Bài giảng môn học Vật lý lớp 9 - Tiết 27: Sự nhiễm từ của sắt và thép – nam châm điện

Ngày soạn;25.11.2006 Tiết 27: SỰ NHIỄM TỪ CỦA SẮT VÀ THÉP – NAM CHÂM ĐIỆN I. Mục tiêu Kiến thức: Mô tả được TN về sự nhiễm từ của sắt và thép. Giải thích được tại sao người ta dùng lõi sắt non để làm nam châm điện. Biết 2 cách làm tăng lực từ của nam châm điện tác dụng lên một vật. Kĩ năng: Quan sát làm TN Thái độ: Yêu khoa học II. Chuẩn bị Ống dây, La bàn, giá TN, biến trở, nguồn điện, ampe kế, công tắc,, 5 dây dẫn, 1 lõi sắt, 1 lõi thép, đinh sắt III. Tiến trình NỘI DUNG HOẠT ĐỘNG CỦA HS TRỢ GIÚP CỦA GV SỰ NHIỄM TỪ CỦA SẮT VÀ THÉP NAM CHÂM ĐIỆN I. Sự nhiễm từ của sắt và thép 1. Thí nghiệm 2. Kết luận (SGK) II. Nam châm điện C2: Cấu tạo: lõi sắt non đặt trong 1 ống dây có dòng điện chạy qua Ý nghĩa các con số 0, 1000, 1500 là số vòng dây. 1A là dòng điện đm, 22W là R tối đa của nam châm C3: b mạnh hơn a, d mạnh hơn c, e mạnh hơn b, d. III. Vận dụng C4. Vì kéo nhiễm từ C5. Ngắt nguồn điện C6. Lợi của NC điện so với NC vĩnh cửu - Lực từ mạnh hơn - Có thể làm tăng lực hút dễ dàng - Loại bỏ từ tính dễ dàng - Đổi cực từ dễ dàng Hoạt động 1(5’) Nhớ lại kiến thức đã học về nam châm điện - Mô tả cấu tạo và nêu tắc dụng của nam châm điện đã học ở lớp 7 - Nêu cụ thể một ứng dụng của nam châm điện trong thực tế. Hoạt động 2(10’) Làm TN về sự nhiễm từ của sắt và thép. - Quan sát hình 25.1 nhận dạng các dụng cụ TN - Nêu rõ TN này cần quan sát gì? - Làm TN theo yêu cầu của SGK - Quan sát góc lệch của kim nam châm khi có và không có lõi sắt Hoạt động 3 (8’): Tìm hiểu, làm TN, rút ra KL về sự nhiễm từ của sắt và thép. - Quan sát nhận dạng các dụng cụ và cách bố trí TN 25.2 - Nêu rõ thí nghiệm này cần quan sát gì? - Tiến hành TN - Nêu hiện tượng xảy ra với đinh khi ngắt dòng điện trong ống dây - Trả lời C1 - Rút ra kết luận về sự nhiễm từ của sắt và thép Hoạt động 4(10’) Tìm hiểu nam châm điện - Cá nhân HS thực hiện C2 - Nghiên cứu SGK để biết cách làm tăng lực từ của nam châm điện - Quan sát h25.4 trả lời C3 - Các nhóm cử đại diện trình bày lời giải Hoạt động 5(7’) Vận dụng Cá nhân HS thực hiện C4, C5, C6 - Tác dụng từ của dòng điệnđược biểu hiện ntn? - trong thực tế nam châm điện được dùng để làm gì? Tại sao một cuôn dây có dòng điện chạy qua quấn quanh một lõi sắt non lại trở thành một anm châm điện? Nam châm điện có lợi gì so với nam châm vĩnh cửu. - Yêu cầu HS quan sát hình 25.1 - Mục đích của TN này là gì? - Y/c học sinh làm TN theo nhóm - Hướng dẫn HS làm TN - Góc lệch của kim nam châm khi chưa có lõi sắt, thép và khi có lõi sắt thép có gì khác nhau? - Y/c HS: +Nghiên cứu SGK và TN 25.2 +Nêu mđ TN +Làm TN theo nhóm, quan sát +Hiện tượng gì xảy ra khi ngắt dòng điện qua ống dây với đinh sắt +Đại diện nhóm trả lời C1 - Sự nhiễm từ của sắt và thép có gì khác nhau? - Thông báo sự nhiễm từ của sắt và thép khi đặt trong từ trường. - Y/c HS làm C2 - Có những cách nào để làm tăng lực từ của nam châm điện? - Yêu cầu HS làm việc theo nhóm trả lời C3 - Nhận xét kết quả các nhóm - Y/c HS thực hiện C4, C5, C6. - Chỉ định một số HS trình bày lời giải - Ngoài 2 cách trên còn có cách nào làm tăng lực từ của NC điện? HƯỚNG DẪN HỌC Ở NHÀ Bài vừa học: So sánh được sự nhiễm từ của sắt và thép. Biết làm tăng lực từ của nam châm điện. Bài sắp học: Tìm hiểu ứng dụng của nam châm. Làm bài tập 25.1 đến 25.4 SBT