Bài giảng môn học Địa lý lớp 9 - Bài 1 - Tiết 1 - Tuần 1: Cộng đồng các dân tộc Việt Nam

TuÇn : 01 Ngµy so¹n:15/08/2009 Ngµy d¹y: 20/08/2009 TiÕt 01 Céng ®ång c¸c d©n téc viƯt nam Bµi 1: I. Mơc tiªu bµi d¹y * Giúp học sinh n¾m được: 1.Kiến thức : - Nªu ®­ỵc mét sè ®Ỉc ®iĨm vỊ dan téc. Nước ta có 54 dân tộc mỗi dân tộc có nét văn hoá riêng:ThĨ hiƯn trong ng«n ng÷, trang phơc ,phong tơc, tËp qu¸n. - Dân tộc kinh có số dân đông nhất. Các dân tộc của nước ta luôn đoàn kết bên nhau trong quá trình xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. - Trình bày tình hình phân bố các dân tộc nước ta 2. Kỹ năng : - Rèn kĩ năng xác định trên bản đồ vùng phân bố chủ yếu của một số dân tộc - Phân tích biểu đồ, bảng số liệu, bản đồ về dân cư .Thu thËp th«ng tin vỊ mét sè d©n téc. 3. Thái độ: Giáo dục tinh thần tôn trọng đoàn kết các dân tộc, tinh thần yêu nước II. §å dïng d¹y häc 1, Gi¸o viªn - M¸y chiÕu , giÊy trong, bĩt d¹. - Vi®i«, ®Üa “ ®¹i gia ®×nh c¸c d©n téc ViƯt nam” - S­u tËp ®Þa lý c¸c tranh ¶nh vỊ c¸c d©n téc ViƯt nam - B¶n ®å ph©n bè d©n c­ ViƯt Nam 2, Häc sinh. - So¹n vµ ®äc bµi ë nhµ II. TiÕn tr×nh c¸c ho¹t ®éng 1, ỉn ®Þnh tỉ chøc líp (1P ) 2,KiĨm tra bµi cị (5 P ) - G kiĨm tra sù chuÈn bÞ bµi cđa H 3, Vµo bµi míi (1P ) 4, TiÕn tr×nh c¸c ho¹t ®éng (35p ) * H§1:C¸c d©n téc ë ViƯt Nam (20P ) - §å dïng: M¸y chiÕu , giÊy trong, bĩt d¹, Vi®i« - Ph­¬ng ph¸p: Trùc quan, ®µm tho¹i G H Ghi b¶ng * G chiÕu Vi®i« ®¹i gia ®×nh c¸c DT ViƯt Nam cho H quan s¸t. ?Qua t×m hiĨu , em h·y cho biÕt VN cã bao nhiªu d©n téc? ? C¸c DTVN cã nh÷ng ®Ỉc diĨm chung vµ riªng nµo? *G: ChÝnh nh÷ng ®iĨm chung vµ riªng dã ®· to¹ nªn nỊn v¨n ho¸ VN phong phĩ , ®Ëm ®µ b¶n s¾c d©n téc. *G: ChiÕu H1.1 SGK tr 4 Cho H quan s¸t. ? H1.1 cho ta biÕt ®iÌu g×? NhËn xÐt? ?Em h·y nªu nh÷ng nÐt chÝnh vỊ DT ViƯt vµ c¸c DT Ýt ng­êi? *G; Liªn hƯ , më réng. ? C¸c em thuéc Dt nµo? ? Em h·y kĨ tªn mét sè s¶n phÈm thđ c«ng tiªu biĨu cđa c¸c DT Ýt ng­êimµ em biÕt? *G cho H quan s¸t H1.2 SGK tr4. ? Bøc tranh cho biÕt ®iỊu g×? Nªu ý nghÜa cđa bøc tranh ®ã? * G má réng , chèt kiÕn thøc phÇn I. H. xem ®Üa vµ ghi chÐp c¸c th«ng tin quan träng vỊ c¸c d©n téc - VN cã 54 DT - Chung: Cïng chung sèng g¾n bã víi nhau trong suèt qu¸ tr×nh XD vµ b¶o vƯ tỉ quèc. - Riªng: Mçi mét DT cã nh÷ng nÐt VH riªng, ng«n ng÷, trang phơc , quÇn c­, tËp qu¸n canh t¸c riªng. -H quan s¸t H1.1 SGK Vµ trªn m¸y chiÕu.BiĨu ®å c¬ cÊu c¸c DT cđa n­íc ta n¨m 1999. NX:DT Kinh chiÕm ®a sè ( 86,2%) C¸c DT Ýt ng­êi chØ cã(13,8%). -D©n téc ViƯt lµ Dt cã nhiỊu kinh nghiƯm th©m canh lĩa n­íc , lµm nghỊ thđ c«ng ®¹t møc ®é tinh x¶o. Ng­êi ViƯt lµ lùc l­ỵng L§ ®«ng ®ấ trong c¸c ngµnh CN, NN, DV, KHKT. - C¸c DT Ýt ng­êi tr×nh ®é ph¸t triĨn KT kh¸c nhau, mâi DT cã nh÷ng kinh nghiƯm riªng trong mét sè lÜnh vùc nh­ trång c©y CN, C©y an qu¶, ch¨n nu«I, lµm nghỊ thđ c«ng, c¸c H§CN, DV, VH, KHKT - D©n téc Kinh (thỉ cÈm, m©y tre ®an, ®iªu kh¾c gç.) - H1,2 Líp häc vïng cao - Líp häc Ýt ng­êi , c¬ së VC cßn nghÌo lµn, t¹m bỵ.. I.C¸c d©n téc ë ViƯt Nam. -ViƯt Nam cã 54DT -D©n téc ViƯt .. - C¸c d©n téc Ýt ng­êi * H§ 2: Ph©n bè c¸c DT (15P ) - §å dïng:M¸y chiÕu , giÊy trong, bĩt d¹ +B¶n ®å ph©n bè d©n c­ + S­u tËp ®Þa lý - Ph­¬ng ph¸p: Trùc quan, ®µm tho¹i, th¶o luËn nhãm. *G: chiÕu phÇn I Trong ®Üa Vi®i« cho H quan s¸t . ? Dùa vµo c¸c th«ng tin , em h·y cho biÕt c¸c DT ViƯt ®­ỵc ph©n bè ë ®©u? *G: treo b¶n ®å ph©n bè d©n c­ , yªu cÇu H x¸c ®Þnh c¸c vïng c­ trĩ cđa DT ViƯt trªn b¶n ®å. ?Nªu nh÷ng hiĨu biÕt cđa em vỊ DT ViƯt. ?Em h·y cho biÕt c¸c DT Ýt ng­êi ph©n bè ë ®©u? H·y x¸c ®Þnh c¸c khu vùc ®ã trªn b¶n ®å? *G : Cho H quan s¸t kªnh ch÷ SGK, h­íng dÉn H kỴ b¶ng chia 3 nhãm cho H lµm . *G: ph¸t giÊy trong , bĩt d¹ cho 3 nhãm N1: Lµm miỊn TDMNBB? N2: Lµm miỊn trung vµ TN. N3: Lµm cùc NTB vµ NB. *G: Thu vµ chiÕu kq 3 nhãm ,gäi H nhËn xÐt G ch÷a. *G: HiƯn nay sù ph©n bè d©n c­ nµy ®· cã nhiỊu thay ®ỉi. ? Em h·y cho biÕt sù thay ®ỉi ®ã lµ g×? ? Em h·y nªu nguyªn nh©n cđa sù thay ®ỉi vỊ ®Þa bµn c­ trĩ vµ ®êi sèng cđa c¸c DT Ýt ng­êi? ? Qua t×m hiĨu Em h·y tr×nh bÇy l¹i sù ph©n bè d©n c­ kÕt hỵp víi chØ trªn b¶n ®å? ? Gäi H ®äc ghi nhí SGK? G: ChiÕu BT 1,2,3 Trong vë BT, chia 3 nhãm cho H lµm bµi. N1 Bµi 1, N2 bµi 2, N3 bµi 3. H; Lµm bµi 3 phĩt G : thu kq 3 nhãm chiÕu gäi H nhËn xÐt , ch÷a. - H theo dâi phÇn I ghi chÐp c¸c th«ng tin. - Ph©n bè kh¾p c¶ n­ícnhwng tËp trung chđ yÕu ë §B vµ trung du duyen h¶i miỊn trung - H x¸c ®Þnh trªn b¶n ®å. -H tù nªu. - ë khu vùc miỊn nĩi vµ trung du. H x¸c ®Þnh vïng c­ trĩ cđa c¸c DT Ýt ng­êi trªn B§ KV C¸c DT §Þa bµn c­ trĩ Tỉng sè c¸c DT TD MNBB TS-TN Cùc NTBvµ NB - ChuyĨn tõ du canh, du c­ sang ®Þnh canh, ®Þnh c­. -Do sù quan t©m cđa §¶ng vµ Nhµ n­íc -H tr×nh bÇy - H ®äc ghi nhí SGK - H lµm bµi II. Ph©n bè c¸c DT 1, D©n téc Ýt ng­êi. - Ph©n bè. 2, C¸c d©n téc Ýt ng­êi. - Ph©n bè - Sù thay ®ỉi c­ trĩ cđa c¸c DT Ýt ng­êi. * Ghi nhí SGK III. LuyƯn tËp Bµi 1,2,3 5, Cđng cè ( 3 phĩt) G chiÕu BTTN cho H lµm bµi IV. Ho¹t ®éng nèi tiÕp: 1, Häc thuéc ghi nhí SGK 2, H­íng dÉn H lµm bµi tËp trong vë bµi tËp vµ tËp b¶n ®å 3, H­íng dÉn H so¹n bµi “D©n sè vµ sù gia t¨ng d©n sè” TuÇn : 02 Ngµy so¹n:22/08/2009 Ngµy d¹y: 27/08/2009 TiÕt 02: d©n sè vµ sù gia t¨ng d©n sè Bµi 2: I. Mơc tiªu bµi d¹y * Giĩp H n¾m ®­ỵc 1.Kiến thức : - Tr×nh bÇy ®­ỵc mét sè ®Ỉc ®iĨm cđa d©n sè n­íc ta , nguyªn nh©n vµ hËu qu¶. - Biết số dân của nứơc ta hiện tại và dự báo trong tương lai - Hiểu và trình bày được tình hình gia tăng dân số, nguyên nhân và hậu quả. - Đặc điểm thay đổi cơ cấu dân số và xu hướng thay đổi cơ cấu dân số của nước ta nguyên nhân của sự thay đổi. 2. Kỹ năng : - Rèn kĩ năng vẽ vµ ph©n tÝch biểu đồ dân số VN - Có kĩ năng phân tích so s¸nh th¸p d©n sè n­íc ta qua c¸c n¨m 1989 – 1999 3. Thái độ: Ý thức được sự cần thiết phải có quy mô về gia đình hợp lí II. §å dïng d¹y häc 1, Gi¸o viªn - BiĨu ®å DS ViƯt Nam SGKtr 7 phãng to. - Tranh ¶nh vỊ hËu qu¶ d©n sè m«I tr­êng, chÊt l­ỵng cuéc sèng - S­u tËp ®Þa lý 2, Häc sinh. - §äc vµ sän bµi ë nhµ II. TiÕn tr×nh c¸c ho¹t ®éng 1, ỉn ®Þnh tỉ chøc líp (1P ) 2,KiĨm tra bµi cị (5 P ) a, N­íc ta cã bao nhiªu d©n téc? A, 50 d©n téc C, 53 d©n téc B, 54 d©n téc D, 52d©n téc b, D©n téc ViƯt ph©n bè chđ yÕu ë ®©u? V× sao? A, §ång b»ng C, MiỊn nĩi B, §ång b»ng, trung du vµ duyªn h¶i miỊn trung D, Trung du C, Nªu vµ chØ trªn b¶n ®å c¸c vïng c­ trĩ cđa c¸c DT Ýt ng­êi? 3, Vµo bµi míi (1P ) 4, TiÕn tr×nh c¸c ho¹t ®éng( 35 phĩt) * H§1:Sè d©n (5 phĩt) - §å dïng:S­u tËp ®Þa lý , Sè liƯu d©n sè - Ph­¬ng ph¸p: §µm tho¹i , thuyÕt tr×nh. G H Ghi b¶ng G: Muèn biÕt d©n sè cđa mét quèc gia ng­êi ta ph¶I tiÕn hµnh tỉng ®iỊu tra d©n sè. 1/4/1979n­íc ta cã 52,46 tr d©n 1/4/1989n­íc ta cã 64,41tr d©n. 1/4/1999n­íc ta cã 76,34 tr d©n. ?B»ng sù hiĨu biÕt cđa em , em h·y cho biÕt d©n sè cđa VN gÇn ®©y nhÊt lµ bao nhiªu triªơ ng­êi? ? So víi c¸c n­íc kh¸c trªn TG em em cã nhËn xÐt g× vỊ d©n sè cđa n­íc ta? ? Em h·y nh¾c l¹i S cđa n­íc ta vµ so s¸nh víi c¸c n­íc kh¸c trªn TG? ? Tõ d©n sèvµ diƯn tÝch cđa n­íc , em h·y rĩt ra nhËn xÐt? *G; Cho H quan s¸t gi÷ liƯu trong s­u tËp ®Þa lý vµ thuyÕt minh. ? D©n sè ®«ng cã nh÷ng thuËn lỵi vµ khã kh¨n g× cho viƯc ph¸t triĨn KT-XH n­íc ta? G; Më réng ,liªn hƯ thùc tÕ. -H nghe thuyÕt tr×nh. - N¨m 2002 DSVN lµ 79,7 Tr ng­êi - TÝnh ®Õn 21giê 39 phĩt ngµy 10/10DSVN lµ 80 tr ng­êi. HiƯn nay ®· lµ 82 tr ng­êi. - D©n sè n­íc ta ®øng thø 14 trªn TG. -S n­íc ta 329 247 Km2 ®øng thø 58 trªn TG. - VN lµ quèc gia ®Êt kh«ng réng nh­ng DS rÊt ®«ng. - ThuËn lỵi: Nguån L§ dåi dµo ,thÞ tr­êng tiªu thơ réng lín . gi¸ nh©n c«ng dỴ. - Khã kh¨n: Søc Ðp lín vỊ LT-TP ,m«I tr­êng, viƯc lµm. I. Sè d©n - N¨m 2002 DSVN lµ 79,7 tr ng­êi. HiƯn nay lµ 82 tr ng­êi. - §øng thø 14 trªn TG - VN lµ mét n­íc ®«ng d©n c­. - ThuËn lỵi: - Khã kh¨n: * H§ 2:Gia t¨ng d©n sè ( 20 phĩt) - §å dïng:H2.1 phãng to, B¶ng 2.1 - Ph­¬ng ph¸p:Trùc quan, ®µm tho¹i ,th¶o luËn *G; yªu cÇu H ®äc K/n Bïng nỉ d©n sè SGK tr 152 ? Em h·y cho biÕt thêi gian bïng nỉ DS ë n­íc ta? *G; treo b¶n ®å d©n sè H2.1 cho H quan s¸t, chia nhãm th¶o luËn. N1,NhËn xÐt sù bïng nỉ d©n sè n­íc ta qua chiỊu cao c¸c cét d©n sè? D©n sè t¨ng nhanh sÏ dÉn ®Õn hiƯn t­ỵng g×? N2, Qua H2.1 , em h·y nªu nhËn xÐt ®­êng biĨu diƠn tû lƯ gia t¨ng tù nhiªn cã sù thay ®ỉi nh­ thÕ nµo? N3, Gi¶i thÝch nguyªn nh©n sù thay ®ỉi ®ã ? Nªu lỵi Ých cđa viƯc gi¶m tû lƯ gia t¨ng DS? ? V× sao tû lƯ gia t¨ng tù nhiªn gi¶m nh­ng DS vÉn t¨ng nhanh? ?D©n sè ®«ng vµ t¨ng nhanh dÉn ®Õn hËu qu¶ g× vỊ KT-XH, m«i tr­êng? ? Em h·y nªu lỵi Ých cđa viƯc gi¶m tû lƯ gia t¨ng DS cđa n­íc ta? G; cho H quan s¸t b¶ng 2.1 ®äc? ? Em h·y x¸c ®Þnh c¸c vïng cã tØ lƯ gia t¨ng TN cao nhÊt , thÊp nhÊt, gi¶i thÝch v× sao? NhËn xÐt? - H ®äc K/n tr 152 - Bïng nỉ d©n sè vµo cuèi nh÷ng n¨n 50cđa thÕ kû xx - H quan s¸t H 2.1 hoỈc B§ trªn b¶ng. - N1; DS n­íc ta t¨ng nhanh nqua c¸c thêi kú. Bïng nỉ DS - N2: Tèc ®é gia t¨ng DS thay ®ỉi theo tõng giai ®o¹n , cao nhÊt gÇn 2% ( 1954-1960) Tõ 1976-2003 cã xu h­íng gi¶m dÇnvµ gi÷ vÞ trÝ ỉn ®Þnhlµ 1,3%. -N3: Do viƯc thùc hiƯn chÝnh s¸ch DS KHHG§ ®· lµm cho tû lƯ gia t¨ng TN cđa n­íc ta gi¶m. -Lỵi Ých : §êi sèng KT-XHngµy cµng ph¸t triĨn gi¶m søc Ðp vỊ m«i tr­êng , viƯc lµm. - Do d©n sè trỴ , sè phơ n÷ trong ®é tuỉi sinh ®Ỵ cao , mçi n¨m cã kho¶ng 45-50v¹n phơ n÷ trong ®é tuỉ sinh ®Ỵ. *H qu¶: -KT; + Tèc ®é ph¸t triĨn KT chËm + Tiªu dïng lín tÝch luü Ýt + D­ thïa lao ®éng. -XH: + Møc sèng ,thu nhËp thÊp + Søc Ðp cho GD, y tÕ. + TƯ n¹n XH ph¸t triĨn +Søc Ðp vỊ GTVT. -M«i tr­êng. + Tµi nguyªn c¹n kiƯt +Nguån n­íc , kh«ng khÝ bÞ « nhiƠm. +ChÊt l­ỵng cuéc sèng suy gi¶m. - KT ®­ỵc c¶i thiƯn ,m«i tr­êng sèng ®­ỵc b¶o ®¶m- n©ng cao chÊt l­ỵng cuéc sèng . - H quan s¸t vµ ®äc b¶ng 2.1 - Vïng t¨ng cao nhÊt lµ T©y B¾c, T©y Nguyªn( 2,19%) - Vïng t¨ng thÊp nhÊt lµ §BSH ( 1,11%) -H gi¶i thÝch :Do nhËn thøc cđa nd , do chÝnh s¸ch DSKHHG§. -NhËn xÐt : Sù gia t¨ng d©n sè n­íc ta kh«ng ®ång ®Ịu gi÷a c¸c vïng. II. Gia t¨ng d©n sè * K/n Bïng nỉ DS.(SGK)tr152 a, Thùc tr¹ng - N­íc ta bïng nỉ d©n sè vµo cuèi nh÷ng n¨n 50cđa thÕ kû xx b, Nguyªn nh©n gi¶m tû lƯ gia t¨ng DS. - Do viƯc thùc hiƯn chÝnh s¸ch DS KHHG§. - D©n sè n­íc ta vÉn t¨ng nhanh sè phơ n÷ trong ®é tuỉi sinh ®Ỵ cao. C,HËu qu¶: +KT: + XH: +MT:. d, Lỵi Ých cđa viƯc gi¶m tû lƯ gia t¨ng DS Sù gia t¨ng d©n sè n­íc ta kh«ng ®ång ®Ịu gi÷a c¸c vïng. * H§ 3:C¬ cÊu d©n sè (10phĩt) - §å dïng:B¶ng 2.2 - Ph­¬ng ph¸p:CỈp nhãm ,®µm tho¹i G; cho H quan s¸t b¶ng 2.2. ? em cã nhËn xÐt g× vỊ tû lƯ hai nhãm DS nam, n÷ thêi kú 1979- 1999? ? T¹i sao ta cÇn ph¶i biÕt kÕt cÊu DS theo giíi ë mçi quèc gia ? ? Em h·y nhËn xÐt c¬ cÊu DS theo nhãm tuỉi ë n­íc ta TK 1979-1999? ? Nh­ vËy , em cã nhËn xÐt g× vỊ sù thay ®ỉi c¬ cÊu DS n­íc ta theo nhãm tuỉi? *G: §iỊu ®ã chøng tá DS n­íc ta ®ang cã xu h­íng giµ ®i. ? Qua b¶ng , em cã nhËn xÐt g× vỊ tû lƯ nam n÷ qua c¸c thêi kú? ?Gi¶i thÝch t¹i sao tû lƯ nam cđa n­íc ta lu«n Ýt h¬n tû lƯ n÷? *G: yªu cÇu H ®äc mơc 3 SGK ®Ĩ hiĨu râ h¬n vỊ tû sè giíi tÝnh. *G; Xu h­íng tû lƯ nam n÷ sÏ c©n b»ng vµ n÷ sÏ Ýt h¬n nam. ?Gäi H ®äc ghi nhí? H quan s¸t b¶ng 2.2 - Tû lƯ nam < n÷ thay ®ỉi theo thêi gian - Sù thay ®ỉi gi÷a tû lƯ tỉng sè nam vµ n÷ gi¶m dÇn tõ 3%- 2,6%- 1,4%. - §Ĩ tỉ chøc L§ phï hỵp tõng giíi , bỉ sung hµng ho¸ , nhu yÕu phÈm ®Ỉc tr­ng tõng giíi. - Nhãm 0-14tuỉi : Nam tõ 21,8%-20,1%-17,4%. N÷ tõ 20,7%-18,9%- 16,1%.gi¶m dÇn. -Nhãm tõ 15-60: Nam tõ 23,8%-25,6%-28,4%. N÷ tõ 26,6%-28,2%- 30%t¨ngdÇn. - Nhãm 60 tuỉi trë lªn: Nam tõ 2,9%-3,0%-3,4%. N÷ tõ 4,2%-gi÷ nguyªn - C¬ cÊu DS theo tuỉi cđa n­íc ta ®ang cã sù thay ®ỉi tû lƯ trỴ em gi¶m, tû lƯ ng­êi trong tuỉi L§ t¨ng vµ trªn tuỉi L§ t¨ng. - 1979: Nam < n÷ -1989: Nam < n÷ - 1999: Nam < n÷ - Do chiÕn tranh kÐo dµi Nam hy sinh nhiỊu.Do nam giíi ph¶I L§ trong nh÷ng c«ng viƯc nỈng nhäc , ®éc h¹i, tuỉi thä thÊp. - H ®äc mơc 3 SGKtr9 - - H ®äc ghi nhí SGK II. C¬ cÊu d©n sè *C¬ cÊu DS theo giíi * C¬ cÊu DS theo ®é tuỉi. - C¬ cÊu DS theo tuỉi cđa n­íc ta ®ang cã sù thay ®ỉi tû lƯ trỴ em gi¶m, tû lƯ ng­êi trong tuỉi L§ t¨ng vµ trªn tuỉi L§ t¨ng. * Ghi nhí SGK 5, cđng cè G cho H lµm BT TN. IV. Ho¹t ®éng nèi tiÕp: 1, Häc thuéc ghi nhí SGK 2, H­íng dÉn H lµm bµi tËp trong vë bµi tËp vµ tËp b¶n ®å 3, H­íng dÉn H so¹n bµi “ph©n bè d©n c­ vµ c¸c loai h×nh quÇn c­ ” TuÇn : 03 Ngµy so¹n:06/09/2009 Ngµy d¹y:10/09/2009 TiÕt 03: ph©n bè d©n c­ vµ c¸c loai h×nh quÇn c­ Bµi 03: I. Mơc tiªu bµi d¹y * Giĩp H n¾m ®­ỵc 1.Kiến thức : - Tr×nh bÇy ®­ỵc t×nh h×nh ph©n bè d©n c­ n­íc ta : Kh«ng ®ång ®Ịu theo l·nh thỉ , tËp trung ®«ng ®ĩc ë §B vµ c¸c ®« thÞ, ë miỊn nĩi d©n c­ th­a thít. - Hiểu và trình bày được đặc điểm mật độ dân số, phân bố dân cư ở nước ta . - Ph©n biƯt ®­ỵc đặc điểm của các loại hình quần cư nông thôn, thành thị theo choc n¨ng vµ h×nh th¸i quÇn c­. và đô thị hoá ở Việt Nam 2. Kỹ năng : - sư dơng b¶ng sè liªơ vµ b¶n ®å ®Ĩ nhËn biÕt sù ph©n bè d©n c­ VN. - Biết phân tích bản đồ phân bố dân cư, đô thịû Việt Nam, một số bảng số liệu về dân cư - Có kĩ năng phân tích lược đồ. Bảng số liệu 3. Thái độ: Ý thức được sự cần thiết phát triển đô thị trên cơ sở phát triển công nghiệp, bảo vệ môi tr­êng nơi đang sống. Chấp hành chính sách của nhà nước về phân bố dân cư II. §å dïng d¹y häc 1, Gi¸o viªn: - B¶n ®å ph©n bè d©n c­ vµ ®« thÞ VN - S­u tËp ®Þa lý , tranh ¶nh vỊ nhµ ë. - B¶ng thèng kª 3.1 SGK 2, Häc sinh: - §äc vµ so¹n bµi tr­íc ë nhµ II. TiÕn tr×nh c¸c ho¹t ®éng 1, ỉn ®Þnh tỉ chøc líp (1P ) 2,KiĨm tra bµi cị (5 P ) a, Bïng nỉ d©n sè lµ g×? Nªu nguyªn nh©n , hËu qu¶ cđa viƯc bïng ná d©n sè? b, N­íc ta bïng nỉ d©n sè vµo thêi gian nµo? A, §Çu thÕ kû xx C, Cuèi nh÷ng n¨m 50 cđa thÕ kû xx B, §Çu thÕ kû 21 D, Cuèi n¨m 50 cđa thÕ kû 19 3, Vµo bµi míi (1P ) 4, TiÕn tr×nh c¸c ho¹t ®éng (35 phĩt) * H§1: MËt ®é d©n sè vµ ph©n bè d©n c­ (15 phĩt) - §å dïng:H3.1 - Ph­¬ng ph¸p:Trùc quan, ®µm tho¹i G H Ghi b¶ng ? Em h·y nh¾c l¹i thÕ nµo lµ mËt ®é DS? ? Nªu l¹i ®Ỉc ®iĨm diƯn tÝch vµ DS n­íc ta so víi c¸c n­íc tªn TG? MËt ®é? *G: Cho H tham kh¶o sè liƯu - Ch©u ¸ 85 ng­êi/Km2, Lµo 25 ng­êi/Km2, Malai xia75 ng­êi/Km2, Cam pu chia 68 ng­êi/Km2, Th¸I Lan124 ng­êi/Km2. ? Em cã nhËn xÐt g× vỊ mËt ®é DS n­íc ta so víi c¸c n­íc trong khu vưc trªn TG? ? Nh¾c l¹i c¸ch tÝnh MDDS trung b×nh? ?Quan s¸t H2.1 SGK tr 7vµ tÝnh MDDS trung b×nh cđa n­íc ta tõ n¨m 1989- 2003 vµ rĩt ra nhËn xÐt? *G: cho H quan s¸t H3.1 SGK tr11vµ ®äc? ?Em h·y cho biÕt d©n c­ n­íc ta tËp trung ®«ng ë ®©u? v× sao? ? D©n c­ n­íc ta th­a thít ë vïng nµo? V× sao? ?PhÇn lín d©n c­ n­íc ta c­ trĩ ë ®©u? ?PhÇn lín d©n c­ c­ trĩ ë n«ng th«n chøng tá nỊn KT n­íc ta cã tr×nh ®é ph¸t triĨn nh­ thÕ nµo? ?Qua t×m hiĨu ,em cã nhËn xÐt g× vỊ sù ph©n bè d©n c­ cđa n­íc ta? ?Sù ph©n bè d©n c­ kh«ng ®ång ®Ịu sÏ g©y ra hËu qu¶ g×? ?Nhµ n­íc cÇn cã biƯn ph¸p g× ®Ĩ ph©n bè l¹i d©n c­? H¶i Phßng cã thùc hiƯn chÝnh s¸ch nµy kh«ng?ë ®©u? *G: më réng -H nh¾c lai K/n - H nªu l¹i ®Ỉc ®iĨm S, DS. MDDS trung b×nh lµ 246 ng­êi/ Km2 - ViƯt Nam cã mËt ®é d©n sè cao. - C¸ch tÝnh b»ng tỉng sè d©n chia cho tỉng S l·nh thỉ. -H tÝnh n¨m 1989-195 ng­êi/Km2 1999- 204 ng­êi/Km2  2003- 246 ng­êi/Km2 - MËt ®é DS n­íc ta ngµy cµng t¨ng nhanh. -H quan s¸t H3.1vµ ®äc. - TËp trung ®«ng ë vïng §B ven biĨn , nhÊt lµ §BSH, §BSCL chiÕm tíi ¾ DS vµ ë c¸c ®« thÞ - Th­a thít ë miỊn nĩi, cao nguyªn H gi¶i thÝch -PhÇn lín d©n c­ sinh sèng ë n«ng th«n( 74%) ®an sè. - NỊn KT cãn kÐm ph¸t triĨn , tr×nh ®é thÊp. - D©n c­ n­íc ta ph©n bè kh«ng ®ång ®Ịu gi· §B vµ Mn, gi÷a thµnh thÞ vµ n«ng th«n. *HËu qu¶:MÊt c©n ®èi vỊ sù ph¸t triĨn KT gi÷a c¸c vïng , c¸c khu vùc trong c¶ n­íc. -BP: Tỉ chøc di d©n , vËn ®éng d©n c­ ®I XD vïng KT míi. - Cã, Di d©n ra B¹ch Long VÜ. I – MËt ®é d©n sè vµ ph©n bè d©n c­. 1, MËt ®é d©n sè. - N¨m 2003 MDDS lµ 246 ng­êi/Km2 - MËt ®é d©n sè rÊt cao. - MËt ®é DS n­íc ta ngµy cµng cao. 2, Ph©n bè d©n c­. - TËp trung ®«ng: -Th­a thít:.. *Nguyªn nh©n - PhÇn lín d©n c­ sinh sèng ë n«ng th«n - D©n c­ ph©n bè kh«ng ®ång ®Ịu. * HËu qu¶ * BiƯn ph¸p * H§ 2:C¸c lo¹i h×nh quÇn c­ (15 phĩt) - §å dïng:Tranh ¶nh vỊ ®« thÞ , lµng m¹c. - Ph­¬ng ph¸p:Trùc quan, ®µm tho¹i , th¶o luËn. ?Em h·y nh¾c l¹i cã mÊy lo¹i h×nh quÇn c­ ? lµ nh÷ng lo¹i h×nh nµo? *G: cho H quan s¸t tranh ®« thÞ vµ n«ng th«n . * G: kỴ b¶ng h­íng dÉn H th¶o luËn. ?N1 Lµm quÇn c­ n«ng th«n ?N2 Lµm quÇn c­ ®« thi. ? Gäi H ®¹i diªn nhãm lªn ®iỊn vµo b¶ng , gäi H nhËn xÐt, G sưa ch÷a. ? Em h·y ph©n biƯt sù gièng vµ kh¸c nhau cđa 2 lo¹i h×nh quÇn c­ nµy? ? Em h·y nªu nh÷ng thay ®ỉi cđa quÇn c­ n«ng th«n mµ em biÕt ? ? Chĩng ta ®· cã nh÷ng chÝnh s¸ch nµo ®Ĩ rĩt ng¾n kho¶ng c¸ch §Tvµ NT? ? Quan s¸t H3.1 cho biÕt c¸c ®« thÞ cđa n­íc ta ph©n bè chđ yÕu ë ®©u? V× sao? -Cã 2 lo¹i h×nh quÇn c­ lµ + QuÇn c­ ®« thÞ + QuÇn c­ n«ng th«n -H quan s¸t tranh. *B¶ng §Ỉc ®iĨm QuÇn c­ §T QuÇn c­ NT M§ DS DSHDKT CSHT §S -H nªu sù gièng vµ kh¸c nhau. - §êi sèng KT ®­ỵc c¶i thiƯn , nhiỊu ng«i nhµ biƯt thù ®­ỵc mäc lªn ,®iƯn, ®­êng, tr­êng, tr¹m, ®­ỵc x©y míi khang trang. - Xo¸ nhµ tranh v¸ch ®Êt , xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo - §« thÞ tËp trung ë §B ven biĨn . V× ®ã lµ nh÷ng ®iĨm tËp trung ®«ng d©n c­, GTVT thuËn lỵi. II. C¸c lo¹i h×nh quÇn c­ * H§ 3:§« thÞ ho¸( 5phĩt) - §å dïng: B¶ng 3.1 - Ph­¬ng ph¸p: Trùc quan, ®µm tho¹i * G Nh¾c l¹i K/n ®« thÞ ho¸. *G: cho H quan s¸t H3.1 ? Em h·y nhËn xÐt vỊ sè d©n thµnh thÞ vµ tû lƯ d©n thµnh thÞ cđa n­íc ta? ? Cho biÕt sù thay ®ỉi tû lƯ d©n thµnh thÞ ®· ph¶n ¸nh qu¶ tr×nh ®« thÞ ho¸ cđa n­íc ta nh­ thÕ nµo? ? Em h·y nªu nh÷ng vÊn ®Ị bøc sĩc cÇn gi¶i quyÕt cho d©n c­ tËp trung qu¸ ®«ng cđa c¸c thµnh phè lín? *G: gi¶ng vỊ ®« thÞ ho¸. ? H·y lÊy VD minh ho¹ vỊ viƯc më réng quy m« c¸c thµnh phè? ? Gäi H ®äc ghi nhí? -H nghe - H quan s¸t b¶ng 3.1SGK. - Sè d©n thµnh thÞ ngµy cµng t¨ng vµ t¨ng nhanh tõ 1995-2003 .Tû lƯ d©n thµnh thÞ cịng t¨ng nhanh qua c¸c thêi kú , ®Ỉc biƯt lµ tõ 1995-2000 tõ 20,75 lªn24,18. - Tèc ®é ®« thÞ ho¸ n­íc ta cßn thÊp ,song , kh«ng ®ång ®Ịu , tr×nh ®é ®« thÞ ho¸ thÊp. - Nhµ ë , kÕt cÊu h¹ tÇng thÊp kh«ng ®¸p øng ®­ỵc yªu cÇu cđa mét ®« thÞ. - VÊn ®Ị r¸c th¶i , « nhiƯm m«i tr­êng. - D­ thõa lao ®éng, thiÕu viƯc lµm. - H¶i phßng : n©ng cÊp thµnh ®« thÞ lo¹i I –cÊp quèc gia. Më réng ®­êng Cầu Rµo- §å S¬n- HP-Thủ Nguyªn-An L·o-KiÕn An. Thµnh lËp 2 quËn míi Là : Dương Kinh Và Đồ Sơn. -H ®äc ghi nhí SGK III. §« thÞ ho¸ -Tr×nh ®é ®« thÞ ho¸ thÊp. * Ghi nhí(SGK) 5.Cđg cè bµi(3 phĩt) * H­íng dÉn H lµm bµi tËp tr¾c nghiƯm trong vë BT. IV. Ho¹t ®éng nèi tiÕp: 1, Häc thuéc ghi nhí SGK 2, H­íng dÉn H lµm bµi tËp trong vë bµi tËp vµ tËp b¶n ®å 3, H­íng dÉn H so¹n bµi “ Lao ®éng viƯc lµm, chÊt l­ỵng cuéc sèng” TuÇn : 04 Ngµy so¹n:08/09/2009 Ngµy d¹y:11/08/2009 TiÕt 04: Lao ®éng viƯc lµm chÊt l­ỵng cuéc sèng Bµi 04: I. Mơc tiªu bµi d¹y * Giĩp H n¾m ®­ỵc: 1.Kiến thức : - Hiểu và trình bày được đặc điểm của nguồn lao động vµ viƯc sư dơng lao ®éng ở nước ta. - BiÕt ®­ỵc søc Ðp cđa d©n sè ®èi víi viƯc gi¶i quyÕt viƯc lµm ë n­íc ta. - Biết sơ lược về chất lượng cuộc sống ë VN kh«ng ®ång ®Ịu , cßn thÊp và việc nâng cao chất lượng cuộc sống của nhân dân ta ®ang ®­ỵc c¶i thiƯn. 2. Kỹ năng : - Biết nhận xét các biểu đồ, bảng số liệu về c¬ cÊu sư dơng lao động và chất lượng cuộc sống - Xác lập mối quan hệ giữa dân số, lao động việc làm và chất lượng cuộc sống 3. Thái độ: -Ý thức tinh thần lao động II. §å dïng d¹y häc 1,Gi¸o viªn : - BiĨu ®å c¬ cÊu lao ®éng - C¸c b¶ng thèng kª vỊ sư dơng lao ®éng. 2, Häc sinh : - Xem tr­íc c¸c H4.1, 4.2, 4.3.trong SGK II. TiÕn tr×nh c¸c ho¹t ®éng 1, ỉn ®Þnh tỉ chøc líp (1P ) 2,KiĨm tra bµi cị (5 P ) a, D©n c­ n­íc ta ph©n bè nh­ thÕ nµo? v× sao? A. Ph©n bè ®ång ®Ịu C. Ph©n bè kh«ng ®ång ®Ịu gi÷a c¸c vïng vµ c¸c khu vùc. B. Ph©n bè ë §B D. Ph©n bè ë miỊn nĩi. b, Tr×nh bÇy ®Ỉc ®iĨm cđa hai lo¹i h×nh quÇn c­ ë n­íc ta? 3, Vµo bµi míi (1P ) 4, TiÕn tr×nh c¸c ho¹t ®éng(35 phĩt) * H§1:Nguån lao ®éng vµ sư dơng lao ®éng( 20phĩt) - §å dïng:BiĨu ®å c¬ cÊu lao ®éng, B¶ng thèng kª sư dơng lao ®éng. - Ph­¬ng ph¸p: Trùc quan, ®µm tho¹i , th¶o luËn G H Ghi b¶ng * G; yªu cÇu H nh¾c l¹i sè tuỉi cđa nhãm ng­êi lao ®éng? ?Nh÷ng ng­êi trong ®é tuỉi tõ 15- 60 chÝ lµ nguån lao ®éng , em cã nhËn xÐt g× vỊ nguån lao ®éng cđa n­íc ta? * G chi líp 3 nhãm t¶o luËn. N1: Em h·y nªu nh÷ng mỈt m¹nh vµ nh÷ng mỈt cßn h¹n chÕ cđa L§ n­íc ta? N2: Dơa vµo H4.1 , h·y nhËn xÐt c¬ cÊu L§ gi÷a thµnh thÞ vµ n«ng th«n ? gi¶I thÝch nguyªn nh©n? N3: NhËn xÐt chÊt l­ỵng L§ cđa n­íc ta? §Ĩ n©ng cao chÊt l­ỵng L§ cđa n­íc ta chĩng ta ph¶I lµm g×? ? Gäi ®¹i diƯn c¸c nhãm lªn tr×nh bÇy, H nhËn xÐt .G ch÷a. *G; Má réng: ChÊt l­ỵng L§ víi thang ®iĨm 10 Th× VN ®­ỵc quèc tÕ chÊm cho3,79 ®iĨm vỊ nguån nh©n lùc; TNVN theo thang ®iĨm 10 th× trÝ tuƯ2,3®, ngo¹i ng÷ 2,5 ®, kh¶ n¨ng thÝch øng KHCN 2 ®. §iỊu ®ã chøng tá nguån L§ cđa chĩng ta cßn khuyÕt tËt vỊ tr×nh ®é. * VËy vÊn ®Ị sư dơng nguån L§ nh­ thÕ nµo?c¸c em cïng quan s¸t vµ ®äc H4.2 ? Em h·y nhËn xÐt vỊ c¬ cÊu vµ sù thay ®ỉi c¬ cÊu L§ theo ngµnh ë n­íc ta? - Tuỉi tõ 15- 60 - N­íc ta cã nguån L§ dåi dµo. - H chia nhãm th¶o luËn N1: Nguån lao ®éng dåi dµo vµ ngµy cµng t¨ng nhanh t¹o ®k thuËn lỵi cho nỊn KT ph¸t triĨn. L§ cÇn cï , chÞu khã. H¹n chÕ; ThĨ lùc cßn yÕu, tr×nh ®é l® thÊp. N2; C­ cÊu l® tËp chung chđ yÕu ë n«ng th«n(75,8%), thµnh thÞ Ýt( 24,2%). Do d©n c­ VN chiÕm 76% sinh sèng chđ yÕu ë n«ng th«n-canh t¸c lĩa n­íc. N3; ChÊt l­ỵng l® cßn ch­a cao, do tr×nh ®é ng­êi l® thÊp(21,2%)chØ cã ng­êi l® qua ®µo t¹o. *Gi¶i ph¸p:Nhµ n­íc cÇn cã kÕ ho¹ch GD &§T hỵp lý , cã chiÕn l­ỵc, më réng c¸c lo¹i h×nh ®µo t¹o nghỊ. -H quan s¸t b¶ng H4.2 Ngµnh 1989 2003 N-L-Ng­ 71,5% 59,6% CN- XD 11,2% 16,4% §/vơ 17,3% 24% * N/ xÐt:Tû lƯ l® trong CN-XD vµ D/vơ ngµy cµng t¨ng, N«ng- L©m- Ng­ nghiƯp cã xu h­íng gi¶m. Cã sù chuyĨn h­íng m¹nh theo h­íng CNH. I. Nguån lao ®éng vµ sư dơng lao ®éng 1, Nguån lao ®éng. - N­íc ta cã nguån l® dåi dµo. * M¹nh * H¹n chÕ - ThĨ lùc - Tr×nh ®é - Lao ®éng chđ yÕu tËp trung ë n«ng th«n. - ChÊt l­ỵng * Gi¶i ph¸p. -Má réng c¸c lo¹i h×nh ®oµ t¹o nghỊ vµ h­íng nghiƯp cho ng­êi l®. 2, Sư dơng lao ®éng. - PhÇn lín l® cßn tËp trung ë ngµnh N«ng- L©m – Ng­ nghiƯp. - C¬ cÊu sư dơng l® n­íc ta thay ®ỉi theo xu h­íng ®ỉi míi nỊn KT- XH. * H§ 2:VÊn ®Ị viƯc lµm( 10phĩt) - §å dïng:Tranh ¶nh t­ liƯu - Ph­¬ng ph¸p; Trùc quan, ®µm tho¹i, thuyÕt tr×nh. *G; N­íc ta cã nguån l® dåi dµo ®©y lµ mét vÊn ®Ị hÕt søc bøc sĩc cho vÊn ®Ị viƯc lµm hiƯn nay. ? VËy thùc tr¹ng cđa vÊn ®Ị viƯc lµm hiƯn nay lµ g×? ? T¹i sao sè ng­êi l® ch­a cã viƯc lµm vµ sè ng­êi thÊt nghiƯp l¹i cao? *G; Nh­ vËy nguån lao ®éng d­ thõa . Song, l® cã tr×nh ®é vÉn thiÕu. ? §Ĩ gi¶i quyÕt vÊn ®Ị viƯc lµm Nhµ n­íc ta cã nh÷ng gi¶I ph¸p nµo? -H nghe. - Sè ng­êi l® ch­a cã viƯc lµm vµ sè ng­êi thÊt nghiƯp cao. - V× chÊt l­ỵng l® thÊp, thiÕu l® cã kü n¨ng, tr×nh ®é ®¸p øng yªu cÇu cđa nỊn CN- DV hiƯn ®¹i. - Gi¶i ph¸p: + ®a d¹ng ho¸ nỊn KT ë n«ng th«n. + §a d¹ng ho¸ c¸c lo¹i h×nh ®oµ t¹o, h­íng nghiƯp , d¹y nghỊ. II. VÊn ®Ị viƯc lµm * Thùc tr¹ng - Sè ng­êi l® ch­a cã viƯc lµm vµ sè ng­êi thÊt nghiƯp cao. chÊt l­ỵng l® thÊp, thiÕu l® cã kü n¨ng, tr×nh ®é ®¸p øng yªu cÇu cđa nỊn CN- DV hiƯn ®¹i. *Gi¶i ph¸p: * H§ 3: ChÊt l­ỵng cuéc sèng(5 phĩt) - §å dïng:H4.2, C¸c tranh ¶nh vỊ xo¸ nhµ t¹m. - Ph­¬ng ph¸p:Trùc quan, ®µm tho¹i. ?Dùa vµo thùc tÕ vµ kªnh h×nh SGK, H·y nªu nh÷ng dÉn chøng nãi nªn chÊt l­ỵng cuéc sèng cđa nh©n d©n ta ®ang cã sù c¶i thiƯn? *G; cho H quan s¸t H4.2 vµ tranh ¶nh. ? Em h·y chØ ra sù chªnh lƯch VỊ møc sèng?? Gäi H ®äc ghi nhí? -ViƯc xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo tõ 16,1% (2001) xuèng cßn14,5% (2002)- 14,5%( 2003)- 10%( 2005). -H quan s¸t tranh -NhÞp ®é t¨ng tr­ëng KT cao, TB GDP mçi n¨m t¨ng 7%. - Xo¸ nhµ tranh v¸ch ®Êt , quan t©m ph¸t triĨn KT vïng s©u , vïng xa,GD,YT, Nhµ ë, n­íc s¹ch., -Chªnh lƯch KT gi÷a c¸c vïng thµnh thÞ- n«ng th«n; gi÷a c¸c tÇng líp nh©n d©n.; gi÷a ng­êi giµu- ng­êi nghÌo. -H ®äc ghi nhí SGK III. ChÊt l­ỵng cuéc sèng. - ChÊt l­ỵng cuéc sèng ®ang ®­ỵc c¶i thiƯn . - ChÊt l­ỵng cuéc sèng cßn chªnh lƯch. * Ghi nhí SGK. 5, Cđng cè bµi *H­íng dÉn H lµm BT sè 3 trong SGK tr17. IV. Ho¹t ®éng nèi tiÕp: 1, Häc thuéc ghi nhí SGK 2, H­íng dÉn H lµm bµi tËp trong vë bµi tËp vµ tËp b¶n ®å 3, H­íng dÉn H so¹n bµi “ Thùc hµnh ph©n tÝch, so s¸nh th¸p d©n sè ” TuÇn : 05 Ngµy so¹n:08/09/2009 Ngµy d¹y:14/09/2009 TiÕt 05 Thùc hµnh Ph©n tÝch, so s¸nh th¸p d©n sè N¨m 1989 vµ n¨m 1999 Bµi 05: I. Mơc tiªu bµi d¹y * Giĩp H n¾m ®­ỵc: 1.Kiến thức: