Bài giảng Chương 5. nhóm halogen tiết 47. khái quát về nhóm halogen

Chương 5. NHÓM HALOGEN Tiết 47. KHÁI QUÁT VỀ NHÓM HALOGEN Ngày dạy Lớp Sĩ số 10A8 10A9 10A10 I. Mục tiêu: 1. Kiến thức: Hiểu được: - Vị trí nhóm halogen trong bảng tuần hoàn. - Sự biến đổi độ âm điện, bán kính nguyên tử, năng lượng ion hoá thứ nhất và một số tính chất vật lí của các nguyên tố trong nhóm. - Cấu hình electron nguyên tử và cấu tạo phân tử của những nguyên tố trong nhóm halogen. Tính chất hoá học cơ bản của các nguyên tố halogen là tính oxi hoá mạnh - Sự biến đổi tính chất oxi hoá của các đơn chất trong nhóm halogen. 2. Kĩ năng: - Viết được cấu hình lớp electron ngoài cùng dạng ô lượng tử của nguyên tử F, Cl, Br, I ở trạng thái cơ bản và trạng thái kích thích. - Dự đoán được tính chất hóa học cơ bản của đơn chất halogen là tính oxi hóa mạnh dựa vào cấu hình lớp electron ngoài cùng và một số tính chất khác. - Viết được các PTHH chứng minh tính chất oxi hoá mạnh của các nguyên tố halogen, quy luật biến đổi tính chất của các nguyên tố trong nhóm. - Giải được bài tập: Tính % thể tích hoặc khối lượng của halogen hoặc hợp chất của chúng trong hỗn hợp; bài tập khác có nội dung liên quan. II. Chuẩn bị: GV: Bảng HTTH, bảng phụ SGK (5.1). HS: Ôn lại kiến thức cấu tạo nguyên tố, khái niệm độ âm điện và số oxi hóa, kỹ năng viết cấu hình e III. Tiến trình: 1. Tổ chức: 2. Kiểm tra: 3. Bài mới: Hoạt động của Giáo viên Hoạt động của học sinh Ho¹t ®éng 1: Më bµi. - Nhãm halogen gåm nh÷ng nguyªn tè nµo ? - C¸c quy luËt biÕn ®æi vÒ cÊu t¹o vµ tÝnh chÊt c¸c chÊt thÓ hiÖn trong nhãm halogen nh­ thÕ nµo ? Ho¹t ®éng 2: I. VÞ trÝ nhãm halogen trong BTH c¸c nguyªn tè. GV : GV treo BTH, giíi thiÖu cho HS nhãm halogen, yªu cÇu HS nªu tªn, viÕt kÝ hiÖu c¸c nguyªn tè trong nhãm. GV : VÞ trÝ cña c¸c nguyªn tè nhãm halogen trong chu k× cã ®iÓm g× ®Æc biÖt ? Ho¹t ®éng 3 : II. CÊu h×nh electron nguyªn tö vµ cÊu t¹o ph©n tö cña c¸c nguyªn tè trong nhãm halogen. GV : Tõ vÞ trÝ trong BTH (chu k×, nhãm A) h·y viÕt cÊu h×nh e líp electron ngoµi cïng cña nguyªn tö c¸c nguyªn tè nhãm VIIA vµ viÕt sù ph©n b«e e vµo c¸c AO, Rót ra ®Æc ®iÓm cÊu t¹o cña c¸c nguyªn tö halogen ? GV: Em h·y viÕt sù ph©n bè e vµo c¸c AO ë tr¹ng th¸i kÝch thÝch ? Rót ra nhËn xÐt ? GV : H·y viÕt c«ng thøc ph©n tö, c«ng thøc electron, c«ng thøc cÊu t¹o, cho biÕt lo¹i LKHH trong ph©n tö ®¬n chÊt halogen ? GV : Em cho biÕt ®Æc ®iÓm n¨ng l­îng liªn kÕt trong c¸c halogen ? §Æc ®iÓm ®ã cho thÊy ph©n tö c¸c halogen bÒn hay kÐm bÒn ? dÔ hay khã tham gia vµo ph¶n øng ho¸ häc ? Ho¹t ®éng 4: III. Kh¸i qu¸t vÒ tÝnh chÊt cña c¸c halogen 1. TÝnh chÊt vËt lÝ. GV : Em nghiªn cøu b¶ng 5.1. Cho biÕt nh÷ng tÝnh chÊt vËt lÝ nµo biÕn ®æi cã quy luËt ? V× sao nh÷ng tÝnh chÊt ®ã l¹i biÕn ®æi cã quy luËt ? 2. TÝnh chÊt ho¸ häc GV: Em dùa vµo ®Æc ®iÓm: CÊu h×nh e, n¨ng l­îng liªn kÕt, ®é ©m ®iÖn, b¸n kÝnh nguyªn tö. Rót ra tÝnh chÊt ho¸ häc cña c¸c halogen ? Gi¶i thÝch. GV: Dùa vµo sè e ®éc th©n ë TTCB , TTKT Vµ ®é ©m ®iÖn cña c¸c halogen. Dù ®o¸n c¸c sè oxi ho¸ cña c¸c halogen. Gi¶i thÝch. I. VÞ trÝ nhãm halogen trong BTH c¸c nguyªn tè. HS : HS sö dông BTH, x¸c ®Þnh vÞ trÝ nhãm, ®äc tªn, viÕt kÝ hiÖu c¸c nguyªn tè halogen. II. CÊu h×nh electron nguyªn tö vµ cÊu t¹o ph©n tö cña c¸c nguyªn tè trong nhãm halogen. HS: CÊu h×nh chung: ns2np5. Líp e ngoµi cïng cã 7e, trong ®ã cã 1 e ®éc th©n. Nguyªn tö F kh«ng cã ph©n líp d, c¸c halogen cßn l¹i cã ph©n líp nd0. Tõ F ®Õn I sè líp e t¨ng dÇn. HS : F : cã 1e ®éc th©n Cl, Br, I : cã 1, 3, 5, 7e ®éc th©n. HS : X : X X- X X2 HS : Liªn kÕt X - X kh«ng bÒn l¾m, Nªn ph©n tö X2 dÔ t¸ch thµnh 2 nguyªn tö, C¸c halogen dÔ dµng tham gia vµo ph¶n øng ho¸ häc. III. Kh¸i qu¸t vÒ tÝnh chÊt cña c¸c halogen 1. TÝnh chÊt vËt lÝ. HS: Tõ F ®Õn I th×: Tr¹ng th¸i tËp hîp, mµu s¾c, nhiÖt ®é nãng ch¶y, nhiÖt ®é s«i biÕn ®æi cã quy luËt. . 2. TÝnh chÊt ho¸ häc HS : - Sè electronlíp ngoµi cïng cña nguyªn tö = 7 => tÝnh phi kim, nguyªn tö cã kh¶ n¨ng thu thªm 1e ®Òu cã sè oxi ho¸ -1. X + 1e X– - §é ©m ®iÖn lín => lµ c¸c phi kim ®iÓn h×nh, cã tÝnh oxi ho¸ m¹nh. - TÝnh phi kim, tÝnh oxi ho¸ cña c¸c nguyªn tè nhãm halogen theo tr×nh tù F > C l> Br > I. HS: F lu«n cã sè oxi ho¸ lµ -1. Cl,Br,I ngoµi sè oxi ho¸ -1, cßn cè sè oxi ho¸ +1,+3,+5,+7 trong c¸c hîp chÊt. 4. Củng cố: GV cho HS làm bài tập 1, 2, 3/SGK Bài tập về nhà 4, 5, 6/SGK Tiết 48. Clo (T1) Ngày tháng năm 2011 TTCM Dương Thị Thanh Thủy Ngày dạy Lớp Sĩ số 10A8 10A9 10A10 I. Mục tiêu: 1. Kiến thức: Biết được: Tính chất vật lí, trạng thái tự nhiên, ứng dụng của clo. Hiểu được: Tính chất hoá học cơ bản của clo là tính oxi hoá mạnh (tác dụng với: kim loại, hiđro, muối của các halogen khác, hợp chất có tính khử); clo còn có tính khử . 2. Kĩ năng: - Dự đoán, kiểm tra và kết luận được về tính chất hóa học cơ bản của clo. - Quan sát các thí nghiệm hoặc hình ảnh thí nghiệm rút ra nhận xét về tính chất clo. - Viết các PTHH minh hoạ tính chất hoá học clo. II. Chuẩn bị: GV chuẩn bị 2 bình đựng khí Clo, dây Fe, đèn, kẹp. III. Tiến trình: 1. Tổ chức: 2. Kiểm tra: Nêu đặc điểm cấu tạo và tính chất của các nguyên tố trong nhóm Halogen? 3. Bài mới: Hoạt động của Giáo viên Hoạt động của học sinh Ho¹t ®éng 1 : I. TÝnh chÊt vËt lÝ GV : Cho HS quan s¸t b×nh ®ùng khÝ clo vµ nguyªn cøu SGK. Rót ra c¸c tÝnh chÊt vËt lÝ cña clo ? Ho¹t ®éng 2: II. TÝnh chÊt ho¸ häc: GV: Em h·y viÕt cÊu h×nh e cña Cl , cho biÕt ®é ©m ®iÖn , CTCT vµ c¸c sè oxi ho¸ cña clo. Tõ ®ã rót ra tÝnh chÊt ho¸ häc c¬ b¶n cña Cl2 theo quan ®iÓm Oxi ho¸ khö. GV : Em h·y nh¾c l¹i c¸c ph¶n øng cña clo ®· häc ë lîp 9. ViÕt ph­¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra ? X¸c dÞnh vai trß cña c¸c chÊt ? 1. T¸c dông víi kim lo¹i: GV: BiÕu diÔn thÝ nghiÖm: Na vµ Fe ch¸y trong khÝ clo ? 2. T¸c dông víi hi®ro. 3. T¸c dông víi H2O, víi dung dÞch kiÒm + víi H2O. 4. T¸c dông víi muèi cña c¸c Halogen kh¸c. 5. T¸c dông víi c¸c chÊt khö kh¸c: H2S + Cl2 ® Cl2+SO2+2H2O ® Ho¹t ®«ng 3 : III. øng dông cña clo GV: H·y cho biÕt c¸c øng dông cña clo trong ®êi sèng, s¶n xuÊt, c«ng nghiÖp ho¸ chÊt vµ trong n«ng nghiÖp ? Ho¹t ®éng 4 : IV.Tr¹ng th¸i tù nhiªn GV : trong tù nhiªn clo tån t¹i chñ yÕu ë d¹ng hîp chÊt nµo ? Cho VD. T¹i sao clo kh«ng tån t¹i ë d¹ng ®¬n chÊt ? I. TÝnh chÊt vËt lÝ HS: - KhÝ, vµng lôc, xèc - Tan trong n­íc ® n­íc Clo - NÆng h¬n kh«ng khÝ, rÊt ®éc. II. TÝnh chÊt ho¸ häc: HS: * §Æc ®iÓm cÊu t¹o nguyªn tö: Cl: 1s22s22p63s23p5 Cã 7e líp ngoµi cïng, dÔ thu thªm 1e. Cl + 1e ® Cl- 3s23p5 3s23p6 Þ Clo lµ chÊt oxi ho¸ m¹nh. HS: Nh¾c l¹i c¸c tÝnh chÊt ho¸ häc c¬ b¶n cña clo ®· häc. 1. T¸c dông víi kim lo¹i HS: 2 + ® 2 2 + 3 ® 2 2. T¸c dông víi hi®ro. HS: 0 0 ¸s +1 -1 H2 + Cl2 ® 2HCl 1V 1V Þ ph¶n øng næ 3. T¸c dông víi H2O, víi dung dÞch kiÒm + víi H2O HS: 0 -1 +1 H2O + Cl2 ⇌ HCl + HClO Ax. hipoclor¬ HClO: - AxÝt yÕu, kÐm bÒn: HClO ® HCl + - Cã tÝnh oxi ho¸ m¹nh. (tÈy mµu, s¸t trïng). * Víi dung dÞch kiÒm: 0 to th­êng -1 +1 Cl2 + 2NaOH ® NaCl + NaClO +H2O 0 70oC -1 +5 3Cl2 + 6NaOH ® 5NaCl + NaClO3 + 3H2O Natri clorat 4. T¸c dông víi muèi cña c¸c Halogen kh¸c HS: 2 + ® 2 + 2 + ® 2 + Cl2 + NaF ® kh«ng pø. Þ Cl2 ho¹t ®éng ho¸ häc m¹nh h¬n Br2, I2; nh­ng yÕu h¬n F2. 5. T¸c dông víi c¸c chÊt khö kh¸c: HS: + ® 2 + 0 +4 -1 +6 Cl2 + SO2 + 2H2O ® 2HCl + H2SO4 KÕt luËn: - Cl2 lµ phi kim cã tÝnh oxi ho¸ m¹nh. - Trong mét sè pø Cl2 cßn thÓ hiÖn tÝnh khö. III. øng dông cña clo HS: Cl lµ mét trong sè nh÷ng ho¸ chÊt quan träng nhÊt cña nÒn c«ng nghiÖp ho¸ chÊt. IV.Tr¹ng th¸i tù nhiªn HS : Trong TN clo chØ tån t¹i ë d¹ng hîp chÊt. C¸c hîp chÊt phá biÕn cña clo : NaCl, KCl, MgCl2... 4. Củng cố: - Em hãy rút ra tính chất hóa học cơ bản của Clo? Giải thích? - Bài tập về nhà 1, 2, 3, 4 – SGK. Tiết 49. CLO (T2) Ngày dạy Lớp Sĩ số 10A8 10A9 10A10 I. Mục tiêu: 1. Kiến thức: Biết được: Phương pháp điều chế clo trong phòng thí nghiệm và trong công nghiệp. 2. Kĩ năng: - Quan sát các thí nghiệm hoặc hình ảnh thí nghiệm rút ra nhận xét về điều chế clo. - Viết các PTHH minh hoạ điều chế clo. - Giải được bài tập: Tính khối lượng nguyên liệu cần thiết để điều chế thể tích khí clo ở đktc cần dùng; bài tập khác có nội dung liên quan II. Chuẩn bị: GV: chuẩn bị thí nghiệm điều chế Clo trong phòng thí nghiệm (KMnO4, KClO3, HCl đặc, dụng cụ thí nghiệm) III. Tiến trình: 1. Tổ chức: 2. Kiểm tra: Nêu tính chất hóa học cơ bản của Clo? Cho ví dụ minh họa bằng pt pư? 3. Bài mới: Hoạt động của Giáo viên Hoạt động của học sinh Ho¹t ®éng 1 : IV.Tr¹ng th¸i tù nhiªn GV : trong tù nhiªn clo tån t¹i chñ yÕu ë d¹ng hîp chÊt nµo ? Cho VD. T¹i sao clo kh«ng tån t¹i ë d¹ng ®¬n chÊt ? Ho¹t ®éng 2 : V. §iÒu chÕ GV : Em h·y nªu nguyªn t¾c ®iÒu chÕ clo lµ g× ? Dïng ho¸ chÊt nµo ®Ó ®iÒu chÕ khÝ clo trong PTN ? ViÕt c¸c PTHH dïng ®Ó ®iÒu chÕ clo ? GV: BiÕu diÔn thÝ nghiÖm ®iÒu chÕ Cl2 tõ:MnO2 + 4HCl . Yªu cÇu HS nÕu ®iÒu kiÖn ph¶n øng vµ gi¶i thÝch thÝ nghiÖm, c¸ch thu khÝ Cl2, c¸c biÖn ph¸p an toµn ? GV : §Ó s¶n xuÊt clo trong c«ng nghiÖp víi l­îng lín, gi¸ thµnh rÎ ta cÇn lÊy nguyªn liÖu nµo ®Ó ®iÒu chÕ clo ? GV : Nªu ph­¬ng ph¸p ®iÒu chÕ clo tõ NaCl trong c«ng nghiÖp vµ viÕt PTHH x¶y ra. IV.Tr¹ng th¸i tù nhiªn HS : Trong TN clo chØ tån t¹i ë d¹ng hîp chÊt. C¸c hîp chÊt phá biÕn cña clo : NaCl, KCl, MgCl2... V. §iÒu chÕ HS : Nguyªn t¾c : Oxi ho¸ ion Cl- : 2Cl- ® Cl2 + 2e * Trong phßng thÝ nghiÖm: Dïng chÊt oxi ho¸ m¹nh t¸c dông víi HCl ®Æc. MnO2 + 4HCl ® MnCl2 + Cl2 + 2H2O KMnO4 + HCl ® K2Cr2O7 + HCl ® KClO3 + HCl ® HS: Nguyªn liÖu: NaCl §iÖn ph©n dd NaCl trong b×nh ®iÖn ph©n cã mµng ng¨n 2NaCl + 2H2O® 2NaOH + Cl2 + H2. 4. Củng cố: GV dùng bài tập 3, 4 SGK để củng cố. Tiết 50. HIĐRO CLORUA – AXIT CLOHIĐRIC Ngày dạy Lớp Sĩ số 10A8 10A9 10A10 I. Mục tiêu: 1. Kiến thức: Biết được: - Tính chất vật lí của hiđro clorua; hiđro clorua tan rất nhiều trong nước tạo thành dung dịch axit clohiđric. - Phương pháp điều chế axit clohiđric trong phòng thí nghiệm và trong công nghiệp. - Tính chất vật lí, ứng dụng của một số muối clorua, phản ứng đặc trưng của ion clorua. Hiểu được: - Cấu tạo phân tử HCl - Dung dịch HCl là một axit mạnh, HCl có tính khử. 2. Kĩ năng: - Dự đoán, kiểm tra dự đoán, kết luận được về tính chất của axit HCl. - Viết được các PTHH chứng minh tính chất hoá học của axit HCl. - Phân biệt được dung dịch HCl và muối clorua với dung dịch axit và muối khác.- Giải được một số bài tập tổng hợp có nội dung liên quan đến tính chất, ứng dụng và điều chế HCl. II. Chuẩn bị: GV: thí nghiệm điều chế HCl, thử tính tan HCl trong nước, bảng tính tan, sơ đồ điều chế HCl trong phòng thí nghiệm. III. Tiến trình: 1. Tổ chức: 2. Kiểm tra: Nêu tính chất hóa học cơ bản của Clo? Cho ví dụ minh họa? 3. Bài mới: Hoạt động của Giáo viên Hoạt động của học sinh Ho¹t ®éng 1: I. TÝnh chÊt vËt lý GV: h­íng dÉn häc sinh quan s¸t thÝ nghiÖm ®iÒu chÕ hi®ro clorua & thö tÝnh tan cña hi®ro clorua - Cho biÕt tr¹ng th¸i, mµu s¾c, mïi, tÝnh tan cña hi®ro clorua? -H·y cho biÕt hi®ro clorua nÆng hay nhÑ h¬n so víi kh«ng khÝ? - Khi tan trong n­íc hi®ro clorua t¹o thµnh dd axit, dd baz¬? *TÝnh chÊt vËt lý cña dd axit Clohi®ric: GV: dd axit t¹o thµnh ®­îc gäi lµ dd axit clohi®ric (HCl), gi¸o viªn ®­a b×nh chøa dd HCl ®Æc, më nót b×nh häc sinh quan s¸t. Rót ra nhËn xÐt ? GV: Bæ sung thªm c¸c tÝnh chÊt kh¸c. Ho¹t ®éng 2: II. TÝnh chÊt ho¸ häc *TÝnh chÊt ho¸ häc cña hi®ro clorua. GV th«ng b¸o: Thùc nghiÖm cho thÊy khi hi®ro clorua kh«ng thÓ hiÖn tÝnh chÊt th­êng thÊy ë axit clohi®ric. VÝ dô: kh«ng lµm quú tÝm chuyÓn sang ®á, kh«ng t¸c dông víi CaCO3.... *TÝnh chÊt ho¸ häc cña axit clohi®ric. GV: Dùa vµo c¸c kiÕn thøc ®· häcem h·y viÕt c¸c PTPU chøng minh HCl lµ 1 axit M¹nh ? GV: Trong c¸c ph¶n øng ®ã, dùa vµo sù thay ®æi sè oxi ho¸ cña c¸c nguyªn tè h·y cho biÕt ph¶n øng nµo lµ ph¶n øng oxi ho¸ - khö? GV: Dùa vµo sè oxi ho¸ cña clo trong HCl h·y dù ®o¸n axit HCl cã thÓ cã tÝnh khö kh«ng? ViÕt c¸c PTP¦ minh ho¹. Ho¹t ®éng 3. III. §iÒu chÕ 1. Trong Phßng TN: GV: Em h·y cho biÕt nguyªn liÖu, §iÒu kiÖn vÒ c¸c chÊt tham gia ph¶n øng? C¸ch thu khÝ HCl? Cã thÓ thu qua n­íc ®­îc kh«ng? Gi¸o viªn l­u ý thªm: Ph­¬ng ph¸p trªn ®­îc gäi lµ ph­¬ng ph¸p sunph¸t. Tuú vµo nhiÖt ®é tiÕn hµnh ph¶n øng mµ muèi t¹o thµnh lµ NaHSO4 hoÆc Na2SO4. 2. Trong CN Gi¸o viªn dïng s¬ ®å ®iÒu chÕ HCl b»ng ph­¬ng ph¸p tæng hîp cïng ph©n tÝch vµ rót ra nhËn xÐt. + KhÝ H2, Cl2 ®­îc dÉn cïng chiÒu, chØ trén lÉn tr­íc khi ph¶n øng ®· lÊy d­ khÝ H2. + HÊp thô khÝ HCl theo ph­¬ng ph¸p ng­îc dßng. Ho¹t ®éng 4: IV. Muèi cña axit clohi®ric. NhËn biÕt ion clorua 1. Muèi cña axit clohi®ric GV: Treo b¶ng tÝnh tan, yªu cÇu häc sinh rót ra nhËn xÐt. GV: Em ®äc SGK & liÖt kª nh÷ng øng dông cña muèi clorua. 2. NhËn biÕt ion clorua GV : Gîi ý cho häc sinh: Nh÷ng muèi clorua nµo cã dÊu hiÖu ®Æc tr­ng. GV: H­íng dÉn häc sinh lµm thÝ nghiÖm cho dd AgNO3 lÇn l­ît t¸c dông víi dd axit HCl & dd NaCl, yªu cÇu häc sinh quan s¸t hiÖn t­îng. GV : Thuèc thö nhËn biÕt ion clorua? HiÖn t­îng nhËn biÕt? I. TÝnh chÊt vËt lý HS : Hi®ro clorua lµ khÝ kh«ng mµu, mïi xèc, tan rÊt nhiÒu trong n­íc. Hi®ro clorua lµ khÝ nÆng h¬n kh«ng khÝ (d HCl/KK = 36,5/29 ) Khi tan trong n­íc t¹o thµnh dd axit (lµm quú tÝm chuyÓn mµu ®á). HS : Häc sinh: axit HCl ®Æc lµ chÊt láng kh«ng mµu, “bèc khãi” trong kh«ng khÝ Èm. II. TÝnh chÊt ho¸ häc + Lµm quú tÝm chuyÓn sang mµu ®á. + T¸c dông víi baz¬ t¹o muèi vµ n­íc 2HCl + Mg(OH)2 ® MgCl2 + 2H2O (1) + T¸c dông víi oxit baz¬ t¹o muèi vµ n­íc CuO + 2HCl ® CuCl2 + H2O (2) + T¸c dông víi muèi t¹o muèi míi vµ axit míi (axit yÕu, dÔ bay h¬i) 2HCl + CaCO3 ® CaCl2 + CO2 + H2O (3) + T¸c dông víi kim lo¹i (®øng tr­íc H trong d·y...) t¹o muèi vµ gi¶i phãng H2 0 +1 +2 0 Fe + 2HCl ® FeCl2 + H2 (ph¶n øng oxi ho¸ - khö) (4) Axit HCl cã tÝnh khö v× Cl trong HCl cã sè oxi ho¸ thÊp nhÊt lµ -1. VÝ dô: +4 -1 +2 0 MnO2 + HCl ® MnCl2 + Cl2 + H2O +7 -1 +2 -1 0 KMnO4 + HCl ® KCl + MnCl2 + Cl2 + H2O III. §iÒu chÕ 1. Trong Phßng TN: HS : Nguyªn liªu: Muèi clorua (vÝ dô: NaCl) ph¶i ë d¹ng tinh thÓ, khan; axit H2SO4 ph¶i ®Æc, ®un nãng. NaCl + H2SO4 ® NaHSO4 + HCl 2NaCl + H2SO4 ® Na2SO4 + 2HCl 2. Trong CN IV. Muèi cña axit clohi®ric. NhËn biÕt ion clorua 1. Muèi cña axit clohi®ric + HÇu nh­ c¸c muèi clorua ®Òu tan trong n­íc. + Mét sè muèi Ýt tan trong n­íc: AgCl, CuCl, PbCl2... +Mét sè muèi dÔ bay h¬i ë nhiÖt ®é cao: CuCl2, SnCl2, FeCl3... 2. NhËn biÕt ion clorua Thuèc thö dïng nhËn biÕt lµ dd AgNO3. T¹o kÕt tña tr¾ng kh«ng tan trong axit m¹nh VÝ dô: HCl + AgNO3 ® AgCl ¯ + HNO3 NaCl + AgNO3 ® AgCl ¯ + HNO3 4. Củng cố: GV cho HS làm bài tập 1, 2, 3, 4 SGK Tiết 51. HỢP CHẤT CHỨA OXI CỦA CLO Ngày tháng năm 2011 TTCM Dương Thị Thanh Thủy Ngày dạy Lớp Sĩ số 10A8 10A9 10A10 I. Mục tiêu: 1. Kiến thức: Biết được: - Các oxit và các axit có oxi của clo, sự biến đổi tính bền, tính axit và khả năng oxi hoá của các axit có oxi của clo - Thành phần hóa học, ứng dụng, nguyên tắc sản xuất một số muối có oxi của clo Hiểu được: Tính oxi hóa mạnh của một số hợp chất có oxi của clo (nước Gia-ven, clorua vôi, muối clorat). 2. Kĩ năng: - Viết được các PTHH minh hoạ tính chất hóa học và điều chế nước Giaven, clorua vôi, muối clorat. - Sử dụng có hiệu quả, an toàn nước Gia-ven, clorua vôi trong thực tế. - Giải được một số bài tập hoá học có nội dung liên quan đến tính chất, ứng dụng và điều chế. II. Chuẩn bị: GV: nước giaven, clorua vôi, KClO3, giấy màu, ống nghiệm. III. Tiến trình: 1. Tổ chức: 2. Kiểm tra: Nêu tính chất hóa học cơ bản của HCl? Viết pthh minh họa? 3. Bài mới: Hoạt động của Giáo viên Hoạt động của học sinh Ho¹t ®éng 1 : I. S¬ l­îc vÒ c¸c oxit vµ c¸c axit cã oxi cña clo GV : Em h·y nªu tªn, viÕt c«ng thøc c¸c oxit, axit cã oxi cña clo. GV : H·y x¸c ®Þnh sè oxi ho¸ cña clo trong c¸c hîp chÊt ®ã. T¹i sao clo l¹i cã c¸c sè oxi ho¸ ®ã ? GV: Yªu cÇu HS t×m hiÓu quy luËt biÕn ®æi tÝnh oxi ho¸, ®é bÒn, tÝnh axit cña c¸c hîp chÊt axit cã oxi cña clo. Ho¹t ®éng 2. II.N­íc Gia-ven, clorua v«i, muèi clorat: 1. N­íc Javen. GV: Em h·y viÕt ph­¬ng tr×nh ph¶n øng ®iÒu chÕ n­íc Javen trong CN vµ trong PTN ? GV: giíi thiÖu thµnh phÇn ho¸ häc cña n­íc Gia-ven vµ cho HS quan s¸t mÉu n­íc Gia-ven. GV: Lµm thÝ nghiÖm tÈy mµu cña n­íc Gia-ven. yªu cÇu HS nªu hiÖn t­îng vµ gi¶i thÝch ? GV: Em h·y nªu c¸c øng dông cña n­íc Javen ? 2. Clorua v«i: GV: Em h·y viÕt ph­¬ng tr×nh ph¶n øng ®iÒu chÕ clorua v«i ? GV: Ph¶n øng ®ã cã ph¶i lµ ph¶n øng oxi ho¸ khö kh«ng ? v× sao? GV : Giíi thiÖu vÒ muèi hçn t¹p GV : GV cho HS quan s¸t mÉu clorua v«i, nhËn xÐt tÝnh chÊt vËt lý. GV : Còng nh­ NaClO, clorua v«i còng cã tÝnh oxi ho¸ m¹nh. Em h·y gi¶i thÝch vµ viÕt ph­¬ng tr×nh ph¶n øng minh ho¹ ? GV: Em h·y nªu c¸c øng dông cña clorua v«i ? T¹i sao clorua v«i ®­îc sö dông réng r·i h¬n n­íc javen ? 3. Muèi clorat: GV: Em h·y viÕt ph­¬ng tr×nh ph¶n øng ®iÒu chÕ muèi clorat ? GV : Cho HS quan s¸t tinh thÓ KClO3, cho KClO3 vµo n­íc vµ yªu cÇu HS tr¶ lêi c©u hái vÒ tr¹ng th¸i ? mµu s¾c ? tÝnh tan cña KClO3. GV:ViÕt PTHH khi ®un nãng KClO3 cã chÊt xóc t¸c MnO2, biÕt ph¶n øng nµy ®­îc dïng ®Ó ®iÒu chÕ oxi trong PTN. GV: Em h·y nªu c¸c øng dông cña kaliclorat ? I. S¬ l­îc vÒ c¸c oxit vµ c¸c axit cã oxi cña clo HS : Cl2O Cl2O7 HClO HClO2 HClO3 HClO4 + Trong c¸c hîp chÊt cã oxi cña clo, clo cã sè oxi ho¸ d­¬ng. HS : Theo chiÒu t¨ng sè oxi ho¸ cña clo tõ +1 ®Õn +7 th× tÝnh bÒn vµ tÝnh axit t¨ng cßn tÝnh oxi ho¸ gi¶m. II.N­íc Gia-ven, clorua v«i, muèi clorat: 1. N­íc Javen HS : - KhÝ Cl2 t¸c dông víi dd NaOH l, nguéi + 2NaOH → + + H2O (Natriclorua+ Natri hipoclorit hay n­íc Gia-ven) - §iÖn ph©n dd NaCl trong n­íc kh«ng cã mµng ng¨n: HS : N­íc Gia-ven cã tÝnh oxi ho¸ rÊt m¹nh, cã kh¶ n¨ng tÈy tr¾ng vµ s¸t trïng. Gi¶i thÝch: NaClO trong n­íc Gia-ven dÔ t¸c dông víi CO2 cña kh«ng khÝ t¹o thµnh axit HClO: NaClO+ CO2+H2O®NaHCO3+ HClO Do tÝnh chÊt oxi ho¸ m¹nh, axit HClO cã t¸c dông s¸t trïng, tÈy tr¾ng…. 2. Clorua v«i: HS : Cl2 t¸c dông víi v«i t«i hoÆc s÷a v«i Cl2 + Ca(OH)2 CaOCl2 + H2O Clorua v«i HS : Clorua v«i cã tÝnh «xi ho¸ m¹nh CaOCl2 + 2HCl ® CaCl2 + Cl2 + H2O - Trong KK Èm: 2CaOCl2+CO2 + H2O ®CaCl2+ CaCO3 + 2HClO 3. Muèi clorat: HS:* §iÒu chÕ: Cl2 t¸c dông víi kiÒm nãng 3+ 6KOH + + 3H2O 6Cl2+6Ca(OH)2® Ca(ClO3)2+5CaCl2+6 H2O *Trong CN: cho Cl2 ®i qua n­íc v«i nãng, trén víi KCl råi ®Ó nguéi th× KClO3 sÏ kÕt tinh. Ca(ClO3)2 + 2KCl ® 2 KClO3 + CaCl2 HoÆc ®iÖn ph©n dd KCl 25% ë 70-750C kh«ng cã v¸ch ng¨n 4. Củng cố: Em hãy nêu phương pháp điều chế, tính chất và ứng dụng của nước Gia-ven, Clorua vôi, muối clorat. Bài tập về nhà 1, 2, 3, 4, 5, 6 SGK Tiết 52. LUYỆN TẬP VỀ CLO VÀ HỢP CHẤT CỦA CLO Ngày tháng năm 2011 TTCM Dương Thị Thanh Thủy Ngày dạy Lớp Sĩ số 10A8 10A9 10A10 I. Mục tiêu: 1. Kiến thức: Củng cố kiến thức về tính chất, điều chế của clo và hợp chất quan trọng của clo: nước gia-ven, clorua vôi,kaliclorat 2. Kĩ năng: Viết phương trinh minh họa cho các tinh chất của clo và hợp chất. Giải các bài tập có liên quan đến nội dung : tính chất , điều chế và ứng dụng II. Chuẩn bị: HS chuẩn bị trước nội dung bài luyện tập. III. Tiến trình: 1. Tổ chức: 2. Kiểm tra: Em hãy nêu phương pháp điều chế, tính chất và ứng dụng của nước Gia-ven, Clorua vôi, muối clorat. 3. Bài mới: Ho¹t ®éng 1: GV chia líp häc thµnh c¸c nhãm th¶o luËn vµ tr¶ lêi c¸c c©u hái sau: C©u 1 : Nªu cÊu t¹o nguyªn tö, ®é ©m ®iÖn cña clo. Gi¶i thÝch c¸c sè oxi ho¸ cña clo. TÝnh chÊt lÝ, ho¸ häc cña ®¬n chÊt clo. C©u 2 : Tr×nh bµy tÝnh chÊt ho¸ häc cña dd HCl. ViÕt c¸c PTHH minh ho¹. C©u 3 : C¸c hîp chÊt chøa oxi cña clo cã nhiÒu øng dông quan träng lµ nh÷ng ho¸ chÊt nµo (c«ng thøc, tªn gäi) ? LËp b¶ng tãm t¾t sè oxi ho¸, c¸ch ®iÒu chÕ, tÝnh chÊt ho¸ häc cña chóng. C©u 4 : Cã c¸c chÊt sau : KCl, KClO, KClO3, HClO, CaOCl2, Cl2, FeCl2, FeCl3, HCl, AgCl. H·y lËp c¸c s¬ ®å biÕn ho¸ gi÷a c¸c ho¸ chÊt trªn vµ viÕt c¸c PTHH thùc hiÖn d·y biÕn ho¸ ®ã. Ho¹t ®éng 2: §¹i diÖn c¸c nhãm tr¶ lêi; GV nhËn xÐt vµ bæ sung. Ho¹t ®éng 3: GV cho HS lµm c¸c bµi tËp 2,4,5 trong SGK. Bµi 2: SGK HCl + NaOH ®NaCl + H2O NaCl + H2SO4 ®NaHSO4 + HCl 2NaCl + 2H2O ®2NaOH + Cl2 + H2 2Na + Cl2 ®2NaCl Cl2 + H2 ®2HCl 4HCl + MnO2 ®MnCl2 + Cl2 + 2H2O CaOCl2 + 2HCl ® CaCl2 + Cl2 + H2O Bµi 4: SGK Cl2 + 2NaOH® NaCl + NaClO + H2O NaClO + 2HCl ®NaCl + Cl2 + H2O Cl2 + Ca(OH)2 ® CaOCl2 + H2O 3Cl2 + 6KOH ® 5KCl +KClO3 + 3H2O 2KClO3 + 6HCl ®2KCl + 3Cl2 + 3H2O Bµi 5: SGK Sè mol cña Al = 0,3 mol ; cña Mg lµ 0,2 mol 2Mg + O2 ® 2MgO Mg + Cl2 ® MgCl2 4Al + 3O2 ® 2Al2O3 2Al + 3Cl2 ® 2AlCl3 Gäi x, y lµ sè mol cña Cl2 vµ O2. Ta cã 71x + 32y = 37,05 – 8,1 – 4,8 = 24,15 (1) Mg – 2e ® Mg2+; O2 + 4e ® 2O2- Al – 3e ® Al3+; Cl2 + 2e ® 2Cl- 2x + 4 y = 1,3 (2) Gi¶i hÖ ta tÝnh ®­îc: x = 0,25 ; y = 0,2 Vµ TÝnh ®­îp % V vµ % m Tiết 55. FLO Ngày dạy Lớp Sĩ số 10A8 10A9 10A10 I. Mục tiêu: 1. Kiến thức: Biết được: - Tính chất vật lí, trạng thái tự nhiên, ứng dụng của flo. - Thành phân phân tử, tên gọi, tính chất cơ bản, một số ứng dụng, điều chế một số hợp chất của flo. Hiểu được: Tính chất hoá học cơ bản của flo là tính oxi hoá mạnh 2. Kĩ năng: - Dự đoán, kiểm tra và kết luận được tính chất hoá học cơ bản của flo. - Quan sát thí nghiệm, hình ảnh...rút ra được nhận xét về tính chất hoá học. - Viết được các PTHH chứng minh tính chất hoá học của flo. - Giải được một số bài tập có nội dung liên quan đến tính chất, ứng dụng II. Chuẩn bị: GV: khai th¸c tõ SGK ®Ó h×nh thµnh kiÕn thøc cho HS do c¸c TN cña F2 lµ rÊt nguy hiÓm nªn kh«ng lµm TN. III. Tiến trình: 1. Tổ chức: 2. Kiểm tra: Kết hợp trong bài. 3. Bài mới: Hoạt động của Giáo viên Hoạt động của học sinh Ho¹t ®éng 1 : I. Tr¹ng th¸i tù nhiªn, ®iÒu chÕ GV : Trong tù nhiªn, flo tån t¹i ë tr¹ng th¸i ®¬n chÊt hay hîp chÊt ? V× sao ? Cho biÕt mét sè kho¸ng chÊt chøa flo trong tù nhiªn. GV : H·y cho biÕt : 1. Nguyªn t¾c ®iÒu chÕ flo. 2. Ph­¬ng ph¸p ®iÒu chÕ flo. T¹i sao chØ cã thÓ dïng ph­¬ng ph¸p ®iÒu chÕ ®ã ? Ho¹t ®éng 2. II. TÝnh chÊt vµ øng dông. GV : H·y cho biÕt tÝnh chÊt vËt lÝ cña flo: tr¹ng th¸i, mÇu s¾c, tÝnh ®éc. GV :T¹i sao nãi : flo lµ phi kim m¹nh nhÊt, trong mäi hîp chÊt F chØ cã sè oxi ho¸ lµ -1 GV : Flo cã tÝnh oxi ho¸ m¹nh nhÊt vËy flo t¸c dông ®­îc víi nh÷ng ho¸ chÊt nµo ? GV : ViÕt PTHH minh häa tÝnh chÊt ho¸ häc cña flo. GV:Em h·y nªu c¸c øng dông quan träng cña flo ? Ho¹t ®éng 3: III. Mét sè hîp chÊt cña flo 1. Hi®roflorua vµ axit flohi®ric. GV: Em h·y lùa chän ph­¬ng ph¸p ®iÌu chÕ HF GV: Em h·y so s¸nh tÝnh chÊt cña - Hi®roflorua vµ Hi®roclorua - axit flohi®ric. Vµ axit clohi®ric. GV: Muèn kh¾c ch÷, hoa v¨n lªn thuû tinh ta lµm nh­ thÕ nµo ? Cã thÓ ®ùng dd HF trong chai lä lµm b»ng thuû tinh hay kh«ng ? GV bæ sung thªm tÝnh tan, tÝnh ®éc cña c¸c muèi florua. GV: Th«ng b¸o; AgF ®Ô tan. 2. Hîp chÊt chøa oxi cña Flo GV : ViÕt c«ng thøc ph©n tö, c«ng thøc cÊu t¹o, x¸c ®Þnh sè oxi ho¸ cña flo trong hîp chÊt víi oxi ? GV : 1. ViÕt PTHH cña ph¶n øng ®iÒu chÕ oxi florua. 2. Nªu tÝnh chÊt vËt lÝ cña oxi florua. 3. Nªu tÝnh chÊt ho¸ häc cña oxi florua. GV : Hoµn thµnh PTHH sau ®©y : OF2 + H2 ? OF2 + Mg ? I. Tr¹ng th¸i tù nhiªn, ®iÒu chÕ HS : Trong tù nhiªn, flo tån t¹i ë tr¹ng th¸i hîp chÊt Mét sè kho¸ng chÊt chøa flo trong tù nhiªn : florit, criolit HS : Ph­¬ng ph¸p duy nhÊt ®Ó ®iÒu chÕ F lµ ®iÖn ph©n nãng ch¶y hçn hîp KF + 2HF. II. TÝnh chÊt vµ øng dông. HS : V× F cã ®é ©m ®iÖn lín nhÊt ; ChØ cã 1 e ®éc th©n. HS : F cã thÓ oxi ho¸ ®­îc tÊt c¶ c¸c kim lo¹i. 2Au + 3F2 ® 2AuF3 F oxi ho¸ ®­îc tÊt c¶ c¸c phi kim ( trõ O2 vµ N2) H2 + F2 ® 2HF F oxi ho¸ ®­îc nhiÒu hîp chÊt . 2F2 + 2H2O ® 4HF + O2 HS : Rót ra tõ SGK. III. Mét sè hîp chÊt cña flo 1. Hi®roflorua vµ axit flohi®ric HS : Ph­¬ng ph¸p duy nhÊt : CaF2 + H2SO4 ® CaSO4 + 2HF HS : Hi®ro florua cã nhiÖt ®é s«i cao h¬n h¼n hi®ro clorua. - Hi®ro florua tan v« h¹n trong n­íc trong khi hi®ro clorua tan cã h¹n. - KhÝ hi®ro florua tan vµo n­íc t¹o thµnh dd axit flohi®ric cã tÝnh chÊt axit yÕu. - Dd axit flohi®ric cã tÝnh chÊt ®Æc biÖt ¨n mßn thuû tinh do t¸c dông víi SiO2 cã trong thµnh phÇn thuû tinh. SiO2 + 4HF ® SiF4 + 2H2O 2. Hîp chÊt chøa oxi cña Flo HS : Hîp chÊt víi oxi cña flo cã - C«ng thøc ph©n tö : OF2 - C