Bài giảng môn học Vật lý lớp 9 - Tiết 26 - Bài 25: Sự nhiễm từ của sắt và thép nam châm điện

Ngày soạn:........................ Ngày giảng: 9A:..................................... 9B:..................................... Tiết 26 Bài 25: Sự nhiễm từ của sắt và thép Nam châm điện. A – Mục tiêu 1 . Kiến thức: Mô ta được TN về sự nhiễm từ của sắt và thép. Giải thích được vì sao người ta dùng lõi sắt non để chế tạo nam châm điện. Nêu được 2 cách làm tăng lực từ của nam châm điện tác dụng lên 1 vật. 2 . Kĩ năng: Mắc được mạch điện theo sơ đồ. Sử dụng biến trở trong mạch. Sử dụng các dụng cụ đo điện. 3 .Thái độ: Thực hiện an toàn điện. Yêu thích môn học. B – Chuẩn bị. *Mỗi nhóm HS: 1 ống dây có khoảng 500 – 700 (Vòng) 1 la bàn ; 1 giá TN ; 1 biến trở ; 1 công tắc ; 1 nguồn điện 3V – 6V. 5 đoạn dây nối ; 1 ít đinh ghim bằng sắt. 1 lõi sắt non và 1 lõi thép đặt vừa trong lòng ống. 1 Ampe kế có GHĐ 1,5A và ĐCNN 0,1A. C – Tổ chức hoạt động dạy – Học * ổn định tổ chức lớp: +lớp 9A có mặt :.................................... +lớp 9B.có mặt :..................................... Hoạt động của GV Hoạt động của HS Hoạt động 1: Kiểm tra bài cũ - Đặt vẫn đề . (5phút) GV nêu Y/c kiểm tra. +Tác dụng từ của dòng điện được biểu hiện như thế nào ? +Nêu cấu tạo và hoạt động của nam châm điện đã học ở lớp 7 ? +Trong thực tế nam châm điện được dùng để làm gì ? GV nhận xét và cho điểm . ĐVĐ: Chúng ta biết sắt và thép đều là vật từ. Vậy sắt và thép có nhiễm từ giống nhau không ? Tại sao lõi của nam châm điện lại là lõi sắt non mà không phải là lõi thép ? Hoạt đông 2: Làm TN về sự nhiễm từ của sắt và thép. (10 Phút) GV cho các nhóm nghiên cứu Y/c TN (SGK/68) GV giao dụng cụ TN cho các nhóm và Y/c các nhóm tiến hành TN để trả lời câu C1. +Y/c đại diện các nhóm báo cáo kết quả TN. Hoạt động 3: Khi ngắt dòng điện chạy qua ống dây và rút ra kết luận về sự nhiễm từ của sắt và thép. (7 phút) GV cho HS nghiên cưu mục đích TN (H25.2) và tiến hành TN. +Qua TN (H25.1 và H25.2) em rút ra kết luận gì ? GV thông báo về sự nhiễm từ của sắt và thép. *TÍCH GD BVMT: - Sắt, thộp, niken, cooban và cỏc vật liệu từ khỏc đặt trong từ trường đều bị nhiễm từ. Hoạt động 4: Tìm hiểu nam châm điện. (10 phút) +Y/c HS nghiên cưu TN (H25.3) +Y/c HS các nhóm thảo luận câu C 2. Em hãy nêu ý nghĩa con số (1000 - 1500) và (1A - 22) GV cho HS làm TN trong trường hợp: +Tăng dòng điện. +Tăng số vòng dây. GV cho HS tiến hành TN và trả lời câu C3. Hoạt động 5: Vận dụng , Củng cố. (13 phút) +Y/c cá nhân HS hoàn thành câu C4 ; C5 ; C6. Y/c HS đứng tại chỗ để trả lời các câu C4 ; C5 ; C6. Qua bài ta cần nắm được những kiến thức gì ? +Y/c hs đọc phần ghi nhớ SGK/69 *Hướng dẫn về nhà +Học thuộc phần ghi nhớ. +Đọc phần có thể em chưa biết +Làm các bài tập (SBT) +Đọc và nghiên cứu trước bài 26 “ ứng dụng của nam châm ” 1 HS trả lời câu hỏi kiểm tra của GV + Dòng điện gây ra lực từ tác dụng lên kim nam châm đặt gần nó. Ta nói dòng điện có tác dụng từ. + Nam châm điện gồm 1 ống dây có lõi sắt non. Khi dòng điện chạy qua ống dây thì lõi sắt bị nhiễm từ trở thành nam châm điện. Ngắt dòng điện lõi sắt mất từ tính. +Trong thực tế nam châm điện được dùng để làm 1 bô phận của cần cẩu, rơ le điện từ,.... I – Sự nhiễm từ của sắt và thép 1 .Thí nghiệm. HS Các nhóm nghiên cứu tiến hành TN và báo cáo kết quả TN: +Khi đóng công tắc K kim nam châm bị lệch khỏi phương ban đầu. +Khi đặt lõi sắt hoặc lõi thép trong lòng cuộn dây, đóng công tắc K góc lệch của kim nam châm lớn hơn so với trường hợp không có lõi sắt hoặc lõi thép. à Lõi sắt và lõi thép làm tăng tác dụng từ của ống dây có dòng điện chạy qua. +Lõi sắt làm tăng tác dụng từ mạnh hơn lõi thép trong ống dây có dòng điện chạy qua. C1: Khi ngắt dòng điện đi qua ống dây thì lõi sắt non bị mất hết từ tính. Còn lõi thép vẫn giữ được từ tính. 2 . Kết luận. HS rút ra kết luận và ghi vở. *Kết luận (SGK/68) *TÍCH GD BVMT: - Cỏc biện phỏp GDBVMT: + Trong cỏc nhà mỏy cơ khớ, luyện kim cú nhiều cỏc bụi, vụn sắt, việc sử dụng cỏc nam chõm điện để thu gom bụi, vụn sắt làm sạch mụi trường là một giải phỏp hiệu quả. + Loài chim bồ cõu cú một khả năng đặc biệt, đú là cú thể xỏc định được phương hướng chớnh xỏc trong khụng gian. Sở dĩ như vậy bởi vỡ trong bộ nóo của chim bồ cõu cú cỏc hệ thống như la bàn, chỳng được định hướng theo từ trường Trỏi Đất. Sự định hướng này cú thể bị đảo lộn nếu trong mụi trường cú quỏ nhiều nguồn phỏt súng điện từ. Vỡ vậy, bảo vệ mụi trường trỏnh ảnh hưởng tiờu cực của súng điện từ là gúp phần bảo vệ thiờn nhiờn. II – Nam châm điện +Các nhóm tìm hiểu cấu tạo của nam châm điện, và ý nghĩa các con số ghi trên cuộn dây của nam châm điện. C 2: +Cấu tạo : Gồm 1 ống dây dẫn trong có lõi sắt non. +Các con số (1000 – 1500) ghi trên ống dây cho biết ta có thể sử dung ống dây ở trường hợp 1000(Vòng) hoặc 1500 (Vòng) để nối 2 đầu của ống dây với nguồn điện. +Con số (1A - 22) cho biết ống dây dùng được dòng điện tối đa là 1A. ống dây có điện trở 22 HS tiến hành TN à Quan sát hiện tượng nam châm điện hút đinh ghim để trả lời câu C3: +Nam châm b mạnh hơn nam châm a +Nam châm d mạnh hơn nam châm c +Nam châm e mạnh hơn nam châm b và d. III – Vận dụng HS đứng tại chỗ trả lời câu C4 ; C5 ; C6. C4: Vì khi chạm vào đầu thanh nam châm thì mũi kéo bị nhiễm từ và trở thành 1 nam châm, mặt khác kéo làm bằng thép nên sau khi không còn tiếp súc với nam châm nữa nó vẫn giữ được từ tính. C5: Ngắt dòng điện đi qua ống dây của nam châm. C6: +Có thể chế tạo nam châm điện cực mạnh bằng cách tăng số vòng dây và tăng cường độ dòng điện qua ống dây. + Chỉ cần ngắt dòng điện qua ống dây thì nam châm điện mất hết từ tính. +Đổi tên cực của nam châm bằng cách đổi chiều dòng điện qua ống dây đó *Ghi nhớ (SGK/69) *Rút kinh nghiệm: ..