Bài giảng môn học Vật lý lớp 9 - Tuần 15 - Tiết 24: Tác dụng từ của dòng điện – từ trường

Ngày soạn: 25/11/2012 Ngày giảng:29/11/2012 Tại lớp 9E Thực hiện cả khối 9 Tuần 15 Tiết: 24 TÁC DỤNG TỪ CỦA DÒNG ĐIỆN – TỪ TRƯỜNG I. Mục tiêu: 1. Kiến thức: - Biết được tác dụng từ của dây dẫn khi có dòng điện chạy qua - Biết được khái niệm về từ trường. 2. Kĩ năng: - Nắm được cách nhận biết từ trường. 3. Thái độ: - Có ý thức vận dụng kiến thức vào cuộc sống thực tế - Nghiêm túc trong giờ học. II. Chuẩn bi: 1. Giáo viên: - Kim nam châm, dây dẫn, biến trở, nguồn điện, ampe kế 2. Học sinh: Mỗi nhóm: - 2 giá thí nghiệm, nguồn điện, công tắc, dây dẫn. - Kim nam châm đặt trên trục thẳng đứng. - 1 đoạn dây constantan dài 40cm. - 5 đoạn dây đồng có bọc cách điện dài 30cm. - Ampe kế có GHĐ 1,5A và ĐCNN 0,1A, biến trở. III. Tiến trình tổ chức day - học: 1. Ổn định: (1’) 2. Kiểm tra: (4’) Câu hỏi: nêu sự tương tác giữa hai nam châm? Đáp án: đưa 2 nam châm lại gần nhau, chúng đẩy nhau nếu các cực cùng tên và hút nhau nếu các cực khác tên. 3. Bài mới: Trợ giúp của GV TG Hoạt động của HS Hoạt động 1: Tìm hiểu về Lực từ. HS: làm TN và thảo luận với câu C1 Đại diện các nhóm trình bày Các nhóm tự nhận xét, bổ xung cho câu trả lời của nhau. GV: tổng hợp ý kiến và đưa ra kết luận chung cho câu C1 HS: đọc kết luận trong SGK (10’) 8’ I. Lực từ: 1. Thí nghiệm: C1: kim nam châm bị đẩy lệch đi, khi đã cân bằng thì nó không còn song song với dây dẫn nữa. 2. Kết luận: SGK Hoạt động 2: Tìm hiểu về từ trường. HS: làm TN và thảo luận với câu C2 + C3 Đại diện các nhóm trình bày Các nhóm tự nhận xét, bổ xung cho câu trả lời của nhau. GV: tổng hợp ý kiến và đưa ra kết luận chung cho câu C2 + C3 GV: đưa ra kết luận chung HS: nắm bắt thông tin HS: suy nghĩ và nêu cách nhận biết từ trường GV: gọi HS khác nhận xét, bổ xung sau đó đưa ra kết luận chung cho phần này HS: đọc kết luận trong SGK (15’) 8’ II. Từ trường: 1. Thí nghiệm: C2: kim nam châm bị đẩy lệch khỏi hướng Bắc - Nam. C3: khi cân bằng thì nó lại chỉ theo 1 hướng nhất định. 2. Kết luận: SGK 3. Cách nhận biết từ trường: - Nơi nào làm lệch kim nam châm khỏi hướng Bắc - Nam thì nơi đó có từ trường. Hoạt động 3: Vận dụng. HS: suy nghĩ và trả lời C4 GV: gọi HS khác nhận xét, bổ xung sau đó đưa ra kết luận chung cho câu C4 HS: suy nghĩ và trả lời C5 + C6 GV: gọi HS khác nhận xét, bổ xung sau đó đưa ra kết luận chung cho câu C5 + C6 (8’) III. Vận dụng: C4: đưa kim nam châm lại gần dây dẫn AB. Nếu kim bị đẩy lệch đi thì dây dẫn AB có dòng điện. C5: Thí nghiệm với nam châm thử C6: nơi này đang có từ trường 4. Củng cố: (5’) - Giáo viên hệ thống hóa lại các kiến thức trọng tâm - Gọi 1 vài học sinh đọc ghi nhớ + có thể em chưa biết - Hướng dẫn làm bài tập trong sách bài tập. 5. Hướng dẫn học ở nhà: (2’) - Học bài và làm các bài tập trong sách bài tập - Chuẩn bị cho giờ sau. Mỗi nhóm: - Nam châm thẳng, nam châm chữ U, bút dạ. - Tấm nhựa có chứa mạt sắt. Ngày soạn: 02/12/2012 Ngày giảng: 03/12/2012 Tại lớp 9E Cả khối 9 Tiết: 25 TỪ PHỔ - ĐƯỜNG SỨC TỪ I. Mục tiêu: 1. Kiến thức: Biết đượckhái niệm về từ phổ và đường sức từ 2. Kĩ năng: Vẽ và xác định được chiều của đường sức từ 3. Thái độ: - Có ý thức vận dụng kiến thức vào cuộc sống thực tế - Nghiêm túc trong giờ học. II. Chuẩn bi: 1. Giáo viên: - Nam châm, bảng nhựa có chứa mạt sắt. Mỗi nhóm: - Nam châm thẳng, nam châm chữ U, bút dạ. -Tấm nhựa có chứa mạt sắt. III. Tiến trình tổ chức day - học: Bài mới: Trợ giúp của GV TG Hoạt động của HS Hoạt động 1: Từ phổ. HS: làm TN và thảo luận với câu C1 Đại diện các nhóm trình bày Các nhóm tự nhận xét, bổ xung cho câu trả lời của nhau. GV: tổng hợp ý kiến và đưa ra kết luận chung cho câu C1 HS: đọc kết luận trong SGK (9’) 7’ I. Từ phổ 1. Thí nghiệm: C1: các mạt sắt sắp xếp thành từng đường cong nối từ cực nọ sang cực kia của nam châm 2. Kết luận: SGK Hoạt động 2: Đường sức từ. HS: làm TN và thảo luận với câu C2 Đại diện các nhóm trình bày Các nhóm tự nhận xét, bổ xung cho câu trả lời của nhau. GV: tổng hợp ý kiến và đưa ra kết luận chung cho câu C2 HS: suy nghĩ và trả lời C3 GV: gọi HS khác nhận xét, bổ xung sau đó đưa ra kết luận chung cho câu C3 (15’) 13’ II. Đường sức từ: 1. Vẽ và xác định chiều đường sức từ: C2: các kim nam châm nằm nối tiếp nhau trên đường sức từ. C3: chiều của đường sức từ đi ra từ cực Bắc và đi vào cực Nam của thanh nam châm. 2. Kết luận: SGK Hoạt động 3: Vận dụng. HS: suy nghĩ và trả lời C4 GV: gọi HS khác nhận xét, bổ xung sau đó đưa ra kết luận chung cho câu C4 HS: suy nghĩ và trả lời C5 GV: gọi HS khác nhận xét, bổ xung sau đó đưa ra kết luận chung cho câu C5 HS: suy nghĩ và trả lời C6 GV: gọi HS khác nhận xét, bổ xung sau đó đưa ra kết luận chung cho câu C6 (10’) III. Vận dụng: C4: các đường sức từ ở giữa hai cực sắp xếp gần như song song với nhau. C5: hình 23.5 thì: đầu A là cực Bắc đầu B là cực Nam C6: chiều của các đường sức từ trên hình 23.6 đi từ trái sang phải. 4. Củng cố: (8’) - Giáo viên hệ thống hóa lại các kiến thức trọng tâm - Gọi 1 vài học sinh đọc ghi nhớ + có thể em chưa biết - Hướng dẫn làm bài tập trong sách bài tập. 5. Hướng dẫn học ở nhà: (2’) - Học bài và làm các bài tập trong sách bài tập - Chuẩn bị cho giờ sau. Mỗi nhóm: - Ống dây lồng qua tấm nhựa có chứa mạt sắt. - Nguồn điện, dây dân, bút da. - Kim nam châm thử. Ngày soạn: 02/12/2012 Ngày giảng:07/12/2012 tại lớp 9B Thực hiện cả khối 9 Tiết: 26 TỪ TRƯỜNG CỦA ỐNG DÂY CÓ DÒNG ĐIỆN CHẠY QUA I. Mục tiêu: 1. Kiến thức: - Biết được từ phổ và đường sức từ của ống dây có dòng điện chạy qua, Biết được quy tắc nắm tay phải. 2. Kĩ năng: Vận dụng được quy tắc nắm tay phải để xác định chiều của đường sức từ của ống dây có dòng điện chạy qua. 3. Thái độ:- Có ý thức vận dụng kiến thức vào cuộc sống thực tế - Nghiêm túc trong giờ học. II. Chuẩn bi: 1. Giáo viên: Nguồn điện, ống dây, kim nam châm Mỗi nhóm: - Ống dây lồng qua tấm nhựa có chứa mạt sắt. - Nguồn điện, dây dân, bút da. - Kim nam châm thử. III. Tiến trình tổ chức day - học: Trợ giúp của GV TG Hoạt động của HS Hoạt động 1: Từ phổ, đường sức từ của ống dây có dòng điện chạy qua. HS: làm TN và thảo luận với câu C1+ C2 Đại diện các nhóm trình bày Các nhóm tự nhận xét, bổ xung cho câu trả lời của nhau. GV: tổng hợp ý kiến và đưa ra kết luận chung cho câu C1+C2 HS: suy nghĩ và trả lời C3 GV: gọi HS khác nhận xét, bổ xung sau đó đưa ra kết luận chung cho câu C3 HS: đọc kết luận trong SGK (10’) 6’ I. Từ phổ, đường sức từ của ống dây có dòng điện chạy qua. 1. Thí nghiệm: C1: - giống nhau: các mạt sắt sắp xếp thành các đường cong nối từ đầu nọ tới đầu kia. - Khác nhau: ở thanh nam châm là các đường cong hở nối hai đâu. Còn ở ống dây là các đường cong khép kín C2: các đường sức từ là các đường cong khép kín. C3: các đường sức từ đi ra từ một đầu và đi vào một đầu. 2. Kết luận: SGK Hoạt động 2: Quy tắc nắm tay phải. HS: dự đoán yếu tố chi phối chiều đường sức từ của ống dây có dòng điện chạy qua. Sau đó làm thí nghiệm kiểm tra GV: tổng hợp ý kiến và đưa ra kết luận chung cho phần này. Sau đó nêu quy tắc nắm tay phải HS: nắm bắt thông tin. (10’) II. Quy tắc nắm tay phải: 1. Chiều đường sức từ của ống dây có dòng điện chạy qua phụ thuộc vào yếu tố nào? - chiều đường sức từ của ống dây có dòng điện chạy qua phụ thuộc vào chiều của dòng điện chạy trong ống dây. 2. Quy tắc nắm tay phải: SGK Hoạt động 3: Vận dụng. HS: suy nghĩ và trả lời C4 GV: gọi HS khác nhận xét, bổ xung sau đó đưa ra kết luận chung cho câu C4 HS: suy nghĩ và trả lời C5 GV: gọi HS khác nhận xét, bổ xung sau đó đưa ra kết luận chung cho câu C5 HS: suy nghĩ và trả lời C6 GV: gọi HS khác nhận xét, bổ xung sau đó đưa ra kết luận chung cho câu C6 (10’) III. Vận dụng: C4: đầu B là cực Bắc đầu A là cực Nam. C5: nam châm 5 đặt sai - chiều của dòng điện chạy trong ống dây từ đầu A đến B C6: đầu A là cực Bắc đầu B là cực Nam 4. Củng cố: (8’) - Giáo viên hệ thống hóa lại các kiến thức trọng tâm - Gọi 1 vài học sinh đọc ghi nhớ + có thể em chưa biết - Hướng dẫn làm bài tập trong sách bài tập. 5. Hướng dẫn học ở nhà: (2’) - Học bài và làm các bài tập trong sách bài tập - Chuẩn bị cho giờ sau. Mỗi nhóm: - Ống dây, nguồn điện, biến trở, nam châm thử...