Bài giảng môn học Địa lý lớp 12 - Bài 4: Lịch sử hình thành và phát triển lãnh thổ Việt Nam

Ngày soạn:.................................. Tiết:.................. Lớp dạy:......................................... Tuần:................ BÀI 4: LỊCH SỬ HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN LÃNH THỔ VIỆT NAM I. MỤC TIÊU: Sau khi học xong bài này, học sinh cần nắm được 1. Kiến thức: -Biết được lịch sử hình thành và phát triển lãnh thổ Việt Nam diễn ra rất lâu dài và phức tạp trải qua 3 giai đoạn : giai đoạn tiền Cambri, giai đoạn Cổ kiến tạo và giai đoạn Tân kiến tạo. -Nắm chắc được đặc điểm và ý nghĩa của giai đoạn tiền Cambri. 2. Kỹ năng: Xác định được trên bản đồ các đơn vị nền móng ban đầu của lãnh thổ Việt Nam. Sử dụng bảng Niên biểu địa chất 3. Thái độ: - Tôn trọng và tin tưởng cơ sở khoa học đểû tìm hiểu nguồn gốc và quá trình phát triển lãnh thổ tự nhiên nước ta trong mối quan hệ chặt chẽ với các hoạt động địa chất của Trái Đất. II. PHƯƠNG PHÁP, PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC: 1.Phương pháp chủ yếu:Thảo luận, đàm thoại, thuyết trình, nêu vấn đề , giải thiúch minh họa 2.Phương tiện dạy học: -Bản đồ Địa chất, Khoáng sản Việt Nam. -Bảng niên biểu địa chất. Các mẫu đá kết tinh, biến chất (nếu có). -Các tranh ảnh minh họa về các mẫu khoáng vật, hóa đá, khai thác mỏ .... III. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC TIẾT DẠY: Ổn định lớp ( 1 phút ) Lớp trưởng báo cáo sĩ số , giáo viên kiểm tra sĩ số của học sinh . 2. Kiểm tra bài cũ: 3. Hoạt động bài mới: a.Vào bài b. Nội dung bài mới: Mục tiêu Hoạt động Sản phẩm 1-Những giai đoạn chính trong lịch sử hình thành và phát triển lãnh thổ Việt Nam : Nội dung : 3 giai đoạn chính của quá trình hình thành và phát triển lãnh thổ Việt Nam. Kỹ năng : Xác định được trên bản đồ các đơn vị nền móng ban đầu của lãnh thổ Việt Nam. 2-Giai đoạn hình thành nền móng ban đầu của lãnh thổ Việt Nam : Nội dung : Đặc điểm và ý nghĩa của giai đoạn tiền Cambri ở Việt Nam. Kỹ năng : Sử dụng thành thạo Bảng niên biểu địa chất. -Gv giới thiệu 3 giai đoạn chính trong lịch sử hình thành và phát triển của lãnh thổ tự nhiên Việt Nam -Căn cứ vào bảng niên biểu địa chất, em hãy cho biết trước đại Cổ sinh là các đại nào ? -Chúng kéo dài và cách đây khoảng bao nhiêu năm ? -Gv lần lượt thuyết trình, giảng giải về 3 đặc điểm của giai đoạn tiền Cambri -Vì sao nói giai đoạn tiền Cambri là giai đoạn hình thành nên nền móng ban đầu của lãnh thổ Việt Nam? -Giai đoạn tiền Cambri. -Giai đoạn cổ kiến tạp. -Giai đoạn tân kiến tạo. -Đại Thái cổ, cách đây 3.600 triệu năm, kéo dài khoảng 1.000 triệu năm -Đai Nguyên sinh, cách đây khoảng 2.600 triệu năm, kéo dài khoảng 2.000 triệu năm. -Đây là giai đoạn cổ nhất và kéo dài nhất trong lịch sử phát triển lãnh thổ Việt Nam. -Chỉ diễn ra trên phạm vi hẹp trên phần lãnh thổ nước ta hiện nay. -Các điều kiện cổ địa lý còn rất sơ khai và đơn điệu. IV. CỦNG CỐ: 1-Lịch sử hình thành và phát triển của Trái Đất đã trải qua bao nhiêu giai đoạn ? Là những giai đoạn nào ? 2-Vì sao nĩi giai đoạn tiền Cam bri là giai đoạn hình thành nên nền mĩng ban đầu của lãnh thổ Việt Nam ? 3-Giai đoạn tiền Cam bri ở nước ta cĩ những đặc điểm gì ? V. KIẾN THỨC CƠ BẢN 1-Giai đoạn tiền Cambri. a-Là giai đoạn cổ nhất và kéo dài nhất trong lịch sử phát triển lãnh thổ Việt Nam. b-Chỉ diễn ra trong một phạm vi hẹp trên phần lãnh thổ nước ta hiện nay. c-Các điều kiện cổ địa lý cịn rất sơ khai và đơn điệu. VI. THÔNG TIN: Khi nghiên cứu địa chất hoặc lịch sử phát triển lãnh thổ tự nhiên của mỗi quốc gia, mỗi khu vực trên thế giới rất cần thiết phải cĩ sự thống nhất về quan niệm và thước đo thời gian. Bảng niên biểu địa chất đã được các nhà địa chất trên thế giới thừa nhận và thống nhất sử dụng rộng rãi. Bảng niên biểu địa chất gồm các cột dọc trình bày các đơn vị thời gian (đại, kỷ, thế), các đơn vị địa tầng (giới, hệ, thống), thời gian các đơn vị ấy xảy ra cách đây và số thời gian thực tế đã diễn ra; các hàng ngang trình bày các thời kỳ cụ thể của các đại (thời gian) ứng với các giới (địa tầng), các kỷ ứng với các hệ, các thế ứng với các thống càng các tên gọi và ký hiệu cụ thể. Đa số các kỷ (hệ) mang tên địa phương nơi mà lần đầu tiên trầm tích được phát hiện và mơ tả. Tên các kỷ thuộc đại Tân sinh phản ánh sự tiến hĩa của thế giới hữu cơ, trong đĩ cĩ thống Hơlơgen với sự xuất hiện của con người. Riêng trong đại Tân sinh, hai kỷ Palêơgen và Nêơgen cịn cĩ tên chung là kỷ Đệ tam. Sử dụng bảng niên biểu địa chát giúp cho việc tìm hiểu lịch sử hình thành và phát triển lãnh thổ nước ta được cụ thể và thuận lợi hơn. Lãnh thổ Việt Nam ngày nay là 1 bộ phậân của lớp vỏ cảnh quan của Trái Đất. Lịch sử hình thành và phát triển của tự nhiên Việt Nam gắn chặt với lịch sử hình thành và phát triển của Trái Đất nói chung và lớp vỏ địa lý nói riêng. Các giai đoạn phát triển của tự nhiên trong phạm vi lãnh thổ nước ta hiện nay có liên quan và chịu sự tác động mạnh mẽ của các vận động tạo núi lớn diễn ra trên quy mô toàn cầu như vận động Calêđôni, Hecxini diễn ra trong đại Cổ sinh, vận động Inđôxini, Kimêri diễn ra trong đại Trung sinh, và vận động Anpơ - Hymalaya diễn ra trong đại Tân sinh với các quá trình nâng lên, sụt võng dẫn tới các hiện tượng xâm nhập hoặc phun trào mắcma, hiện tượng trầm tích tại các vùng biển và trên đất liền, các thời kỳ băng hà và băng tan dẫn tới hiện tượng biển lùi, biển tiến Tất cả đều được phản ánh và còn để lại những dấu vết trên lãnh thổ nước ta hiện nay. Bảng niên biểu địa chất được biên soạn dựa trên những tài liệu mới được bổ sung và điều chỉnh chút ít so với Bảng niên biểu địa chất trước đây (theo Tống Duy Thanh-Chủ biên. Giáo trình Địa chất cơ sở. Nxb Đại học Quốc gia Hà Nội, 2003). VII.MỘT SỐ ĐIỂM CẦN LƯU Ý: Giai đoạn tiền Cambri là giai đoạn hình thành nên móng ban đầu của lãnh thổ Việt Nam. Đây là bài khó, vì vậy Gv cần phải chọn phương pháp để tiếp cận kiến thức sao cho Hs dễ hiểu. Mở bài, Gv có thể nói lịch sử hình thành và phát triển lãnh thổ nước ta là quá trình lâu dài và phức tạp, liên quan chặt chẽ với lịch sử hình thành và phát triển Trái Đất. Sau đó cho Hs dựa vào SGK để trả lời câu hỏi 1 ở phần Câu hỏi và bài tập. 1-Giai đoạn tiền Cambri. Gv cho Hs dựa vào bảng Niên biểu địa chất để trả lời câu hỏi trong mục. Sau đó, Gv có thể lập bảng (có thể lập bảng của cả 3 giai đoạn, nhưng tiết này tập trung vào giai đoạn tiền Cambri, còn giai đoạn Cổ kiến tạo và giai đoạn Tân kiến tạo sẽ dạy ở tiết sau). Giai đoạn Thời gian kết thúc cách đây Đặc điểm khái quát Tiền Cambri Cổ kiến tạo Tân kiến tạo Ngoài ra, Gv có thể chuẩn bị trước Phiếu học tập (theo bảng) để yêu cầu Hs làm việc theo nhóm, thảo luận và điền vào Phiếu học tập. Sau khi Hs các nhóm trình bày, Gv chốt lại kiến thức, ghi vào bảng hoặc đưa ra sơ đồ (phóng to) đã được chuẩn bị trước VIII. RÚT KINH NGHIỆM : .........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................