Bài giảng Môn Vật lý lớp 7 - Tiết 12 - Độ cao của âm (tiết 6)

Ngày soạn : 08 - 11 - 2008 Ngày giảng : 10 - 11 - 2008 Tiết 12 ĐỘ CAO CỦA ÂM I. Mục tiêu: - Nhận biết âm cao (bổng) có tần số lớn, âm thấp (trầm) có tần số nhỏ - Nêu được ví dụ về âm cao, âm thấp. II. Chuẩn bị: * Giáo viên: + Cho mỗi nhóm: - Hai thước đàn hồi hoặc lá thép mỏng dài khoảng 30 cm và 20 cm được vít chặt vào một hộp gỗ rỗng. + Cho cả lớp: - Giá thí nghiệm. - Một con lắc đơn chiều dài 20 cm. - Một con lắc đơn chiều dài 40 cm. - Một đĩa quay có đục những hàng lỗ tròn cách đều nhau và được gắn chặt vào trục động cơ. Động cơ được giữ chặt trên giá đỡ nguồn điện từ 6 đến 9 vôn. - Một tấm bìa mỏng. III. Phương pháp: Vấn đáp, thuyết trình, thí nghiệm, nhóm. IV. Tổ chức hoạt động của học sinh: 1. Ổn định (1'): 7A1:..................; 7A2:..................; 7A3:.................. 2. Kiểm tra (7'): ? HS1: Các nguồn âm có đặc điểm nào chung. Chữa bài tập 10.1, 10.2 SBT. ? HS2: Chữa bài tập 10.5 SBT 3. Bài mới (36'): Trợ giúp của giáo viên Hoạt động của học sinh GV tổ chức tình huống học tập như sgk ? Mục đích TN ? Dụng cụ thí nghiệm. ? Cách bố trí thí nghiệm. ? Cách tiến hành thí nghiệm. - Giáo viên giới thiệu dụng cụ, bố trí thí nghiệm. ? Cần quan sát và làm công việc gì. - Giáo viên hướng dẫn học sinh xác định 1 dao động: Lưu ý: Góc lệch như nhau. Giáo viên yêu cầu 1 học sinh lên bảng kéo con lắc ra khỏi vị trí cân bằng làm thí nghiệm, 1 học sinh bấm thời gian, 1 học sinh đếm., 1 học sinh ghi vào bảng. - Yêu cầu học sinh đọc thông tin trong SGK. ? Tần số là gì? ? Đơn vị của tần số. ? Từ bảng trên hãy cho biết con lắc nào có tần số dao động lớn hơn. - Yêu cầu thông qua bảng tìm mối quan hệ giữa tần số và sự dao động nhanh , chậm. - Yêu cầu học sinh hoàn thành nhận xét. - Giáo viên lưu ý cách dùng từ: + Dao động : nhanh, chậm + Tần số :lớn , nhỏ Giáo viên giới thiệu thí nghiệm 2 Lưu ý: Vít chặt hai đầu thanh thép ( Hoặc ấn chặt tay ở mép bàn), giữ trật tự mới nghe được tiếng âm phát ra trong thí nghiệm này. - Yêu cầu học sinh trả lời câu hỏi C3. - Yêu cầu báo cáo kết quả. - Hoàn thành câu C3. TN 3: - Giáo viên giới thiệu dụng cụ thí nghiệm, cách bố trí và tiến hành thí nghiệm. -Giáo viên gọi một học sinh lên bảng giúp giáo viên làm thí nghiệm như SGK. - Yêu cầu cả lớp quan sát và trả lời câu hỏi. ? Cái gì dao động phát ra âm. ?Quay như thế nào thì âm phát ra trầm , bổng. - Qua hai thí nghiệm giáo viên làm việc chung cả lớp. ? Âm cao( Bổng), âm thấp( trầm) liên quan đến yếu tố nào. - Giáo viên đưa ra kết luận, cho học sinh phát biểu. - Yêu cầu h/s đọc, trả lời câu C5. - Yêu cầu học sinh suy nghĩ về câu C6 -1 phút. - Yêu cầu trình bày trước lớp ? Nhận xét câu trả lời của bạn. - Giáo viên hướng dẫn học sinh trả lời câu C7 - Kiểm tra bằng thí nghiệm và yêu cầu học sinh giải thích * Hoạt động1: T/c tình huống học tập (2'). HS theo dõi và lắng nghe * Hoạt động 2: Dao động nhanh chậm - tần số ( 12'). I. Dao động nhanh, chậm- Tần số. * Thí nghiệm 1: - Hoạt động cá nhân tìm hiểu dụng cụ thí nghiệm, cách bố trí và tiến hành thí nghiệm. - Đọc câu hỏi C1. HS : Trả lời - Ba học sinh lên bảng làm thí nghiệm H/S dưới lớp quan sát và ghi vào vở HS hoạt động cá nhân đọc SGK trả lời câu hỏi: + Số dao động trong 1s gọi là tần số. + Đơn vị của tần số là héc, ký hiệu là Hz HS trả lời câu hỏi thông qua giá trị ở bảng. - Hoạt động cá nhân điền từ hoàn thành nhận xét. * Nhận xét: " Dao động càng nhanh, tần số dao động càng lớn" * Hoạt động 3: Nghiên cứu mối liên hệ giữa độ cao của âm với tần số (16'). II. Âm cao, âm thấp, âm trầm, âm bổng. *. Thí nghiệm 2 - Học sinh nghe giáo viên giới thiệu thí nghiệm 2, ghi nhớ - Hoạt động nhóm làm thí nghiệm và trả lời câu hỏi C3. + Phần tự do của thước dài dao động chậm âm phát ra thấp. + Phần tự do của thước ngắn dao động nhanh âm phát ra cao. * Thí nghiệm 3: - Học sinh lắng nghe. - Một học sinh lên bảng theo chỉ định của giáo viên. - Cả lớp quan sát và trả lời câu hỏi. -Thảo luận chung cả lớp qua kết quả của 2 thí nghiệm. - Hoạt động cá nhân hoàn thành kết luận bằng cách điền từ thích hợp vào chỗ trống... * Kết luận: * Hoạt động 4: Vận dụng (8') III. Vận dụng. C5:Vật dao động có tần số 70 Hz dao động nhanh hơn và vật dao động có tần số 50Hz phát ra âm thấp hơn. C6: Dây đàn càng căng( Căng nhiều)dao động nhanhtần số lớnâm cao. Dây đàn trùng( Căng ít) Ngược lại. C7: Chạm miếng phim ở phần vành đĩa (xa tâm) không khí sau hàng lỗ dao động nhanh tần số lớnâm cao. Chạm miếng phim ở cành đĩa (gần tâm) không khí sau hàng lỗ dao động chậmtần số nhỏâm trầm. 4. HDVN (1'): Học bài theo Sgk và vở ghi. Làm bài trong Sbt. Đọc trước bài mới.