Bài giảng Môn Vật lý lớp 7 - Tiết 23 - Bài 20 : Chất dẫn điện và chất cách điện – dòng điện trong kim loại

Tiết : 23 Ngày soạn : 10 / 2 / 2009 Ngày dạy : 11 / 2 / 2009 Bài 20 : CHẤT DẪN ĐIỆN VÀ CHẤT CÁCH ĐIỆN – DÒNG ĐIỆN TRONG KIM LOẠI I. Mục tiêu : 1. Kiến thức : - Nhận biết trên thực tế chất dẫn điện là chất cho dòng điện đi qua, chất cách điện là chất không cho dòng điện đi qua. - Kể tên một số vật dẫn điện (hoặc vật liệu dẫn điện) và vật cách điện (hoặc vật liệu cách điện) thường dùng. - Nêu được dòng điện trong kim loại là dòng các êlectrôn tự do dịch chuyển có hướng. 2. Kĩ năng : Quan sát, thực hành, cẩn thận chính xác, suy luận. 3. Thái độ : Hợp tác khi thảo luận nhóm, tuân thủ sự hướng dẫn, nghiêm túc bảo quản dụng cụ TN tránh hư hỏng. II. Chuẩn bị : * Đối với mỗi nhóm HS : 1 bóng đèn đui cài hoặc đui xoáy, 1 phích cắm điện nối với một đoạn dây điện có vỏ bọc cách điện, 1 pin, 1 bóng đèn pin, 5 đoạn dây nối, 2 mỏ kẹp, một số vật cần xác định xem là dẫn điện hay cách điện. * Đối với cả lớp : Bóng đèn, công tắc, ổ lấy điện, dây nối các loại, quạt điện…, tranh vẽ to các hình 20.1, 20.3 SGK. III. Tổ chức hoạt động của học sinh : Hoạt động của HS Trợ giúp của GV Phần ghi bảng Hoạt động 1: (8 phút) Kiểm tra bài cũ - Đặt vấn đề vào bài mới. - 1 HS trả bài cũ. - 1 HS nhận xét. - Dòng điện là gì? Nguồn điện có đặc điểm gì? - GV đặt vấn đề như phần mở bài trong SGK. Hoạt động 2: (8 phút) Tìm hiểu chất dẫn điện và chất cách điện. - Các cá nhân tự đọc mục I về chất dẫn điện, chất cách điện. - Lắng nghe thông báo của GV. - Quan sát hình 20.1 để nhận biết các bộ phận dẫn điện, các bộ phận cách điện. - Ghi kết quả vào câu C1. - Bổ sung, góp ý để hoàn chỉnh câu C1. - GV thông báo chất dẫn điện là gì, chất cách điện là gì. - Yêu cầu HS quan sát và nhận biết các bộ phận dẫn điện và các bộ phận phận cách điện ở bóng đèn điện, ở chốt cắm điện dựa trên hình 20.1 trong SGK. - Đề nghị HS ghi kết quả nhận biết vào chỗ trống trong câu C1 vào vở học. I. Chất dẫn điện và chất cách điện: 1. Khái niệm : - Chất dẫn điện là chất cho dòng điện đi qua. - Chất cách điện là chất không cho dòng điện đi qua. 2. Quan sát và nhận biết : SGK. Hoạt động 3: (12 phút) Xác định vật dẫn điện, vật cách điện. - Nhận dụng cụ TN. - Tiến hành TN theo nhóm như hướng dẫn của GV. - Ghi kết quả mỗi lần TN vào bảng kẻ sẵn trong vở học. - Báo cáo kết quả TN cho GV. - Đọc và trả lời C2. - Bổ sung, góp ý để hoàn chỉnh câu trả lời cần có. - Các nhóm thảo luận C3. - Đại diện nhóm trả lời C3, cá nhân khác bổ sung . - Phát dụng cụ TN và hướng dẫn các nhóm HS làm TN như hình 20.2 SGK. - Yêu cầu HS ghi kết quả TN của mỗi lần vào bảng kẻ sẵn trong vở học. - Gọi đại diện nhóm HS trình bày kết quả TN của nhóm mình. - Đề nghị HS trả lời C2. GV kiểm tra sửa chữa những trả lời không đúng của HS. - GV đề nghị từng nhóm HS thảo luận và trình bày câu trả lời cho C3. Sâu đó cho cả lớp thảo luận và GV tổng kết lại. 3. Thí nghiệm : a. Tiến hành TN : b. Kết quả : VËt dÉn ®iÖn Vật cách điện Dây thép Dây đồng ruột bút chì vỏ nhựa dây điện miếng sứ vỏ gỗ bút chì Hoạt động 4: (10 phút) Tìm hiểu dòng điện trong kim loại. - Lắng nghe thông báo của GV và trả lời các câu hỏi mà GV yêu cầu. - Trả lời C4. - Trả lời C5. - Trả lời C6. - Bổ sung, góp ý cho C4, C5, C6. - Điền từ hoàn chỉnh câu kết luận. - GV làm việc với cả lớp bằng phương pháp thông báo và phát vấn trả lời C4, C5 theo như phần 1a) và 1b) SGK. - Đề nghị HS làm câu C6 vào vở học. - Gọi HS điền từ thích hợp vào câu kết luận. - Gọi cá nhân khác bổ sung để hoàn chỉnh kết luận cần có. II. Dòng điện trong kim loại : 1. Êlectrôn tự do trong kim loại : Trong kim loại có các êlectrôn thoát ra khỏi nguyên tử và chuyển động tự do trong kim loại. Chúng được gọi là các êlectrôn tự do. 2. Dòng điện trong kim loại : Dòng điện trong kim loại là dòng các êlectrôn tự do dịch chuyển có hướng. Hoạt động 5: (5 phút) Củng cố và luyện tập. - Từng cá nhân trả lời các câu hỏi củng cố của GV đưa ra. - Ghi phần đóng khung cuối bài vào phần ghi nhớ trong vở học. - Đọc phần có thể em chưa biết và trả lời câu hỏi trong đó. - Làm một số bài tập mà GV yêu cầu. - Chất dẫn điện là gì? - Chất cách điện là gì? - Dòng điện trong kim loại là gì? - Yêu cầu HS ghi phần đóng khung cuối bài vào phần ghi nhớ trong vở học. - Đề nghị HS đọc phần có thể em chưa biết và trả lời câu hỏi trong đó. - GV cho HS luyện tập thêm một số bài tập. III. Vận dụng : C7 : B. Một đoạn ruột bút chì. C8 : C. Nhựa. C9 : C. Một đoạn dây nhựa. Hoạt động 6: (2 phút) Hướng dẫn về nhà. Ghi chép và làm theo hướng dẫn của GV. - Làm các bài tập trong SBT. - Soạn bài mới : Sơ đồ mạch điện - Chiều dòng điện. IV. Rút kinh nghiệm : …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………