Bài giảng chương III : glixerin - Lipit khái niệm về hợp chất hữu cơ có nhiều nhóm chức - glixerin

TIÃÚT 18 Ngày soạn: CHƯƠNG III : GLIXERIN - LIPIT KHáI NIệM Về HợP CHấT HữU CƠ Có NHIềU NHóM CHứC - GLIXERIN. A/ MụC ĐíCH YÊU CầU 1/ Kiến thức: Ôn lại khái niệm về hợp chất đa chức, hợp chất tạp chức và phân biệt các khái niệm đó-Ví dụ minh hoạ. Nắm được đặc điểm cấu tạo của phân tử glixerin. Nắm các tính chất hoá học của glixerin và so sánh với tính chất hoá học của rượu no đơn chức. Nắm được phương pháp điều chế và ứng dụng của Glixerin. 2/ Kỷ năng: - Viết được công thức cấu tạo của một số hợp chất đa chức và tạp chức. - Viết được các phương trình phản ứng có sự tham gia của glixerin. 3/ Thái độ: B/ PHƯƠNG PHáP GIảNG DạY: Trực quan + Nêu vấn đề + đàm thoại + diễn giảng C/ Chuẩn bị GIáO Cụ: + Hoá chất : Dung dịch NaOH 10% ; dd CuSO4 5% ( hoặc đióửu chế sẳn Cu(OH)2 bằng cách cho 1-2 ml dd NaOH 10% + vài giọt dd CuSO4 5%, lắc nhẹ, lọc thu lấy Cu(OH)2 ) ; dd Glixerin. + Dụng cụ : ÄÚng nghióỷm. D/ tiến trình bài dạy: I) ổn định: II) Kiểm tra bài cũ : a) Cho biết đặc điểm của phản ứng thuỷ phân este trong môi trường axit và bazơ. Giải thích các đặc điểm đó - Viết phương trình phản ứng minh hoạ. b) Viết các phương trình phản ứng điều chế metyl fomiat từ metan và các chất vô cơ cần thiết. III) Bài mới : 1/ Đặt vấn đề: 2/ Triển khai bài: Hoạt động của thầy và trò Ghi bảng ở bài nhóm chức HS đã được học khái niệm về hợp chất hữu cơ có nhiều nhóm chức, bây giờ các HS hãy nhắc lại : - Hợp chất hữu cơ có nhiều nhóm chức là gì ? - Thế nào là hợp chất hữu cơ đa chức ? Cho ví dụ ? - Thế nào là hợp chất hữu cơ tạp chức ? Cho ví dụ ? - Hợp chất hữu cơ đa chức khác với hợp chất hữu cơ tạp chức ở điểm nào ? Hôm nay ta nghiên cứu 1 hợp chất đa chức đó là Glixerin. Từ ví dụ trên HS hãy cho biết Glixerin thuộc loại gì ? CTPT ? -Hãy nhắc lại khái niệm : Rượu đơn chức là gì ? - Thế rượu đa chức là gì ? - Từ khái niệm rượu đơn chức , rượu đa chức HS nào có thể định nghĩa được : Rượu là gì ? - Bây giờ chúng ta nghiên cứu tính chất vật lý của glixerin : HS hãy quan sát lọ đựng glixerin và nhận xét về trạng thái , màu sắc ( GV bổ sung thêm ) - Tính chất hoá học : Trước khi nghiên cứu tính chất hoá học của G , HS hãy so sánh sự giống và khác nhau về cấu tạo của glixerin với rượu no , đơn chức ( như C2H5OH ) -Từ sự giống nhau và khác đó , HS hãy cho biết glixerin có các loại phản ứng nào ? - Xét phản ứng với Na ( K) : ở đây G có 3 nhóm -OH nên có thể thay thế 1, 2 hoặc 3 nguyên tử H ở nhóm -OH bằng n. tử Na . -HS hãy viết PTPƯ trong trường hợp thế cả 3 n.tử H. - Xét phản ứng với axit ( phản ứng este hoá ) : Ví dụ : HS hãy viết PTPƯ giữa G với axit HNO3 , và G với axit stearic ( C17H35COOH ) trong trường hợp cả 3 nhóm -OH của G đều tham gia phản ứng . - HS thử gọi tên sản phẩm sinh ra ? - Các sản phẩm trên có nhiều ứng dụng quan trọng . Caùc PT trón coù thóứ vióỳt goỹn nhổ thóỳ naỡo ? - Ngoài các phản ứng giống rượu no , đơn chức . G do 3 nhóm OH kề nhau nên còn có phản ứng khác rượu no , đơn chức : đó là phản ứng với Cu(OH)2 - HS hãy quan sát TN sau : Đây là ống nghiệm đựng Cu(OH)2 vữa điều chế , nhận xét trạng thái , màu sắc ? -Bây giờ thầy cho 1 ml dd G vào ống nghiệm này, lắc nhẹ . HS hãy quan sát và nêu hiện tượng ? - Chứng tỏ điều gì ? -ở đây có hiện tượng tạo phức giữa Cu(OH)2 với glixerin ( GV viết PTPƯ ) * Lưư ý : Phản ứng với Cu(OH)2 là phản ứng đặc trưng không những cho G mà cho cả các hợp chất tạp chức có 2 hay nhiều nhóm -OH kề nhau . - HS hãy cho biết phản ứng thuỷ phân este trong dung dịch kiềm tạo thành gì ? - Để điều chế G ta thuỷ phân dầu thực vật hoặc mỡ động vật ( là este của G với các axit hữu cơ ) trong dung dịch kiềm . HS hãy viết PYPƯ - Phần ứng dụng HS hãy xem SGK A/ Khái niệm về hợp chất hữu cơ có nhiều nhóm chức: Định nghĩa: 1/ Những hợp chất hữu cơ trong phân tử có từ 2 nhóm chức trở lên là những hợp chất hữu cơ có nhiều nhóm chức. 2/ Những hợp chất hữu cơ mà trong phân tử có 2 hay nhiều nhóm chức giống nhau gọi là hợp chất đa chức. 3/ Những hợp chất mà trong phân tử có 2 hay nhiều nhóm chức khác nhau được gọi là hợp chất tạp chức. I./ Công thức cấu tạo : Glixerin là rượu đa chức, CTPT là C3H8O3 ; CTCT : * Vậy: Rượu là hợp chất hữu cơ mà phân tử gồm 1 hay nhiều nhóm hiđroxyl lien kết với gốc hiđrocacbon . II / Tờnh chỏỳt vỏỷt lyù : -Chỏỳt loớng khọng maỡu coù vở ngoỹt. - Tan nhióửu trong nổồùc . III/ Tờnh chỏỳt hoaù hoỹc : 1) Phaớn ổùng vồùi kim loaỷi kióửm : Giaới phoùng H2 ( Tổồng tổỷ rổồỹu no , õồn ) Hay: C3H5(OH)3 + 3Na C3H5(ONa)3 + H2 2) Phaớn ổùng vồùi axit : ( Phaớn ổùng este hoaù ) ( Tổồng tổỷ rổồỹu no , õồn ) Vờ duỷ : 3) Phaớn ổùng vồùi Cu(OH)2: Taỷo dung dởch xanh lam, trong suọỳt.(Khaùc rổồỹu õồn chổùc ) Vióỳt goỹn: C3H5(OH)3 + Cu(OH)2[C3H5(OH)2O]2Cu + 2H2O *Âỏy laỡ phaớn ổùng nhỏỷn bióỳt rổồỹu no õa chổùc coù 2 nhoùm -OH kóử nhau . IV / Âióửu chóỳ: Trong CN: Âun noùng dỏửu thổỷc vỏỷt , hoàỷc mồợ õọỹng vỏỷt vồùi dung dởch kióửm . * Hióỷn nay:Tọứng hồỹp glixerin tổỡ khờ propilen lỏỳy tổỡ khờ dỏửu moớ V/ ặẽng duỷng: (Xem SGK ) IV) Củng cố : So saùnh sổỷ giọỳng vaỡ khaùc nhau cồ baớn vóử cỏỳu taỷo vaỡ tờnh chỏỳt hoaù hoỹc giổợa glixerin vaỡ rổồỹu n- propilic (Hổồùng dỏựn HS lỏỷp baớng) V ) Hổồùng dỏựn vóử nhaỡ + baỡi tỏỷp : Laỡm caùc baỡi 2, 3, 4, 5 /44 ( SGK ) ; Xem trổồùc baỡi : Lipit Tiết 19 Ngày soạn: LIPIT ( Chỏỳt beùo ) A/ MụC TIÊU: 1/ Kiến thức: - Nàừm õổồỹc baớn chỏỳt cỏỳu taỷo cuớa lipit - Nàừm vổợng tờnh chỏỳt hoaù hoỹc cuớa lipit , õàỷc bióỷt laỡ phaớn ổùng thuyớ phỏn trong mọi trổồỡng kióửm - Hióứu õổồỹc sổỷ chuyóứn hoaù cuớa lipit trong cồ thóứ . 2/ Kỷ năng: Viết được phản ứng thuỷ phân lipit trong môI trường axit và trong môI trường bazơ. 3/ Thái độ: B/ PHƯƠNG PHáP GIảNG DạY: Đàm thoại + diễn giảng + Tái hiện C/ Chuẩn bị GIáO Cụ: 1/ Giáo viên: + Hoá chất : Dỏửu thổỷc vỏỷt , mồợ õọỹng vỏỷt ( heo , gaỡ ...) + Dụng cụ : ÄÚng nghióỷm . 2/ Học sinh: Không D / TIếN TRìNH BàI DạY: I) ổn định: 1-2 phuùt II) Kiểm tra bài cũ : 1. Trỗnh baỡy tờnh chỏỳt hoaù hoỹc cuớa glixerin , vióỳt PTPặ minh hoaỷ . 2. Bàũng phaớn ổùng hoaù hoỹc , haợy nhỏỷn bióỳt : Rổồỹu n- propylic, anõehit propionic, vaỡ glixerin . III) Bài mới : 1/ Đặt vấn đề: Nghión cổùu 1 loaỷi este õàỷc bióỷt , õoù laỡ chỏỳt beùo ( lipit) 2/ Triển khai bài: Hoạt động của thầy và trò Ghi bảng -Phỏửn traỷng thaùi tổỷ nhión HS tổỷ nghión cổùu SGK - Nghión cổùu cọng thổùc cỏỳu taỷo : Khi thuyớ phỏn lipit ( chỏỳt beùo ) ngổồỡi ta thu õổồỹc glixerin vaỡ caùc axit hổợu cồ ( axit beùo ) . Màỷt khaùc khi õun noùng G vồùi caùc axit beùo laỷi thu õổồỹc lipit . Vỏỷy lipit laỡ gỗ ? - GV giồùi thióỷu caùc axit beùo no vaỡ axit beùo khọng no thổồỡng gàỷp . - N.cổùu tờnh chỏỳt vỏỷt lyù : ( GV cho HS quan saùt caùc mỏựu dỏửu thổỷc vỏỷt , mồợ õọỹng vỏỷt ) : õỏy chờnh lipit -Vỏỷy lipit ồớ traỷng thaùi gỗ? - Thổớ hoaỡ tan dỏửu àn vaỡo nổồùc , coù tan khọng ? - Lipit khọng tan trong nổồùc nhổng tan õổồỹc trong nhióửu chỏỳt hổợu cồ . - Nghión cổùu tờnh chỏỳt hoaù hoỹc : Nhổ phỏửn cỏỳu taỷo caùc em õaợ bióỳt lipit laỡ 1 este nón lipit coù thóứ coù caùc tờnh chỏỳt hoaù hoỹc gỗ ? HS haợy vióỳt PTPặ tọứng quaùt sau :(saớn phỏứm laỡ gỗ ? ) Glixerin + H2O... - Âàỷc õióứm cuớa phaớn ổùng trón laỡ gỗ ? - Tổồng tổỷ haợy vióỳt PTPặ giổợa lipờt coù CT nhổ trón vồùi NaOH khi õun noùng.(Saớn phỏứm laỡ gỗ?) -Muọỳi natri cuớa caùc axit beùo coỡn goỹi laỡ xaỡ phoỡng . P.ổùng trón coỡn goỹi laỡ p.ổ xaỡ phoỡng hoaù . - Âàỷc õióứm cuớa phaớn ổùng trón ? - Vồùi lipit khọng no ( lipit loớng thỗ coỡn coù phaớn ổùng naỡo ? - Âióửu kióỷn phaớn ổùng laỡ Ni xuùc taùc , trong nọửi kờn vaỡ coù aùp suỏỳt cao ( GV ghi vờ duỷ ) -Phổồng phaùp naỡy duỡng trong CN bióỳn dỏửu thaỡnh mồợ ràừn , hoàỷc bồ nhỏn taỷo coù giaù trở cao hồn . - Phỏửn sổỷ chuyóứn hoaù lipit trong cồ thóứ : HS nghión cổùu SGK . LIPIT ( Chỏỳt beùo ) I. Traỷng thaùi tổỷ nhión : - Lipit ( dỏửu mồợ õọỹng thổỷc vỏỷt ) laỡ mọỹt trong nhổợng thaỡnh phỏửn cồ baớn cuớa cồ thóứ õọỹng vỏỷt, thổỷc vỏỷt. - ÅÍ õọỹng vỏỷt : Coù nhióửu nhỏỳt ồớ mọ mồợ. - ÅÍ thổỷc vỏỷt : Coù nhióửu ồớ haỷt, quaớ. II. Cọng thổùc cỏỳu taỷo : - Lipit laỡ este cuớa glixerin vaỡ axit beùo. - Cọng thổùc cỏỳu taỷo cuớa phỏn tổớ lipit coù thóứ vióỳt v Gốc hiđrocacbon của rượu là glixerin v R, R’, R’’: Gốc hiđrocacbon của axit béo, có thể giống hoặc khác nhau, có thể no hoặc không no. v Caùc axit beùo no thổồỡng gàỷp : CH3- (CH2)14- COOH : axit panmitic CH3- (CH2)16- COOH : axit stearic - Caùc axit beùo khọng no thổồỡng gàỷp : CH3-(CH2)7-CH=CH-(CH2)7-COOH : axit oleic CH3-(CH2)4-CH=CH-CH2-CH=CH-(CH2)7- COOH : axit linoleic III. Tờnh chỏỳt vỏỷt lyù : ( Xem saùch giaùo khoa ) IV. Tờnh chỏỳt hoaù hoỹc: 1. Phaớn ổùng thuyớ phỏn vaỡ phaớn ổùng xaỡ phoỡng hoaù ( tổồng tổỷ este ) Lipit Glixerin Axit beùo Vỏỷy: Chỏỳt beùo + nổồùcGlixerin + Axit beùo Vỏỷy: Chỏỳt beùo + NaOHGlixerin + muọỳi natri cuớa axit beùo. 2. Phaớn ổùng cọỹng H2 ( Hiõrọhoaù lipit loớng ) Lipit loớng Lipit ràừn V. Sổỷ chuyóứn hoaù lipit trong cồ thóứ ( SGK ) IV/ Cuớng cọỳ : Nàừm phaớn ổùng õàỷc trổng cuớa chỏỳt beùo laỡ phaớn ổùng thuyớ phỏn ; ngoaỡi ra lipit loớng coỡn coù phaớn ổùng cọỹng H2 V/ Dặn dò: 1/ Học bài cũ. 2/ Đọc thêm bài sản xuất xà phòng. VI/ Bổ sung, rút kinh nghiệm: TIÃÚT 20 Ngày soạn: ÔN TậP CHƯƠNG II, III A/ MụC tiêu: 1/ Kiến thức: - Giuùp hoỹc sinh hóỷ thọỳng hoaù caùc kióỳn thổùc õaợ hoỹc ồớ chổồng II, III (andehyt, axit, este, glixerin, lipit ) - Laỡm õổồỹc caùc baỡi tỏỷp chuyóứn hoaù, õióửu chóỳ vaỡ thao taùc giaới toaùn hoaù hổợu cồ. 2/ Kỷ năng: - Hoàn thành được sơ đồ chuyển hoá giửa các chất hữu cơ. - Nhận biết được các hợp chất hữu cơ dựa vào phản ứng hoá học đặc trưng. 3/ Thái độ: B/ PHƯƠNG PHáP GIảNG DạY: C/ Chuẩn bị GIáO Cụ: 1/ Giáo viên: Baớng hóỷ thọỳng hoaù cỏỳu taỷo vaỡ tờnh chỏỳt cuớa andehyt, axit, este, glixerin, lipit. Âóử cổồng phaùt sàún cho hoỹc sinh ồớ tióỳt trổồùc ( coù caùc bàng giỏỳy õóứ daùn nhổng dóự thaùo gồợ ) 2/ Học sinh: D/ tiến trình bài dạy: I) ổn định: 1-2 phuùt II) Kiểm tra bài cũ : khọng III) Bài mới : Nhổ vỏỷy laỡ hoỹc sinh õaợ hoỹc xong chổồng II, III. Âóứ giuùp hoỹc sinh hóỷ thọỳng hoaù laỷi caùc kióỳn thổùc õaợ hoỹc, tióỳt naỡy chuùng ta seợ cuỡng ọn tỏỷp chổồng II vaỡ III. Hoạt động của thầy Ghi bảng - Âóứ hóỷ thọỳng hoaù caùc kióỳn thổùc õaợ hoỹc ồớ chổồng iII, III chuùng ta cuỡng lỏỷp baớng so saùnh sau: ( giaùo vión treo baớng coù caùc õóử muỷc...) - Haợy cho bióỳt cọng thổùc , tón goỹi chung cuớa andehit no õồn chổùc; axit no õồn chổùc; axit õồn chổùc khọng no coù 1 lión kóỳt õọi; este no õồn; glixerin ? ( sau khi HS traớ lồỡi GV gồợ bàng giỏỳy õỏửu ) - Caùc loaỷi chỏỳt naỡo taùc duỷng õổồỹc vồùi Na, K ? - So saùnh vồùi chổồng I õaợ hoỹc, HS coù thóứ kóỳt luỏỷn nhổợng hồỹp chỏỳt coù nhoùm gỗ thỗ coù thóứ taùc duỷng õổồỹc vồùi Na ? ( HS traớ lồỡi xong, GV gồợ bàng giỏỳy thổù hai ) - Caùc loaỷi chỏỳt naỡo taùc duỷng õổồỹc vồùi NaOH, KOH ? ( GV gồợ bàng giỏỳy thổù ba ) - Hồỹp chỏỳt naỡo taùc duỷng õổồỹc vồùi Ag2O/NH3? ị kóỳt luỏỷn gỗ ? - Hồỹp chỏỳt naỡo taùc duỷng õổồỹc vồùi Cu(OH)2? ị kóỳt luỏỷn gỗ ? - Vồùi Na2CO3 thỗ sao ? - Vồùi dd Br2, H2 thỗ chỏỳt naỡo phaớn ổùng ? Ngoaỡi ra HS phaới nàừm caùc pt phaớn ổùng vaỡ phổồng phaùp õióửu chóỳ caùc loaỷi hồỹp chỏỳt trón. - Bỏy giồỡ õóớ cuớng cọỳ thóm kióỳn thổùc HS haợy laỡm caùc baỡi tỏỷp sau : GV ghi õóử baỡi 1, hổồùng dỏựn vaỡ goỹi HS õổùng laỡm taỷi chọự ) - Bỏy giồỡ HS haợy laỡm baỡi tỏỷp nhỏỷn bióỳt sau : ( GV ghi õóử baỡi 2 lón baớng ) (Hổồùng dỏựn vaỡ goỹi 1 HS lón baớng ) Tióỳp theo HS haợy laỡm baỡi tỏỷp õióửu chóỳ sau : ( GV ghi õóử baỡi 3 lón baớng ) ( Goỹi 1 HS lón laỡm , HS chố cỏửn vióỳt sồ õọử õióửu chóỳ ) - Vồùi baỡi toaùn giaới GV gồỹi yù : Họứn hồỹp 2 axit maỡ coù phaớn ổùng traùng gổồng chổùng toớ õióửu gỗ ? HS haợy õàỷt CTC cuớa axit kia vaỡ giaới baỡi toaùn trón . (Nóỳu coù thồỡi gian thỗ cho HS giaới taỷi lồùp , nóỳu khọng thỗ cho HS nóu phổồng phaùp giaới vaỡ vóử nhaỡ HS tổỷ hoaỡn thióỷn ) (GV cho õaùp sọỳ : n=3 ) Ankanal Ankanoic Axit khọng no,õồn Este no,õồn Glixerin Kóỳt luỏỷn Cọng thổùc, tón goỹi + Na + NaOH Ag2O/ NH3 Cu(OH)2 Na2CO3 Br2 H2 II/ Baỡi tỏỷp : Baỡi 1 : Baỡi tỏỷp õoaùn chỏỳt : Cho caùc chỏỳt : A , B , C , D coù caùc tờnh chỏỳt sau : A B C D E + Na + + – – - +NaOH – + + – - +Ag2O/NH3 – – – + + A , B , C , D , E nhổợng hồỹp chỏỳt gỗ ? ( Bióỳt A , B , C , D , E laỡ nhổợng hồỹp chỏỳt maỷch hồớ , chố chổùa C , H , O ) Baỡi 2 : Nhỏỷn bióỳt caùc chỏỳt sau : HCHO , HCOOH , CH3OH . Baỡi 3 : Tổỡ HCOONa vaỡ caùc chỏỳt vọ cồ cỏử khaùc haợy vióỳt PTPặ õióửu chóỳ : HCOOCH3 Baỡi 4 : ( toaùn giaới ) Hoaỡ tan 26,8 g họựn hồỹp 2 axit cacboxylic no õồn chổùc vaỡo nổồùc . Chia dd laỡm 2 phỏửn bàũng nhau . Cho phỏửn 1 taùc duỷng hoaỡn toaỡn Ag2O / NH3 dổ thu õổồỹc 21,6 g Ag . Phỏửn 2 trung hoaỡ hoaỡn toaỡn vồùi 200 ml NaOH 1M . Xaùc õởnh CTCT cuớa 2 axit vaỡ tờnh khọỳi lổồỹng cuớa tổỡng axit trong họựn hồỹp õỏửu . IV/ Cuớng cọỳ : Trong tiết ôn tập. V/ Dàỷn doỡ: - HS laỡm caùc baỡi tỏỷp coỡn laỷi ồớ õóử cổồng - Laỡm thóm 1 sọỳ baỡi tỏỷp coù lión quan ồớ SBT - Tióỳt sau kióứm tra 1 tióỳt . TIÃÚT 21 Ngày soạn: KIÃỉM TRA 1 TIÃÚT A/ MụC tiêu : 1/ Kiến thức: - Giuùp hoỹc sinh nàừm vổợng hồn caùc kióỳn thổùc õaợ hoỹc ồớ chổồng II, III ( andehyt, axit, este, glixerin, lipit ) - Laỡm õổồỹc caùc baỡi tỏỷp chuyóứn hoaù, õióửu chóỳ vaỡ thao taùc giaới toaùn hoaù hổợu cồ. - GV õaùnh giaù õổồỹc mổùc õọỹ tióỳp thu kióỳn thổùc cuớa HS ồớ chổồng naỡy . 2/ Kỷ năng: Hoàn thành nội dung kiểm tra đúng thời gian quy định. 3/ Thái độ: Trung thực và nghiêm túc trong kiểm tra B/ phương pháp giảng dạy: Kiểm tra tự luận. c/ chuẩn bị giáo cụ: * Giaùo vión : Đề kiểm tra * Hoỹc sinh: Giấy kiểm tra + máy tính... d/ tiến trình bài dạy: 1/ ổn định lớp: Nhắc nhở nội quy kiểm tra. 2/ Kiểm tra bài cũ: Không. 3/ Bài mới: ÂÃệ KIÃỉM TRA : TIÃÚT 22 Ngày soạn: CHặÅNG IV : GLUXIT GLUCOZÅ A/ MụC tiêu : 1/ Kiến thức: - Giuùp hoỹc sinh nàừm õổồỹc õàỷc õióứm cỏỳu taỷo cuớa 1 sọỳ mọnọsỏcarit, õi sàccarit, vaỡ polisacarit tióu bióứu ( glucozồ , sàccarozo , tinh bọỹt , xenlulozồ ) trón cồ sồớ õoù suy ra vad nàừm vổợng tờnh chỏỳt hoaù hoỹc cuớa chuùng . - Nàừm õổồỹc õàỷc õióứm cỏỳu taỷo maỷch hồớ cuớa glucozồ , trón cồ sồớ õoù suy ra tờnh chỏỳt hoaù hoỹc cuớa rổồỹu õa chổùc vaỡ anõehit õồn chổùc . - Phỏn bióỷt õổồỹc khaùi nióỷm monosaccarit, õisaccarit, vaỡ polisacarit . Phỏn bióỷt õổồỹc daỷng cỏỳu taỷo maỷch hồớ cuớa fructozồ vaỡ glucozồ . 2/ Kỷ năng: Viết được các phương trình phản ứng có sự tham gia của glucozơ và fructozơ. 3/ Thái độ: Tin tưởng vào khả năng của con người có thể tìm hiểu và khám phá được đặc điểm cấu tạo của các hợp chất thiên nhiên. B/ phương pháp giảng dạy: Trực quan + diễn giảng + khái quát hoá. C/ Chuẩn bị giáo cụ: 1/ Giáo viên: + Baớng veợ daỷng cỏỳu taỷo voỡng cuớa glucozồ . + Dung dởch NaOH 10% , Dd CuSO4 5 % ( õóứ coù Cu(OH)2 ) + Dd glucozồ 1 % , dd AgNO3 / NH3 + Âeỡn cọửn , ọỳng nghióỷm . 2/ Học sinh: Không. D/ CáC BƯ ớc LÊN LớP: I/ ổn định: 1-2 phút II/ Kiểm tra bài cũ : Khọng III/ Bài mới : 1/ Đặt vấn đề: Coù nhổợng hồỹp chỏỳt hổợu cồ taỷp chổùc HS õaợ gàỷp rỏỳt nhióửu trong õồỡi sọỳng haỡng ngaỡy , tuy nhión hoỹc sinh chổa , hoàỷc khọng nàừm roợ tón goỹi , cỏỳu taỷo vaỡ tờnh chỏỳt cuớa chuùng . Vờ duỷ nhổ : glucozồ coù hỏửu hóỳt trong cồ thóứ thổỷc vỏỷt , saccarozồ ( õổồỡng ) , tinh bọỹt ( luùa , ngọ , khoai , sàừn ...) , xenlulozồ ( gọự , bọng ...) . .. Nhổợng chỏỳt õoù coù nhióửu nhoùm chổùc khaùc nhau , chuùng õổồỹc xóỳp vaỡo nhoùm gluxit . Nọỹi dung cuớa chổồng naỡy chuùng ta nghión cổùu vóử gluxit . 2/ Triển khai bài: Hoạt động của thầy Ghi bảng - HS õaợ nghión cổùu SGK vỏỷy haợy cho bióỳt gluxit laỡ gỗ ? ( Hồỹp chỏỳt õồn chổùc hay taỷp chổùc ? , trong hồỹp chỏỳt õoù coù chổùa nhổợng nhoùm chổùc gỗ ? ( GV cho HS ghi khaùi nióỷm ) - Gluxit õổồỹc phỏn laỡm 3 loaỷi quan troỹng nhổ sau : mọnọsỏcarit, õi sàccarit, vaỡ polisacarit - Theo HS mono coù nghộa laỡ gỗ ? Monosaccarit laỡ loaỷi gluxit õồn giaớn nhỏỳt .Chỏỳt tióu bióứu laỡ glucozồ . - õi sàccarit laỡ gỗ ? Chỏỳt tióu bióứu ? - polisacarit laỡ gỗ ? Tổỡ poli coù nghộa laỡ thóỳ naỡo ? Chỏỳt tióu bióứu laỡ gỗ ? * Tióỳt họm nay chuùng ta nghión cổùu 1 loaỷi gluxit õồn giaớn : Glucozồ . - Phỏửn traỷng thaùi tổỷ nhión , tờnh chỏỳt vỏỷt lyù : (1-2 HS haợy noùi hióứu bióỳt cuớa mỗnh sau õoù õoỹc to ồớ SGK cho caớ lồùp cuỡng nghe ) *- CTCT cuớa glucozồ : Âóứ xaùc õởnh CTCT cuớa G chuùng ta haợy cuỡng laỡm 2 TNsau: (GV bióứu dióựn) TN1 : Cho 1-2 ml dd G 1% vaỡo 1 ờt Cu(OH)2 ( vổỡa õióửu chóỳ ) , làừc nheỷ . HS haợy quan saùt , nhỏỷn xeùt . - Hióỷn tổồỹng õoù chổùng toớ õióửu gỗ ? TN2 : Cho vaỡo ọỳng nghióỷm saỷch 1ml dd AgNO32N vaỡ 0,5 ml dd NH3 2N , làừc õóửu , cho tióỳp 1 ml dd G 1% , õun noùng nheỷ . HS haợy quan saùt , nhỏỷn xeùt ? ( GV giồùi thióỷu TN3 , nhổng khọng laỡm ) * Cuợng chổùng minh õổồỹc maỷch hồớ cuớa G khọng coù nhaùnh . - Qua caùc TN trón HS ruùt ra cỏỳu taỷo cuớa G nhổ thóỳ naỡo ? - Tổỡ caùc cỏỳu taỷo trón haợy ruùt ra khaùi nióỷm chung vóử glucozồ . Ngổồỡi ta nghión cổùu thỏỳy G tọửn taỷi caớ 2 daỷng maỷch : Maỷch hồớ vaỡ maỷch voỡng 6 caỷnh ( GV treo trnh veợ sàún cỏỳu taỷo voỡng cuớa G . Daỷng voỡng cuớa G cuợng coù 2 daỷng : a- glucozồ vaỡ b- glucozồ Trong dung dởch , daỷng a-glucozồ, b -glucozồ vaỡ daỷng maỷch hồớ chuyóứn hoaù lỏựn nhau . * Tờnh chỏỳt hoaù hoỹc : Nhổ luùc naợy GV õaợ laỡm TN : Khi cho dd G taùc duỷng vồùi Cu(OH)2 ồớ nhióỷt õọỹ thổồỡng thỗ coù hióỷn tổồỹng gỗ ? HS naỡo coù thóứ vióỳt PTPặ . * HS lổu yù : Cu2+ coù thóứ taỷo phổùc vồùi O cuớa 2 nhoùm -OH kóử cỏỷn bỏỳt kyỡ naỡo cuợng õổồỹc do õoù coù thóứ coù nhióửu saớn phỏứm . - Bỏy giồỡ HS quan saùt cuợng TN trón nhổng nóỳu õun noùng thỗ thóỳ naỡo ? (GV laỡm TN ) . G.thờch ? - Tổồng tổỷ anõehit , G coù caùc phaớn ổùng naỡo ? Haợy vióỳt caùc PTPặ . - G phaớn ổùng vồùi H2 taỷo thaỡnh gỗ ? -HS haợy vióỳt phổồng trỗnh phaớn ổùng lón men rổồỹu - Cuỡng CTPT C6H12O6 coỡn coù 1 õọửng phỏn õoù laỡ Fructozồ . CTCT : Khọng coù nhoùm -CHO maỡ coù 1 nhoùm C=O ( GV vổỡa vióỳt CTCT vổỡa dióựn giaớng ) - Fructozồ coù cỏỳu taỷo voỡng 5 caỷnh ( GV cho HS xem hỗnh veợ sàún , dióựn giaớng ) * Lổu yù: Fructozồ khọng coù nhoùm -CHO nhổng vỏựn coù phaớn ổùng traùng gổồng vỗ phaớn ổùng traùng gổồng xaớy ra trong mọi trổồỡng kióửm , ÅÍ õióửu kióỷn õoù fructozồ chuyóứn hoaù thaỡnh Glucồzồ . A > Gluxit : I ) Khaùi nióỷm : - Gluxit laỡ nhổợng hồỹp chỏỳt hổợu cồ taỷp chổùc , coù chổùa nhióửu nhoùm -OH vaỡ nhoùm -CHO . II ) Phỏn loaỷi : Caùc loaỷi quan troỹng : 1) Monosaccarit : ( Âồn giaớn nhỏỳt ): Chỏỳt tióu bióứu laỡ glucozồ . 2) Âisaccarit: Phổùc taỷp hồn, khi thuyớ phỏn cho 2 phỏn tổớ monosaccarit .chỏỳt tióu bióứu laỡ sàccarozo 3) Polisaccarit : Cỏỳu taỷo rỏỳt phổùc taỷp , Khi thuyớ phỏn cho ra rỏỳt nhióửu phỏn tổớ monosaccarit . Chỏỳt tióu bióứu : Tinh bọỹt , xenlulozồ . B > Glucozồ: ( Hilaỷp : Glukus : ngoỹt ) I ) Traỷng thaùi tổỷ nhión : ( SGK ) II) Tờnh chỏỳt vỏỷt lyù : ( SGK ) III ) Cọng thổùc cỏỳu taỷo : CTPT : C6H12O6 ( maỷch hồớ vaỡ maỷch voỡng ) 1)Caùc TN xaùc õởnh CTCT maỷch hồớ cuớa Gluczồ : TN1: Duỡng Cu(OH)2 ( ồớ nhióỷt õọỹ thổồỡng ) thỗ taỷo dung dởch maỡu xanh lam trong suọỳt đ Gluczồ coù cỏỳu taỷo cuớa rổồỹu õa chổùc . TN2: duỡng ph. ổùng traùng gổồng thỗ taỷo lồùp gổồng baỷc đ coù nhoùm chổùc - CHO (n.tổớ O thổù 6 ồớ nhoùm -CHO) TN3: Bàũng TN õióửu chóỳ este taỷo õổồỹc este cuớa glucozồ coù chổùa 5 gọỳc axit trong phỏn tổớ đGlucozồ coù 5 nhoùm -OH . - Cuợng chổùng minh õổồỹc maỷch hồớ cuớa G khọng coù nhaùnh . Vỏỷy : CTCT cuớa glucozồ : * Khaùi nióỷm : Glucozồ laỡ hồỹp chỏỳt taỷp chổùc , coù cỏỳu taỷo cuớa rổồỹu õa chổùc vaỡ anõóhit õồn chổùc . * Cỏỳu taỷo voỡng : ( HS quan saùt ồớ baớng veợ sàún vaỡ xem SGK ) : Cỏỳu taỷo voỡng 6 caỷnh . IV : Tờnh chỏỳt hoaù hoỹc : 1) Tờnh chỏỳt cuớa rổồỹu õa chổùc : a) Phaớn ổùng Cu(OH)2 ồớ nhióỷt õọỹ phoỡng : Taỷo dung dởch xanh lam trong suọỳt . * Lổu yù : Nóỳu õun noùng thỗ taỷo kóỳt tuớa õoớ gaỷch b) Phaớn ổùng este hoaù : Taỷo este coù 5 gọỳc axit trong phỏn tổớ . vờ duỷ : C6H7O ( OCOCH3)5 2) Tờnh chỏỳt anõóhit : a) Phaớn ổùng traùng gổồng: ( Hoàỷc vồùi Cu(OH)2 taỷo kóỳt tuớa õoớ gaỷch ) b) Phaớn ổùng vồùi H2 : ( Bở khổớ ) : Taỷo rổồỹu õa chổùc 3) Phaớn ổùng lón men rổồỹu : C6H12O6 2C2H5OH + 2CO2 V ) ặẽng duỷng vaỡ õióửu chóỳ : 1) ặẽng duỷng ( SGK ) 2 ) Âióửu chóỳ : a) Thuyớ phỏn tinh bọỹt : ( Xenlulozồ ) (C6H10O5))n + n H2O n C6H12O6 b ) Truỡng hồỹp HCHO : 6 HCHO C6H12O6 VI ) Âọửng phỏn cuớa Glucozồ : ( Fructozồ ) - CTPT : C6H12O6 Coù tờnh chỏỳt cuớa rổồỹu õa chổùc nhổ G ! Chuù yù:Ngoaỡi cỏỳu taỷo daỷng maỷch hồớ, fructozồ coỡn tọửn taỷi ồớ daỷng maỷch voỡng 5 caỷnh. ( Xem tranh , SGK ) IV ) Cuớng cọỳ : NHỏỷn bióỳt caùc dung dởch sau : Glixerin , glucozồ , rổồỹu etylic . V ) Baỡi tỏỷp vóử nhaỡ : Laỡm caùc baỡi tỏỷp ồớ SGK . Dàỷn : Xem trổồùc baỡi : Saccarozồ . TIÃÚT 23 Ngày soạn: SACCAROZÅ ( C12H22O11) A/ MụC tiêu: 1/ Kiến thức: - Nàừm õổồỹc baớn chỏỳt cỏỳu taỷo cuớa phỏn tổớ saccarozồ - Nàừm vổợng tờnh chỏỳt hoaù hoỹc cuớa saccarozồ vaỡ mantozồ - Hióứu õổồỹc quaù trỗnh saớn xuỏỳt õổồỡng tổỡ mờa . 2/ Kỷ năng: Viết được các phương trình phản ứng có sự tham gia của saccarorơ và mantozơ. 3/ Thái độ: Tin tưởng vào khả năng của con người có thể tìm hiểu và khám phá được đặc điểm cấu tạo của các hợp chất thiên nhiên. b/ phương pháp giảng dạy: Trực quan + diễn giảng + nêu vấn đề. c/ Chuẩn bị : 1/ Giáo viên: + Hoá chất Dung dich saccarozồ 1% , dd NaOH 10 % , dd CuSO4 5 % + Dụng cụ : ÄÚng nghióỷm . + Tranh veợ daỷng cỏỳu taỷo voỡng cuớa saccarozồ 2/ Học sinh: Không. d / tiến trình lên lớp: I/ ổn định: 1-2 phuùt II/ Kiểm tra bài cũ : 1. Trỗnh baỡy tờnh chỏỳt hoaù hoỹc cuớa glucozồ 2. Bàũng phaớn ổùng hoaù hoỹc , haợy nhỏỷn bióỳt :a. glucozồ, vaỡ glixerin . b . glucozồ, vaỡ anõehit axetic III/ Bài mới : 1/ Đặt vấn đề: Nghión cổùu loaỷi hồỹp chỏỳt thuọỹc gluxit , õoù laỡ õisaccarit . Chỏỳt tióu bióứu laỡ saccarozồ . 2/ Triển khai bài: Hoạt động của thầy và trò Ghi bảng - Trổồùc hóỳt chuùng ta haợy nghión cổùu traỷng thaùi tổỷ nhión , tờnh chỏỳt vỏỷt lyù . ( HS tổỷ lióỷn hóỷ thổỷc tóỳ : õỏy laỡ 1 loaỷi õổồỡng phọứ bióỳn nhỏỳt , coù nhióửu ồớ mờa , cuớ caới õổồng , thọỳt nọỳt . ) * GV treo tranh veợ cỏỳu taỷo voỡng cuớa saccarozồ . - HS haợy nhỏỷn xeùt cỏỳu taỷo cuớa saccarozo ? - Tổỡ cỏỳu taỷo haợy cho bióỳt tờnh chỏỳt hoaù hoỹc cuớa saccarozo . ? ( so saùnh vồùi tờnh chỏỳt hoaù hoỹc cuớa gluczồ ) - Do coù 1 gọỳc a-glucozồ vaỡ 1 gọỳc b-glucozồ nón saccarozo khi thuyớ phỏn thỗ taỷo ra gỗ ? - Xeùt phaớn ổùng cuớa saccarozồ vồùi Cu(OH)2 HS haợy quan saùt TN sau : * TN 1 : Cho 1 ml dd saccarozồ 1% vaỡ 1 ml dd NaOH 10 % vaỡo ọỳng nghióỷm . Cho tióỳp tổỡng gioỹt dd CuSO4 5 % vaỡo cho tồùi khi coù kóỳt tuớa , làừc nheỷ ọỳng nghióỷm , HS haợy quan saùt , nhỏỷn xeùt hióỷn tổồỹng xaớy ra ? - Hióỷn tổồỹng õoù chổùng toớ gỗ ? * Phỏửn ổùng duỷng : HS haợy cho bióỳt õổồng saccarozồ coù nhổợng ổùng duỷng gỗ trong õồỡi sọỳng vaỡ trong CN ? * Phỏửn saớn xuỏỳt õổồỡng tổỡ mờa : HS naỡo bàũng vọỳn hióứu bióỳt thổỷc tóỳ coù thóứ mọ taớ õổồỹc caùc giai õoaỷn chờnh ? ( HS traớ lồỡi sau õoù GV dióựn giaớng ) - Lión hóỷ vồùi caùc nhaỡ maùy õổồỡng ồớ Vióỷt nam ? - Haợy lión hóỷ caùc vuỡng trọửng mờa tọỳt ồớ VN ? * Âọửng phỏn cuớa saccarozo : Mantozồ : ( Gv treo tranh veợ sàún cỏỳu taỷo voỡng cuớa mantozồ ) - HS haợy mọ taớ cỏỳu taỷo ? - Tổỡ cỏỳu taỷo haợy suy ra tờnh chỏỳt hoaù hoỹc ? I ) Traỷng thaùi tổỷ nhión - Tờnh chỏỳt vỏỷt lyù : ( Xem SGK ) II ) Cọng thổùc cỏỳu taỷo : * Cọng thổùc phỏn tổớ : C12H22O11 * Cỏỳu taỷo : - Gọửm 1 gọỳc glucozồ vaỡ 1 gọỳc glucozồ - Khọng coù nhoùm -CHO maỡ coù nhióửu nhoùm -OH (1voỡng 6 caỷnh + 1voỡng 5 caỷnh) , chố tọửn taỷi daỷng voỡng. II ) Tờnh chỏỳt hoaù hoỹc : - Khọng coù phaớn ổùng traùng gổồng ( khaùc glucozồ) - Coù tờnh chỏỳt cuớa rổồỹu õa chổùc ( giọỳng glucozồ ) - Tờnh chỏỳt quan troỹng nhỏỳt : Phaớn ổùng thuyớ phỏn . 1) Pha