Bài giảng môn học Vật lý lớp 10 - Tiết 5 – Bài 3: Chuyển động thẳng biến đổi đều (Tiết 2)

Ngày soạn:14/06 /2012 Ngày dạy: Tiết, Lớp 10BT, Thứ..Ngày..Tháng..Năm 2012 Tiết 5 – Bài 3: Chuyển động thẳng biến đổi đều (Tiết 2) I. MỤC TIÊU BÀI HỌC: Giúp học viên: 1. Về kiến thức: - Viết được ct tính gia tốc của chuyển động thẳng chậm dần đều. - Nêu được đặc điểm của vectơ gia tốc trong chuyển động thẳng chậm dần đều. - Viết đc ct tính vận tốc: vt= v0+at (với lưu ý là v0 ngược dấu với a), phương trình cđ thẳng biến đổi đều: x= x0+v0t+12at2. Từ đó suy ra công thức tính quãng đường đi được: s= v0t+12at2 ; với lưu ý là v0 ngược dấu với a. 2. Về kĩ năng: - Vận dụng đc các ct: vt= v0+at; s= v0t+12at2 ; vt2 – v02 = 2as để giải các BT đơn giản. - Vẽ được đồ thị vận tốc của chuyển động biến đổi đều. 3. Về thái độ: - Có hứng thú học tập và có niềm tin vào khoa học. - Rèn luyện đức tính kiên trì trong liên hệ tư duy lô gíc và vận dụng vào ứng dụng cuộc sống thực tiễn. II. PHƯƠNG PHÁP – PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC: 1. Về phương pháp: Sử dụng phương pháp thuyết trình và thí nghiệm biểu diễn. 2. Về phương tiện dạy học – chuẩn bị của GV – chuẩn bị của HV: a. Về phương tiện dạy học: - Giáo án, sgk, thước kẻ, đồ dùng dạy học, b. Chuẩn bị của GV: - Các ví dụ thực tế về cđ thẳng chậm dần đều. c. Chuẩn bị của HV: - Ôn lại công thức về vận tốc và gia tốc. III. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC BÀI HỌC: 1. Ổn định tổ chức: - Kiểm tra sĩ số của hv & ổn định trật tự lớp, ghi tên những hv vắng mặt vào SĐB: 2. Kiểm tra bài cũ: Hoạt động của GV Hoạt động của HV Cho biết khái niệm của chuyển động thẳng biến đổi? CĐTNDĐ? Viết công thức tính vận tốc, gia tốc, quãng đường đi được và mối quan hệ giữa chúng trong CĐTNDĐ? Chiều của vectơ gia tốc trong chuyển động thẳng nhanh dần đều như thế nào với các vectơ vận tốc? - GV nhận xét câu trả lời của HV & cho điểm: . - HV lên bảng trả lời câu hỏi kiểm tra. 3. Bài mới: a. Vào bài mới: b. Tiến trình tổ chức bài học và nội dung cần đạt: Hoạt động 1: Thiết lập PTCĐ của chuyển động thẳng nhanh dần đều. Hoạt động của HV Trợ giúp của GV Nội dung cần đạt - Hv làm việc cá nhân, để tìm ra pt chuyển động. Vậy pt chuyển động của chất điểm M là: x = x0 + s Mà công thức tính quãng đường đi trong CĐTNDĐ Suy ra: (6) Tương tự như chuyển động thẳng đều các em hãy nghiên cứu SGK, từ đó lập nên PT chuyển động của CĐTNDĐ. Gợi ý: Chú ý chúng ta chỉ cần thay công thức tính quãng đường đi của CĐTNDĐ vào pt chuyển động tổng quát. 5. Phương trình chuyển động của chuyển động thẳng nhanh dần đều. Chất điểm M xuất phát từ một điểm có toạ độ x0 trên đường thẳng Ox, chuyển động thẳng nhanh dần đều với vận tốc đầu v0 và với gia tốc a, thì toạ độ của điểm m sau thời gian t là:x=x0 + s Mà công thức tính quãng đường đi trong CĐTNDĐ Suy ra: Là pt cđ nhanh dần đều. *Chú ý : x0, v0, a mang giá trị đại số phụ thuộc chiều (+) của trục toạ độ chọn. Hoạt động 2: Tìm hiểu các đặc điểm của chuyển động thẳng chậm dần đều và Nghiên cứu thực nghiệm một chuyển động thẳng nhanh dần đều Hoạt động của HV Trợ giúp của GV Nội dung cần đạt - Hv tự nghiên cứu SGK. - Vectơ gia tốc trong CĐTCDĐ cùng phương, ngược chiều với các vectơ vận tốc. - Là đường thẳng xiên xuống. - Gia tốc sẽ ngược dấu với v0 - Từng cá nhân suy nghĩ tìm phương án. - Chọn x0 = 0 và v0 = 0 - Đo quãng đường (dùng thước); đo khoảng thời gian để đi hết quãng đường đó. - Đo và thu thập số liệu để tính toán. - Cá nhân hv hoàn thành. Ta có: Thời gian từ lúc hãm phanh đến lúc dừng hẳn là: Gia tốc của chuyển động: a = 0,1m/s2 Quãng đường mà xe đi được: TB: Chúng ta đi xét tiếp dạng thứ 2 của chuyển động thẳng biến đổi đều đó là chuyển động thẳng chậm dần đều (CĐTCDĐ). Trong phần này các em tự nghiên cứu, vì tương tự như trong chuyển động thẳng nhanh dần đều. CH: Chú ý vectơ gia tốc trong chuyển động chậm dần đều như thế nào với các vectơ vận tốc? CH:Đồ thị vận tốc – thời gian trong CĐTCDĐ có điểm gì giống & khác với CĐTNDĐ? - Cần chú ý gì khi sử dụng biểu thức tính quãng đường & pt chuyển động trong CĐTCDĐ? - C6: Cho hòn bi lăn xuống một máng nghiêng nhẵn, đặt dốc vừa phải. Hãy xây dựng phương án nghiên cứu xem chuyển động của hòn bi có phải là CĐTNDĐ hay không? (chú ý chỉ có thước để đo độ dài và đồng hồ đo thời gian). Ta có thể chọn x0 & v0 thế nào để cho pt (6) trở nên đơn giản. CH: Như vậy chúng ta cần đo các đại lượng nào? - Gv tiến hành TN cho hv quan sát, mỗi quãng đường khác nhau chúng ta đo được khoảng thời gian là khác nhau. (mỗi quãng đường tiến hành đo 3 lần) - Hướng dẫn hv hoàn thành C7 (tính quãng đường mà xe đạp đi được từ lúc bắt đầu hãm phanh đến lúc dừng hẳn) - Chúng ta áp dụng công thức tính quãng đường đi được. III. Chuyển động thẳng chậm dần đều. 1. Gia tốc của chuyển động thẳng chậm dần đều. a. Công thức tính gia tốc b. Vectơ gia tốc Vectơ gia tốc của chuyển động thẳng chậm dần đều ngược chiều với vectơ vận tốc. 2. Vận tốc của chuyển động thẳng chậm dần đều. a. Công thức tính vận tốc. Trong đó: a ngược dấu với v0 b. Đồ thị vận tốc thời gian 3. Công thức tính quãng đường đi được và phương trình chuyển động của chuyển động thẳng chậm dần đều. a. Công thức tính quãng đường đi được. b. Phương trình chuyển động. 4. Củng cố: Trợ giúp của GV Hoạt động của HV - Trong chuyển động thẳng chậm dần đều vectơ gia tốc như thế nào với các vectơ vận tốc? Đồ thị vận tốc – thời gian trong chuyển động thẳng chậm dần đều có dạng như thế nào? - Cá nhân trả lời câu hỏi của GV và làm bài tập trong SGK 5. Dặn dò: Trợ giúp của GV Hoạt động của HV - Về nhà làm tất cả các bài tập trong SGK - SBT (từ bài 1- bài 15) tiết sau chúng ta chữa bài tập. - Tiết sau nếu có vấn đề gì cần giải đáp thì GV sẽ giải đáp. - Ghi câu hỏi và bài tập về nhà. - Tiếp nhận nhiệm vụ học tập. - Làm theo dặn dò của GV. Rút kinh nghiệm sau giờ dạy Phê duyệt của BGĐ . . . . . . Hoàng Văn Tuyến