Bài giảng Bài 36: mối quan hệ giữa etilen, rượu etylic và axit axetic

GVBM: Lê Văn Hiếu Tuần: 30 Môn: Hóa Học 9 Tiết : 56 Bài 36: MỐI QUAN HỆ GIỮA ETILEN, RƯỢU ETYLIC VÀ AXIT AXETIC I . Mục tiêu 1 . Kiến thức Học xong bài này Hs biết: Mèi liªn hƯ gi÷a Hi®rocacbon, r­ỵu, axit axetic vµ este víi c¸c chÊt cơ thĨ: Eylen, r­ỵu etylic, Axit axetic, etylaxetat. 2 . Kỹ năng Rèn kỹ năng viết viÕt PTHH theo s¬ ®å chuyĨn ®ỉi. Gi¶i bµi tËp X§ CTPT. 3 . Thái độ Giáo dục ý thức học tập. II . Đồ dùng dạy học GV : - M« h×nh ph©n tư etylen, r­ỵu etylic vµ axit axetic. - B¶ng s¬ ®å mèi liªn hƯ gi÷a c¸c chÊt theo s¬ ®å sgk/144. HS : Đọc trước bài III. Hoạt động dạy - học 1 .Ổn định lớp 2. Kiểm tra bài cũ Câu hỏi: Nêu tính chất hoá học của axitaxxetic? 3 . Vào bài mới Hoạt động của GV Hoạt động của HS Nội dung Hoạt động 1 .I. SƠ ĐỒ LIÊN HỆ GIỮA ETILEN, RƯỢU ETYLIC VÀ AXIT AXETIC Gv viết s¬ ®å mçi liªn hƯ gi÷a c¸c chÊt trªn ž hỏi: + C¸c chÊt trong s¬ ®å cã mèi liªn hƯ víi nhau nh­ thÕ nµo? + H·y viÕt c¸c ph­¬ng tr×nh ph¶n øng minh häa. Gv cho nhãm 1 l¾p m« h×nh ph©n tư cđa c¸c chÊt trªn. Gv nhËn xÐt vµ chèt l¹i. Hs viết sơ đồ vào vở và nêu: + Tõ etylen cã thĨ ®/c r­ỵu etylic. R­ỵu etylic cã thĨ ®/c axitaxetic. Axitaxetic cã thĨ ®/c Etyl axetic. +PTPƯ: CH2=CH2+H2OCH3CH2OH CH3-CH2-OH+O2 CH3COOH+H2O CH3COOH+ C2H5OH CH3COOC2H5 +H2O Hs l¾p m« h×nh. Hs nhận xét Sơ đồ SGK tr. 144 PTPƯ: CH2=CH2+H2OCH3CH2OH CH3-CH2-OH+O2 CH3COOH+H2O CH3COOH+ C2H5OH CH3COOC2H5 +H2O Hoạt động 2: II. BÀI TẬP Gv lần lượt cho Hs làm bài tập SGK tr. 144 1. Bµi 1 SGK/144 2, Bµi 2 SGK/144 3. Bµi 4 SGK/144. Gv nhận xét Hs làm bài tập SGK tr. 144 1. Bµi 1/144 a, C2H4 + H2O Axit CH3-CH2-OH (A) CH3-CH2-OH+O2 CH3COOH +H2O (B) b, CH2=CH2+Br2 ’ Br-CH2-CH2-Br (D) ...+CH2=CH2+CH2=CH2+... ...CH2-CH2-CH2-CH2... (E) 2, Bµi 2/144 * C¸ch 1: Dïng quú tÝm v× dd CH3COOH. lµm quú tÝm ®ỉi mµu ®á cßn C2H5OH th× kh«ng. * C¸ch 2: Dïng muèi cacbonat v×: muèi cacbonat ph¶n øng víi dd CH3COOH gi¶i phãng khÝ CO2 cßn C2H5OH th× kh«ng. PT: 2CH3COOH+Na2CO3ž 2CH3COONa+CO2+H2O 3. Bµi 4/144. Khèi l­ỵng cđa H vµ C tham gia ph¶n øng mC = x12=12 (g) mH x2 = 3(g) => mC+H =15 , mA =23 vËy trong A cã O mO = 23- 15 = 8 (g) => trong A cã 3 n/tè C,H,O Ta cã c«ng thøc tỉng qu¸t: CxHyOz Theo ®Çu bµi A/H =23 => MA = 46. => Cø 23 gam cã: 12gC, 3gH, 8gO. VËy: 46 gam cã: 12x, 3y, 8z => Tû lƯ x=2, y=6, z=1. Ta cã CTPT lµ C2H6O. Hs nhận xét 1. Bµi 1/144 a, C2H4 + H2O Axit CH3-CH2-OH (A) CH3-CH2-OH+O2 CH3COOH +H2O (B) b, CH2=CH2+Br2 ’ Br-CH2-CH2-Br (D) ...+CH2=CH2+CH2=CH2+... ...CH2-CH2-CH2-CH2... (E) 2, Bµi 2/144 * C¸ch 1: Dïng quú tÝm v× dd CH3COOH. lµm quú tÝm ®ỉi mµu ®á cßn C2H5OH th× kh«ng. * C¸ch 2: Dïng muèi cacbonat v×: muèi cacbonat ph¶n øng víi dd CH3COOH gi¶i phãng khÝ CO2 cßn C2H5OH th× kh«ng. PT: 2CH3COOH+Na2CO3ž 2CH3COONa+CO2+H2O 3. Bµi 4/144. Khèi l­ỵng cđa H vµ C tham gia ph¶n øng mC = x12=12 (g) mH x2 = 3(g) => mC+H =15 , mA =23 vËy trong A cã O mO = 23- 15 = 8 (g) => trong A cã 3 n/tè C,H,O Ta cã c«ng thøc tỉng qu¸t: CxHyOz Theo ®Çu bµi A/H =23 => MA = 46. => Cø 23 gam cã: 12gC, 3gH, 8gO. VËy: 46 gam cã: 12x, 3y, 8z => Tû lƯ x=2, y=6, z=1. Ta cã CTPT lµ C2H6O. 4. Cũng cố Gv cho Hs tóm tắt lại nội dung bài học 5 . Dặn dò Về nhà xem lại bài Làm bài tập 3,5 SGK tr. 144 Đọc trước bài 47 Chuẩn bị : dầu ăn GVBM: Lê Văn Hiếu Tuần: 30 Môn: Hóa Học 9 Tiết : 57 Bài 47: CHẤT BÉO I . Mục tiêu 1 . Kiến thức Học xong bài này Hs biết: - Định nghÜa chÊt bÐo. - BiÕt tr¹ng th¸i tù nhiªn, tÝnh chÊt vËt lý, hãa häc vµ øng dơng cđa chÊt bÐo. - ViÕt ®­ỵc c«ng thøc ph©n tư cđa Glixerol, c«ng thøc tỉng qu¸t cđa chÊt bÐo. 2 . Kỹ năng Rèn kỹ năng viết PTHH và CTHH. 3 . Thái độ Giáo dục ý thức học tập. II . Đồ dùng dạy học GV : Dụng cụ: ống nghiệm, kẹp gỗ. Hoá chất: nước, benzen, dầu ăn. HS : Đọc trước bài III. Hoạt động dạy - học 1 .Ổn định lớp 2. Kiểm tra bài cũ 3 . Vào bài mới Hoạt động của GV Hoạt động của HS Nội dung Hoạt động 1 .I. CHẤT BÉO CÓ Ở ĐÂU? Gv cho Hs đọc thông tin, quan sát hình 5.6’ hỏi: + Chất béo cơ ở đâu? + Kể những loại thực phẩm có nhiều chất béo? Gv nhận xét và chốt lại kiến thức Hs đọc thông tin’ nêu: + Có ở cơ thể động vật và thực vật. + Dầu ăn, đậu phụng, dừa,… Hs nhận xét và ghi bài - DÇu mì ¨n lµ c¸c chÊt bÐo. - ChÊt bÐo cã ë ®éng vËt th­êng tËp chung ë m« mì. - ChÊt bÐo cã ë thùc vËt ë c¸c lo¹i qu¶, h¹t. Hoạt động 2: II. CHẤT BÉO CÓ NHỮNG TÍNH CHẤT VẬT LÍ QUAN TRỌNG NÀO? Gv làm thí nghiệm theo nội dung SGK tr. 141 yêu cầu Hs quan sát hiện tượng. Gv đưa th«ng tin: Ngoµi benzen ra chÊt bÐo cßn tan trong mét sè dung m«i h÷u c¬ nh­ x¨ng, dÇu háa... Gv hỏi: ë nhiƯt ®é thÊp chÊt bÐo cã nguån gèc tõ ®éng vËt cã hiƯn t­ỵng g×? Gv đưath«ng tin: C¸c chÊt bÐo cã nguån gèc tõ ®éng vËt th­êng cã tr¹ng th¸i r¾n v× chÊt bÐo nµy chøa chđ yÕu c¸c gèc axit kh«ng no (học ë líp trªn). Hs quan sát hiện tượng. + Ống 1: không tan và nổi trên mặt nước. Ống 2: tan trong bezen Hs nghe và ghi bài HS. Tr¶ lêi + Cã hiƯn t­ỵng ®«ng ®Ỉc. Hs nghe - ChÊt bÐo nhĐ h¬n n­íc, kh«ng tan trong n­íc, tan trong dÇu háa, benzen... Hoạt động 3: III. CHẤT BÉO CÓ THÀNH PHẦN VÀ CẤU TẠO NHƯ THẾ NÀO? Gv đưa th«ng tin trong thùc nghiƯm ngõ¬i ta ®un chÊt bÐo víi n­íc ë nhiƯt ®é vµ ¸p xuÊt cao thu ®­ỵc Glixerol (Glixerin) vµ axit bÐo.Glixerol cã cÊu t¹o lµ: - C«ng thøc cÊu t¹o cđa Glixerol OH OH OH Gv hỏi: + Trong c«ng thøc cÊu t¹o cđa Glixerol cã bao nhiªu nhãm OH. + Cã bao nhiªu nguyªn tư C vµ nguyªn tư Hidro + H·y viÕt gän c«ng thøc cđa Glixerol Gv giảng giải: Axit bÐo lµ axit h÷u c¬( cã nhiỊu lo¹i axit bÐo) cã c«ng thøc chung lµ:C«ng thøc chung cđa Axit bÐo: R - COOH Trong ®ã R lµ gèc Hi®rocacbon cã thĨ lµ: ( C17H35- ; C17H33-; C15H31- ;....) Gv hỏi: + Qua c¸c th«ng tin trªn em hiĨu chÊt bÐo lµ g×. Gv đưa th«ng tin: Este lµ hçn hỵp t¸ch n­íc tõ r­ỵu vµ axit h÷u c¬, Glixerol cịng lµ mét lo¹i r­ỵu v× cã 3 nhãm OH nªn cßn gäi lµ r­ỵu 3 lÇn r­ỵu. + H·y lÊy vÝ dơ thay hi®rocacbon vµo R + Liên hệ: ë ch­¬ng tr×nh sinh häc líp 8 ta ®· ®­ỵc häc khi chÊt bÐo ®­ỵc ®­a vµo c¬ thĨ (TA) sÏ ®­ỵc hÊp thơ nh­ thÕ nµo? Gv nhận xét Hs nghe và ghi bài: Hs tr¶ lêi + Cã 3 nhãm. + 3 nguyên tư C vµ 5 nguyên tư H + ViÕt gän: C3H5(OH)3 Hs nghe và ghi bài Hs tr¶ lêi: + ChÊt bÐo lµ hçn hỵp nhiỊu este cđa Glixerol víi c¸c axit bÐo vµ cã c«ng thøc chung lµ: (R - COO)3C3H5. Hs nghe + VD: (C17H33COO)3C3H5 Triolearin Hs liªn hƯ kiÕn thøc ®· häc ®Ĩ tr¶ lêi + ChÊt bÐo vµo ruét non d­íi t¸c dơng cđa dÞch mËt vµ enzim tiªu hãa ®· biÕn ®ỉi thµnh Glixerol vµ c¬ thĨ hÊp thơ qua m¹ch m¸u ë thµnh ruét. Hs nhận xét - C«ng thøc cÊu t¹o cđa Glixerol OH OH OH => ViÕt gän: C3H5(OH)3 - C«ng thøc chung cđa Axit bÐo: R - COOH Trong ®ã R lµ gèc Hi®rocacbon cã thĨ lµ: ( C17H35- ; C17H33-; C15H31- ;....) - ChÊt bÐo lµ hçn hỵp nhiỊu este cđa Glixerol víi c¸c axit bÐo vµ cã c«ng thøc chung lµ: (R - COO)3C3H5. Hoạt động 4: IV. CHẤT BÉO CÓ NHỮNG TÍNH CHẤT QUAN TRỌNG NÀO? Gv th«ng tin: khi ®un chÊt bÐo víi n­íc ë nhiƯt ®é cao cã axit lµm chÊt xĩc t¸c ch¸t bÐo t¸c dơng víi n­íc t¹o Glixerol vµ c¸c axit bÐo. Gv cho Hs lªn b¶ng thùc hiƯn ph­¬ng tr×nh thay R b»ng gèc axit bÐo cơ thĨ. Gv nhận xét Gv th«ng tin khi ®un chÊt bÐo víi dd kiỊm chÊt bÐo cịng bÞ thđy ph©n t¹o Glixerol vµ muèi cđa c¸c axit bÐo. Gv th«ng tin muèi Na cđa c¸c axit bÐo lµ thµnh phÇn chÝnh cđa xµ phßng b¸nh. Gv yªu cầu hs lÊy vÝ dơ cơ thĨ b»ng gèc axit bÐo. HS. lÊy vÝ dơ vµ viÕt ph­¬ng tr×nh. Gv nhận xét Gv th«ng tin ngoµi dd NaOH ra chÊt bÐo cßn ph¶n øng víi c¸c dd KOH, Ca(OH)2... Hs nghe và ghi bài Hs lªn b¶ng viết PTPƯ. Hs nhận xét Hs nghe Hs lÊy vÝ dơ vµ viÕt ph­¬ng tr×nh. Hs nhận xét Hs tự viết PTPƯ 1. T¸c dơng víi n­íc. (R -COO)3C3H5+3H2O ChÊt bÐo C3H5(OH)3+3R-COOH Glixerol axit bÐo P/øng trªn lµ p/u ph©n hđy. VD: (C17H35COO)3C3H5+3H2O ChÊt bÐo C3H5(OH)3 + 3C17H35-COOH Glixerol axit bÐo 2. T¸c dơng víi kiỊm. (R - COO)3C3H5+3NaOH ChÊt bÐo C3H5(OH)3+3R-COONa Glixerol muối axit bÐo => Ph¶n øng trªn cßn goi lµ ph¶n øng xµ phßng hãa. ( Thđy ph©n este trong m«i tr­êng kתm) VD: (C17H35COO)3C3H5+3NaOH ChÊt bÐo C3H5(OH)3+ 3C17H35-COONa Glixerol muối axit bÐo Hoạt động 5: V. CHẤT BÉO CÓ ỨNG DỤNG GÌ? Gv cho Hs đọc thông tin’ hỏi: + Chất béo có ứng dụng gì? Gv nhận xét Hs đọc thông tin’ nêu: - Lµm thøc ¨n cung cÊp n¨ng l­ỵng cho c¬ thĨ. - §iỊu chÕ Glixerol vµ xµ phßng. Hs nhận xét - Lµm thøc ¨n cung cÊp n¨ng l­ỵng cho c¬ thĨ. - §iỊu chÕ Glixerol vµ xµ phßng. 4. Cũng cố Gv cho Hs tóm tắt lại nội dung bài học Gv cho Hs đọc ghi nhớ 5 . Dặn dò Về nhà học bài Làm bài tập 1,2,3,4 SGK tr. 147 Đọc trước bài 48