Bài giảng môn học Vật lý lớp 10 - Giải các bài toán về động học của chất điểm

Ngày soạn 22/09/2007 TC1: GIẢI CÁC BÀI TOÁN VỀ ĐỘNG HỌC CỦA CHẤT ĐIỂM ( PHƯƠNG PHÁP KHẢO SÁT VÀ MÔ TẢ CHUYỂN ĐỘNG CỦA MỘT CHẤT ĐIỂM) I. MỤC TIÊU 1. Kiến thức: - Biết cách chọn hệ quy chiếu thích hợp để mô tả và khảo sát một chuyển động - Biết cách lập được phương trình của chuyển động thắng đều 2. Kỹ năng: - Nêu được các đặc điểm của chuyển động thẳng đeùe - Giải được các bài tập liên quan tới chuyển động thẳng đều trên một đường thẳng II. CHUẨN BỊ 1.Giáo viên - Đọc SGK, soạn giáo án - Dự kiến trình bày bảng: GIẢI CÁC BÀI TOÁN VỀ ĐỘNG HỌC CỦA CHẤT ĐIỂM ( PHƯƠNG PHÁP KHẢO SÁT VÀ MÔ TẢ CHUYỂN ĐỘNG CỦA MỘT CHẤT ĐIỂM I.LÍ THUYẾT 1. Định nghĩa chuyển động thẳng đều: + v =v0 = hằng số v v 0 t v>0 2. Phương trình của chuyển động x = x0 + v.t Quãng đường đi được S = / x-x0/ = v.t x x0 0 t v>0 3. Đồ thị 4. Các nội dung có thể suy ra từ đồ thị a. Đồ thị vận tốc: + Xác định được các giai đoạn. + Thời điểm đầu và cuối của mỗi giai đoạn + Xác định được chiều chuyển động + Xác định được độ lớn, giá trị của vận tốc b. Đồ thị tọa độ + xác định số chuyển động + Xác định được các giai đoạn chuyển động + Xác định được x0, t0, v + Xác định vị trí tại một thời điểm + Xác định thời điểm ở một vị trí + Xác định thời điểm và vị trí gặp nhau II. BÀI TẬP Bài 1: Tóm tắt đề bài T (s) 0,00 0,05 0,10 0,15 0,20 0,25 0,30 X (cm) 0,0 8,6 14,7 18,4 19,6 18,4 14,7 a. Vtb trong t = 0,05s b. Vtb và tốc độ trung bình trong 0,2s c. Vtb và tốc độ trung bình Giải a. Tính: + vtb1= 172cm/s b. vtb0,2s = 98cm/s tốc độ trung bình = 98cm/s c. Vtb = 49cm/s tôc độ trung bình = 81,7cm/s v 15 0 t 60 - 60 Bài 2: x 0 t Bài 3: 2.Học sinh: - Chuẩn bị đầy đủ dụng cụ , sách vở. III.TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC Hoạt động 1 (2 phút): Ổn định tổ chức - Kiểm tra sĩ số - Kiểm tra nội vụ Hoạt động 2 (7 phút): Kiểm tra bài cũ (Đối với học sinh:TB) Hoạt động của học sinh Hỗ trợ của giáo viên - trả lời câu hỏi 1. Chuyển động thẳng đều là chuyển động có vectơ vận tốc không đổi theo thời gian 2. Công thức của chuyển động thẳng đều x = x0 + v.t 3. Đồ thị - Nhận xét câu trả lời - Đặt câu hỏi : 1. Thế nào là chuyển động thẳng đều 2. Viết các công thức của chuyển động thẳng đều 3. Dạng đồ thị vận tộc và tọa độ theo thời gian - Nhận xét câu trả lời và cho điểm Hoạt động 3 (15 phút): Bài tập phân biệt giữa tốc độ trung bình và vận tốc trung bình Hoạt động của học sinh Hỗ trợ của giáo viên - Chép đề bài - Tóm tắt đề bài T (s) 0,00 0,05 0,10 0,15 0,20 0,25 0,30 X (cm) 0,0 8,6 14,7 18,4 19,6 18,4 14,7 a. Vtb trong t = 0,05s b. Vtb và tốc độ trung bình trong 0,2s c. Vtb và tốc độ trung bình - Áp dụng các công thức vtb = Dx/Dt tốc độ trungbình = quãng đường / thời gian - Giải a. Tính: + vtb1= 172cm/s b. vtb0,2s = 98cm/s tốc độ trung bình = 98cm/s c. Vtb = 49cm/s tôc độ trung bình = 81,7cm/s Bài 2: - Chép đề - Tóm tắt đề bài - Nghe hướng dẫn làm bài - Thảo luận đưa ra công thức tính vận tốc trung bình Ta coù S1 = V1 + t1 vaø S2 = V2 + t2 V TB = V TB = - Lên bảng trình bày lời giải - Đọc bài tập: Bài1: Ném một vật được ném lên và người ta đã xác định được tọa độ như bàng T (s) 0,00 0,05 0,10 0,15 0,20 0,25 0,30 X (cm) 0,0 8,6 14,7 18,4 19,6 18,4 14,7 a) Tính vân tốc trung bình của quả bóng trong những khoảng thời gian 0,05 s kể từ lúc bắt đầu ném. b) Tính vận tốc trung bình và tốc độ trung bình trong 0,20 s đầu. c) Tính vận tốc trung bình và tốc độ trung bình trong suốt thời gian từ 0,00 s đến 0,30 s. - Yêu cầu học sinh tóm tắt và nêu hướng giải - Yêu cầu học sinh giải bài toán - Nhận xét kết quả tìm được 2. Tốc độ trung bình bằng vận tốc trung bình vìvật chuyển động thẳng va ftheo chiều dương 3. Tốc độ trung bình khác với vận tốc trung bình vì vật chuyển động thẳng không theo 1 chiều + Phân biệt giữa độ dời va quãng đường + Phân biệt vận tốc và tốc độ Bài 2: - Đọc đề bài “Treân moät quaõng ñöôøng , moät oâtoâ chuyeån ñoängdeàu vôùi vaän toác 50 km/h, treân nöûa quaõng ñöông coøn laïi, xe chaïy vôùi vaän toáckhoâng ñoåi l60 km/h. Tính vaän toác trung bình cuûa oâtoâ treân caû quaõng ñöôøng noùi treân.” - Yêu cầu học sinh tóm tắt đề bài - Hướng dẫn học sinh làm bài: + Viết công thức tính vận tốc trung bình? + Chuyển động này có mấy giai đoạn? - Yêu cầu học sinh thảo luận để đưa ra công thức tính vận tốc trung bình? - Yêu cầu học sinh trình bày nhanh lời giải đó Mở rộng: + Giải các toán về chuyển động nhiều giai đoạn khi quãng đường bằng nhau, thời gian bằng nhau. Hoạt động 3 (25 phút): Bài tập về dồ thị của chuyển động thẳng biến đổi đều Hoạt động của học sinh Hỗ trợ của giáo viên Bài 3: - Chép đề - Trên đồ thị biểu diễn chuyển động của 2 xe Xe 1: có 1 giai đoạn Xe 2 : Có 3 giai đoạn: + Giai đoạn 1: Chuyển động thẳng đều theo chiều dương + Giai đoạn 2: đứng yên + Giai đoạn 3: Chuyển động ngược chiều dương - Giải bài toán: a. Hai xe gặp nhau lực 4h ở vị trí các gốc tọa độ 60km - Hai xe cùng xuất phát tại cùng một thời điểm - Xe 1: Chuyển động thẳng đều và sau 4h đi được 60km - Xe 2: Chuyển động thẳng đều sau 2h đi được 120cm sau đó dừng lại 1h rồi lại quay ngược trở lại b. V1 = 15 km/h V2 = 60km/h V2’ = -60km/h Bài 3: x 0 t - Đọc đề bài cho học sinh "Hình 1.5 biểu diễn đồ thị chuyển động của ha xe cùng xuất phát trên một đường thẳng. a. Hãy mô tả chuyển động của từng xe và xác định vị trí, thời điểm hai xe gặp nhau b. Xác định vận tốc của từng xe c. Vẽ đồ thị vận tốc theo thời gain củahai xe trên cùng một hình vẽ - Yêu cầu học sinh trả lời các câu hỏi + Có mấy vật + Mỗi vật chuyển động chia làm mấy giai đoạn + Cách xác định vận tốc IV. CỦNG CỐ VÀ HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ\ 1. Củng cố - Phân biệt được công thức tính vận tốc trung bình và tốc độ trung bình - Phương pháp vẽ, đọc đồ thì 2. Hướng dẫn về nhà - Giải các bài tập 1.10, 1.22 SBT V. RÚT KINH NGHIỆM: Phê duyệt giáo án Ngày duyệt: 24/9/2007 Ngày soạn 29/09/2007 TC2 : GIẢI CÁC BÀI TOÁN VỀ ĐỘNG HỌC CỦA CHẤT ĐIỂM (TIẾP) (CHUYỂN ĐỘNG THẲNG BIẾN ĐỔI ĐỀU ) I. MỤC TIÊU 1. Kiến thức: - Ôn tập lại các kiến thức về gia tốc, vận tốc, vận tốc trung bình , đồ thị gia tốc và vận tốc của chuyển động thẳng biến đổi đều - Ôn tập lại phương trình và đồ thị của chuyển động thẳng biến đổi đều - Ôn tập lại các công thức của chuyển động rơi tự do, ném lên, ném xuống 2. Kỹ năng: - Vân dụng được các công thức tính vận tốc, gia tốc, quãng đường của chuyển động thẳng biến đổi đều - Lập được phương trình của chuyển động thẳng biến đổi đều - Giải được các bài tập về đồ thị vận tốc và đồ thị chuỷen động của chuyển động thẳng biến đổi đều II. CHUẨN BỊ 1.Giáo viên - Đọc SGK, soạn giáo án - Dự kiến trình bày bảng: GIẢI CÁC BÀI TOÁN VỀ ĐỘNG HỌC CỦA CHẤT ĐIỂM (TIẾP) (CHUYỂN ĐỘNG THẲNG BIẾN ĐỔI ĐỀU ) I. Lý thuyết 1. Các công thức của chuyển động thẳng biến đổi đều a. Gia tốc: b. vận tốc: c. Phương trình: c. Quãng đường: Chọn chiều dương trung với chiều chuyển động 2. Đồ thị của chuyển động thẳng biến đổi đều a a 0 t a>0 a. Đồ thị gia tốc b. Đồ thị vận tốc + Chuyển động thẳng nhanh dần đều v v0 0 t v 0 t v0 + Chuyển động thẳng chậm dần đều v 0 t v0 v v0 0 t c. Đồ thị của chuyển động thẳng biến đổi đều: + Xác định dạng của đồ thị: a0 + Tọa độ của điểm cực đại, cực tiểu: ( ) + Hai điểm hai bên (Thường là điểm đặt biệt) 3. Khi vật chuyển động chỉ chịu tác dụng của trọng lực thì gia tốc của vật 4. Chuyển động rơi tự do: Chọn chiều dương thẳng đứng từ trên xuống v0 = 0 vt = g.t 2.Học sinh: - Chuẩn bị đầy đủ dụng cụ , sách vở. III.TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC Hoạt động 1 (2 phút): Ổn định tổ chức - Kiểm tra sĩ số - Kiểm tra nội vụ Hoạt động 2 (5 phút): Kiểm tra bài cũ (Đối với học sinh:TB) Hoạt động của học sinh Hỗ trợ của giáo viên - Trả lời câu hỏi - Nhận xét câu trả lời câu trả lời của bạn - Đặt câu hỏi : 1. Nêu công thức gia tốc, vận tốc, quãng đường của chuyển động thẳng biến đổi đều 2. Viết công thức tọa độ của chuyển động thẳng biến đổi đều - Nhận xét câu trả lời và cho điểm Hoạt động 3 (13 phút): Hệ thống lại các kiến thức Hoạt động của học sinh Hỗ trợ của giáo viên - Ghi lại - Đồ thị gia tốc là một đường nằm ngang - Đồ thị vận tốc là một đường xiên - Đồ thị tọa độ là một đừờng parabol - Hệ thống lại các công thức của chuyển động rơi tự do - Thông báo kiến thức 1. Các công thức của chuyển động thẳng biến đổi đều a. Gia tốc: b. vận tốc: c. Phương trình: c. Quãng đường: Chọn chiều dương trung với chiều chuyển động - Yêu cầu học sinh nêu dạng đồ thị của chuyển động thẳng biến đổi đều - Hướng dẫn học sinh vẽ đường Parabol + Xác định dạng của đồ thị: a0 + Tọa độ của điểm cực đại, cực tiểu: ( ) + Hai điểm hai bên (Thường là điểm đặt biệt) - Yêu cầu học sinh hệ thống lạicác công thức của chuyển động rơi tự do IV. CỦNG CỐ VÀ HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ 1. củng cố - Chuyển động ném thực chất là chuyển động thẳng biến đổi với chuyển động không đổi 2. Hướng dẫn về nhà: - Học lại toàn bộ kiến thức liên quan V. RÚT KINH NGHIỆM: Phê duyệt giáo án Ngày duyệt: 1/10/2007 Ngày soạn 6/10/2007 TC 3: GIẢI CÁC BÀI TOÁN VỀ ĐỘNG HỌC CỦA CHẤT ĐIỂM (TIẾP) (CHUYỂN ĐỘNG THẲNG BIẾN ĐỔI ĐỀU (tiếp) ) I. MỤC TIÊU 1. Kiến thức: - Ôn tập lại các kiến thức về gia tốc, vận tốc, vận tốc trung bình , đồ thị gia tốc và vận tốc của chuyển động thẳng biến đổi đều - Ôn tập lại phương trình và đồ thị của chuyển động thẳng biến đổi đều - Ôn tập lại các công thức của chuyển động rơi tự do, ném lên, ném xuống 2. Kỹ năng: - Vân dụng được các công thức tính vận tốc, gia tốc, quãng đường của chuyển động thẳng biến đổi đều - Lập được phương trình của chuyển động thẳng biến đổi đều - Giải được các bài tập về đồ thị vận tốc và đồ thị chuỷen động của chuyển động thẳng biến đổi đều II. CHUẨN BỊ 1.Giáo viên - Đọc SGK, soạn giáo án - Dự kiến trình bày bảng: GIẢI CÁC BÀI TOÁN VỀ ĐỘNG HỌC CỦA CHẤT ĐIỂM (TIẾP) (CHUYỂN ĐỘNG THẲNG BIẾN ĐỔI ĐỀU (tiếp) ) DẠNG I: BÀI TẬP VỀ QUÃNG ĐƯỜNG: Bài 1: Tóm tắt bài v0 = 120m/s amac = -6,0m/s2 1. tmin = ? 2. S = 0,8km thì máy bay có thể dừng đựoc không? Giải t = 20s Không thể hạ cánh được Bài 2: Tóm tắt bài h = 40m Vchạm đất = ? 1. v0 = 0 2. v0 = 8m/s hướng lên 3. v0 = 8m/s hướng xuống Giải: Bài 3: Tóm tắt đề bài Giải 2.Học sinh: - Chuẩn bị đầy đủ dụng cụ , sách vở. III.TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC Hoạt động 1 (2 phút): Ổn định tổ chức - Kiểm tra sĩ số - Kiểm tra nội vụ Hoạt động 2 (5 phút): Kiểm tra bài cũ (Đối với học sinh:TB) Hoạt động của học sinh Hỗ trợ của giáo viên - Trả lời câu hỏi a. Gia tốc: b. vận tốc: c. Phương trình: c. Quãng đường: Chọn chiều dương trung với chiều chuyển động - Nhận xét câu trả lời của bạn - Đặt câu hỏi: Viết các công thức về gia tôc, vận tốc , quãng đường, vận tốc trung bình của chuyển động thẳng biến đổi đều - Nhận xét câu trả lời và cho điểm Hoạt động 2 (35 phút): Giải các bài toán về quãng đường và vận tốc của chuyển động thẳng Hoạt động của học sinh Hỗ trợ của giáo viên Bài 1 - Học sinh chép đề - Tóm tắt đề bài: v0 = 120m/s amac = -6,0m/s2 1. tmin = ? 2. S = 0,8km thì máy bay có thể dừng đựoc không? Giải: a. v = v0 +at 0 = 120 – 6t t = 20s b. Quãng đường máy bay chạy s = 1200m Bài 2: - Chép đề - Tóm tắt h = 40m Vchạm đất = ? 1. v0 = 0 2. v0 = 8m/s hướng lên 3. v0 = 8m/s hướng xuống - ÁP dụng công thức 1. 2. 3. Bài 3: - Chép đề - Tóm tắt đề bài - Lên bảng trình bày lời giải a) Töø coâng thöùc a = Þ t = = 3.10-10 s b) AÙp duïng coâng thöùc v2 – v02 = 2as s = = 1,26.10-4 m. -Nghe và ghi nhớ để làm bài Bài 1: - Đọc đề bài: “ Một máy bay hạ cánh với vận tốc khi tiếp đất là +120m/s và gia tốc hãm tối đa là -6,0m/s2. 1. Thời gian tối thiểu để máy bay dừng hẳng lại kể từ lúc tiếp đất bằng bao nhiêu. 2. Liệu máy bay này có thể hạ cánh trên một sân bay có đường bằng dài 0,80km được không.” - Yêu cầu học sinh tóm tắt để bài - Yêu cầu học sinh nêu hướng giải - Yêu cầu học sinh trình bày lời giải vào trong vở - Gọi một học sinh lên bảng trình baỳ Bài 2: Đọc đề: “ Thả rơi một vật từ độ cao 40m Tính vận tốc của vật khi tiếp đất Cũng câu hỏi trên nhưng ném vật xuống theo phương thẳng đứng với vận tốc ban đầu 8m/s Cũng câu hỏi như trên, nếu ném vật lên trên theo phương thẳng đứng với vận tốc ban đầu 8m/s - Yêu cầu học sinh tóm tắt - Đưa ra phương án giải - Lên trình bày lời giải Bài 3: - Đọc đề bài Moät ñieän töû chuyeån ñoäng vôùi vaän toác 3.105 m/s ñi vaøo moät maùy gt caùc haït cô baûn, chòu gia toác laø 8.1014 m/s2. Sau bao laâu haït naøy ñaït ñöôïc vaän toác 5,4.105m/s ? Quaõng ñöôøng noù ñi ñöôïc trong maùy gia toác laø bao nhieâu ? - Yêu cầu học sinh chép đề và tóm tắt đề bài - Hướng dẫn làm bài: Làm tương tự như bài trên - Lưu ý thêm: + Khi áp dụng các công thức về chuyển động thẳng biến đổi đều thì phải chọn chiều dương trùng với chiều chuyển động IV. CỦNG CỐ VÀ HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ 1. Củng cố - Khi vận dung công thức s phải lưu ý đến điều kiện là chuyển động theo 1 chiều và theo chiều dương 2. Hướng dẫn - Làm các bài tậ 1.24, 1.15 SBT V. RÚT KINH NGHIỆM: . Phê duyệt giáo án Ngày duyệt: 8 /10/2007 Ngày soạn 13/10/2007 TIẾT 4: GIẢI CÁC BÀI TOÁN VỀ ĐỘNG HỌC CỦA CHẤT ĐIỂM (CHUYỂN ĐỘNG THẲNG BIẾN ĐỔI) I. MỤC TIÊU 1. Kiến thức: - Hệ thống lại kiến thứcvề chuyển động thẳng biến đổi đều 2. Kỹ năng: - Vận dụng được các công thức của chuyển động thẳng biến đổi II. CHUẨN BỊ 1.Giáo viên - Đọc SGK, soạn giáo án - Dự kiến trình bày bảng: CHUYỂN ĐỘNG THẲNG BIẾN ĐỔI ĐỀU Bài 1:Suy ra các đại lượng từ công thức chuyển động : Tóm tắt x = 2t+3t2 a) Xác định gia tốc b) xt = ?; Vt = ? khi t = 3s Giải Ta coù phöông trình chuyeån ñoäng thaúng bieán ñoåi ñeàu : x0 + v0t +t2 maø x = 2t +3t2 Û = 3 Û a = 6m/s2 Toaï ñoä :x = v0t+t2 = 2.3 + 3.9 = 33 m Vaän toác töùc thôøi: v = v0+at = 2 + 6.3 = 20m/s Baøi 3: Laäp phöông trình chuyeån ñoäng V0 =30m/s Leân doác chaäm daàn ñeàu a= 2 m/s2 Vieát phöông trình chuyeån ñoäng cuûa oâtoâ, Tính quaõng ñöôøng xa nhaát theo söôøn doác maø oâtoâ coù theå leân ñöôïc. Tính thôøi gian ñi heát quaõng ñöôøng ñoù.” Giaûi: Choïn: Xaùc ñònh caùc giaù trò: x0, v0. a, t0 2.Học sinh: - Chuẩn bị đầy đủ dụng cụ , sách vở. III.TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC 1. Ổn định tổ chức: (2’) - Kiểm tra trật tự nội vụ, sĩ số lớp 2.Kiểm tra bài cũ : (5’)(Đối với học sinh:TB) + Câu hỏi: a / Vieát phöông trình chuyeån ñoäng thaúng bieán ñoåi ñeàu ? b / Vieát coâng thöùc lieân heä giöõa ñoä dôøi, vaän toác vaø gia toác ? + Biểu điểm: C1: 5đ; C2: 3đ; 3. Đặt vấn đề (3’): - Ngoài việc ápdụng các công thức về tọa độ chúng ta còn vận dụng các công thức đó để giải một số bài tập về chuyển động có liên quan. 4. Nội dung bài mới Hoạt động 1(5 phút): Hệ thống lại các công thức Hoạt động của học sinh Hỗ trợ của giáo viên - Đứng tại chỗ hệ thống lại các công thức của chuyển động thẳng biến đổi đều: + Gia tốc: + Vận tốc: + Quãng đường: Chọn chiều dương trùng với chiều chuyển động của vật - Yêu cầu học sinh hệ thống lại các công thức của thẳng biến đổi đều liên quan tới quãng đường vận tốc, gia tốc Hoạt động2(30 phút):Giải các bài toán về chuyển động thẳng biến đổi đều Hoạt động của học sinh Hỗ trợ của giáo viên BAØI 1: Cheùp ñeà - Toùm taét ñeà baøi: Tóm tắt x = 2t+3t2 a) Xác định gia tốc b) xt = ?; Vt = ? khi t = 3s - Nghe vaø suy nghó höôùng giaûi - Leân baûng trình baøy lôøi giaûi: Ta coù phöông trình chuyeån ñoäng thaúng bieán ñoåi ñeàu : x0 + v0t +t2 maø x = 2t +3t2 Û = 3 Û a = 6m/s2 Toaï ñoä :x = v0t+t2 = 2.3 + 3.9 = 33 m Vaän toác töùc thôøi: v = v0+at = 2 + 6.3 = 20m/s - Nhaän xeùt baøi trình baøy cuûa baïn Baøi 2/ - Cheùp ñeà baøi - 1 hs leân baûng trình baøy lôøi giaûi Baøi giaûi : * Phöông trình cuûa chaát ñieåm coù daïng : v = ( 15-8t ) m/s Neân : a = -8 m/s * Vaän toác cuûa chaát ñieåm khi t = 2s v = at + v0 = -8.2 + 15 = -1 (m) * Vaän toác trung bình trong khoaûng thôøi gian t = 0s ® t = 2s s = x - x0 = v0 + ½ at2 = 14 m vtb = = 7 m/s BAØI 3: - Cheùp ñeà + Nghe gôïi yù + Leân baûng trình baøy lôøi giaûi Baøi giaûi Choïn: + Goác toaï ñoä: luùc xe ôû vò trí chaân doác. + Chieàu döông Ox: laø chieàu chuyeån ñoäng cuûa xe. + Moác thôøi gian: luùc xe ôû vò trí chaân doác. a) Khi ñeán chaân moät con doác, oâtoâ ngöôøng hoaït ñoäng. Khi ñoù chuyeån ñoäng cuûa xe laø chuyeån ñoäng thaúng bieán ñoåi ñieàu. Ta coù phöông trình: x = x0 + v0t – ½ at2 = 30t – t2 b) Quaõng ñöôøng xa nhaát theo söôøn doác maø oâtoâ coù theå ñi ñöôïc: v2 – v02 = -2aS S=-v2/-2a = -(30)2/-2.2 =225 (m) c) Thôøi gian ñeå xe ñi heát quaõng ñöôøng: S= x = 30t – t2 ó 225= 30t – t2 ó t2 –30t + 225 = 0 ó t = 15 (s) Vaäy : Thôøi gian ñeå xe ñi heát quaõng ñöôøng laø 15 giaây. BAØI 1: - Giaùo vieân ñoïc ñeà baøi: “ Moät chaát ñieåm chuyeån ñoäng doïc theo truïc Ox, theo phöông trình x = 2t+3t2 ; Trong ñoù x tính baèng m,t tính baèng giaây. a) Haõy xaùc ñònh gia toác cuûa chaát ñieåm. b) Tìm toaï ñoä vaø vaän toác töùc thôøi cuûa chaát ñieåm trong thôøi gian t = 3s.” - Yeâu caàu hs toùm taét. - Giaùo vieân ghi laïi phaàn toùm taét leân baûng - Gôïi yù : + Döïa vaøo phöông trình cuûa chuyeån ñoäng thaúng bieán ñoåi ñeàu + Aùp duïng caùc coâng thöùc cuûa chuyeån ñoäng thaúng bieán ñoåi ñeàu ñeå xaùc ñònh caùc ñaïi löôïng ñoù. - Yeâu caàu 1hs leân baûng trình baøy lôøi giaûi - Keát luaän : Gia toác cuûa chaát ñieåm:a = 6m/s2 Toaï ñoä cuûa chaát ñieåm trong thôøi gian t = 3s laø x = 33m Vaän toác töùc thôøi cuûa chaát ñieåm:v0 = 20m/s Baøi 2/ - Giaùo vieân ñoïc ñeà : Vaän toác cuûa moät chaát ñieåm chuyeån ñoäng theo truïc Ox cho bôûi heä thöùc v = 15 – 8t m/s. Haõy xaùc ñònh gia toác, vaän toác cuûa chaát ñieåm luùc t = 2 (s) vaø vaän toác trung bình cuûa chaát ñieåm trong khoaûng thôøi gian töø 0 ñeán 2 giaây. - Yeâu caàu 1 hs leân baûng trình baøy lôøi giaûi - Nhaän xeùt lôøi giaûi: - Löu yù : Kieåm tra quaù trình laøm baøi cuûa caùc hs khaùc ñeå chæ ra nhöõng sai soùt BAØI 3: Ñoïc ñeà baøi: “Moät oâtoâ ñang chuyeån ñoäng vôùi vaän toác khoâng ñoåi 30 m/s. Ñeán chaân moät con doác, ñoät nhieân ngöøng hoaït ñoäng vaø oâtoâ theo ñaø ñi leân doác. Noù luoân luoân chòu moät gia toác ngöôïc chieàu chuyeån ñoäng baèng 2 m/s2 trong suoát quaù trình leân doác. Vieát phöông trình chuyeån ñoäng cuûa oâtoâ, laáy goác toaï ñoä x = 0 vaø goác thôøi gian t = 0 luùc xe ôû vò trí chaân doác. Tính quaõng ñöôøng xa nhaát theo söôøn doác maø oâtoâ coù theå leân ñöôïc. Tính thôøi gian ñi heát quaõng ñöôøng ñoù.” + Gôïi yù: Ñaây laø daïng baøi taäp cho caùc döõ lieäu ñeå vieát phöông trình Tröôùc heát caùc em thöïc hieän böôùc choïn O, Ox vaø MTG nhö yeâu caàu ñeà toaùn + Gôïi yù: Ngoaøi ra caùc em caàn bieát raêng khi vaät chuyeån ñoäng treân moät ñöôøng thaúng coù höôùng khoâng thay ñoåi thì ngay luùc aáy ta coù S = Dx = x – x0 - Nhaän xeùt phaàn trình baøy cuûa hs treân baûng IV. CỦNG CỐ VÀ HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ (5’) 1. Củng cố: - Hệ thống lại các công thức về chuyển động thẳng biến đổi đều 2. Hướng dẫn về nhà - Học các nội dung chính của bài - Làm các bài tập SGK - Ôn tập các công thức của chuyển động rơi tự do V. RÚT KINH NGHIỆM: . Phê duyệt giáo án Ngày duyệt: 15 /10/2007 Ngày soạn 20/10/2007 TIẾT 5: GIẢI CÁC BÀI TOÁN VỀ ĐỘNG HỌC CỦA CHẤT ĐIỂM (CHUYỂN ĐỘNG RƠI TỰ DO) I. MỤC TIÊU 1. Kiến thức: - Hệ thống lại kiến thứcvề chuyển động rơi tự do 2. Kỹ năng: - Vận dụng được các công thức của chuyển động rơi tự do II. CHUẨN BỊ 1.Giáo viên - Đọc SGK, soạn giáo án - Dự kiến trình bày bảng: CHUYỂN ĐỘNG RƠI TỰ DO Bài 1: Choïn : - Goác O: Laø nôi vaät baét ñaàu rôi - Chieàu döông:höùông xuoáng - Moác thôøi gian:laø luùc vaät baét ñaàu rôi Ta coù h =gt2 Þ t ==1.02s Vaän toác cuûa vaät khi chaïm ñaát: v = gt = 9.8.1.02 = 9.996 m/s Bài 2: Choïn : Thôøi gian ñeå vaät chuyeån ñoäng leân ñeán ñoä cao cöïc ñaïi laø V = V0 + at = V0 – gt1 Þ t1 = (s) Þ t = t1 + t2 =2t = 2 ´ 0,408 = 0,816 s Ñoä cao cöïc ñaïi laø 2 ghmax = V2 + Þ h max = m -V’ = V0 – gt2 Þ V’ = gt2 = 9,8 ´ 0,408 = 3,9984 (m/s) Bài 3: Choïn - Goác toaï ñoä : Laø nôi maø hai vieân bi baét ñaàu rôi. - Chieàu döông : Höôùng xuoáng. - Moác thôøi gian:laø luùc vieân bi thöù nhaát baét ñaàu rôi. Phöông trình chuyeån ñoäng : Vaät 1 : y1 = gt2 = 4.9t2 Vaät 2 : y2 = g(t-0.5)2 = 4.9(t – 0,5)2 Þrx = çy2-y1ï = 4.9(t-0.5)2-4.9t2 Tröôøng hôïp 1: t = 1s rx = ç4.9(1-0.5)2-4.9 ç= 3.675m Tröôøng hôïp 2 :t = 1.5s rx = ç 4.9(1.5-0.5)2-4.9*1.52 ç= 6.125m 2.Học sinh: - Chuẩn bị đầy đủ dụng cụ , sách vở. III.TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC 1. Ổn định tổ chức: (2’) - Kiểm tra trật tự nội vụ, sĩ số lớp 2.Kiểm tra bài cũ : (5’)(Đối với học sinh:TB) + Câu hỏi: 1 / Neâu thí nghieäm duøng oáng Newton ñeå khaûo saùt söï rôi cuûa caùc vaät ? 2 / Haõy vieát coâng thöùc lieân heä giöõa vaän toác neùm leân theo phöông thaúng ñöùng vôùi ñoä cao ñaït ñöôïc ? + Biểu điểm: C1: 4đ; C2: 4đ; 3. Đặt vấn đề (3’): - Chúng ta đã học về chuyển động rơi và ném. Chúng vẫn được coi là chuyển động tròn đều. Chỉ khác là chuyển động đó có gia tốc xácđịnhlà g 4. Nội dung bài mới Hoạt động 1(5 phút): Hệ thống lại các công thức Hoạt động của học sinh Hỗ trợ của giáo viên - Moät hs ñöùng taïi choã heä thoáng laïi caùc coâng thöùc: 1. Chuyeån ñoäng rôi töï do: + h =gt2 + v = gt + V0 = 2. Chuyeån ñoäng thaúng bieán ñoåi ñeàu: ( yeâu caàu HS nhaéc laïi caùc coâng thöùc cô baûn ). Þ Þ Þ Þ - Yeâu caàu hs heä thoáng laïi caùc coâng thöùc ñaõ hoïc veà chuyeån ñoäng rôi töï do vaø chuyeån ñoäng neùm. Hoạt động2(30 phút):Giải các bài toán về chuyển động rơi tự do và chuyển động ném Hoạt động của học sinh Hỗ trợ của giáo viên Baøi 1: - Cheùp ñeà - Nghe gôïi yù Leân trình baøy lôøi giaûi: Choïn : - Goác O: Laø nôi vaät baét ñaàu rôi - Chieàu döông:höùông xuoáng - Moác thôøi gian:laø luùc vaät baét ñaàu rôi Ta coù h =gt2 Þ t ==1.02s Vaän toác cuûa vaät khi chaïm ñaát: v = gt = 9.8.1.02 = 9.996 m/s Baøi 2: - Cheùp ñeà - Nghe gôïi yù - 1 học sinh leân trình baøy lôøi giaûi: Choïn : Goác toaï ñoä O theo chieàu neùm vaät Chieàu döông Oy höôùng leân nhö hình veõ Moác thôøi gian baét ñaàu neùm vaät Thôøi gian ñeå vaät chuyeån ñoäng leân ñeán ñoä cao cöïc ñaïi laø V = V0 + at = V0 – gt1 Þ t1 = (s) thôøi gian ñeå vaät rôi töø ñoä cao cöïc ñaïi xuoáng maët ñaát t1 = t2 Þ t = t1 + t2 =2t = 2 ´ 0,408 = 0,816 s Ñoä cao cöïc ñaïi laø 2 ghmax = V2 + Þ h max = m Vaän toác cuûa vaät vöøa chaïm ñaát . Xeùt giai ñoaïn vaät rôi töø ñoä cao cöïc ñaïi xuoáng ñaát . -V’ = V0 – gt2 Þ V’ = gt2 = 9,8 ´ 0,408 = 3,9984 (m/s) Baøi 3: - Cheùp ñeà - Trình baøy lôøi giaûi: Vaät 1 : y1 = gt2 = 4.9t2 Vaät 2 : y2 = g(t-0.5)2 = 4.9(t – 0,5)2 Þrx = çy2-y1ï = 4.9(t-0.5)2-4.9t2 Tröôøng hôïp 1: t = 1s rx = ç4.9(1-0.5)2-4.9 ç= 3.675m Tröôøng hôïp 2 :t = 1.5s rx = ç 4.9(1.5-0.5)2-4.9*1.52 ç= 6.125m Baøi 1: - Ñoïc ñeà Moät vaät rôi töï do khoâng vaän toác ban ñaàu töø ñoä cao 5m xuoáng.Tìm vaän toác cuûa noù khi chaïm ñaát. - Gôïi yù : Daïng baøi taäp vaät rôi töï do laø moät daïng ñaët bieät cuûa daïng baøi taäp vaät chuyeån ñoäng nhanh daàn ñeàu Tröôùc heát chuùng ta vaãn thöïc hieän theo 2 böôùc : Böôùc 1 : - Veõ hình - Goác O : taïi vò trí vaät baét ñaàu rôi - Oy : Höôùng töø treân xuoáng ñaát ( neáu vaät rôi töï do ), trong tröôøng hôïp vaät ñöôïc neùm thaúng ñöùng leân thì ta choïn chieàu döông. - MTG : laø luùc baét ñaàu neùm vaät leân ( t0 = 0) Böôùc 2 : Caùc em aùp duïng coâng thöùc vaät rôi töï do ñeå giaûi quyeát caùc yeâu caàu baøi toaùn ! - Yeâu caàu 1 học sinh leân trình baøy baøi giaûi - Nhaän xeùt phaàn trình baøy cuûa học sinh Baøi 2: - Ñoïc ñeà Ngöôøi ta neùm moät vaät töø maët ñaát leân treân theo phöông thaúng ñöùng vôùi vaän toác 4,0 m/s. Hoûi sau bao laâu thì vaät rôi chaïm ñaát ? Ñoä cao cöïc ñaïi vaät ñaït ñöôïc laø bao nhieâu? Vaän toác khi chaïm ñaát laøbao nhieâu ? - Gôïi yù : Aùp duïng caùc coâng thöùc cuûa chuyeån ñoängthaúng bieán ñoåiñeàu - Yeâu caàu 1 học sinh leân trình baøy baøi giaûi - Nhaän xeùt phaàn trình baøy cuûa học sinh Baøi 3: - Ñoïc ñeà Hai vieân bi saét ñöôïc thaû rôi töø cuøng moät ñoä cao caùch nhau moät khoûng thôøi gian 0,5s.Tính khoaûng caùch giöõa hai vieân bi sau khi vieân bi thöù nhaát rôi ñöôïc 1s ,1.5s. - Yeâu caàu 1 học sinh leân trình baøy baøi giaûi - Nhaän xeùt phaàn trình baøy cuûa học sinh IV. CỦNG CỐ VÀ HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ (5’) 1. Củng cố: - Hệ thống lại các công thức về chuyển động rơi và chuyển động ném. 2. Hướng dẫn về nhà - Học các nội dung chính của bài - Ôn tập lại các công thức của chuyển động ném V. RÚT KINH NGHIỆM: . Phê duyệt giáo án Ngày duyệt: 22 /10/2007 Ngày soạn 27/10/2007 TC6: GIẢI CÁC BÀI TOÁN VỀ ĐỘNG HỌC CỦA CHẤT ĐIỂM (TIẾP) ( TÍNH TƯƠNG ĐỐI CỦA CHUYỂN ĐỘNG. CÔNG THỨC CỘNG VẬN TỐC) I. MỤC TIÊU 1. Kiến thức: