Bài giảng Môn Vật lý lớp 7 - Bài 10 : Nguồn âm (tiếp)

Ngày soạn: 25. 10 .2009 Ngày dạy : 05.11.2009 Bài 10 : Nguồn âm A/ Mục tiêu: Nêu được đặc điểm chung của các nguồn âm. Nhận biết được một số nguồn âm thường gặp trong cuộc sống. A/ Chuẩn bị: 1/ Giáo viên: Soạn bài giảng điện tử; máy chiếu đa năng; Vài ba lá chuối; bộ đàn ống nghiệm; 1 ống nghiệm. 2/ Với mỗi nhóm học sinh: 1 sợi dây cao su mảnh 1 thìa và 1 cốc 1 âm thoa và 1 búa cao su Bộ đàn ống nghiệm Cốc nước. C/ Hoạt động dạy và học. Hoạt động 1: ( 3 phút) Tìm hiểu vấn đề cần nghiên cứu trong chương II - Âm học. Hãy nêu những điều mà ta cần nắm được sau khi học xong chương II- Âm học? TL: + Các nguồn âm có chung đặc điểm gì? + Âm trầm, âm bổng khác nhau ở chỗ nào? + Âm to, âm nhỏ khác nhau ở chỗ nào ? + Âm truyền qua những môi trường nào? + Chống ô nhiễm tiếng ồn như thế nào ? Hoạt động 2: ( 1 phút) Đặt vấn đề vào bài Để trả lời được các nguồn âm có chung đặc điểm gì thì chúng ta đi nghiên cứu bài 10: Nguồn âm. Hoạt động 3: Tìm hiểu về nguồn âm Hoạt động 3.1 ( 5 phút) Nhận biết nguồn âm Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Cảc lớp hãy giữ yên lặng và lắng tai nghe . Em hãy nêu những âm mà em nghe được và tìm xem chúng được phát ra từ đâu? Em hãy kể tên một số nguồn âm ? I/ Nhận biết nguồn âm. Vật phát ra âm gọi là nguồn âm. Hoạt động 3.2 : ( 23 phút) Tìm hiểu đặc điểm nguồn âm Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Hãy tiến hành 3 thí nghiệm: Thí nghiệm 1: Một bạn dùng tay kéo căng một sợi dây cao su nhỏ. Dây đứng yên ở vị trí cân bằng. Một bạn khác dùng ngón tay bật sợi dây cao su đó . Hãy quan sát dây cao su và lắng nghe rồi mô tả điều mà em nhìn và nghe thấy được ? Dùng thìa gõ vào thành cốc thuỷ tinh mỏng: quan sát và lắng nghe? Làm thế nào để kiểm tra là thành cốc thuỷ tinh có rung động? GV nói: Sự rung động( chuyển động) qua lại vị trí cân bằng của dây cao su, thành cốc, mặt trống,… gọi là dao động. Dùng búa cao su gõ nhẹ vào một nhánh âm thoa và lắng nghe . Từ ba thí nghiệm trên hãy cho biết các nguồn âm có chung đặc điểm gì? Em có thể làm cho một tờ giấy, một lá chuối … phát ra được âm hay không? Hãy tìm hiểu xem bộ phận nào dao động phát ra âm trong các nhạc cụ mà em biết ? Hãy thổi vào miệng một lọ nhỏ và lắng nghe. Vật nào đã phát ra âm trong thí nghiệm đó? Hãy làm một nhạc cụ ( đàn ống nghiệm) theo chỉ dẫn dưới đây : Đổ nước vào 6 ống nghiệm giống nhau đến các mực nước khác nhau. Dùng thìa gõ nhẹ lần lượt vào từng ống nghiệm sẽ nghe được các âm trầm, bổng khác nhau. - Lần lượt thổi mạnh vào miệng các ống nghiệm cũng sẽ nghe được các âm trầm, bổng khác nhau. II/ Các nguồn âm có chung đặc điểm gì? 1/ Thí nghiệm a/ Thí nghiệm 1: Dây cao su rung động và âm phát ra. b/ Thí nghiệm 2: Cốc thuỷ tinh phát ra âm. Thành cốc thuỷ tinh có rung động. Sự rung động( chuyển động) qua lại vị trí cân bằng của dây cao su, thành cốc, mặt trống,… gọi là dao động. c/ Thí nghiệm 3: Cách kiểm tra: - Đặt con lắc bấc sát một nhánh của âm thoa khi âm thoa phát ra âm. - Dùng tay giữ chặt hai nhánh của âm thoa thì không nghe thấy âm phát ra nữa. - Dùng một tờ giấy đặt nổi trên mặt một chậu nước. Khi âm thoa phát âm, ta chạm một nhánh của âm thoa vào gần mép tờ giấy thì thấy nước bắn toé bên mép tờ giấy. Âm thoa dao động và phát ra âm . 2/ Kết luận Khi phát ra âm các vật đều dao động (hoặc rung động ). III/ Vận dụng:C6: C7: C8: Thổi vào miệng một lọ nhỏ, không khí trong lọ dao động phát ra âm. C9: Hoạt động 4: ( 10 phút) Củng cố kiến thức. Em có thể làm cho một tờ giấy, một lá chuối … phát ra được âm hay không? Hãy tìm hiểu xem bộ phận nào dao động phát ra âm trong các nhạc cụ mà em biết ? Hãy thổi vào miệng một lọ nhỏ và lắng nghe. Vật nào đã phát ra âm trong thí nghiệm đó? Hãy làm một nhạc cụ ( đàn ống nghiệm) theo chỉ dẫn dưới đây : Đổ nước vào 6 ống nghiệm giống nhau đến các mực nước khác nhau. Dùng thìa gõ nhẹ lần lượt vào từng ống nghiệm sẽ nghe được các âm trầm, bổng khác nhau. - Lần lượt thổi mạnh vào miệng các ống nghiệm cũng sẽ nghe được các âm trầm, bổng khác nhau. III/ Vận dụng:C6: C7: C8: Thổi vào miệng một lọ nhỏ, không khí trong lọ dao động phát ra âm. C9: Hoạt động5 : ( 3 phút) Hướng dẫn về nhà; Học bài , nắm chắc phần ghi nhớ . Trả lời các câu C1 đến C9 sách giáo khoa. Làm bài tập : 10.1 đến 10.5 sách bài tập. Đọc phần : Có thể em cha biết. Nghiên cứu bài 11: Độ cao của âm. Tìm hiểu bộ phận dao độngphát ra âm của thanh quản người: