Bài giảng môn học Vật lý lớp 10 - Bài 28: Cấu tạo chất. Thuyết động học phân tử chất khí (Tiếp)

Giáo viên: Đồng Công Văn Ngày soạn: PHẦN II. NHIỆT HỌC Chương V. CHẤT KHÍ Bài 28: CẤU TẠO CHẤT. THUYẾT ĐỘNG HỌC PHÂN TỬ CHẤT KHÍ MỤC TIÊU Kiến thức - Hiểu được các nội dung về cấu tạo chất đã học ở lớp 8. - Nêu được các nội dung cơ bản về thuyết động học phân tử chất khí. - Nêu được định nghĩa của khí lý tưởng. Kĩ năng - Vận dụng được các đặc điểm về khỏang cách giữa các phân tử, về chuyển động phân tử, tương tác phân tử, để giải thích các đặc điểm về thể tích và hình dạng của vật chất ở thể khí, thể lỏng, thể rắn. CHUẨN BỊ Giáo viên Dụng cụ cho thí nghiệm hình 28.4 SGK. Hình vẽ 28.4 SGK. Học sinh - Ôn lại kiến thức đã học về cấu tạo chất ở lớp 8. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC Hoạt động 1: Đặt vấn đề Vật chất thông thường tồn tại dưới những thể nào? Những thể đó có những đặc điểm gì để ta phân biệt? Giữa chúng có mối liên hệ hay biến đổi qua lại như thế nào? Đó là những vấn đề ta sẽ nghiên cứu trong phần Nhiệt học này. Hoạt động 2: Ôn tập về cấu tạo chất Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Nội dung Các em hãy nhắc lại đặc điểm về cấu tạo chất đã được học ở lớp 8? Từ đó lấy ví dụ minh họa cho các đặc điểm đó. Nêu các đặc điểm về cấu tạo chất đã học. Lấy ví dụ minh họa. Cấu tạo chất Những điều đã học về cấu tạo chất Các chất được cấu tạo từ các hạt riêng biệt là phân tử. Các phân tử chuyển động không ngừng. Các phân tử chuyển động càng nhanh thì nhiệt độ của vật càng cao. Hoạt động 3: Tìm hiểu về lực tương tác phân tử Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Nội dung ĐVĐ: tại sao các vật vẫn giữ được hình dạng và kích thước dù các phân tử cấu tạo nên vật luôn chuyển động? Giới thiệu về lực tương tác phân tử. Các em hãy trả lời các câu hỏi C1, C2. Nêu và phân tích lực hút và lực đẩy trên hình vẽ. Lắng nghe, thảo luận đưa ra câu trả lời cho vấn đề. Ghi nhận về lực tương tác phân tử. Trả lời câu hỏi C1, C2. Quan sát, lắng nghe, ghi nhớ. Lực tương tác phân tử Giữa các phân tử cấu tạo nên vật có lực hút và lực đẩy. Khi khoảng cách giữa các phân tử nhỏ thì lực đẩy mạnh hơn lực hút và ngược lại. Khi khoảng cách giữa các phân tử rất lớn thì lực tương tác không đáng kể. Hoạt động 4: Tìm hiểu về thể rắn, thể lỏng và thể khí Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Nội dung Nêu và phân tích các đặc điểm về khoảng cách phân tử, chuyển động nhiệt và tương tác phân tử của các thể cấu tạo chất. Em hãy giải thích các đặc điểm trên? (hướng dẫn hs giải thích). Lắng nghe, kết hợp đọc SGK trả lời các câu hỏi của gv trong quá trình phân tích. Giải thích các đặc điểm. Các thể rắn, lỏng, khí Vật chất tồn tại dưới các thể rắn, lỏng, khí. Thể khí Lực tương tác giữa các phân tử rất yếu nên các phân tử chuyển động hoàn toàn hỗn loạn. Chất khí không có hình dạng và thể tích riêng. Thể rắn Lực tương tác giữa các phân tử rất mạnh nên giữ được các phân tử ở các VTCB xác định làm cho chúng có thể dao động xung quanh các vị trí này. Các vật rắn có thể tích và hình dạng riêng xác định. Thể lỏng Lực tương tác giữa các phân tử lớn hơn ở thể khí nhưng nhỏ hơn ở thể rắn nên các phân tử dao động xung quanh VTCB có thể di chuyển được, chất lỏng có thể tích riêng xác định nhưng không có hình dạng riêng mà có hình dạng của phần bình chứa nó. Hoạt động 5: Tìm hiểu thuyết động học phân tử chất khí Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Nội dung Một em dựa vào SGK nêu nội dung cơ bản của thuyết động học phân tử chất khí. Nhận xét và hướng dẫn hs giải thích nội dung thuyết. Nêu và phân tích khái niệm khí lí tưởng. Khi xét bài toán về khí lí tưởng ta đã bỏ qua những yếu tố nào? Dựa vào SGK nêu nội dung thuyết động học phân tử chất khí. Giải thích các nội dung thuyết. Ghi nhận. Nêu những yếu tố bỏ qua khi xét bài toán. Thuyết động học phân tử chất khí Nội dung cơ bản của thuyết động học phân tử chất khí Chất khí được cấu tạo từ các phân tử có kích thước rất nhỏ so với khoảng cách giữa chúng. Các phân tử khí chuyển động hỗn loạn không ngừng, chuyển động này càng nhanh thì nhiệt độ của chất khí càng cao. Khi chuyển động hỗn loạn các phân tử khí va chạm vào nhau và va chạm vào thành bình gây áp suất lên thành bình. Khí lí tưởng Chất khí trong đó các phân tử được coi là chất điểm và chỉ tương tác khi va chạm được gọi là khí lí tưởng. Hoạt động 6: Củng cố, giao nhiệm vụ về nhà Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Một em hãy tóm tắt nội dung chính của bài học. Giới thiệu về Plasma. Về nhà các em trả lời và làm tất cả các bài tập trong SGK. Tóm tắt nội dung chính của bài. Ghi nhận. Nhận nhiệm vụ. RÚT KINH NGHIỆM