Bài giảng Lịch sử & Địa lí 9 (Cánh diều) - Bài 12: Việt Nam trong năm đầu sau cách mạng tháng Tám năm 1945 (Tư liệu)

Tư liệu 1. Xây dựng và củng cố chính quyền cách mạng 1.1. “Hậu quả của chính sách bóc lột tàn bạo của bọn phát xít Pháp, Nhật, cùng với nạn lũ lụt nghiêm trọng ở chín tỉnh Bắc Bộ đã cướp đi sinh mệnh hơn 2 triệu đồng bào từ Quảng Trị trở ra vào cuối năm 1944 đầu năm 1945”. (Ban Nghiên cứu Lịch sử Đảng Trung ương, Những sự kiện lịch sử Đảng (1945 - 1954), tập II, NXB Sự thật, Hà Nội, 1979, trang 16) 1.2. “Ngày mai mồng 6 tháng Giêng năm 1946... Ngày mai là một ngày vui sướng của đồng bào ta, vì ngày mai là ngày Tổng tuyển cử, vì ngày mai là một ngày đầu tiên trong lịch sử Việt Nam mà nhân dân ta bắt đầu hưởng dụng quyền dân chủ của mình”. (Lời kêu gọi quốc dân đi bỏ phiếu, báo Cứu Quốc, số 134, ngày 5/1/1946) 1.3. Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định: “Tổng tuyển cử là một dịp cho toàn thể quốc dân tự do lựa chọn những người có tài, có đức để gánh vác công việc nước nhà. Trong cuộc Tổng tuyển cử, hễ là những người muốn lo việc nước thì đều có quyền ra ứng cử; hễ là công dân thì đều có quyền đi bầu cử. Không chia gái trai, giàu nghèo, tôn giáo, nòi giống, giai cấp, đảng phái, hễ là công dân Việt Nam thì đều có hai quyền đó. Vì lẽ đó, cho nên Tổng tuyển cử tức là tự do, bình đẳng; tức là dân chủ, đoàn kết”. Số đặc biệt của báo Quốc hội ra ngày Tổng tuyển cử, 6/1/1946 Nhân dân lao động Thủ đô cổ động cho ngày Tổng tuyển cử đầu tiên Khu vực bỏ phiếu Chủ tịch Hồ Chí Minh đến bầu cử trong ngày Tổng tuyển cử 6/1/1946 tại nhà số 10, phố Hàng Vôi, Hà Nội Quang cảnh buổi khai mạc Chủ tịch Hồ Chí Minh cùng kì họp thứ nhất, Quốc hội khóa I, các thành viên Chính phủ tuyên thệ ngày 2/3/1946 nhậm chức (Quốc hội khóa I, T3/1946) Video: Bác Hồ với cuộc Tổng tuyển cử đầu tiên. Video: Ngày tổng tuyển cử đầu tiên năm 1946. Video: 75 năm Tổng tuyển cử đầu tiên bầu Quốc hội khóa I. Tư liệu 2. Giải quyết khó khăn về kinh tế, tài chính, văn hóa, giáo dục Giải quyết khó khăn về kinh tế, tài chính 2.1. Hồ Chí Minh khẳng định: “Chúng ta tranh được tự do, độc lập rồi mà dân cứ chết đói, chết rét, thì tự do độc lập cũng không làm gì”. Vì vậy, Nhà nước cần phải thực hiện ngay: 1. Làm cho dân có ăn; 2. Làm cho dân có mặc; 3. Làm cho dân có chỗ ở”. (Báo Cứu Quốc, ngày 11/1/1946) Báo Cứu quốc (số ngày 17/9/1945) Đoàn cứu tế, cứu đói đưa tin về “Tuần lễ vàng” của Quốc hội khóa I đi quyên góp gạo. Đoàn tàu điện của Chính phủ chở gạo Người dân Hà Nội mít tinh cứu trợ vùng bị nạn đói do thiên tai hưởng ứng hoạt động cứu đói Các tầng lớp nhân dân Thủ đô Người dân đi góp tiền, hiện vật ủng hộ mít tinh ủng hộ Tuần lễ vàng cho ngân khố quốc gia đông như hội Đông đảo đồng bào tham dự buổi đấu Cựu hoàng Bảo Đại) phát biểu trong giá tranh của Chủ tịch Hồ Chí Minh buổi đấu giá tranh Chủ tịch Hồ Chí trong Tuần Lễ Vàng 9/1945 Minh trong ngày bế mạc Tuần lễ Vàng Cụ già tám mươi tuổi mang tới Bà Hoàng Thị Minh Hồ trước nén vàng gia bảo nặng mười bảy lạng Nhà hát lớn quyên góp 117 lạng vàng Tuần lễ vàng ủng hộ Quỹ độc lập ở Hà Nội tháng 9/1945 Cựu Hoàng hậu Nam Phương làm chủ tọa “Tuần lễ vàng” tại Huế Nhà tư sản Nguyễn Sơn Hà (ngoài cùng bên phải) và vợ ông, bà Nguyễn Thị Ngọc Mùi (ngoài cùng bên trái) Các nhà công thương Hà Nội đã là giới chức xã hội đầu tiên được Bác tiếp tại Phủ Chủ tịch. Một tháng sau, ngày 13/10/1945 Video: Sắc lệnh ấn định Quốc kỳ Việt Nam và tổ chức Quỹ Độc lập (từ 2p37 đến hết) Video: Tuần lễ Vàng - Tấm lòng son. Video: Tuần lễ vàng: Bài học quý về công tác dân vận. Video: Đóng góp của những nhà tư sản yêu nước trong ngày đầu độc lập. (từ 0s26 – 3p33). Giải quyết khó khăn về văn hóa, giáo dục 2.2. “Nạn dốt là một trong những phương pháp độc ác mà bọn thực dân dùng để cai trị chúng ta. Hơn chín mươi phần trăm đồng bào chúng ta mù chữ. Một dân tộc dốt là một dân tộc yếu. Vì vậy, tôi đề nghị mở một chiến dịch để chống nạn mù chữ”. (Hồ Chí Minh toàn tập, tập 4, NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2011, trang 7) Những lớp học “có một không hai” thời bình dân học vụ. Người dân Việt Nam học trên thuyền bè, khi đi tát nước, thậm chí lúc đang hành quân Video: Chủ tịch Hồ Chí Minh với phong trào diệt giặc dốt. Video: Kí ức phong trào “Bình dân học vụ”. Tư liệu 3: Kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược trở lại Nam Bộ 3.1. Ngày 23/9/1945, thực dân Pháp cho nổ súng ở Sài Gòn. Ngay sáng 23/9/1945, trong khi quân và dân Sài Gòn đang chống trả địch quyết liệt, Xứ ủy và Ủy ban nhân dân Nam Bộ đã họp tại một địa điểm trên cây đường Cây Mai, Chợ Lớn (nay là số nhà 627 - 629, đường Nguyễn Trãi, Quận 5). Tham gia cuộc họp có Ung Văn Khiêm, Trần Văn Giàu, Nguyễn Văn Nguyễn, Phạm Ngọc Thạch, Huỳnh Văn Tiểng. Hội nghị đã nhất trí điện ra Trung ương và Chủ tịch Hồ Chí Minh để xin phép phát động cuộc kháng chiến và trên thực tế, quân dân Sài Gòn - Chợ Lớn đã buộc phải đứng lên kháng chiến vì quyền lợi của quốc gia dân tộc”. (GS. Trương Hữu Quýnh - GS. Đinh Xuân Lâm - PGS. Lê Mậu Hãn, Đại cương lịch sử Việt Nam toàn tập, NXB Giáo dục, Hà Nội, 2003, trang 861) Quân dân Nam Bộ quyết tâm kháng Quang cảnh chợ Bến Thành, Sài Gòn chiến chống thực dân Pháp xâm lược ngày đầu kháng chiến, ngày 23/9/1945 Nhân dân Sài Gòn – Chợ Lớn Mít tinh động viên nhân dân lập chướng ngại vật trên đường phố ngoại thành tham gia chống Pháp Xe lửa chở bộ đội Nam tiến dừng tại ga Bộ đội tại ga Hàng Cỏ (Hà Nội) lên Biên Hòa (Đồng Nai) T10/1945 đường chi viện cho Nam Bộ 1/10/1945 Đoàn quân Nam tiến tại ga Quy Nhơn Tiểu đoàn 256 tập trung trước khi lên (Bình Định) lên tàu vào Nam, 1945 đường vào Nam chiến đấu 10/1945 Video: Nhân dân Nam Bộ kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược trở lại. Báo Cứu Quốc, Số 171, 23/2/1946 viết về Hiệp ước Hoa – Pháp Hiệp định Sơ bộ ngày 6/3/1946 Chủ tịch Hồ Chí Minh và các đại biểu Anh, Mỹ, Trung Quốc tại Lễ ký kết Hiệp định Sơ bộ ngày 6/3/1946 Biên bản cuộc họp đặc biệt sáng 6/3/1946, có chữ ký của Trưởng ban Thường trực Quốc hội Nguyễn Văn Tố cùng các thành viên Chính phủ và Ủy ban kháng chiến, tán thành ký Hiệp định Sơ bộ 6/3/1946 Bộ trưởng Bộ Hải ngoại Pháp Marius Hồ Chí Minh và Phạm Văn Đồng Moutet đón Chủ tịch Hồ Chí Minh tại tại Pa-ri, 1946 sân bay Le Bonrget, Pa-ri (22/6/1946) Đoàn đại biểu Việt Nam gặp gỡ một số Đoàn đại biểu Việt Nam tại khu rừng Việt kiều tại Pháp, năm 1946 Boulogne trong thời gian ở Pháp, 1946 Chủ tịch Hồ Chí Minh “đối thoại hòa bình” với Thủ tướng Pháp G. Bi-đôn tại Dinh Thủ tướng, Pa-ri, 2/7/1946 Chủ tịch Hồ Chí Minh và Bộ trưởng Hải ngoại Pháp Marius Moutet kí Tạm ước ngày 14/9/1946 Video: Hiệp định sơ bộ 6/3 - Bản điều ước quốc tế song phương đầu tiên. Video: Hiệp định sơ bộ 6/3/1946: Nước cờ sắc sảo của Hồ Chủ tịch và Đảng ta. Video: Tạm ước Việt - Pháp 1946.