Bài giảng môn học Vật lý lớp 10 - Bài 29: Quá trình đẳng nhiệt. Định luật Bôi-Lơ – ma-ri-ốt

Giáo viên: Đồng Công Văn Ngày soạn: Bài 29: QUÁ TRÌNH ĐẲNG NHIỆT. ĐỊNH LUẬT BÔI-LƠ – MA-RI-ỐT MỤC TIÊU Kiến thức Nhận biết được các khái niệm trạng thái và quá trình. Nêu được định nghĩa quá trình đẳng nhiệt. Phát biểu và nêu được biểu thức của định luật Bôi lơi – Ma ri ốt. Nhận biết được dạng đường đẳng nhiệt trong hệ tọa độ p – V. Kĩ năng Vận dụng phương pháp xử lí số liệu thu được bằng thí nghiệm vào việc xác định mối liên hệ giữa p và V trong quá trình đẳng nhiệt. Vận dụng được định luật Bôi lơ – Ma ri ốt để giải các bài tập trong bài và các bài tập tương tự. CHUẨN BỊ Giáo viên Thí nghiệm ở hình 29.1 và 29.2 SGK. Bảng kết quả thí nghiệm SGK. Học sinh - Mỗi học sinh một tờ giấy kẻ ô li khổ 15x15cm. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC Hoạt động 1 ( phút): Kiểm tra bài cũ Phân biệt ba thể rắn, lỏng, khí? Nêu nội dung cơ bản thuyết động học phân tử chất khí? Định nghĩa khí lí tưởng? Hoạt động 2 ( phút): Tìm hiểu trạng thái và quá trình biến đổi trạng thái. Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Nội dung Giới thiệu về các thông số trạng thái. Một em hãy nêu kí hiệu, đơn vị của các thông số trạng thái này. Các em đọc SGK tìm hiểu và nêu khái niệm trạng thái. Nhận xét câu trả lời. Vậy quá trình biến đổi trạng thái là gì? Ghi nhận. Nêu kí hiệu, đơn vị của các thông số trạng thái. Đọc SGK tìm hiểu khái niệm. Nêu khái niệm quá trình biến đổi trạng thái. Trạng thái và quá trình biến đổi trạng thái Trạng thái Trạng thái của một lượng khí được xác định bằng thể tích V, áp suất p, nhiệt độ tuyệt đối T. V, p, T : là các thông số trạng thái. 2. Quá trình biến đổi trạng thái Lượng khí có thể chuyển từ trạng thái này sang trái thái khác bằng các quá trình biến đổi trạng thái. Những quá trình trong đó chỉ có hai thông số biến đổi còn một thông số không đổi gọi là đẳng quá trình. Hoạt động 3 ( phút) : Tìm hiểu quá trình đẳng nhiệt. Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Nội dung Giới thiệu khái niệm quá trình đẳng nhiệt. Các em hãy lấy ví dụ thực tế. Ghi nhận khái niệm. Lấy ví dụ thực tế. Quá trình đẳng nhiệt Quá trình biến đổi trạng thái trong đó nhiệt độ được giữ không đổi gọi là quá trình đẳng nhiệt. Hoạt động 4 ( phút) : Tìm hiểu định luật Bôi lơ – Ma ri ốt. Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Nội dung Nêu ví dụ thực tế đặt vấn đề. Giới thiệu và trình bày thí nghiệm. Các em hãy trả lời câu hỏi C1, C2. Một em nhận xét về mối liên hệ giữa V và p khi T = const ? Giới thiệu nội dung và biểu thức định luật B – M. Ghi nhận vấn đề. Quan sát thí nghiệm. Trả lời câu hỏi C1, C2. Nhận xét : Khi V giảm, p tăng tỉ lệ và ngược lại. Ghi nhận định luật và biểu thức định luật. Định luật Bôi lơ – Ma ri ốt Đặt vấn đề Khi T = const, nếu V của một lượng khí giảm thì p tăng. Nhưng p có tăng tỉ lệ nghịch với V hay không ? Thí nghiệm Thay đổi V của một lượng khí, đo p tương ứng với mỗi giá trị của V ta được bảng 29.1 V (cm3) P (105Pa) p.V 20 1,00 20 10 2,00 20 40 0,50 20 30 0,67 20 Định luật Bôi lơ – Ma ri ốt Trong quá trình đẳng nhiệt của một lượng khí nhất định, áp suất tỉ lệ nghịch với thể tích. Hoặc p1.V1 = p2. V2 Hoạt động 5 ( phút) : Tìm hiểu về đường đẳng nhiệt Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Nội dung Giới thiệu khái niệm đường đẳng nhiệt. Vẽ hình 29.3 Một em hãy nhận xét dạng đường đẳng nhiệt ? Một em nhận xét về các đường dẳng nhiệt ứng với các nhiệt độ khác nhau của cùng một lượng khí ? Ghi nhận khái niệm. Vẽ hình. Nhận xét dạng đường đẳng nhiệt. Nhận xét. Đường đẳng nhiệt Đương biểu diễn sự biến thiên của áp suất theo thể tích khi nhiệt độ không đổi gọi là đường đẳng nhiệt. Trong hệ tọa độ (p,V) đường này là đường hypebol. RÚT KINH NGHIỆM