Bài giảng môn học Vật lý lớp 9 - Tiết 44: Hiện tượng khúc xạ ánh sáng

TIẾT 44: HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG I-MỤC TIÊU 1-Kiến thức: - Nhận biết hiện tượng khúc xạ ánh sáng . Mô tả được TN quan sát đường truyền của tia sáng từ không khí sang nước và ngược lại. 2-Kĩ năng: - Phân biệt được hiện tượng khúc xạ ánh sáng với hiện tượng phản xạ ánh sáng . Vận dụng giải thích một số hiện tượng liên quan đến kiến thức. 3-Thái độ: II-CHUẨN BỊ 1-Giáo viên: - Cho mỗi nhóm : 1 bình thủy tinh + 1 bình nước + 1 ca múc + 1 miếng gỗ phẳng + 3đinh ghim -Cho thầy : 1 bình thủy tinh hình hộp + 1 miếng gỗ phẳng ( hoặc nhựa ) để làm màn hứng tia sáng + 1 nguồn sáng ( bút laze ). 2-Học sinh: - Hoàn thành phần dặn dò tiết trước 3-Phương pháp: Phát vấn + Nêu vấn đề + Học nhóm III-TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY VÀ HỌC: T/G Trợ giúp của giáo viên Hoạt động của học sinh Nội dung ghi bảng 5' 15' 12' 10' Hoạt động 1 . Ôn lại những kiến thức liên quan bài mới. Làm thí nghiệm H40.1 SGK *Cho HS trả lời các câu hỏi : -Phát biểu định luật truyền thẳng ánh sáng? -Có thể nhận biết đường truyền của tia sáng bằng những cách nào ? -Làm TN H40.1 và cho hs trả lời câu hỏi mở bài. Hoạt động 2 . Tìm hiểu sự khúc xạ ánh sáng từ không khí vào nước *Cho HS thực hiện mục 1 phần I ; nêu nhận xét và trả lời hiện tượng khúc xạ ánh sáng là gì? -Cho HS đọc mục 3 -GV tiến hành TN H40.3 ; cho HS quan sát và thảo luận nhóm trả lời C1. , C2. -Cho HS nêu kết luận và xử lý C3. Hoạt động 3: Tìm hiểu sự khúc xạ của tia sáng khi truyền từ nước sang không khí . *Cho HS nêu dự đoán C4. ; nếu không có P/A nào thì cho thực hiện P/A như SGK. -Cho HS bố trí và tiến hành TN như H40.3 và hướng dẫn HS tiến hành TN theo các bước a) và b) của SGK và lưu ý : tấm gỗ đặt thẳng đứng ; đổ nước ngang vạch ; mức nước có chiều cao lớn hơn chiều rộng của đáy; đinh B nằm ở vị trí giữa bình. -Hướng dẫn thảo luận C5. , C6. -Cho HS nêu kết luận về vị trí của tia khúc xạ và so sánh góc khúc xạvà góc tới khi ánh sáng truyền từ nước sang không khí -GV đặt câu hỏi để HS phân biệt hai hiện tượng khúc xạ và phản xạ ánh sáng Hoạt động 4: Củng cố và vận dụng -Cho HS trả lời C8. về hiện tượng nêu ra ở đầu bài(Hướng dẫn HS vẽ hình và lí luận ) -Cho học sinh đọc phần ghi nhớ * HS:trả lời câu hỏi của GV. * HS:_quan sát TN _trả lời câu hỏi mở bài. -Cá nhân quan sát H40.2 và nêu nhận xét Trả lời hiện tượng khúc xạ ánh sáng là gì? * HS:đọc mục 3. * HS:_quan sát TN H40.3 _thảo luận nhóm về C1. , C2. _tham gia thảo luận * HS:cá nhân nêu kết luận và xử lý C3. -Dự đoán P/A TN -Hoạt động nhóm -Tiến hành TN như H40.3 -Thảo luận trả lời C5. , C6. -Từng cá nhân trả lời C5. , C6. -Nêu kết luận. * HS:cá nhân xử lý C8. TIẾT 44: HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG I-HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG (SGK) II-SỰ KHÚC XẠ CỦA TIA SÁNG TRUYỀN TỪ NƯỚC SANG KHÔNG KHÍ 1.Dự đoán C4. 2.Thí nghiệm kiểm tra a),b) (sgk) C5. C/m :-Nhìn B mà không thấy A nghĩa là ánh sáng phát ra từ A bị B che khuất. -Nhìn C mà không thấy B và A nghĩa là ánh sáng phát ra từ A và B bị C che khuất. _Bỏ B và C lại nhìn thấy A nghĩa là ánh sáng truyền từ A qua nước đến C theo đường ABC C6.+Vẽ : +góc khúc xạ lớn hơn. 3.Kết luận (SGK) III-VẬN DỤNG C7. Hiện tượng khúc xạ ánh sáng _Tia tới gặp mặt phân cách giữa hai môi trường trong suốt bị....... _Góc khúc xa............ Hiện tượng phản xạ ánh sáng _Tia tới gặp mặt phân cách giữa hai môi trường trong suốt bị....... _Góc phản xạ .......... C8. _Trong không khí tia sáng truyền thẳng nên ánh sáng truyền từ A đến M bị những điểm trên chiếc đủa chắn lại _Khi có nước tia AI bị khúc xạcho tia IM truyền đến mắt. IV-HƯỚNG DẪN HỌC SINH TỰ HỌC: (3 ') Học thuộc phần ghi nhớ cuối bài - Làm các bài tập 40-41.1 ; 40-42.2 trang 48 của sách bài tập . V-RÚT KINH NGHIỆM BỔ SUNG: ............................................................................................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................................................................................................