Bài giảng môn học Địa lý lớp 12 - Tiết 28 - Tuần 5 - Bài 25 : Tổ chức lãnh thổ nông nghiệp

Ngày soạn : 11/02/2009 Ngày dạy : 13/02/2009 Tiết : 28 Tuần : 5 ( HKII ) BÀI 25 : TỔ CHỨC LÃNH THỔ NƠNG NGHIỆP I. Mục tiêu bài học : 1. Về kiến thức : - Phân tích được các nhân tố tác động đến tổ chức lãnh thổ nông nghiệp nước ta. - Hiểu được các đặc trưng chủ yếu của các vùng nông nghiệp. - Biết được các xu hướng chính trong thay đổi tổ chức lãnh thổ nông nghiệp theo các vùng. 2. Về kỹ năng : - Rèn luyện và củng cố kỹ năng so sánh. - Phân tích bảng thống kê và biểu đồ để thấy rõ xu hướng thay đổi trong tổ chức sản xuất nông nghiệp. - Xác định một số vùng chuyên canh lớn, vùng trọng điểm sản xuất lương thực thực phẩm. 3. Về thái độ : - Học sinh phải biết việc đa dạng hoá kinh tế nông thôn là cần thiết nhưng phải biết cách giảm thiểu những mặt trái của vấn đề ( môi trường, trật tự xã hội ). 4. Kiến thức trọng tâm : - Các nhân tố tự nhiên – xã hội, kĩ thuật, lịch sử..tác động đến nông nghiệp, tạo nên sự phân hóa nông nghiệp theo lãnh thổ. - Các vùng nông nghiệp ở nước ta được xác định là vùng nông nghiệp kết hợp công nghiệp chế biến. - Kinh tế trang trại, tuy có liên quan đến các cơ sở sản xuất nông nghiệp nhưng chính sự phát triển của kinh tế trang trại đang tạo sự chuyển động mới trong tổ chức lãnh thổ nông nghiệp ở nước ta. II. Đồ dùng dạy học : - Bản đồ nông – lâm – thủy sản Việt Nam. - Bản đồ kinh tế Việt Nam. III. Phương pháp : Phát vấn, nêu vấn đề, thảo luận. IV. Tiến trình tổ chức dạy học : 1. Ổn định lớp : ( Kiểm diện sĩ số ghi vào sổ đầu bài ) 2. Kiểm tra bài cũ : CH 1 : Trình bày những điều kiện thuận lợi và khó khăn để phát triển ngành thủy sản ở nước ta ? à Sgk trang 100, 101. CH 2 : Trình bày sự phát triển và phân bố ngành thủy sản ? à Sgk trang 101,102, 103. 3. Bài mới : - Giáo viên có thể đặt câu hỏi : Căn cứ vào kiến thức đã học và những hiểu biết thực tế em hãy cho biết nước ta có mấy vùng nông nghiệp và những sản phẩm chuyên môn hóa của những vùng này ? - Ở địa phương em có các loại hình sản xuất nông nghiệp nào, loại nào có xu hướng phát triển mạnh trong giai đoạn gần đây ? à Dẫn dắt vào bài. HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS NỘI DUNG CHÍNH HĐ 1 : Cá nhân/cả lớp Bước 1 : Giáo viên cho học sinh nghiên cứu Sgk để tìm hiểu các nhân tố tác động tới sự phân hóa lãnh thổ nông nghiệp nước ta và trả lời câu hỏi : ? Tại sao nói sự phân hóa các điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên tạo ra cái nền của sự phân hóa lãnh thổ nông nghiệp ? ? Đối với nền nông nghiệp cổ truyền và nền nông nghiệp hàng hóa, nhân tố nào có tác động mạnh tới sự phân hóa lãnh thổ nông nghiệp ? Bước 2 : Học sinh trả lời, giáo viên chuẩn kiến thức. Lưu ý cái “ Nền ” ở đây là điều kiện tạo ra sự phân hóa lãnh thổ nông nghiệp. Còn sự phân hóa thực tế do các nhân tố kinh tế – xã hội quy định, ví dụ vùng Tây Nguyên, Đồng bằng sông Cửu Long HĐ 2 : Nhĩm Bước 1 : GV trình bày mẫu các đặc điểm chủ yếu của vùng nơng nghiệp Trung du và miền núi Bắc Bộ, cả lớp theo dõi trên bảng ( kết hợp các bản đồ ĐLTNVN, bản đồ Nơng nghiệp, lâm nghiệp và thuỷ sản Việt Nam, Atlat ). Bước 2 : Chia lớp học thành 6 nhĩm nhỏ. GV yêu cầu các nhĩm nghiên cứu ở nhà tương tự như phần hướng dẫn. HĐ 3 : Cá nhân/cả lớp. Bước 1 : Học sinh nghiên cứu Sgk cho biết : ? Những thay đổi về tổ chức lãnh thổ nông nghiệp nước ta ? ?Kết hợp Atlát và bản đồ cho biết những vùng có điều kiện thuận lợi để sản xuất nông nghiệp hàng hóa ? ?Nêu ý nghĩa của việc đa dạng hóa nông nghiệp ? Bước 2 : Học sinh đọc Sgk để trả lời, giáo viên chuẩn kiến thức. Bước 3 : Học sinh nhận xét bảng số liệu 25.2 theo câu hỏi Sgk, giáo viên chuẩn kiến thức. HĐ 4 : Cặp/nhĩm ( theo bàn ) - Giáo viên yêu cầu học sinh nghiên cứu bảng 25.3 và hình 25 Sgk, nhận xét. - Từ bảng số liệu 25.3 học sinh rút ra nhận xét về số lượng và cơ cấu trang trại phân theo loại hình sản xuất. - Dựa vào hình 25 và kiến thức đã học hãy giải thích tại sao kinh tế trang trại lại rất phát triển ở đồng bằng sơng Cửu Long ? - Học sinh trình bày, giáo viên chuẩn kiến thức. I. Các nhân tố tác động tới tổ chức lãnh thổ nông nghiệp ở nước ta : - Có nhiều nhân tố : Tự nhiên, kinh tế – xã hội, kĩ thuật , lịch sử. - Điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên tạo ra nền chung cho sự phân hóa lãnh thổ nông nghiệp. - Các nhân tố kinh tế – xã hội, kĩ thuật, lịch sử có tác động khác nhau : + Nền kinh tế tự cấp, tự túc, sản xuất nhỏ sự phân hóa lãnh thổ nông nghiệp bị chi phối bởi các điều kiện tự nhiên. + Nền sản xuất hàng hóa, các nhân tố kinh tế – xã hội tác động rất mạnh, làm cho tổ chức lãnh thổ nông nghiệp chuyển biến. II. Các vùng nơng nghiệp ở nước ta : (HS học theo bảng trong Sgk) III. Những thay đổi trong tổ chức lãnh thổ nông nghiệp ở nước ta : 1. Tổ chức lãnh thổ nông nghiệp của nước ta trong những năm qua thay đổi theo 2 hướng chính : - Tăng cường chuyên môn hóa sản xuất vào những vùng có điều kiện sản xuất thuận lợi. ( Tây nguyên, Đông Nam Bộ, Đồng bằng sông Cửu Long.) - Đẩy mạnh đa dạng hóa nông nghiệp, đa dạng hóa kinh tế nông thôn cho phép : + Khai thác hợp lý các điều kiện tự nhiên. + Sử dụng tốt hơn nguồn lao động. + Tạo thêm việc làm và nông sản hàng hóa. + Giảm thiểu rủi ro khi thị trường biến động bất lợi + Tăng thêm sự phân hóa lãnh thổ nông nghiệp. * Cơ cấu sản phẩm nông nghiệp cũng có sự thay đổi giữa các vùng. 2. Kinh tế trang trại có bước phát triển mới, thúc đẩy sản xuất nông – lâm nghiệp và thủy sản theo hướng sản xuất hàng hóa : - Kinh tế trang trại nước ta phát triển từ kinh tế hộ gia đình. - Số lượng trang trại của nước ta trong những năm gần đây có xu hướng tăng nhanh. - Trang trại nuôi trồng thủy sản và chăn nuôi tăng nhanh nhất ( Cả về số lượng va cơ cấu ). - Riêng trang trại cây hàng năm, lâu năm và lâm nghiệp có xu hướng giảm về cơ cấu. - Số lượng trang trại nước ta phân bố không đều giữa các vùng. Đồng bằng sông Cửu Long có số lượng trang trại lớn nhất cả nước và tăng nhanh nhất. 4. Củng cố : - Những nhân tố nào ảnh hưởng đến tổ chức lãnh thổ nơng nghiệp ? Hiện nay nhân tố nào ảnh hưởng mạnh nhất ? Tại sao ? 5. Dặn dò : - Học bài cũ, trả lời các câu hỏi sau bài học Sgk. - Chuẩn bị trước bài mới “ Cơ cấu ngành công nghiệp ”.