Bài giảng môn học Vật lý lớp 9 - Bài 24 : Từ trường của ống dây có dòng điện chạy qua

BÀI 24 : TỪ TRƯỜNG CỦA ỐNG DÂY CÓ DÒNG ĐIỆN CHẠY QUA I. MỤC TIÊU KT: So sánh được từ phổ của ống dây có dòng điện chạy qua với từ phổ của thanh nam châm thẳng . KN: Vẽ được đường sức từ biểu diễn từ trường ống dây TĐ: Vận dụng quy tắc nắm tay phải để xác định chiều đường sức từ của ống dây có dòng điện chạy qua khi biết chiều dòng điện II. CHUẨN BỊ Với Giáo viên : Dụng cụ TN – hình vẽ 24.1 và 24.2, 24.3 Với HS : (Nhóm ) 1 tấm nhựa có luồn sẵn các vòng dây của một ống dây dẫn, 3 kim nam châm có giá đỡ 1 nguồn điện 6 V Ít mạt sắt 1 công tắc 1 bút lông III. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC Kiểm tra bài cũ (5 phút) - Từ phổ là gì ? - Làm thế nào để thu được từ phổ của nam châm thẳng (HS làm lại TN đã học) - Xác định chiều đường sức từ của nam châm thẳng Bài mới : - Từ trường có xung quanh nam châm và dây dẫn có dòng điện. Chúng ta đã biết từ phổ và các đường sức từ biểu diễn của từ trường của nam châm thẳng. Vậy từ trường của ống dây có dòng điện chạy qua thì được biểu diễn (thế nào)? - Để rõ thêm, chúng ta nghiên cứu bài : TỪ TRƯỜNG CỦA ỐNG DÂY CÓ DÒNG ĐIỆN CHẠY QUA HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH TRỢ GIÚP CỦA GIÁO VIÊN Hoạt động 1: (10 phút) TN để quan sát từ phổ của ống dây có dòng điện chạy qua - Làm TN – quan sát -> trả lời C1 - Vẽ một số đường sức từ của ống dây ngay trên tấm nhựa. Trả lời câu C2 - Đặt các kim nam châm nối tiếp nhau, trên 1 đường sức từ – vẽ mũi tên chỉ chiều các đường sức từ ở ngoài và trong lồng ống dây - Cho thảo luận nhóm để nêu nhận xét trả lời C3 Hoạt động 2 (5 phút) Rút ra kết luận Hoạt động 3 (10 phút) Tìm hiểu quy tắc nắm tay phải Dự toán Làm TN kiểm tra dự toán Rút ra kết luận - Làm việc cá nhân – áp dụng quy tắc nắm tay phải để xác định theo hình vẽ 24.3 Hoạt động 4 (10 phút ) Vận dụng : + Hoạt động cá nhân để thực hiện C4, C5, C6 + Phần phần có thể em chưa biết - Các nhóm HS nhận dụng cụ TN và yêu cầu các nhóm tiến hành TN - Hướng dẫn cho HS thảo luận nhóm sau khi TN để trả lời C1 - Lưu ý HS quan sát từ phổ bên trong ống dây . - GV theo hình vẽ 24.1 - Đường sức từ của ống dây có dòng điện chạy qua so với đường sức từ của nam châm thẳng thì như thế nào ? - Hướng dẫn HS đặc các kim nam châm nhỏ trên trục nối tiếp nhau trên một trong các đường sức từ và gọi HS có nhận xét về đường sức từ trong và ngoài ống dây có dòng điện như thế nào ? - Giáo viên theo hình vẽ 24.2 -> Từ những TN đã làm chúng ta rút ra được kết luận gì về từ phổ, đường sức từ và chiều cao của đường sức từ ở ống dây có dòng điện chạy qua ? - GV gợi ý nếu cần để HS rút ra được kết luận. * Như vậy có thể xem là ống dây có dòng điện chạy qua như là một nam châm thẳng. Vậy lúc đó đầu nào của ống dây là Cực Bắc ? Cực Nam? - Từ trường do dòng điện sinh ra, vậy chiều đường mở thì có phụ thuộc vào chiều dòng điện hay không? - Cho HS làm thí nghiệm - GV trình bày hình vẽ 24-3 - Hướng dẫn học sinh biết cách sử dụng nắm tay phải - Hướng dẫn HS xác định chiều đường sức từ trong lồng ống dây và ngoài ống dây như thế nào ? - Yêu cầu HS sử dụng nắm tay phải để giải quyết - Có thể gọi vài em khá giỏi lên bảng vận dụng giải thích để các bạn theo dõi . Củng cố (4 phút) Từ phổ ở bên ngoài ống dây như thế nào với từ phổ ở bên ngoài thanh nam châm Chiều đường sức từ của ống dây có dòng điện chạy qua, phụ thuộc yếu tố nào Phát biểu quy tắc nắm tay phải Dặn dò – rút kinh nghiệm Nắm chắc phần ghi nhớ Làm các bài tập SBT