Bài giảng môn học Vật lý lớp 10 - Tiết 30 - Bài 18: Cân bằng của một vật rắn có trục quay cố định. Momen lực

Ngày Sọan: 28/11/2007 Tiết:30 Bài 18: Cân bằng của một vật rắn có trục quay cố định. Momen lực. I/ Mục tiêu: 1. Kiến thức: - Phát biểu được định nghĩa và viết được biểu thức, đơn vị của mô men lực. - Phát biểu được quy tắc mô men lực ( Điều kiện cân bằng của 1 vật có trục quay cố định). 2. Kỹ năng: - Học sinh vận dụng được khái niệm mô men lực và quy tắc mô men lực để giải thích một số hiện tượng vật lý trong đời sống va kỹ thuật và để giải quyết các bài tập trong SGK. - Vận dụng được phương pháp thực nghiệm ở mức độ đơn giản. II/ Chuẩn bị: 1.GV: + Thí nghiệm như trong hình 18.1 – SGK chuẩn. + Một số tài liệu về cân bằng của một vật rắn có trục quay cố định, trục quay tạm thời ( điểm tựa) để giải thích cho HS. 2. HS: Lý thuyết về đòn bẩy ( lớp 6 ). III/ Tiến trình lên lớp: hoạt động của giáo viên hoạt động của học sinh Nội dung i.cân bằng của một vật có trục quay cố định. Momen lực 1.Thí nghiệm: -Trong trường hợp đĩa có trục quay cố định thì lực tác dụng vào đĩa như thế nào? -Treo các quả cân tạo lực F1 và thả tay. -Treo các quả cân tạo lực F2 và thả tay. -Ta có thể tác dụng đồng thời vào vật 2 lực F1, F2 để vật không quay được không ?. Nếu được thì sẽ giải thích sự cân bằng đó như thế nào?. + Đối với những vật có trục quay cố định thì lực có tác dụng làm quay. + Vật cân bằng khi tác dụng làm quay Theo chiều kim đồng hồ của lực này bằng tác dụng làm quay ngược chiều kim đồng hồ của lực kia. -Vậy đại lượng vật lý đặc trưng cho tác dụng làm quay của lực. 2. Momen lực -Trở lại thí nghiệm trên ta thấyđộ lớn F1, F2 và khoảng cách d1, d2 từ trục quay đến giá của F1, F2như thế nào? - Cho HS làm tiếp TN khi: F1d1 > F2d2 và F1d1 < F2d2 ii.điều kiện cân bằng của một vật có trục quay cố định (hay quy tắc Momen lực) 1.Quy tắc -Đọc quy tắc trong SGK. - Từ quy tắc, em nào có thể rút ra biểu thức của quy tắc: F1d1 = F2d2 2. Chú ý : -Quy tắc mô men lực còn có thể áp dụng cho những vật không có trục quay cố định mà chỉ có trúc quay tạm thời. -lấy một vài ví dụ, giải thích một vài hịên tượng ? -Đĩa quay theo chiều kim đồng hồ. -Đĩa quay ngược chiều kim đồng hồ. -Làm thí nghiệm tự thay đổi điểm đặt, giá và độ lớn lực F2 để đĩa đứng yên.Sau đó giải thích? - Nhận xét: F1.d1 = F2d2 - Làm thí nghiệm và rút ra nhận xét. -M1 = M2 Û F1d1 = F2d2 -VD: Nghiêng ghế sang một bên, xe đẩy cút kít, nhổ đinh bằng búa... i.cân bằng của một vật có trục quay cố định. momen lực . . 1.Thí ngiệm: o 2. Momen lực Momen lực đối với một trục quay là đại lượng đặc trưng cho tác dụng làm quay của lực và được đo bằng tích của lực với cánh tay đòn của nó. M = F.d ii.điều kiện cân bằng của một vật có trục quay cố định (hay quy tắc Momen lực) 1.Quy tắc Muốn cho một vật có trục quay cố định ở trạng thái cân bằng, thì tổng các momen lực có xu hướng làm vật quay theo chiều kim đồng hồ phải bằng tổng các momen lực có xu hướng làm vật quay ngược chiều kim đồng hồ. IV.CUÛNG COÁ ỉ:Qua baứi naứy chuựng ta caàn naộm ủửụùc : - Định nghĩa và viết được biểu thức, đơn vị của mô men lực. -Quy tắc mô men lực. -Điều kiện cân bằng của 1 vật có trục quay cố định. V. HệễÙNG DAÃN VEÀ NHAỉ: -Veà nhaứ caực em hoùc baứi, laứm baứi taọp trong sgk. -Xem baứi mụựi ủeồ chuaồn bũ cho tieỏt sau.