Bài giảng môn học Địa lý lớp 12 - Tiết 21 - Bài 18: Đô thị hóa

Ngaøy soaïn: 04/01/2009 Tieát 21 Bài 18: ĐÔ THỊ HÓA I. MỤC TIÊU BÀI HỌC: Sau bài học, học sinh cần nắm: 1. Về kiến thức: - Trình bày và giải thích được một số đặc điểm của đô thị hóa ở nước ta. - Phân tích được ảnh hưởng qua lại giữa đô thị hóa và phát triển kinh - tế xã hội. - Hiểu được sự phân bố mạng lưới đô thị ở nước ta. 2. Về kĩ năng: - Phân tích, so sánh sự phân bố các đô thị giữa các vùng trên bản đồ. - Nhận xét bảng số liệu về phân bố đô thị qua bản đồ. - Phân tích biểu đồ. II. PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC: - Bản đồ Dân cư Việt Nam, Atlat Địa lí Việt Nam. - Bảng số liệu về phân bố đô thị giữa các vùng của nước ta (phóng to theo SGK). III. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC: 1. Ổn định tổ chức: 2. Kiểm tra bài cũ: 3. Bài mới: Ñoâ thò hoaù laø quaù trình taêng nhanh soá daân thaønh thò, söï taäp trung daân cö vaøo caùc ñoâ thò lôùn vaø phoå bieán loái soáng thaønh thò. Ñoù laø nhöõng ñaëc ñieåm chung cuûa quaù trình ñoâ thi hoaù. Vaäy ñoâ thò hoaù ôû nöôùc ta coù nhöõng ñaëc ñieåm gì? Ñoâ thò hoaù coù aûnh höôûng nhö theá naøo tôùi phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi? Ñeå traû lôøi ñöôïc caùc caâu hoûi naøy, chuùng ta cuøng tìm hieåu baøi hoïc hoâm nay. TL Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Nội dung 1’ HÑ1: Tìm hieåu khaùi nieäm ñoâ thò hoaù - GV yeâu caàu HS nhaéc laïi khaùi nieäm ñoâ thò hoaù - GV chuaån kieán thöùc. HÑ1: Caû lôùp - Hoïc sinh caû lôùp suy nghó vaø phaùt bieåu , lôùp goùp yù 13’ HÑ 2: Tìm hieåu caùc ñaëc ñieåm ñoâ thò hoaù ôû nöôùc ta - GV yeâu caàu HS döïa vaøo muïc 1 sgk haõy neâu nhöõng ñaëc ñieåm ñoâ thò hoaù ôû nöôùc ta ? - GV giaûng giaûi ñaëc ñieåm thöù nhaát cuûa ñoâ thò hoaù - GV treo bảng 18.1, yeâu caàu HS nhaän xeùt söï thay ñoåi soá daân thaønh thò vaø tæ leä daân thaønh thò trong daân soá caû nöôùc giai ñoaïn 1990 – 2005 - GV chuaån xaùc kieán thöùc. HÑ 2: Caû lôùp - HS neâu caùc ñaëc ñieåm ñoâ thò hoaù . - HS chuù yù laéng nghe - HS quan saùt baûng soá lieäu vaø neâu nhaän xeùt - Lôùp goùp yù 1. ÑAËC ÑIEÅM ÑO THÒ HOAÙ a) Quùa trình ñoâ thò hoaù ôû nöôùc ta dieãn ra chaäm chaïp, trình ñoä ñoâ thò hoaù thaáp - Tröôùc caùch maïng thaùng 8: soá löôïng ñoâ thò ít, qui moâ nhoû, chöùc naêng haïn cheá - Töø caùch maïng thaùng 8 ñeán naêm 1975 : soá löôïng doâ thò taêng nhöng quaù trình ñoâ thò hoaù vaãn dieãn ra chaäm vaø phaùt trieån theo hai xu höôùng: + ÔÛ mieàn Nam ñoâ thò hoaù nhö moät bieän phaùp ñeå doàn daân phuïc vuï chieán tranh + ÔÛ mieàn Baéc , ñoâ thò hoaù gaén lieàn vôùi quaù trình coâng nghieäp hoaù - Töø naêm 1975 quaù trình ñoâ thò hoùa coù chuyeån bieán khaù tích cöïc. b) Tæ leä daân thaønh thò taêng - Soá löôïng daân thaønh thò taêng nhöng tæ leä daân thaønh thò cuûa nöôùc ta coøn thaáp so vôùi caùc nöôùc trong khu vöïc (chieám 26,9% soá daân caû nöôùc naêm 2005) 8’ HÑ3: Tìm hieåu ñaëc ñieån phaân boá ñoâ thò khoâng ñeàu giöõa caùc vuøng - GV treo baûng 18.2 (phoùng to theo SGK), yeâu caàu HS keát hôïp vôùi vieäc quan saùt Atlat ñòa lí Vieät Nam ( trang 11 – Daân soá ) haõy neâu nhaän xeùt veà söï phaân boá ñoâ thò vaø soá daân ñoâ thò giöõa caùc vuøng trong nöôùc ? - GV chuaån kieán thöùc. HÑ 3: Caëp - HS quan saùt hình, trao ñoåi theo caëp vaø traû lôøi caâu hoûi - Ñaïi dieän HS traû lôøi. c) Phaân boá ñoâ thò khoâng ñeàu giöõa caùc vuøng - Vuøng coù nhieàu ñoâ thò nhaát gaáp hôn ba laàn vuøng coù ít ñoâ thò nhaát - Soá daân bình quaân treân moät ñoâ thò cao nhaát laø vuøng Ñoâng Nam Boä, thaáp nhaát vuøng Trung du mieàn nuùi Baéc Boä - Soá thaønh phoá lôùn coøn quaù ít so vôùi soá löôïng ñoâ thò. 7’ HÑ 4: Tìm hieåu maïng löôùi ñoâ thò nöôùc ta - Döïa vaøo caùc tieâu chí naøo ñeå phaân loaïi caùc ñoâ thò ôû nöôùc ta ? - GV yeâu caàu HS nghieân cöùu SGK vaø Atlat ñeå xaùc ñònh caùc ñoâ thò theo caùc loaïi ? - GV chuaån kieán thöùc. HÑ 4: Caû lôùp - HS suy nghó traû lôøi. - HS nghieân cöùu SGK vaø Atlat ñeå xaùc ñònh caùc ñoâ thò theo caùc loaïi +Loaïi ñaëc bieät: Haø Noäi vaø TP Hoà Chí Minh +Loaïi I : Haûi Phoøng , Ñaø Naüng, Caàn Thô +Loaïi II: 11 thaønh phoá + Loaïi III : 17 thaønh phoá +Loaïi IV: 58 ñoâ thò +Loaïi V : 598 ñoâ thò . 2. MAÏNG LÖÔÙI ÑO THÒ NÖÔÙC TA - Maïng löôùi ñoâ thò ôû nöôùc ta ñöôïc phaân thaønh 6 loaïi ( loaïi ñaëc bieät , loaïi 1 ; 2; 3; 4; 5 ) - Hai ñoâ thò ñaëc bieät laø Haø Noäi vaø Thaønh phoá Hoà Chí Minh. 9’ HÑ 5: Tìm hieåu aûnh höôûng cuûa ñoâ thò hoaù ñeán phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi - GV treo baûng phuï ñaõ chuaån bò saün veà caùc taùc ñoäng tích cöïc vaø tieâu cöïc cuûa ñoâ thò hoaù - GV chia nhoùm thaûo luaän ( 4 nhoùm ) + Nhoùm 1 ; 3: phaân tích caùc taùc ñoäng tích cöïc cuûa ñoâ thò hoaù ñeán cô caáu kinh teá , thò tröôøng , vaø lao ñoäng vieäc laøm cuûa nöôùc ta + Nhoùm 2 ; 4 : phaân tích caùc taùc ñoäng tieâu cöïc cuûa ñoâ thò hoaù ñeán moâi tröôøng vaø ñôøi soáng cuûa nöôùc ta - GV chuaån kieán thöùc baèng baûng toång hôïp ñaõ chuaån bò saün. HÑ 5: Nhoùm - HS quan saùt - HS ngoài theo nhoùm thaûo luaän , trao ñoåi vaán ñeà GV ñöa ra - Ñaïi dieän HS caùc nhoùm traû lôøi, nhoùm khaùc goùp yù, boå sung. 3. ẢNH HƯỞNG CỦA ĐÔ THỊ HÓA ĐẾN PHÁT TRIỂN KINH TẾ - Xà HỘI. ( xem phuï luïc ) IV. ĐÁNH GIÁ: Câu 1: Trình bày đặc điểm đô thị hóa ở nước ta. Câu 2: Nêu ảnh hưởng của đô thị hóa ở nước ta với phát triển kinh tế - xã hội. V. HOẠT ĐỘNG NỐI TIẾP Yªu cÇu häc sinh häc bµi cò vµ lµm bµi tËp SGK VI. RÚT KINH NGHIỆM, BỔ SUNG: ....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... Ngaøy soaïn: 04/01/2009 Tieát 22 Bài 19: THỰC HÀNH: VẼ BIỂU ĐỒ VÀ PHÂN TÍCH SỰ PHÂN HÓA VỀ THU NHẬP BÌNH QUÂN ĐẦU NGƯỜI GIỮA CÁC VÙNG I. MỤC TIÊU BÀI HỌC: Sau bài học, học sinh cần nắm: 1. Về kiến thức: - Nhận biết và hiểu được sự phân hóa về thu nhập bình quân đầu người giữa các vùng. - Biết được một số nguyên nhân dẫn đến sự khác biệt về thu nhập bình quân theo đầu người giữa các vùng. 2. Về kĩ năng: - Vẽ biểu đồ. - So sánh và nhận xét mức thu nhập bình quân theo đầu người giữa các vùng. II. PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC: - Biểu đồ thu nhập bình quân đầu người / tháng của các vùng năm 2004 (GV chuẩn bị). - Các dụng cụ để đo, vẽ (compa, thước, bút chì,) III. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC: 1. Ổn định tổ chức: 2. Kiểm tra bài cũ: 3. Bài mới: Ở bài trước các em đã được tìm hiểu về những chỉ tiêu để đánh giá chất lượng cuộc sống, một trong những tiêu chí quan trọng là thu nhập bình quân đầu người. Vậy thu nhập bình quân đầu người giữa các vùng trong cả nước có đồng đều không? Nguyên nhân nào dẫn đến sự chênh lệch về thu nhập bình quân trên đầu người giữa các vùng? Bài thực hành hôm nay sẽ giúp các em trả lời những câu hỏi đó. Hoaït ñoäng l: Xaùc ñònh yeâu caàu cuûa baøi thöïc haønh (HS laøm vieäc caû lôùp) - GV yeâu caàu HS ñoïc noäi dung cuûa baøi thöïc haønh, sau ñoù neâu yeâu caàu cuûa~ thöïc haønh. GV noùi: Nhö vaäy baøi thöïc haønh naøy coù hai yeâu caàu: + Moät laø: choïn vaø veõ bieåu ñoà theå hieän thu nhaäp bình quaân theo ñaàu ngöôøi caùc vuøng nöôùc ta, naêm 2004. + Hai laø: Phaân tích baûng soá ñeå ruùt ra nhaän xeùt möùc thu nhaäp bình quaân ngöôøi/thaùng giöõa caùc vuøng qua caùc naêm 1999, 2002, 2004. Hoaït ñoäng 2: Xaùc ñònh loaïi bieåu ñoà thích hôïp yeâu caàu cuûa baøi thöïc haønh, veõ bieåu ñoà (HS laøm vieäc caù nhaân) BÖÔÙC 1 : - GV goïi 1 HS ñoïc yeâu Caàu Cuûa baøi taäp 1 (veõ bieåu ñoà thu nhaäp bình quaân ñaàu ngöôøi/thaùng giöõa caùc vuøng cuûa nöôùc ta, naêm 2004) - GV noùi: Baûng soá lieäu coù 3 naêm, nhöng baøi taäp chæ yeâu caàu veõ moät naêm 2004. - Hoûi: Loaïi bieåu ñoà naøo laø thích hôïp nhaát vôùi soá lieäuø yeâu caàu cuûa baøi taäp? HS traû lôøi (bieåu ñoà coät, moãi vuøng moät coät) GV: Chuùng ta ñaõ xaùc ñinh ñöôïc loaïi bieåu ñoà caàn veõ, baây giôø moãi em haõy nhanh bieåu ñoà vaøo vôû. COÁ gaéng trong 10 phuùt phaûi veõ xong bieåu ñoà, sau ñoùchuùng ta seõ phaân tích baûng soá lieäu. - GV yeâu caàu 1 - 2 HS leân veõ bieåu ñoà treân baûng. Böôùc 2: Caù nhaân HS veõ bieåu ñoà vaøo taäp.. BÖÔÙC 3: Caû lôùp cuøng quan saùt bieåu ñoà ñaõ veõ treân baûng, nhaän xeùt, chænh nhöõng choã chöa chính xaùc, chöa ñeïp; moãi caù nhaân HS töï nhaän xeùt, chænh söûa bieåu ñoàø ñaõ veõ. Hoaït ñoäng 3: Phaân tích bảng soá lieäu (HS laøm vieäc theo caëp) Böôùc 1: . Caùc caëp HS laøm baøi taäp 2 (so saùnh, nhaän xeùt möùc thu nhaäp bình quaân theo ñaàu ngöôøi/thaùng giöõa caùc vuøng qua caùc naêm). Gôïi yù: + So saùnh caùc chæ soá theo haøng ngang ñeå bieát söï thay. ñoåi möùc thu nhaäp buønh quaân ñaàu ngöôøi/thaùng cuûa töøng vuøng qua caùc naêm, caàn tính toác ñoä taêng ñeå bieát söï khaùc nhau veà toác ñoä taêng. + So saùnh caùc chæ soá theo haøng doïc ñeå tìm söï khaùc nhau veà möùc thu nhaäp bình quaân theo ñaàu ngöôøi/thaùng giöõa caùc vuøng qua caùc naêm, tính xem giöõa thaùng cao nhaát vaø thaáp nhaát cheânh nhau bao nhieâu laàn. + Nguyeân nhaân söï cheânh leäch veà möùc thu nhaäp bình quaân daàu ngöôøi/thaùng giöõa caùc vuøng. Böôùc 2: HS trình baøy keát quaû, GV giuùp HS chuaån kieán thöùc. - Keát luaän: + Möùc thu nhaäp bình quaân ñaàu ngöôøi/thaùng cuûa caùc vuøng ñeàu taêng (Taây Nguyeân coù söï bieán ñoäng theo chieàu höôùng giaûm vaøo giai ñoaïn 1999-2002). Toác ñoä taêng khoâng ñeàu (daãn chöùng) + Möïc thu nhaäp bình quaân ñaàu ngöôøi/thaùng giöõa caùc vuøng luoân coù cheânh leäch (daãn chöùng) + Nguyeân nhaân cheânh leäch: Do caùc vuøng coù söï khaùc nhau veà phaùt trieån kinh teá vaø soá daân. IV. ÑAÙNH GIAÙ . Gv goïi moät soá taäp leân kieåm tra, laáy ñieåm ñeå ñaùnh giaù keát quaû laøm vieäc cuûa HS V. HOAÏT ÑOÄNG NOÁI TIEÁP: HS veà nhaø hoaøn thieän baøi thöïc haønh. Ngaøy soaïn: 12/01/2009 ĐỊA LÍ KINH TẾ Tieát 23 Bài 20: CHUYỂN DỊCH CƠ CẤU KINH TẾ I. MỤC TIÊU BÀI HỌC: Sau bài học, học sinh cần nắm: 1. Về kiến thức: - Hiểu được sự cần thiết phải chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa. - Trình bày được các thay đổi trong cơ cấu ngành kinh tế, cơ cấu thành phần kinh tế và cơ cấu lãnh thổ kinh tế ở nước ta trong thời kì Đổi mới. 2. Về kĩ năng: - Biết phân tích các biểu đồ, bảng số liệu về cơ cấu kinh tế. - Có kĩ năng vẽ biểu đồ cơ cấu kinh tế. II. PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC: - Các biểu đồ cơ cấu ngành kinh tế, cơ cấu thành phàn kinh tế nước ta (phóng to). - Bản đồ kinh tế chung Việt Nam. - Atlat Địa lí Việt Nam. III. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC: 1. Ổn định tổ chức: 2. Kiểm tra bài cũ: 3. Bài mới: Trong nhöõng naêm gaàn ñaây neàn kinh teá nöôùc ta coù chuyeån bieán ra sao? Söï chuyeån bieán ñoù ñöôïc theå hieän ôû nhöõng lónh vöïc naøo. Sau khi HS traû lôøi GV daãn daét tìm hieåu noäi dung cuûa baøi. TL Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Nội dung HĐ1: Tìm hieåu chuyeån dòch cô caáu ngaønh kinh teá . - Döïa vaøo hình 20. 1 - Bieåu ñoà Cô caáu GDP phaân theo khu vöïc kinh teá ôû nöôùc ta giai ñoaïn 1990 - 2005: Phaân tích söï chuyeån dòch cô caáu GDP phaân theo khu vöïc kinh teá. - Döïa vaøo vaø baûng 20.1 - Cô caáu giaù trò saûn xuaát noâng nghieäp. Haõy cho bieát xu höôùng chuyeån dòch trong noäi boä töøng ngaønh kinh teá. - GV chuaån kieán thöùc. HĐ1: Cá nhân HS döïa vaøo hình 20 và baûng 20.1 traû lôøi. 1. CHUYỂN DỊCH CƠ CẤU NGÀNH KINH TẾ. - Taêng tæ troïng khu vöïc II, giaûm tæ trong khu vöïc I vaø III. - Tuøy theo từng ngaønh maø trong cô caáu laïi coù söï chuyeån dòch rieâng. HĐ2: Tìm hieåu veà söï chuyeån dòch cô caáu theo thaønh phaàn kinh teá. - HS döïa vaøo baûng 20.2 : + Nhaän xeùt söï chuyeån dòch cô caáu GDP giöõa caùc thaønh phaàn kinh teá. + Cho bieát chuyeån dòch ñoù coùâ yù nghóa gì ? - GV nhaän xeùt vaø chuaån kieán thöùc. HĐ2: Lớp HS dựa vào bảng 20.2 và kiến thức đã học trình baøy. 2. CHUYỂN DỊCH CƠ CẤU THÀNH PHẦN KINH TẾ. - Khu vöïc kinh teá Nhaø nöôùc giaûm tæ troïng nhöng vaãn giöõ vai troø chuû ñaïo - Tæ troïng cuûa kinh teá tö nhaân ngaøy caøng taêng - Thaønh phaán kinh teá coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi taêng nhanh, ñaëc bieät töø khi nöôùc ta gia nhaäp WTO. HĐ3: Tìm hieåu chuyeån dòch cô caáu laõnh thoå kinh teá. - GV chia nhoùm vaø giao nhiệm vụ: + Nhóm 1: nông nghiệp. + Nhóm 2: công nghiệp. + Nhóm 3: Các vùng kinh tế trọng điểm. - Caùc nhoùm döïa vaøo SGK, neâu nhöõng bieåu hieän cuûa söï chuyeån dòch cô caáu theo laõnh thoå. . - GV giuùp HS chuaån kieán thöùc. HĐ3: Nhóm Ñaïi dieän các nhoùm trình baøy, caùc nhoùm khaùc boå sung, góp ý. 3. CHUYỂN DỊCH CƠ CẤU LÃNH THỔ KINH TẾ. - Noâng nghieäp: hình thaønh caùc vuøng chuyeân canh caây löông thöïc, thöïc phaåm, caây coâng nghieäp - Coâng nghieäp: hình thaønh caùc khu coâng nghieäp taäp trung, khu cheá xuaát coù quy moâ lôùn. .. - Caû nöôùc ñaõ hình thaønh 3 vuøng kinh teá troïng ñieåm: + VKT troïng ñieåm phía Baéc +VKT troïng ñieåm mieàn Trung + VKT troïng ñieåm phía Nam IV. ĐÁNH GIÁ: Caâu l: Moät neàn kinh teá taêng tröôûng beàn vöõng khoâng chæ ñoøi hoûi nhòp ñoä phaùt trieån cao maø quan troïng hôn laø: a. Phaûi coù cô caáu hôïp lí giöõa caùc ngaønh, caùc thaønh phaàn kinh teá vaø vuøng laõnh thoå . b. Thu huùt nhieàu nguoàn voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi c. Taäp trung phaùt trieån neàn noâng nghieäp nhieät ñôùi d. Taäp trung phaùt trieån caùc ngaønh coâng nghieäp troïng ñieåm V. HOẠT ĐỘNG NỐI TIẾP Lµm bµi tËp cuèi s¸ch gi¸o khoa. VI. RÚT KINH NGHIỆM, BỔ SUNG: ....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... Ngaøy soaïn: 12/01/2009 ÑÒA LÍ CAÙC NGAØNH KINH TEÁ Moät soá vaán ñeà phaùt trieån vaø phaân boá noâng nghieäp Tieát 24 Bài 21: ĐẶC ĐIỂM NỀN NÔNG NGHIỆP NƯỚC TA I. M ỤC TIÊU BÀI H ỌC: Sau bài học học sinh cần nắm . 1.Về kiến thức: - Biết được những thế mạnh và hạn chế của nền nông nghiệp nhiệt đới nước ta . - Nhận xét được nền nông nghiệp nước ta đang chuyển dịch từ nền nông nghiệp cổ truyền sang nông nghiệp hiện đại sản xuất hàng hóa quy mô lớn. - Nắm được xu thế chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông thôn ở nước ta. 2.Về kỹ năng: Đọc bản đồ, phân tích bảng số liệu. 3.Về thái độ: Giáo dục lòng yêu quê hương, đất nước. Ý chí học tập, vươn lên vì ngày mai lập nghiệp. II. CHUẨN BỊ: 1.Giáo viên: Sử dụng phương pháp thảo luận, đàm thoại, gợi mở, phân tích, so sánh. Thiết bị dạy học: Bản đồ nông nghiệp Việt Nam, bảng số liệu, bảng ô kiến thức. 2. Học sinh: Thảo luận nhóm, trao đổi cặp, báo cáo, phát biểu, giấy A 4, bút sáp. III. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC . OÅn ñònh Baøi cuõ Baøi môùi Khởi động (1 phút). Nền nông nghiệp nước ta đang trong quá trình chuyển đổi rất sâu sắc vối tính chất hàng hóa ngày càng cao. Sự phát triển nhanh, mạnh của nền nông nghiệp nước ta làm cho bộ mặt nông thôn và cuộc sống người nông dân thay đổi. Để tìm hiểu đặc điểm sản xuất và những thay đổi diệu kỳ trong nền nông nghiệp, bài học hôm nay sẽ giúp các em làm rõ. Tiến trình bài giảng: TG HOẠT ĐỘNG DẠY HOẠT ĐỘNG HỌC NỘI DUNG CHÍNH 7’ 5’ 12’ 10’ HĐ1: Tìm hiểu điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên cho phép phát triển nền nông nghiệp nhiệt đới. - Tại sao nền nông nghiệp nước ta mang đặc điểm nền nông nghiệp nhiệt đới, có sự phân hóa rõ rệt? Lấy ví dụ để chứng minh? - GV giúp HS chuẩn xác kiến thức. - Việc sử dụng đất trong điều kiện nông nghiệp nhiệt đới cần chú ý những điểm gì? HĐ2: Tìm hiểu sự khi thác ngày càng hiệu quả nền nông nghiệp nhiệt đới nước ta - Hãy kể tên và phân bố các cây trồng chính ở nước ta? - GV chuẩn xác kiến thức - Giúp HS phân tích sự hổ trợ của công nghiệp, dịch vụ trong việc đẩy mạnh sản xuất nông nghiệp HĐ3: Tìm hiểu sự khác nhau của nền nông nghiệp cổ truyền và nền nông nghiệp hiện đại - Chia lớp 6 nhóm Nhóm lẻ (1, 3, 5) Tìm hiểu nền nông nghiệp cổ truyền Nhóm chẵn (2, 4, 6) Tìm hiểu nền nông nghiệp hàng hóa - Treo bảng ô kiến thức đã che phần chữ + Giúp HS nhóm lẻ chuẩn xác kiến thức về nền nông nghiệp cổ truyền + Giúp HS nhóm chẵn chuẩn xác kiến thức về nền nông nghiệp hàng hóa HĐ4: Tìm hiểu sự chuyển dịch kinh tế nông thôn nước ta - Nông nghiệp có vị trí như thế nào trong nền kinh tế nông thôn? Ví dụ. - Kể tên các thành phần kinh tế nông thôn - Giúp HS làm rõ hơn hình thức hộ gia đình, trang trại ở nước ta - Đang phát triển mạnh, đặc biệt ở vùng núi và trung du - Nhân tố quan trọng để phát triển nền nông nghiệp hàng hóa - Hỏi: Phân tích tính hàng hóa và đa dạng hóa trong cơ cấu kinh tế nông thôn? HĐ1: Cặp - Dựa vào kiến thức bài 8, 10 để trao đổi và phát biểu. HS lấy ví dụ: Nhiệt độ, ánh sáng, ẩm, chia mùa. “Mùa nào thức ấy. Vùng nào có đặc sản ấy” HĐ2: Lớp HS đọc At-lat hoặc bản đồ nông nghiệp Việt Nam để xác định và phát biểu HĐ3: Nhóm - Mỗi nhóm cử 1 thư kí ghi ý kiến thảo luận vào tờ A4 bằng bút sáp - Đại diện nhóm 1 dán ý kiến thảo luận ở tờ A4 vào ô kiến thức và trình bày. Nhóm 3, 5 bổ sung - Đại diện nhóm 6 dán ý kiến thảo luận ở tờ A4 vào ô kiến thức và trình bày. Nhóm 2, 4 bổ sung HĐ4: Cá nhân - Dựa vào bảng số liệu 29.1 và câu hỏi để trả lời - Dựa vào kênh chữ SGK trả lời nhanh - Dựa vào kênh chữ SGK trao đổi và phát biểu 1. Nền nông nghiệp nhiệt đới. a. Điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên cho phép nước ta phát triển một nền nông nghiệp nhiệt đới. - Sự đa dạng của thiên nhiệt đới ẩm - Khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa. - Có sự phân hóa sâu sắc: Bắc – Nam, theo độ cao Ý nghĩa: - Cơ cấu cây trồng phong phú. -Khả năng luân canh, xen canh, tăng vụ rất lớn. -Có sự phân hóa theo mùa, theo vùng Trở ngại: -Thiên tai: mưa, xói mòn, lũ lụt, hạn hán -Sâu bệnh, dịch bệnh do biến động thời tiết b. Nước ta đang khai thác ngày càng có hiệu quả đặc điểm của nền nông nghiệp nhiệt đới - Các tập đoàn cây trồng vật nuôi phân bố phù hợp với các vùng. - Cơ cấu mùa vụ thay đổi, khai thác ngày càng hiệu quả 2. Phát triển nền nông nghiệp hiện đại sản xuất hàng hóa góp phần nâng cao hiệu quả của nền nông nghiệp nhiệt đới (Sử dụng bàng ô kiến thức) 3. Kinh tế nông thôn nước ta đang chuyển dịch rõ nét a. Hoạt động nông nghiệp là bộ phận chủ yếu của nền kinh tế nông thôn -Tỉ trọng hoạt động nông nghiệp lớn nhất -Tỉ trọng hoạt động phi nông nghiệp ngày càng tăng b. Kinh tế nông thôn bao gồm nhiều thành phần kinh tế - Doanh nghiệp Nông - Lâm - Thủy sản - Hợp tác xã - Hộ gia đình - Trang trại c. Cơ cấu kinh tế nông thôn đang từng bước chuyển dịch theo hướng sản xuất hàng hóa và đa dạng hóa - Hình thành ngày càng nhiều các vùng nông nghiệp chuyên môn hóa - Kinh tế nông thôn ngày càng đa dạng - Cơ cấu kinh tế nông thôn có sự chuyển dịch cả về thành phần và sản phẩm từ sản xuất nông nghiệp sang phi nông nghiệp. IV. CỦNG CỐ - ĐÁNH GIÁ (5 Phút) HS chọn phương án đúng Câu 1. Ý nào sau đây không thể hiện đặc điểm nền nông nghiệp nhiệt đới gió mùa của nước ta: A. Sự đa dạng hóa về cơ cấu vật nuôi cây trồng; B. Nền nông nghiệp cổ truyền là đặc trưng C. Tính bấp bênh, không ổn định trong sản xuất nông nghiệp; D. Sự đa dạng về cơ cấu mùa vụ. Câu 2. Kể tên một số trang trại ở tỉnh nhà mà em biết V. BÀI TẬP VỀ NHÀ: Trả lời câu hỏi 3-SGK VI. RUÙT KINH NGHIEÄM ............................................................................................................................................................. Phụ lục: BẢNG SO SÁNH SỰ KHÁC NHAU CỦA NỀN NÔNG NGHIỆP CỔ TRUYỀN VÀ NÔNG NGHIỆP HÀNG HÓA Nền nông nghiệp cổ truyền Nền nông nghiệp hàng hóa -Sản xuất nhỏ, công cụ thủ công -Năng suất lao động thấp -Sản xuất tự cấp tự túc, đa canh là chính -Người sản xuất quan tâm nhiều đến sản lượng -Sản xuất qui mô lớn, sử dụng nhiều máy móc -Năng suất lao động cao -Sản xuất hàng hóa, chuyên môn hóa, liên kết công nông nghiệp -Người sản xuất quan tâm nhiều hơn đến lợi nhuận Ngaøy soaïn: 01/02/2009 Tieát 25 Baøi 22 VAÁN ÑEÀ PHAÙT TRIEÅN NOÂNG NGHIEÄP I. MUÏC TIEÂU BAØI HOÏC: Sau baøi hoïc, HS caàn: 1. Kieán thöùc - Hieåu được söï thay ñoåi trong cô caáu ngaønh noâng nghieäp (troàng troït, chaên nuoâi) - Hieåu ñöôïc söï phaùt trieån vaø phaân boá saûn xuaát caây löông thöïc – thöïc phaåm vaø saûn xuaát caây coâng nghieäp, caùc vaät nuoâi chuû yeáu. 2. Kyõ naêng: - Ñoïc vaø phaân tích bieåu ñoà (SGK). - Xaùc ñònh treân baûn ñoà vaø treân löôïc ñoà caùc vuøng chuyeân canh caây löông thöïc - thöïc phaåm vaø caây coâng nghieäp troïng ñieåm. - Ñoïc baûn ñoà/ löôïc ñoà vaø giaûi thích ñöôïc ñaëc ñieåm phaân boá ngaønh chaên nuoâi. II PHÖÔNG TIEÄN DAÏY HOÏC - Baûn ñoà Noâng - laâm - thuyû saûn Vieät Nam, Kinh teá Vieät Nam. - Bieåu ñoà, baûng soá lieäu veà troàng troït vaø chaên nuoâi (phoùng to) . - Moät soá hình aûnh coù lieân quan ñeán thaønh töïu trong noâng nghieäp . . III. TIEÁN TRÌNH TIEÁT DAÏY 1. Oån ñònh toå chöùc lôùp: 2. Kieåm tra baøi cuõ: ? N­¬c ta cã nh÷ng thuËn lîi vµ khã kh¨n g× ®Ó ph¸t triÓn nÒn n«ng nghiÖp nhiÖt ®íi? 3. Baøi môùi: TL Hoaït ñoäng cuûa thaày Hoaït ñoäng cuûa troø Noäi dung HĐ1: Tìm hieåu cô caáu ngaønh troàng troït + GV yeâu caàu: + GV tieáp tuïc yeâu caàu HS döïa vaøoï hình 22.1 nhaän xeùt veà cô caáu cuûa ngaønh troàng troït vaø xu höôùng chuyeån dòch cô caáu cuûa ngaønh naøy. Sau ñoù seõ tìm hieåu noäi dung chi tieát cuûa töøng ngaønh. HÑ2: Tìm hieåu ngaønh SX löông thöïc - Haõy neâu vai troø cuûa ngaønh saûn xuaát löông thöïc? - Haõy neâu caùc ñieàu kieän thuaän lôïi, khoù khaên trong saûn xuaát löông thöïc ôû nöôùc ta? - GV chuaån kieán thöùc - GV yeâu caàu HS ñoïc SGK, hoaøn thaønh phieáu hoïc taäp soá 1 veà nhöõng xu höôùng chuû yeáu trong saûn xuaát löông thöïc nhöõng naêm qua. - GV ñöa thoâng tin phaûn hoài ñeå HS töï ñoái chieáu. - Vaán ñeà saûn xuaát caây thöïc phaåm (HS xem SGK). HÑ3:Tìm hieåu tình hình saûn xuaát caây coâng nghieäp vaø caây aên quaû - Neâu yù nghóa cuûa vieäc phaùt trieån caây coâng nghieäp? - Neâu caùc ñieàu kieän phaùt trieån caây coâng nghieäp ôû nöôùc ta? - Giaûi thích taïi sao caây coâng nghieäp nhieät ñôùi laïi laø caây coâng nghieäp chuû yeáu ôû nöôùc ta? - Taïi sao caây coâng nghieäp laâu naêm laïi ñoùng vai troø quan troïng nhaát trong cô caáu saûn xuaát caây coâng nghieäp nöôùc ta? - GV giuùp HS chuaån kieán thöùc HÑ4: Tìm hieåu ngaønh chaên nuoâi + Xem laïi baûng 20.1 cho bieát tæ troïng cuûa ngaønh chaên nuoâi vaø söï chuyeån bieán cuûa noù trong cô caáu ngaønh noâng nghieäp. + GV giuùp HS chuaån kieán thöùc. + Tìm hieåu tình hình phaùt trieån vaø phaân boá moät soá gia suùc, gia caàm chính ôûû nöôùc ta. + Taïi sao gia suùc gia caàm laïi phaân boá nhieàu ôû nhöõng vuøng ñoù? + GV chuaån kieán thöùc. HĐ1: Caù nhaân/lôùp - HS xem laïi baûng 20.1 nhaän xeùt veà tæ troïng cuûa ngaønh troàng troït trong cô caáu giaù trò saûn xuaát noâng nghieäp. - Tieáp tuïc laøm theo yeâu caàu cuûa GV. HÑ2: Caù nhaân/lôùp - HS traû lôøi, nhöõng HS coøn laïi boå sung. - HS trình baøy, HS coøn laïi boå sung. HÑ3:Caëp/caù nhaân - HS traû lôøi. HS coøn laïi boå sung. HÑ4: Caû lôùp - HS trình baøy, caùc HS coøn laïi boå sung. - HS töï tìm hieåu trong SGK, sau ñoù trình baøy vaø chæ baûn ñoà veà söï phaân boá moät soá gia suùc, gia caàm chính. - HS traû lôøi. 1. Ngaønh troàng troït Chieám gaàn 75% giaù trò saûn löôïng noâng nghieäp a. Saûn xuaát löông thöïc: - Vieäc ñaåy maïnh saûn xuaát löông thöïc coù taàm quan troïng ñaëc bieät: + Ñaûm baûo löông thöïc cho nhaân daân + Cung caáp thöùc aên cho chaên nuoâi + Laøm nguoàn haøng xuaát khaåu + Ña daïng hoaù sx noâng nghieäp - Nöôùc ta coù nhieàu ñieàu kieän thuaän lôïi cho saûn xuaát löông thöïc: + Ñieàu kieän töï nhieân + Ñieàu kieän kinh teá - xaõ hoäi . - Tuy nhieân cuõng coù nhöõng khoù khaên (thieân tai, saâu beänh...). .. - Nhöõng xu höôùng chuû yeáu trong saûn xuaát löông thöïc (Phụ lục) b. Saûn xuaát caây thöïc phaåm (SGK) c. Saûn xuaát caây coâng nghieäp vaø caây aên quaû: * Caây coâng nghieäp: - YÙ nghóa cuûa vieäc phaùt trieån caây coâng nghieäp + Söû duïng hôïp lí taøi nguyeân ñaát, nöôùc vaø khí haäu + Söû duïng toát hôn nguoàn lao ñoäng noâng nghieäp, ña daïng hoùa n nghieäp. + Taïo nguoàn nguyeân lieäu cho coâng nghieäp cheá bieán + Laø maët haøng xuaát khaåu quan troïng - Ñieàu kieän phaùt trieån: + Thuaän lôïi (veà töï nhieân, xaõ hoäi) + Khoù khaên (thò tröôøng) - Nöôùc ta chuû yeáu troàng caây coâng nghieäp coù nguồn goác nhieät ñôùi, ngoaøi ra coøn coù moät soá caây