Bài giảng môn học Công nghệ lớp 11 - Tiết 25 - Bài 19: Tự động hóa trong chế tạo cơ khí

Tiết 25 Ngày soạn: 04/02/2009 BÀI 19: TỰ ĐỘNG HÓA TRONG CHẾ TẠO CƠ KHÍ A. Mục tiêu 1. Kiến thức Biết được các khái niệm: máy tự động, máy điều khiển số, người máy công nghiệp và dây chuyền tự động. Biết được các biện pháp đảm bảo sự phát triển bền vững trong sản xuất cơ khí. 2. Kĩ năng Phân biệt được: máy tự động, người máy công nghiệp và dây chuyền tự động. 3. Thái độ Tích cực, chủ động trong nghiên cứu và giáo dục kỹ thuật tổng hợp cho hs. B. Phương pháp giảng dạy: phát vấn tìm tòi kiến thức, hoạt động nhóm. C. Chuẩn bị giáo cụ 1. Giáo viên: Hình 19.3 phóng to, các tranh ảnh về tự động hóa cơ khí. 2. Học sinh: Ôn lại bài 18, đọc bài 19. D. Tiến trình bài dạy 1. Ổn định lớp - Kiểm tra sĩ số 2. Kiểm tra bài cũ Để lập quy trình công nghệ chế tạo của chốt cửa phải gồm những bước bào? Vì sao cần phải lập quy trình công nghệ trong chế tạo cơ khí? 3. Nội dung bài mới a. Đặt vấn đề Để tạo ra năng suất và sản phẩm chất lượng cao, ngày nay với sự hỗ trợ của KHKT và các loại máy móc tự động đã tạo ra các sản phẩm cơ khí có độ chính xác cao. Để hiểu rõ hơn tự động hóa trong chế tạo cơ khí, ta cùng học bài 19. b. Triển khai bài dạy HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VÀ TRÒ NỘI DUNG KIẾN THỨC Hoạt động 1: Tìm hiểu về máy tự động, người máy công nghiệp và dây chuyền tự động GV: Chia hs thành 3 nhóm, yêu cầu mối nhóm thảo luận trình bày các nội dung. Nhóm 1: Máy tự động: - Máy tự động là gì? - Hãy kể tên những loại máy tự động mà em biết? - Dựa vào đâu để phân loại máy tự động? - Đặc điểm của từng loại. HS: Thảo luận trả lời. Nhóm 2: Người máy công nghiệp: - Khái niệm người máy công nghiệp. - Đặc điểm. - Kể tên một số loại rôbốt mà em biết. - Công dụng của rôbốt là gì? HS: Thảo luận trả lời. Nhóm 3: Dây chuyền tự động: - Khái niệm. - Công dụng. - Nêu nguyên lí làm việc của dây chuyền tự động hình 19.3 HS: Thảo luận trả lời. I. MÁY TỰ ĐỘNG, NGƯỜI MÁY CÔNG NGHIỆP VÀ DÂY CHUYỀN TỰ ĐỘNG 1. Máy tự động a. Khái niệm Là máy hoàn thành được một nhiệm vụ nào đó theo một chương trình định trước mà không có sự tham gia trực tiếp của con người. * Ví dụ: máy tiện CNC b. Phân loại Dựa vào chương trình hoạt động, phân thành 2 loại: - Máy tự động cứng: Điều khiển bằng cơ khí nhờ cơ cấu cam, tạo năng suất cao hơn so với máy thông thường. Khi chi tiết gia công thay đổi, phải thay đổi cam điều khiển, mất nhiều thời gian thiết kế, chế tạo cam, điều chỉnh máy - Máy tự động mềm: Điều khiển bằng số hóa, dễ dàng thay đổi chương trình hoạt động khi gia công các chi tiết khác nhau. 2. Người máy công nghiệp a. Khái niệm Là một thiết bị tự động đa chức năng hoạt động theo chương trình nhằm phục vụ tự động hóa các quá trình sản xuất. * Đặc điểm: có khả năng thay đổi chuyển động, xử lí thông tin * Ví dụ: rôbốt lắp ráp xe ô tô, xe máy b. Công dụng - Dùng trong các dây chuyền sản xuất công nghiệp. - Thay thế con người làm việc ở những nơi có môi trường độc hại, nguy hiểm 3. Dây chuyền tự động a. Khái niệm Là tổ hợp các máy, các thiết bị tự động được sắp xếp theo một trật tự xác định để thực hiện các công việc khác nhau nhằm hoàn thành một sản phẩm nào đó. b. Công dụng - Thay thế con người trong sản xuất. - Thao tác kĩ thuật chính xác. - Năng suất lao động cao. - Hạ giá thành sản phẩm. c. Nguyên lí - Phôi đưa lên băng tải. - Rôbốt 1, 2, 3 đưa phôi lắp lên máy tiện 1, 2, 3 và tháo chi tiết khi gia công xong đặt lên băng tải. - Băng tải: vận chuyển chi tiết máy từ nơi này sang nơi khác. Hoạt động 2: Tìm hiểu các biện pháp đảm bảo sự phát triển bền vững trong sản xuất cơ khí GV: Hãy cho biết nguyên nhân làm ô nhiễm môi trường trong sản xuất cơ khí. HS: Trả lời. GV: Rút ra kết luận. GV: Phát triển bền vững trong sản xuất cơ khí là gì? HS: Trả lời. GV: Có những biện pháp nào đảm bảo sự phát triển bền vững trong sản xuất cơ khí? HS: Trả lời. GV: Kết hợp gd môi trường cho hs. II. CÁC BIỆN PHÁP ĐẢM BẢO SỰ PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG TRONG SẢN XUẤT CƠ KHÍ 1. Ô nhiễm môi trường trong sản xuất cơ khí a. Nguyên nhân - Các chất thải không qua xử lí thải ra môi trường. - Ý thức của con người đối với môi trường. b. Kết luận Trách nhiệm của các nhà sản xuất cơ khí, mỗi người công nhân cơ khí phải có ý thức bảo vệ môi trường. 2. Các biện pháp đảm bảo sự phát triển bền vững trong sản xuất cơ khí a. Khái niệm Phát triển bền vững là cách phát triển nhằm thỏa mãn các nhu cầu của thế hệ hiện tại mà không ảnh hưởng đến khả năng thỏa mãn nhu cầu của thế hệ tương lai. b. Biện pháp - Sử dụng công nghệ cao trong sản xuất: giảm tiêu tốn năng lượng, tiết kiệm vật liệu. - Xử lí chất thải trong sản xuất cơ khí trước khi đưa vào môi trường. - Giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho mọi người. 4. Củng cố - Hãy phân biệt: máy tự động, người máy công nghiệp, dây chuyền tự động. 5. Dặn dò - Học bài cũ. - Ôn lại bài động cơ nhiệt đã học ở chương trình vật lí lớp 10. - Đọc trước bài 20: Khái quát về động cơ đốt trong. + Thế nào là động cơ đốt trong? + Cấu tạo chung của động cơ đốt trong gồm những bộ phận nào?