Bài giảng môn học Vật lý lớp 9 - Tuần 28 - Tiết 53: Bài tập vận dụng thấu kính phân kỳ, ảnh của một vật tạo bởi thấu kính phân kỳ

Ngày soạn: 20/2/2013 Tuần 28 Ngày giảng: 12/3/2013(9B) ; 16/3/2013(9D) Tiết 53 BÀI TẬP VẬN DỤNG THẤU KÍNH PHÂN KỲ, ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH PHÂN KỲ I. MỤC TIÊU 1. Kiến thức  - Biết được công thức liên hệ giữa OA, OA’ và OF (OF’). - Qua giờ bài tập HS cần hiểu được cách vẽ ảnh của một điểm qua thấu kính phân kì, xác định tính chất của ảnh. - Cho hình vẽ, cho vật và ảnh xác định loại thấu kính, giải thích. - Biết dựng ảnh của vật trong các trường hợp. 2. Kĩ năng  - Rèn luyện kỹ năng dựng được ảnh ảo của một vật qua thấu kính phân kì. - Dựa vào đặc điểm ảnh ảo, cùng chiều với vật, nhỏ hơn vật, gần thấu kính hơn vật (ảnh nằm trong khoảng tiêu cự) để nhận biết thấu kính phân kỳ. 3. Thái độ  - Rèn tính cẩn thận, tính tự giác trong quá trình học tập. Có ý thức tư duy, vận dụng kiến thức vào thực tế. - Yêu thích môn học. II - CHUẨN BỊ 1. Giáo viên: SGK, SBT, Bài soạn. 2. Học sinh : Ôn tập các kiến thức đã học về TKHT, TKPK, III – TIẾN TRÌNH DẠY HỌC 1. Ổn định tổ chức LỚP Ngày dạy VẮNG 9B 9D 2. Kiểm tra bài cũ - Nêu đặc điểm của ảnh của một vật tạo bởi thấu kính phân kỳ. - Nêu cách vẽ ảnh A’B’ của vật sáng AB tạo bởi thấu kính phân kỳ. 3. Bài mới. Hoạt động của GV Hoạt động của HS Hoạt động 1: Làm bài tập 1 - Yêu cầu HS làm bài tập 1 vẽ ảnh A’B’ của vật sáng AB tạo bởi TKPK. Cho f = 3cm, OA = 4cm A B F O F’ D - Áp dụng kiến thức đã học bài trước vẽ ảnh A’B’ của vật sáng AB tạo bởi TKPK. A A’ B’ B F I O F’ D Hoạt động 2: Làm bài tập 2: Xây dựng công thức liên hệ giữa OA, OA’ và OF (OF’) - Hướng dẫn HS dựa vào hình vẽ bài tập 1 xây dựng công thức liên hệ giữa OA, OA’ và OF (OF’) A A’ B’ B F I O F’ D - HS áp dụng các tam giác đồng dạng để xây dựng mối liên hệ - Có AB = OI - ABO ∽ A’B’O. Suy ra = - F’A’B ∽ F’OI. Suy ra: = Mà OI = AB, F’A’ = OF’ - OA’ Suy ra: = = = 1 - . Chia cả 2 vế cho OA’ Suy ra: = - hay = + Hoạt động 3: Làm bài tập 3 - Yêu cầu HS làm bài tập 3 S’ S - Biết vị trí S, S’, trục chính . Xác định loại thấu kính, quang tâm, tiêu điểm. - Hướng dẫn HS làm bài tập + Xác định quang tâm O. Tia tới đến quang tâm có phương qua ảnh. + Xác định ảnh thật hay ảo: Dựa vào vị trí của ảnh và vật so với trục chính + Xác định loại thấu kính dựa vào việc so sánh khoảng cách từ ảnh ảo và vật đến thấu kính. + Xác định tiêu điểm: Dựa vào tia ló của tia tới song song với . - HS làm bài tập 3: + Đường thẳng SS’ cắt tại O. O là quang tâm của thấu kính. + Ảnh S’, S nằm cùng phía so với trục chính nên S’ là ảnh ảo. + Ảnh S’ gần thấu kính hơn vật nên thấu kính là thấu kính phân kỳ. + Từ S kẻ tia SI song song với . Đường kéo dài IS’ cắt tại F’. Lấy F đối xứng với F’ qua O. F, F’ là hai tiêu điểm của TKPK. S’ S O F F’ I Hoạt động 4: Làm bài tập 4 - Đọc đề bài, yêu cầu HS làm bài tập 4: Dựng ảnh A’B’ của vật sáng AB tạo bởi TKPK khi A º F’ So sánh OA và OA’ - Làm bài tập 4. F A B A’ B’ O I F’ OA = OF’. Áp dụng bài tập 2 suy ra OA = 2OA’. 4. Củng cố - Nắm vững các tính chất của ảnh của thấu kính phân kì từ đó có cơ sở vẽ và xác định ảnh của vật qua thấu kính phân kì trong các trường hợp: + Vật nằm ngoài tiêu cự + Vật nằm trong tiêu cự Đều tạo ảnh ảo, cùng chiều với vật, nhỏ hơn vật, gần thấu kính hơn vật. 5. Hướng dẫn về nhà - Ôn tập lại các tính chất của ảnh của vật tạo bởi thấu kính phân kì, xem lại các bài tập đã làm. - Làm bài tập 44-45.3 , 45-45 .5 (Sách bài tập) IV. RÚT KINH NGHIỆM SAU GIỜ DẠY