Bài giảng môn học Vật lý lớp 9 - Tuần 3 - Tiết 5 - Bài 5: Đoạn mạch song song

Tuần: 03 Ngày soạn : 02-09-2013 Bài 5: ĐOẠN MẠCH SONG SONG Tiết : 05 Ngày dạy : 04-09-2013 I. Mục tiêu: 1. Kiến thức: - Viết được công thức tính điện trở tương đương đối với đoạn mạch song song gồm nhiều nhất ba điện trở. 2. Kỹ năng: - Xác định được bằng thí nghiệm mối quan hệ giữa điện trở tương đương của đoạn mạch song song với các điện trở thành phần. - Vận dụng định luật Ôm cho đoạn mạch song song gồm nhiều nhất ba điện trở thành phần. - Vận dụng được định luật Ôm cho đoạn mạch gồm nhiều nhất ba điện trở thành phần mắc hỗn hợp. 3. Thái độ: - Vận dụng kiến thức đ học để giải thích 1 số hiện tượng đơn giản trong thực tế. II- Chuẩn bị: 1. GV: - Mắc mạch điện theo sơ đồ hình 5.1 ( tr.14-SGK ) trn bảng điện mẫu. 2. HS: - 3 điện trở mẫu, trong đó có 1 điện trở là điện trở tương đương của 2 điện trở kia khi mắc song song, 1 ampe kế có GHĐ: 1,5A; ĐCNN: 0,1A , 1 vôn kế có GHĐ: 6V; ĐCNN: 0,1V, 1 nguồn điện 6V, 1 công tắc, 9 đoạn dây nối. III. Tổ chức hoạt động dạy và học: 1. Ổn định lớp: - Kiểm tra sĩ số vệ sinh lớp. 2. Kiểm tra bài cũ: - Trong đoạn mạch gồm 2 bóng đèn mắc song song, hiệu điện thế và cường độ dòng điện của đoạn mạch có quan hệ như thế nào với hiệu điện thế và cường độ dòng điện các mạch rẽ? 3. Tiến trình: GV tổ chức các hoạt động Hoạt động của học sinh Kiến thức cần đạt Hoạt động 1: Giới thiệu bài mới: - Đối với đoạn mạch mắc nối tiếp, chúng ta biết Rtđ bằng tổng điện trở các thành phần. Với đoạn mạch song song điện trở tương đương của đoạn mạch cũng bằng tổng các điện trở thành phần không? à Bài mới - HS suy đoán và phát biểu suy nghĩ của mình Hoạt động 2: Ôn lại kiến thức có liên quan: - Cho hs nhớ lại kiến thức ở lớp 7? Trong đoạn mạch có hai bóng đèn mắc song song thì cường độ dòng điện mỗi bóng đèn, hiệu điện thế giữa hai đầu bóng đèn có đặc điểm gì? - Trong đoạn mạch gồm hai bóng đèn mắc song song + Cường độ dòng điện chạy qua mạch chính bằng tổng cường độ dòng điện chạy qua các mạch rẽ I=I1+I2 (1) + Hiệu điện thế giữa hai đầu đoạn mạch mắc song song bằng hiệu điện thế giữa hai đầu của mạch rẽ : U= U1=U2 (2) I. Cường độ dòng điện và hiệu điện thế trong đoạn mạch song song : 1.Nhớ lại kiến thức ở lớp 7: I=I1+I2 U= U1=U2 Hoạt động 3: Nhận biết được đoạn mạch gồm hai điện trở mắc song song: - Cho hs trả lời C1 và cho biết hai điện trở có mấy điểm chung? Cường độ dòng điện và hiệu điện thế của đoạn mạch này có những đặc điểm gì? GV: Thông báo biểu thức (1) (2) cũng đúng với đoạn mạch gồm hai điện trở mắc song song. - Hướng dẫn hs vận dụng kiến thức vừa ôn tập và hệ thức định luật ôm để trả lời C2? - Muốn chứng minh hệ thức: ta thì làm như thế nào? - Cường độ dòng điện chạy qua điện trở R1, R2 được tính như thế nào? ; Muốn chứng minh được hệ thức trên thì ta phải a)Từng hs trả lời C1 : R1mắc song với R2 I=I1+I2 U= U1=U2 b)Mỗi hs tự vận dụng các hệ thức (1), (2) và hệ thức của định luật Ôm để chứng minh hệ thức (3) C2: Chứng minh - Tính cường độ dòng điện chạy qua các điện trở và lập tỉ số. - Cường độ dòng điện chạy qua điện trở R1, R2: ta có vậy 2.Đoạn mạch gồm hai điện trở mắc song song: + Cường độ dòng điện chạy qua mạch chính bằng tổng cường độ dòng điện chạy qua các mạch rẽ I=I1+I2 (1) +Hiệu điện thế giữa hai đầu đoạn mạch mắc song song bằng hiệu điện thế giữa hai đầu của mạch rẽ U= U1=U2 (2) Hoạt động 4: Xây dựng công thức tính điện trở tương đương của đoạn mạch gồm hai điện trở mắc song song: - Hướng dẫn hs xây dựng công thức (4) - Viết hệ thức liên hệ giữa I, I1,I2 Rtđ ,R1, R2 -Vận dụng hệ thức (1) suy ra (4) C3 Muốn chứng minh hệ thức thì ta phải áp dụng công thức I=I1+I2 , muốn tính cường đòng điện chạy trong mạch chính và cường độ dòng điện chạy trong mạch rẽ thì ta áp dụng công thức nào ? - Cường độ dòng điện chạy qua điện trở R1,R2, mạch chính : : , C3: chứng minh công thức điện trở tương đương gồm R1,R2 mắc song song -Cường độ dòng điện chạy qua điện trở R1 ,R2: ; Cường độ dòng điện chạy qua mạch chính :Mà Trong đoạn mạch gồm hai điện trở mắc song song thì cường độ dòng điện chạy qua mạch chính bằng tổng cường độ dòng điện chạy qua các mạch rẽ I=I1+I2 ta có : Chứng minh biểu thức 4’ : II. Điện trở tương đương của đoạn mạch song song : 1. Công thức tính điện trở tương đương gồm hai điện trở mắc song song : => CM: Ta có: (1) Mặ khác: U = U1 = U2 (2 ) I = I1 + I2 (3) Thay (1),(2) vào (3) Chia 2 vế cho U, ta được (đpcm) Hoạt động 5: Tiến hành TN kiểm tra: - Hướng dẫn hs làm thí nghiệm kiểm tra theo sơ đồ hình 5.1 trong đó R1, R2 và U AB đã biết . kiểm tra lại công thức trên bằng cách giữ UAB Không đổi , đo IAB thay điện trở R1,R2 bằng điện trở tương đương của nó , đo I’AB và so sánh với IAB - Sau khi làm thí nghiệm kiểm tra yêu cầu một vài hs đọc phần kết luận và cho các em ghi a) Các nhóm hs làm thí nghiệm kiểm tra theo sơ đồ hình 5.1 như SGK b) Thảo luận nhóm để rút ra kết luận : Ghi kết luận :Đối với đoạn mạch mắc song song thì nghịch đảo của điện trở tương đương bằng tổng nghịch đảo của các điện trở thành phần 2. Thí nghiệm kiểm tra: 3. Kết luận: Đối với đoạn mạch gồm hai điện trở mắc song song thì nghích đảo của điện trở tương đương bằng tồng các nghịch đảo của từng điện trở thành phần Hoạt động 6: Vận dụng: - Cho hs tiến hành làm lại thí nghiệm 3.2 theo hướng dẫn của C5 quan sát bóng nữa tối trên màn và bóng tối và nhận xét trên cơ sở đó y/c các nhóm tiến hành trả lời câu hỏi C5 ? - Cho hs làm việc cá nhân trả lời C6 ? Làm việc cá nhân trảlời C4 - Để đèn và quạt hoạt động bình thường thì ta phải mắc chúng song song với nguồn điện khi đó thì hiệu điện thế giữa hai đầu của bóng đèn bằng hiệu điện thế định mức của bóng đèn bằng 220V -Sơ đồ mạch điện -Nếu đèn không hoạt động thì quạt vẫn hoạt động . Vì giữa hai đầu của quạt luôn có hiệu điện thế Làm việc cá nhân giải bài C5 Cho biết R1= R2= R3= 30 Ù R1// R2 -> Rtd=? R1// R2// R3-> Rtd=? Bài giải Điện trở tương đương khi R1// R2 Điện trở tương đương khi R1// R2// R3 - HS làm việc cá nhân trả lời C6 III. Vận dụng: C4: Để đèn và quạt hoạt động bình thường thì ta phải mắc chúng song song với nguồn điện khi đó thì Ugiữa hai đầu của bóng đèn bằng hiệu điện thế định mức của bóng đèn bằng 220V -Sơ đồ mạch điện -Nếu đèn không hoạt động thì quạt vẫn hoạt động . Vì giữa hai đầu của quạt luôn có hiệu điện thế C5: Cho biết R1= R2= R3= 30 Ù R1// R2 -> Rtd=? R1// R2// R3-> Rtd=? Bài giải Điện trở tương đương khi R1// R2 Điện trở tương đương khi R1// R2// R3 IV. Củng cố : - Gọi một đến 2 hs đọc phần ghi nhớ SGK? - Cho hs đọc phần có thể em chưa biết. V. Hướng dẫn về nhà : - Học ghi nhớ SGK, về nhà làm bài tập SBT. - Chuẩn bị bài mới bài 6 SGK. Ruùt kinh nghieäm:.............................................................................................................................. ...........................................................................................................................................................