nội dung kiến thức cần đạt Hoạt động 1 - GV: Giới thiệu cho HS biết được khái niệm và các loại lipit . - HS: Đọc SGK. - GV: Cho HS biết lipit là các este phức tạp, chỉ nghiên cứu chất béo (còn gọi là triglixerit). I. KHÁI NIỆM : (SGK) Hoạt động 2 - GV: Giới thiệu cho HS biết được khái niệm chất béo. - GV: Từ khái niệm hướng dẫn HS viết công thức chất béo dạng tổng quát. - HS: Viết công thức chung của chất béo. - GV: Giới thiệu cho HS biết được một số axit béo thường gặp. - HS: Viết các chất béo tạo ra từ glixerol với các axit béo trên (thí dụ: sgk). - HS: Đọc sgk. - GV: Cho HS hiểu được T/c vật lí của chất béo. II. CHẤT BÉO: 1. Khái niệm: Chất béo là trieste của glixerol với các axit béo, gọi chung là triglixerit (hay là triaxylglixerol). Công thức cấu tạo chung: RCOO – CH2 R’ COO– CH R’’ COO– CH2 (trong đó R, R’, R’’ là gốc hiđrocacbon, có thể giống nhau hoặc khác nhau). Các axit béo tiêu biểu : C17H35COOH : axit stearic C17H33COOH : axit oleic C15H31COOH : axit panmitic VD về các chất béo: (SGK). 2. T/c vật lí : (SGK) Hoạt động 3 - GV: Yêu cầu HS nhắc lại T/C hóa học của este. - HS : Trình bày - GV : Chất béo cũng là este, vậy T/C hóa học của nó như thế nào ? - HS: Giải thích, viết ptpư với tristearin. (CH3 [CH2]16CHOO)3 C3H5 + 3H2O → ? (CH3 [CH2]16CHOO)3 C3H5 + NaOH →? - HS: Cho biết bản chất của hai phản ứng, tại sao lại có sự khác biệt đó? - GV: Giới thiệu phản ứng xà phòng hoá. - GV: Hướng dẫn HS hình thành pương trình phản ứng thuỷ phân dạng tổng quát. - HS: Viết ptpư với triolein → tristearin - HS : Đọc sgk 3. Tính chất hóa học: a. Phản ứng thuỷ phân trong môi trường axit: H+, to (C17 H35COO )C3H5 + H2O C3H5(OH)3 + C17H35COOCOOH b. Phản ứng xà phòng hóa(môi trường bazơ): to (C17 H35COO )3C3H5 + NaOH C3H5(OH)3 + 3 C17H35COONa xà phòng c. Cộng hiđro vào chất béo lỏng (gốc H-C chưa no): VD: (C17 H33COO )3C3H5 (lỏng) + H2 → → (C17 H35COO )3C3H5 (rắn) . 4. Ứng dụng: (SGK). Hoạt động 4 * Củng cố : 1. Chất béo là gì ? từ cấu tạo các em có nhận xét gì ? 2. Tính chất hóa học đặc trưng của chất béo là gì , viết ptpư ? 3. Hs làm bài tập 1-3. * Dặn dò : Về nhà các em làm các bài tập 4-5 ở cuối bài trong SGK và soạn bài mới . Kí duyệt, ngày / / 2009 Tổ trưởng CM Tiết 4 (Tuần 3). Ngày soạn: 19/8/2009 Bài 3 KHÁI NIỆM VỀ XÀ PHÒNG VÀ CHẤT GIẶT RỬA TỔNG HỢP Lớp dạy: . Tiết dạy(theo TKB): . Ngày dạy: . Sĩ số: . Vắng: Lớp dạy: . Tiết dạy(theo TKB): . Ngày dạy: . Sĩ số: . Vắng: Lớp dạy: . Tiết dạy(theo TKB): . Ngày dạy: . Sĩ số: . Vắng: Lớp dạy: . Tiết dạy(theo TKB): . Ngày dạy: . Sĩ số: . Vắng: i. môc tiªu bµi häc. 1. VÒ kiÕn thøc: Hs n¾m ®­îc c¸c kiÕn thøc sau: + HS hiÓu thÕ nµo lµ chÊt giÆt röa, chÊt giÆc röa tæng hîp. + Nguyªn nh©n t¹o nªn ®Æc tÝnh cña xxµ phßng, chÊt giÆt röa tæng hîp . 2. VÒ kü n¨ng. BiÕt c¸ch sö dông hîp lý xµ phßng, chÊt giÆt röa tæng hîp. 3. T×nh c¶m th¸i ®é. - cã ý thøc sö dông hîp lý cã hiÖu qu¶ xµ phßng, chÊt giÆt röa tæng hîp. - B¶o vÖ tµi nguyªn, m«i tr­êng. ii. chuÈn bÞ. + MÉu vËt: xµ phßng, chÊt giÆt, röa tæng hîp. + H×nh 1.8 (SGK) phãng to ®Ó d¹y vÒ c¬ chÕ ho¹t ®éng cña chÊt tÈy röa táng hîp iii. ho¹t ®éng d¹y vµ häc. 1. KiÓm tra bµi cò: * Hỏi: H·y ph¸t biÓu kh¸i niÖm vµ viÕt c«ng thøc cÊu t¹o chung cña chÊt bÐo. * Tr¶ lêi: ChÊt bÐo lµ trieste cña glixerol víi axit bÐo, gäi chung lµ triglixerit hay lµ triaxylglixerol. C«ng thøc cÊu t¹o chung cña chÊt bÐo: R1COO – CH2 | R2COO – CH Trong ®ã R1 ,R2 ,R3 lµ gèc hi®rocacbon | cã thÓ gièng nhau hoÆc kh¸c nhau. R3COO – CH2 2. Bµi míi. Hoạt động của thày và trò Néi dung Ho¹t ®éng 1. T×m hiÓu vÒ xµ phßng. - HS nghiªn cøu SGK ®Ó rót ra kh¸i niÖm xµ phßng. - GV h­íng dÉn HS ph©n tÝch th«ng qua kh¸i niÖm xµ phßng vµ c¸c lo¹i xµ phßng mµ HS biÕt, tõ ®ã suy ra thµnh phÇn cña xµ phßng. i. xµ phßng. 1. Kh¸i niÖm . (SGK) Ho¹t ®éng 2. T×m hiÓu vÒ ph­¬ng ph¸p s¶n xuÊt xµ phßng. - HS nghiªn cøu SGK ®Ó n¾m ®­îc c¸c giai ®o¹n cña quy tr×nh nÊu xµ phßng. - GV gióp HS hiÓu ®­îc mÆt h¹n chÕ cña viÖc s¶n xuÊt xµ phßng tõ chÊt bÐo: khai th¸c dÉn ®Õn c¹n kiÖt tµi nguyªn. 2. Ph­¬ng ph¸p s¶n xuÊt. - Ng­êi ta ®un chÊt bÐo víi dung dÞch kiÒm trong c¸c thïng kÝn ë nhiÖt ®é cao. (R-COO)3C3H5 + 3NaOH 3RCOONa + C3H5(OH)3 - Xµ phßng cßn ®­îc s¶n xuÊt theo s¬ ®å. Ankan Axit cacboxlic Muèi natri cña axit cacboxylic Ho¹t ®éng 3. T×m hiÓu vÒ chÊt giÆt röa tæng hîp. - HS nghiªn cøu SGK ®Ó n¾m ®­îc kh¸i niÖm chÊt giÆt röa tæng hîp , ­u ®iÓm cña nã so víi xµ phßng. Hỏi: T¹i sao ng­êi ta l¹i sö dông c¸c chÊt lÊy tõ dÇu má ®Ó s¶n xuÊt chÊt giÆt röa tæng hîp thay thÕ xµ phßng ? ii. chÊt giÆt röa tæng hîp. 1. Kh¸i niÖm. (SGK) trang 14. 2. Ph­¬ng ph¸p s¶n xuÊt. - ChÊt giÆt röa tæng hîp ®­îc tæng hîp tõ c¸c chÊt lÊy tõ dÇu má. DÇu má Axit ®o®exylbenzensunfonic Natri ®o®exylbenzensunfonat Ho¹t ®éng 4. T×m hiÓu vÒ t¸c dông tÈy röa cña xµ phßng vµ chÊt giÆt röa tæng hîp. - GV giíi thiÖu h×nh 1.8 phãng to giíi thiÖu qu¸ tr×nh lµm s¹ch vÕt bÈn cña xµ phßng. iii. t¸c dông tÈy röa cña xµ phßng vµ chÊt giÆt röa tæng hîp. - Kh«ng nªn dïng xµ phßng ®Ó giÆt röa trong n­íc cøng. - ChÊt tÈy röa tæng hîp cã thÓ giÆt röa c¶ trong n­íc cøng. Ho¹t ®éng 5. - Cñng cè: lµm bµi tËp 1,2 SGK §¸p ¸n BT 2: a) §; b) S ; c) § ; d) §. - DÆn dß vÒ nhµ: ,3,4,5 tù ®äc phÇn t­ liÖu SGK Kí duyệt, ngày / / 2009 Tổ trưởng CM