Bài giảng môn học Vật lý lớp 10 - Tiết 38, 39 - Bài 23 (2 tiết): Động lượng. Định luật bảo toàn động lượng

Ngày soạn:17.12.2007 Tiết: 38-39 CHƯƠNG IV CÁC ĐỊNH LUẬT BẢO TOÀN Bài:23 (2 Tiết) ĐỘNG LƯỢNG. ĐỊNH LUẬT BẢO TOÀN ĐỘNG LƯỢNG I. MỤC TIÊU 1.kiến thức: - Định nghĩa được xung lượng của lực; nêu được bản chất ( tính chất véctơ) và đơn vị đo xung lượng của lực -Định nghĩa được động lượng, nêu bản chất( tính chất véctơ) và đơn vị đo của động lượng -Từ định luật Newton suy ra được định lý biến thiên động lượng -Phát biểu được định nghĩa hệ cô lập. -Phát biểu được định luật bảo toàn động lượng 2. kĩ năng: - Vận dụng được định luật bao toàn động lượng để giải bài toán va chạm mềm -Giải thích được nguyên tắc chuyển động bằng phản lực. 3. Thái độ (nếu có): II. CHUẨN BỊ 1.Giáo viên: -Thí nghiệm minh hoạ định luật bảo toàn động lượng : - Đệm khí; -các xe nhỏ chuyển động trên đệm khí; -các lò xo (xoắn, dài); -dây buộc; - Đồng hồ hiện số. 2.học sinh: Ôn lại các Định luật Newton Gợi ý sử dụng CNTT: Mô phỏng bài toán va chạm mềm và chuyển động bằng phản lực. Có thể tiến hành ghi hình thí nghiệm minh hoạ định luật bảo toàn động lượng trước để tiết kiệm thời gian; trong tiết học sử dụng phần mềm phân tích Video để xử lý kết quả thí nghiệm III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC Hoạt động dạy của giáo viên Hoạt động học của học sinh Nội dung I. ĐỘNG LƯỢNG 1.Xung lượng của lực - Nêu các ví dụ các vật chịu tác dụng của lực lớn trong thời gian ngắn . - Nêu và phan tích khái niệm xung lượng của lực . 2.Động lượng -Nêu bài toán xác đngj tác dụng của xung lượng của lực . Gợi ý : xác định biểu thức tính gia tốc của vật và -Áp dụng Định luật II Newton cho vật . - Giới thiệu khái niệm động lượng. -Hướng dẫn : viết lại biểu thức 23.1 bằng cách sử dụng biểu thức động lượng . -Mở rộng : Phương trình 23.3b là một cách diễn đạt khác của định luật II Newton. II. ĐỊNH LUẬT BẢO TOÀN ĐỘNG LƯỢNG 1.Hệ cô lập -Nêu và phân tích khái niệm hệ cô lập. - Nêu và phân tích bài toán xét hệ cô lập gồm hai vật. 2.Định luật bảo toàn động lượng của hệ cô lập -Gợi ý: sử dụng phương trình 23.3b. - Phát biểu định luật bảo toàn động lượng . -Tính độ biến thiên động lượng của từng vật -Tính độ biến thiên động lượng của 2 vật.Từ đó nhận xét về động lượng của hệ cô lập gồm hai vật 3. Va chạm mềm -Nêu và phân tích bài toán va chạm mềm. Gợi ý: Áp dụng định luật bảo toàn động lượng cho hệ cô lập 4. Chuyển động bằng phản lực -Nêu bài toán chuyển động của tên lửa -Hướng dẫn :Hệ tên lửa và khí là hệ cô lập. -Hướng dẫn : Hệ súng và đạn ban đầu đứng yên. - Nhận xét về lực tác dụng và thời gian tác dụng lực trong các ví dụ của giáo viên . - Nhận xét về tác dụng của các lực đó đối với chuyển động của vật -Đọc SGK -Xây dựng phương trình 23.1 theo hướng dẫn của giáo viên . -Nhận xét về ý nghĩ hai vế của chương trình 23.1. Trả lời C1 , -C2 =5m/s -Xây dựng phương trình 23.3a -Phát biểu ý nghĩ của các đại lượng có trong phương trình 23.3a . -Vận dụng làm bài tập ví dụ . -Nhận xét về lực tương tác giữa hai vật trong hệ. -Đọc SGK. -Xác định tính chất của hệ vật. -Xác định vận tốc của 2 vật sau va chạm Viết biểu thức của hệ động lượng tên lửa và khí trước và sau khi phụt khí. -Xác định vận tốc tên lửa sau khi phụt khí ( xây dựng biểu thức 23.7) -Giải thích C3. I. ĐỘNG LƯỢNG 1.Xung lượng của lực Lực có độ lớn đáng kể tác dụng lên một vật trong khoảng thời gian ngắn, có thể gây ra biến đổi đáng kể trạng thái chuyển động của vật. 2.Động lượng Động lượng của một vật khối lượng m đang chuyển động với vận tốc là đại lượng được xác định bởi công thức: Độ biến thiên động lượng của một vật trong một khoảng thời gian nào đó bằng xung lượng của tổng các lực tác dụng lên vật trong khoảng thời gian đó. II. ĐỊNH LUẬT BẢO TOÀN ĐỘNG LƯỢNG 1.Hệ cô lập 2.Định luật bảo toàn động lượng của hệ cô lập không đổi Động lượng của một hệ cô lập là một đại lượng bảo toàn IV.CỦNG CỐ: Qua bài này chúng ta cần nắm được -Định nghĩa được xung lượng của lực, bản chất ( tính chất véctơ) và đơn vị đo xung lượng của lực -Định nghĩa được động lượng, bản chất và đơn vị đo của động lượng -Từ định luật Newton suy ra được định lý biến thiên động lượng V. DẶN DÒ: - Về nhà học bài và xem tiếp bài mới. - Giải bài tập và trả lời câu hỏi cuối SGK - Đọc phần em có biết