Bài giảng môn học Công nghệ lớp 11 - Tiết 32: Hệ thống bôi trơn (tiếp)

Ngày soạn: 21/2/2009 Tiết 32: HỆ THỐNG BÔI TRƠN. I/ Mục đích yêu cầu. Sau bài học này giáo viên cần làm cho học sinh: Biết được nhiệm vụ của hệ thống bôi trơn; cấu tạo chung và nguyên lý làm việc của hệ thống bôi trơn cưỡng bức. Đọc được sơ đồ nguyên lý của của hệ thống bôi trơn cưỡng bức. II/Dụng cụ và phương tiện dạy học. + Nghiên cứu một số tài liệu liên quan đến bài giảng. + Tranh vẽ phóng to hình 25.1 SGK. + Mô hình động cơ hai kỳ và bốn kỳ. III/Các bước lên lớp. 1/. Ổn định lớp. Thời gian : 1 phút Kiểm tra sĩ số của lớp. 2/.Kiểm tra bài cũ. Thời gian: 4 phút Gọi học sinh lên bảng trả lời câu hỏi: Nêu nhiệm vụ của cơ cấu phân phối khí; cấu tạo và nguyên lý làm việc của cơ cấu phân phối khí dùng xupáp treo? 3/.Giảng bài mới. Thời gian: 34phút Nội dung TG Hoạt động của giáo viên Hoạt động của HS I./ Nhiệm vụ và phân loại. 1./ Nhiệm vụ. Hệ thống bôi trơn có nhiệmvụ đưa dầu bôi trơn đến các bề mặt ma sát của các chi tiết để đảm bảo điều kiện làm việc bình thường của động cơ và tăng tuổi thọ các chi tiết 2./ Phân loại. - Hệ thống bôi trơn được phân loại theo phương pháp bôi trơn có các loại sau: + Bôi trơn bằng vung toé. + Bôi trơn cưỡng bức. + Bôi trơn bằng pha dầu bôi trơn vào nhiên liệu. II./ Hệ thống bôi trơn cưỡng bức. 1./Cấu tạo. - Hệ thống bôi trơn cưỡng bức gồm các bộ phận chính là cácte chứa dầu, bơm dầu, bầu lọc dầu và các đường dẫn dầu. Ngoài ra trong hệ thống còn có các van an toàn, van khống chế, két làm mát dầu , đồng hồ báo áp suất dầu. 2./ Nguyên lý làm việc. - Trường hợp làm việc bình thường: Khi ĐC làm việc, dầu bôi trơn được bơm 3 hút từ các te 1 và được lọc sạch ở bầu lọc 5, qua van 6 tới đường dầu chính 9, theo các đường 10, 11, 12 để đến bôi trơn các bề mặt ma sát của ĐC sau đó trở về cacte. - Các trường hợp khác. + Nếu áp suất dầu trên các đường vượt quá giá trị cho phép, van 4 sẽ mở để 1 phần dầu chảy ngược về trước bơm. +Nếu nhiệt độ dầu cao vượt quá giới hạn định trước, van 6 đóng lại, dầu đi qua két làm mát 7, được làm mát trước khi chảy vào đường dầu chính 9. 8 4 4 24 10 14 - Hỏi: Dầu bôi trơn có những tác dụng gì? - Gọi học sinh trả lời. - Nhận xét và kết luận: + Bôi trơn các bề mặt có chuyển động trượt giữa các chi tiết nhắm giảm ma sát do đó giảm mài mòn, tăng tuổi thọ của chi tiết. + Rửa sạch bề mặt ma sát của các chi tiết. + Làm mát một số chi tiết. + Chống ô xi hoá bề mặt của chi tiết. - Hỏi: Nhiệm vụ của hệ thống bôi trơn là gì? - Gọi học sinh trả lời. - Nhận xét và KL: Hệ thống bôi trơn có nhiệmvụ đưa dầu bôi trơn đến các bề mặt ma sát của các chi tiết để đảm bảo điều kiện làm việc bình thường của động cơ và tăng tuổi thọ các chi tiết. - Giáo viên giới thiệu ba phương pháp bôi trơn + Bôi trơn bằng vung toé: Khi động cơ làm việc các chi tiết chuyển động như trục khuỷu, thanh truyền, bánh răng sẽ vung té dầu lên bề mặt các chi tiết cần bôi trơn như vách xilanh,các camPhương án này bôi trơn rất đơn giản, tuy nhiên không bảo đảm bôi trưon an toàn cho động cơ vì khó đảm bảo đủ lưu lường dầu bôi trơn các ổ trục. + Bôi trơn bằng dầu pha trong nhiên liệu: Dầu được pha với xăng theo tỷ nhất định. Các hạt dầu trong hỗn hợp xăng dầu khi vào hộp cácte trục khuỷu và xilanh sẽ ngưng đọng trên các bề mặt chi tiết để bôi trơn các bề mặt ma sát. + Bôi trơn bằng cưỡng bức: Dầu trong hệ thống bôi trơn được bơm đẩy đến các bề mặt ma sát với áp suất nhất định do đó hoàn toàn có thể đủ lưu lượng để đảm bảo bôi trơn, làm mát và tẩy rửa các bề mặt ma sát. - Cho học sinh quan sát sơ đồ hệ thống bôi trơn cưỡng bức. -Giáo viên vẽ sơ đồ khối hệ thống bôi trơn cưỡng bức lên bảng sau đó yêu cầu học sinh vẽ vào vở. - Giáo viên yêu cầu học sinh giải thích, tìm hiểu tác dụng của các bộ phận chính trong hệ thống bôi trơn. - Hỏi: Dầu bôi trơn được chứa ở đâu? - Gọi học sinh trả lời. - NX và KL: Để chưa dầu bôi trơn ĐC phải có thùng chứa và thường người ta dùng ngay cácte để chứa dầu. - Hỏi: Tại sao trong hệ thống phải sử dụng bơm dầu. - Gọi học sinh trả lời. - Nhận xét và KL: để đảm bảo đưa đầy đủ lượng dầu bôi trơn tới các bề mặt ma sát. - Hỏi: Tại sao trong hệ thống phải sử dụng bầu lọc dầu? - Gọi học sinh trả lời. - Nhận xét và KL: Để lọc sạch các mạt kim loại và tạp chất khác có lẫn trong dầu. - Hỏi: Theo em van an toàn 4 và van khống chế 6 có tác dụng gì? - Gọi học sinh trả lời. - Nhận xét và KL: Van an toàn 4 giữ cho áp suất dầu trên các đường ống không vượt quá giá trị cho phép. Van khống chế 6 giữ cho nhiệt độ dầu không vượt quá giá trị định trước. - Giáo viên yêu cầu học sinh xem lại sơ đồ nguyên lý và sơ đồ khối của hệ thống bôi trơn. - Hỏi: Sau khi bôi trơn các bề mặt ma sát, dầu chảy về đâu? - Gọi học sinh trả lời. - Nhận xét và KL: Dầu chảy về các te. - Trong ba bộ phận: Bơm, bầu lọc và kết làm mát dầu thì bộ phận nào là quan trọng nhất? Tại sao? - Gọi học sinh trả lời. - Nhận xét và KL: Bơm dầu là quan trọng nhất vì dầu không thể tự chảy vào tất cả các bề mặt ma sát được. - Hỏi: Vì sao cần phải làm mát dầu bôi trơn? - Gọi học sinh trả lời. - Nhận xét và KL: Dầu cháy qua các bề mặt ma sát và các chi tiết nóng sẽ bị nóng lên. Nếu nhiệt độ dầu quá cao thì độ nhớt của dầu sẽ giảm dẫn tới chất lượng bôi trơn kém, do đó dầu cần phải được làm mát. - Hỏi: Dựa vào sơ đồ khối và sơ đồ nguyên lý em hãy nêu nguyên lý hoạt động của hệ thống bôi trơn cưỡng bức. -Nhận xét và trình báy nguyên lý hoạt động của hệ thống bôi trơn. - Học sinh suy nghĩ và tham khảo kiến thức trong phần thông tin bổ sung để trả lời câu hỏi. - TL: Bôi trơn các bề mặt có chuyển động trượt giữa các chi tiết nhắm giảm ma sát do đó giảm mài mòn , tăng tuổi thọ của chi tiết. Rửa sạch bề mặt ma sát của các chi tiết. Làm mát một số chi tiết.Chống ô xi hoá bề mặt của chi tiết. - Suy nghĩ để trả lưòi câu hỏi của giáo viên. - TL: Hệ thống bôi trơn có nhiệmvụ đưa dầu bôi trơn đến các bề mặt ma sát của các chi tiết để đảm bảo điều kiện làm việc bình thường của động cơ và tăng tuổi thọ các chi tiết. - Chú ý nge giảng và nắm đựoc một số thông tin mang tính thực tế. - Chú ý nghe giảng , nắm được đặc điểm, phạm vi ứng dụng của phương pháp bôi trơn bằng vung toé: Chỉ sử dụngở những động cơ cỡ nhỏ công suất vài mã lực: xe máy, xuồng máy, bơm nước - Chú ý nghe giảng , nắm được đặc điểm, phạm vi ứng dụng của phương pháp bôi trơn bằng cách pha dầu vào nhiên liệu: Chỉ sử dụng ở ĐC hai kỳ dùng hộp các te trục khuỷu. - Chú ý nghe giảng , nắm được đặc điểm, phạm vi ứng dụng của phương pháp bôi trơn cưỡng bức: Hầu hết các ĐCĐT ngày nay đều sử dụng phương pháp bôi trơn này. - Quan sát sơ đồ hệ thống bôi trơn cưỡng bức. - Quan sát và so sánh giữa sơ đồ nguyên lý và sơ đồ khối hệ thống bôi trơn. - Tìm hiểu, giải thích tác dụng của các bộ phận chính trong hệ thống bôi trơn. - Suy nghĩ, quan sát sơ đồ để trả lời câu hỏi. - TL: Để chưa dầu bôi trơn ĐC phải có thùng chứa và thường người ta dùng ngay cácte để chứa dầu. - Suy nghĩ để trả lời câu hỏi của giáo viên. - TL: để đảm bảo đưa đầy đủ lượng dầu bôi trơn tới các bề mặt ma sát. - Suy nghĩ để trả lời câu hỏi của giáo viên. - TL: Để lọc sạch các mạt kim loại và tạp chất khác có lẫn trong dầu. - Suy nghĩ để trả lời câu hỏi của giáo viên. - TL: Van an toàn 4 giữ cho áp suất dầu trên các đường ống không vượt quá giá trịh cho phép. Van khống chế 6 giữ cho nhiệt độ dầu không vượt quá giá trị định trước. - Xem lại sơ đồ nguyên lý và sơ đồ khối của hệ thống bôi trơn. - Quan sát sơ đồ để trả lời câu hỏi. - TL: Dầu chảy về các te. - Suy nghĩ để trả lời câu hỏi của giáo viên. - TL : Bơm dầu là quan trọng nhất vì dầu không thể tự chảy vào tất cả các bề mặt ma sát được. - Suy nghĩ để trả lời câu hỏi của giáo viên. - TL : Dầu cháy qua các bề mặt ma sát và các chi tiết nóng sẽ bị nóng lên. Nếu nhiệt độ dầu quá cao thì độ nhớt của dầu sẽ giảm dẫn tới chất lượng bôi trơn kém, do đó dầu cần phải được làm mát. - Dựa vào sơ đồ nguyên lý và sơ đồ khối để giải thích nguyên lý hoạt động của hệ thống bôi trơn. 4/.Áp dụng. Thời gian: 4 phút GV đặt câu hỏi: Trình bày đường đi của dầu trong hệ thống bôi trơn cưỡng bức ở trường hợp làm việc bình thường? Đáp án: Trường hợp hệ thống làm việc bình thường, đường đi của dầu theo sơ đồ sau: Từ các te à Bơm dầu à bầu lọc dầu à mạch dầu à các bề mặt ma sát à các te. 5/.Củng cố bài mới. Thời gian: 3 phút - GV nêu các câu hỏi tổng kết bài, đánh giá sự tiếp thu của học sinh như: Hãy nêu nhiệm vụ của hệ thống bôi trơn và kể tên các loại hệ thống bôi trơn. Hãy nêu một số nguyên nhân khiến dầu bôi trơn bị nóng lên khi ĐC làm việc. - Giáo viên gọi một học sinh trả lời và một số học sinh khác nhận xét, bổ sung sau đó GV đánh giá, cho điểm và tổng kết các kiến thức trọng tâm của bài 6/.Giao bài. Học sinh về nhà đọc trước bài 26 SGK. Học nhiệm vụ, cấu tạo và nguyên lý làm việc của hệ thống bôi trơn cưỡng bức. Tự rút kinh nghiệm. ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... Tổ trưởng bộ môn