Bài giảng Môn Vật lý lớp 7 - Tiết 6: Thực hành: Quan sát và vẽ ảnh của một vật tạo bởi gương phẳng (tiết 2)

Dạy : Soạn: Tiết 6: THỰC HÀNH: QUAN SÁT VÀ VẼ ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI GƯƠNG PHẲNG I – Mục tiêu: - Luyện kỹ năng vẽ ảnh của các vật có hình dạng khác nhau đặt trước gương phẳng. - Tập xác định vùng nhìn thấy của gương phẳng. II – Chuẩn bị: - GV chia lớp thành 6 nhóm. - Mỗi nhóm chuẩn bị: + 1 gương phẳng.. 1 bút chì. 1 thước chia độ. 1 mẫu báo cáo như SGK. III – Tổ chức hoạt động dạy học: 1. Ổn định lớp, kiểm tra sĩ số: 7A…………7B…………..7C………………..7D………………….7E……… 2. Kiểm tra bài cũ: - Vẽ ảnh của một mũi tên đặt trước 1 gương phẳng trong các trường hợp sau?: 3. Bài mới: Hoạt động của thầy Hoạt động của trò HĐ1: Tổ chức thực hành: - GV cho các nhóm cố định chỗ ngồi và phân phối dụng cụ cho các nhóm. +HS ổn định chỗ ngồi và nhận dụng cụ. HĐ2. Xác định ảnh của một vật tạo bởi gương phẳng: (12 phút) + Gọi HS đọc C1. +Đặt bút chì thế nào để ảnh của nó trong gương song song và cùng chiều với vật? Cùng phương và ngược chiều với vật? +Yêu cầu HS vẽ lại ảnh trong các trường hợp vừa tìm ra. I.Nhận biết ánh sáng: 1.Xác định ảnh của một vật tạo bởi gương phẳng: +HS Đọc C1.làm việc theo nhóm. +Thực hành: sử dụng bút chì và gương phẳng để tạo ảnh.. +Vẽ hình các trường hợp đã thực hành. C +C1:a)song song … b) vuông góc … HĐ4. Xác định vùng nhìn thấy của gương phẳng: (15 phút) +Hướng dẫn HS đánh dấu vùng nhìn thấy của gương. +Yêu cầu HS thực hiện theo C3. +Hướng dẫn HS trả lời C4 bằng các câu hỏi: +Ảnh của điểm M và N qua gương phẳng treo trên tường được vẽ như thế nào? +Vẽ tia tới từ M, N sao cho tia phản xạ đi vào mắt người? 2. Xác định vùng nhìn thấy của gương phẳng: HS Thực hiện theo hướng dẫn của GV. +Thực hành để trả lời C3 C3.Bề rộng vùng nhìn thấy của gương giảm. C4. Không nhìn thấy điểm N vì đường N’O không cắt mặt gương nên không có tia phản xạ lọt vào mắt người. +Nhìn thấy điểm M vì đường M’O cắt gương ở I. Vậy tia tới MI cho tia phản xạ IO truyền đến mắt, ta nhìn thấy M’. 4. Hoàn thành bài báo cáo: (10 phút) - GV yêu cầu HS hoàn thành bài báo cáo để GV thu khi hết giờ. - Yêu cầu HS thu dọn dụng cụ 5. Dặn dò: (1 phút) - Ôn tập cách vẽ ảnh của một điểm sáng, một vật sáng AB qua một gương phẳng. - Xem trước bài học mới. Dạy : Soạn: Tiết 7: Bài 7: GƯƠNG CẦU LỒI I.Mục tiêu: - Nêu được tính chất ảnh của một vật tạo bởi gương cầu lồi. - Nhận biết được vùng nhìn thấy của gương cầu lồi rộng hơn gương phẳng cùng kích thước. - Giải thích được các ứng dụng của gương cầu lồi. II.Chuẩn bị: Mỗi nhóm hs gồm: - 1 gương cầu lồi. 1 gương phẳng cùng kích thước. - 2 cây nến (hoặc 2 pin tiểu). III.Các bước lên lớp: 1.Ổn định lớp, kiểm tra sĩ số: 7A…………7B…………..7C………………..7D………………….7E……… 2. Kiểm tra bài cũ: +Không kiểm tra. 3. Bài mới: Hoạt động của thầy Hoạt động của trò HĐ1: Tạo tình huống học tập: +GV đưa ra cho hs xem gương phẳng và gương cầu lồi. Yêu cầu hs nhận xét sự khác nhau về hình dạng giữa gương phẳng và gương cầu lồi. +Sau đó đặt vấn đề nghiên cứu ảnh của một vật tạo bởi gương cầu lồi. +HS quan sát và nhận xét: Tuỳ HS. HĐ2:Tìm hiểu ảnh của một vật tạo bởi gương cầu lồi: (20 phút) +Yêu cầu HS đọc SGK cho biết thí nghiệm làm như thế nào? cần những dụng cụ gì? + Yêu cầu hs thực hiện thí nghiệm như SGK, quan sát ảnh của vật tạo bởi gương cầu lồi. +Ảnh đó có phải là ảnh ảo không? Vì sao? +Nhìn thấy ảnh lớn hơn hay nhỏ hơn vật? +Yêu cầu hs thực hiện thí nghiệm như hình 7.2. +So sánh độ lớn ảnh của 2 vật tạo bởi 2 gương +Hãy tìm từ thích hợp điền vào chỗ trống trong câu kết luận? I. Ảnh của một vật tạo bởi gương cầu lồi: HS đọc SGK nêu được các dụng cụ cần thiết và cách làm thí nghiệm. +Thực hiện thí nghiệm như H7.1 và quan sát ảnh của vật trong gương. +Ảnh đó đúng là ảnh ảo. Vì ta nhìn thấy ảnh trong gương mà không hứng được trên màn. +Ta nhìn thấy ảnh nhỏ hơn vật. +HS làm thí nghiệm như H7.2 và quan sát ảnh của vật tạo bởi hai gương. +Ảnh tạo bởi gương phẳng lớn hơn ảnh tạo bởi gương cầu. *Kết luận: Ảnh của một vật tạo bởi gương cầu lồi có những tính chất sau đây: 1. Là ảnh ảo không hứng được trên màn chắn. 2. Ảnh nhỏ hơn vật. HĐ3:Tìm hiểu vùng nhìn thấy của gương cầu lồi: (10 phút) -Yêu cầu hs đưa ra phương án xác định vùng nhìn thấy của gương cầu lồi và so sánh nó với vùng nhìn thấy của 1 gương phẳng cùng kích thước. Có thể gợi ý hs phương án thí nghiệm như sau: để gương phẳng trước mặt, đặt cao hơn đầu, quan sát cảnh vật sau lưng. Sau đó thay bằng gương cầu lồi và làm tương tự. +So sánh bề rộng vùng nhìn thấy của 2 gương? II.Vùng nhìn thấy của gương cầu lồi: Nêu ra phương án thí nghiệm như SGK. -Thực hiện thí nghiệmtheo nhóm. +Dặt gương phẳng trước mặt. Đánh dấu vùng quan sát được. +Dặt gương cầu lồi trước mặt. Đánh dấu vùng quan sát được. +Rút ra kết luận: Nhìn vào gương cầu lồi, ta quan sát được một vùng rộng hơn so với khi nhìn vào gương phẳng có cùng kích thước HĐ4:Vận dụng, củng cố +Yêu cầu HS trả lời C3, C4. - GV thông báo hs biết gương cầu lồi như hình gặp nhiều ở các đường đèo, các khúc quanh III.Vận dụng: HS Hoạt động cá nhân. C3: Nhìn vào gương cầu lồi, ta quan sát được một vùng rộng hơn so với khi nhìn vào gương phẳng có cùng kích thước. C4: Giúp người lái xe nhìn thấy trong gương người, xe cộ khác ở bên đường bị các vật cản che khuất, tránh được tai nạn. 4.Hướng dẫn về nhà: +Yêu cầu HS đọc ghi nhớ. +Hãy nêu đặc điểm của ảnh tạo bởi gương cầu lồi. +So sánh vùng nhìn thấy của gương cầu lồi với gương phẳng có cùng kích thước. +Đọc Có thể em chưa biết, làm tất cả BT trong SBT Dạy : Soạn: Tiết 8: Bài 8: GƯƠNG CẦU LÕM I Mục tiêu: - Nêu được những tính chất của ảnh ảo tạo bởi gương cầu lõm. - Biết bố trí thí nghiệm để quan sát ảnh của một vật tạo bởi gương cầu lõm. - Nêu được ứng dụng của gương cầu lõm trong thực tế đời sống. II Chuẩn bị: Mỗi nhóm hs gồm: - 1 gương cầu lõm. - 1 gương phẳng cùng kích thước. - 2 cây nến (hoặc 2 pin tiểu).- 1 màn chắn sáng có thể di chuyển được. - 1 nguồn sáng phát ra chùm tia song song và phân kỳ. III Các bước lên lớp: 1. Ổn định lớp, kiểm tra sĩ số: 7A…………7B…………..7C………………..7D………………….7E……… 2. Kiểm tra bài cũ: - Hãy nêu đặc điểm của ảnh tạo bởi gương cầu lồi. - So sánh vùng nhìn thấy của gương cầu lồi với gương phẳng có cùng kích thước. - Trả lời BT 7.2 trong SBT. 3. Bài mới: Hoạt động của thầy Hoạt động của trò HĐ1: Tạo tình huống học tập: +GV đưa ra cho hs xem gương cầu lõm. Yêu cầu hs nhận xét sự khác nhau về hình dạng giữa gương cầu lõm và gương cầu lồi. +Sau đó đặt vấn đề nghiên cứu ảnh của một vật tạo bởi gương cầu lõm. +HS quan sát và nhận xét: Tuỳ HS. HĐ2:Nghiên cứu ảnh của một vật tạo bởi gương cầu lõm: (10 phút) +Yêu cầu hs thực hiện thí nghiệm như SGK, quan sát ảnh của vật tạo bởi gương cầu lõm. +Ảnh quan sát được trong gương cầu lõm là ảnh gì? Vì sao? +Nhìn thấy ảnh lớn hơn hay nhỏ hơn vật? +Yêu cầu hs thực hiện thí nghiệm trả lời C2 . +So sánh độ lớn ảnh của 2 vật tạo bởi 2 gương? I.Ảnh tạo bởi gương cầu lõm: +HS Thực hiện thí nghiệm như H7.1 và quan sát ảnh của vật trong gương. + Ảnh đó là ảnh ảo. Vì không hứng được ảnh trên màn. +Ta nhìn thấy ảnh lớn hơn vật. Hs làm việc cá nhân trả lời C2. +Ảnh tạo bởi gương cầu lõm lớn hơn tạo bởi gương phẳng *Kết luận: Đặt một vật gần sát gương cầu lõm, nhìn vào gương thấy một ảnh ảo không hứng được trên màn chắn và lớn hơn vật. HĐ3:Nghiên cứu sự phản xạ ánh sáng trên gương cầu lõm: (15 phút) +Các loại gương đã được học đều phản xạ ánh sáng. Vậy thì sự phản xạ ánh sáng trên gương cầu lõm có những gì đặc biệt? - Lần lượt yêu cầu hs bố trí các thí nghiệm như SGK. +Chùm tia phản xạ ở H8.2 có đặc điểm gì? +Yêu cầu hs đọc C4, giải thích hiện tượng và rút ra kết luận. +Cho hs thảo luận nhóm trả lời C4. +Chùm tia tới ở H8.4 là chùm tia gì? Hãy thực hiện TN trả lời C5. II.Sự phản xạ ánh sáng trên gương cầu lõm: 1.Đối với chùm tia tới song song: -Lắng nghe, thực hiện thí nghiệm như H8.2 HS quan sát ,thảo luận và nhận xét: +Hội tụ tại 1 điểm trước gương. * KL: Chiếu một chùm tia tới song song lên một gương cầu lõm, ta thu được một chùm tia phản xạ hội tụ tại một điểm trước gương. C4: Ánh sáng mặt trời là một chùm ánh sáng song song chiếu vào gương cầu lõm nên hội tụ vào một điểm trước gương, vì vậy toàn bộ năng lượng của chùm sáng tập trung vào vật nên vật nóng lên. 2. Đ.với chùm tia tới phân kỳ: HS làm thí nghiệm theo nhóm theo H8.4: +Chùm tia tới phân kỳ. Có 1 vị trí thích hợp cho chùm tia phản xạ song song. * KL: Một nguồn sáng nhỏ S đặt trước gương cầu lõm ở một vị trí thích hợp, có thể cho một chùm tia phản xạ song song. HĐ4:Vận dụng, củng cố +Yêu cầu hs đọc phần tìm hiểu đèn pin - Có thể tháo 1 pha đèn pin cho hs quan sát.+Vì sao nhờ có pha đèn mà đèn pin có thể chiếu ánh sáng đi xa mà vẫn sáng rõ? - Yêu cầu hs đọc câu hỏi C7 và thực hiện thí nghiệm để tìm câu trả lời III.Vận dụng: C6: Nhờ gương cầu lõm trong pha đèn pin mà khi xoay đèn đến vị trí thích hợp thu được chùm tia phản xạ song song, áng sáng truyền đi xa không bị phân tán nên vẫn sáng rõ C7: Muốn thu được chùm sáng hội tụ từ đèn pha thì ta xoay pha đèn để cho bóng đèn ra xa gương. 4.Hướng dẫn về nhà: +Đọc phần ghi nhớ để củng cố bài học và ghi vào tập. +Làm BT trong SBT, trả lời các câu hỏi của bài 9. +Làm câu hỏi ôn tập theo bài ôn tập chương. Dạy : Soạn: Tiết 9: Bài 9: TỔNG KẾT CHƯƠNG I: QUANG HỌC. I.Mục tiêu: - Ôn lại những kiến thức cơ bản trong chương. - Luyện tập kỹ năng vẽ hình. - Nêu được các cách vẽ tia phản xạ, ảnh của một điểm sáng qua gương phẳng II.Chuẩn bị: HS tự chuẩn bị phần Tự kiểm tra và bài tập ở nhà. GV vẽ ô chữ trên bảng phụ. III.Các bước lên lớp: 1. Ổn định lớp, kiểm tra sĩ số: 7A…………7B…………..7C………………..7D………………….7E……… 2. Kiểm tra bài cũ:+Xen trong giờ. 3. Bài mới: Hoạt động của thầy Hoạt động của trò HĐ1: Tạo tình huống học tập: +GV thông báo bài học hôm nay sẽ tổng hợp các kiến thức đã được học trong chương Quang học. Giúp chúng ta củng cố lại các kiến thức, rèn luyện kỹ năng vẽ hình, và 1 trò chơi ô chữ. HS nghe và chuẩn bị bài. HĐ2:Ôn tập kiến thức cơ bản: (10 phút) - Lần lượt gọi hs trả lời câu hỏi Tự kiểm tra. - Yêu cầu hs thảo luận về những câu hỏi trả lời sai. I.Tự kiểm tra: - HS trả lời các câu hỏi Tự kiểm tra theo yêu cầu của GV. - Những hs khác thảo luận, bổ sung khi cần. 1. C; 2. B 3. trong suốt – đồng tính – đthẳng. 4. tia tới – pháp tuyến – góc tới. 5. Ảnh ảo, có độ lớn bằng vật, cách gương một khoảng bằng khoảng cách từ vật đến gương. 6. Giống: ảnh ảo. Khác: ảnh ảo tạo bởi gương cầu lồi nhỏ hơn ảnh tạo bởi gương phẳng. 7. Khi 1 vật ở gần sát gương. Ảnh này lớn hơn vật. 8. - Ảnh ảo tạo bởi gương cầu lõm không hứng được trên màn chắn và lớn hơn vật. - Ảnh ảo tạo bởi gương cầu lồi không hứng được trên màn chắn và bé hơn vật. - Ảnh ảo tạo bởi gương phẳng không hứng được trên màn chắn và bằng vật. 9. Vùng nhìn thấy trong gương cầu lồi lớn hơn vùng nhìn thấy trong gương HĐ2:Vận dụng (19 phút) -Yêu cầu 1 hs trả lời câu hỏi C1, gọi 2 hs khác lên bảng vẽ hình. -Yêu cầu hs tự trả lời câu C2, C3 và thảo luận nhóm. +Câu hỏi bổ sung: a) Hãy trình bày 2 cách vẽ ảnh của một vật tạo bởi gương phẳng. b) Hãy trình bày 2 cách vẽ tia phản xạ ứng với 1 tia tới trên gương phẳng. II.Vận dụng: - HS làm việc cá nhân rồi thảo luận nhóm. +Có 2 cách: Cách 1: áp dụng định luật phản xạ. Cách 2: áp dụng tính chất của ảnh của 1 vật tạo bởi gương phẳng. C1: C2: Ảnh quan sát được trong 3 gương đều là ảnh ảo: ảnh nhìn thấy trong gương cầu lồi nhỏ hơn trong gương phẳng, ảnh trong gương phẳng lại nhỏ hơn ảnh ở trong gương cầu lõm. C3: Những căp nhìn thấy nhau: An – Thanh, An – Hải, Thanh – Hải, Hải Hà... HĐ3: Giải trò chơi ô chữ (10 phút) - Yêu cầu hs thảo luận nhóm, cử đại diện lên trình bày kết quả. - Nhóm nào đọc được đúng và nhanh nhất thì thắng cuộc. III.Trò chơi ô chữ: - Tham gia trò chơi, cử đại diện Trình bày kết quả. 1. VẬT SÁNG. 2. NGUỒN SÁNG 3. ẢNH ẢO. 4. NGÔI SAO 5. PHÁP TUYẾN 6. BÓNG ĐEN 7.GƯƠNG PHẲNG. DỌC: ÁNHSÁNG. 4.Hướng dẫn về nhà: +ôn tập theo bài ôn tập. +Làm các bài tập. +Chuẩn bị giờ sau kiểm tra 1 tiết. Soạn: Dạy: TIẾT 10: KIỂM TRA 1TIẾT I.Môc tiªu: +§¸nh gi¸ sù tiÕp thu c¸c kiÕn thøc ®· häc trong ch­¬ng. +RÌn kÜ n¨mg vËn dông c¸c kiÕn thøc ®· häc ®Ó gi¶i mét sè bµi tËp cã liªn quan. II.ChuÈn bÞ: +HS «n tËp theo bµi tæng kÕt ch­¬ngI +Lµm bµi tËp 1- 8 SBT. III. C¸c b­íc lªn líp: 1.æn ®Þnh líp: 7A…………….7C………………7D…………7E……… 2.KiÓm tra bµi cò: 2.Bµi míi: A.§Ò bµi: §Ò kiÓm tra M«n : VËt lý Thêi gian: 45 phót ( Kh«ng kÓ thêi gian giao ®Ò ) Hä vµ Tªn:…………………………………Líp: 7.………… §iÓm Lêi phª cña thÇy gi¸o §Ò bµi sè 2 PhÇn I : Tr¾c nghiÖm kh¸ch quan Khoanh trßn ch÷ c¸i ®øng tr­íc c©u tr¶ lêi em cho lµ ®óng? C©u 1: (0,5®) H·y chØ ra vËt nµo d­íi ®©y kh«ng ph¶i lµ nguån s¸ng? Ngän nÕn ®ang ch¸y. Bãng ®iÖn ®ang s¸ng. MÆt Trêi. Vá chai s¸ng chãi d­íi trêi n¾ng. C©u 2: (0,5®) ¶nh ¶o cña mét vËt t¹o bëi g­¬ng cÇu lâm: A. lín h¬n vËt. B. b»ng vËt. C. nhá h¬n vËt. D. b»ng nöa vËt. C©u 3: (0,5®) ChiÕu mét tia s¸ng lªn mét g­¬ng ph¼ng ta thu ®­îc mét tia ph¶n x¹ t¹o bëi tia tíi mét gãc 600. T×m gi¸ trÞ gãc tíi? 900. 200. 300. 600. C©u 4: (0,5®) Khi cã nguyÖt thùc th×: Tr¸i §Êt bÞ MÆt Tr¨ng che khuÊt. MÆt Tr¨ng bÞ Tr¸i §Êt che khuÊt. MÆt Tr¨ng kh«ng ph¶n x¹ ¸nh s¸ng n÷a. MÆt Trêi ngõng kh«ng chiÕu s¸ng MÆt Tr¨ng n÷a. C©u 5: (0,5®) V× sao nhê cã g­¬ng ph¶n x¹, ®Ìn pin l¹i cã thÓ chiÕu ¸nh s¸ng ®i xa? A. V× ®ã lµ g­¬ng cÇu lâm cho chïm ph¶n x¹ song song. B. V× nhê cã g­¬ng ta nh×n thÊy nh÷ng vËt ë xa. C. V× g­¬ng h¾t ¸nh s¸ng trë l¹i. D. V× g­¬ng cho ¶nh ¶o râ h¬n. C©u 6: (0,5®) ¶nh cña mét vËt t¹o bëi g­¬ng cÇu låi cã tÝnh chÊt sau: A. lµ ¶nh thËt b»ng vËt. B. lµ ¶nh ¶o b»ng vËt C. lµ ¶nh ¶o bÐ h¬n vËt. D. lµ ¶nh thËt bÐ h¬n vËt. C©u 7: (1®) T×m tõ thÝch hîp ®iÒn vµo chç trèng trong c¸c c©u sau: a) Vïng nh×n thÊy cña g­¬ng cÇu låi ............. vïng nh×n thÊy cña g­¬ng ph¼ng cã cïng kÝch th­íc. b) G­¬ng ............ cã thÓ cho ¶nh ............ lín h¬n vËt, kh«ng høng ®­îc trªn mµn ch¾n. PhÇn II: tù luËn C©u 8: (2®) Cho mét vËt s¸ng AB ®Æt tr­íc mét g­¬ng ph¼ng. VÏ ¶nh A’B’ cña AB t¹o bëi g­¬ng ph¼ng? G¹ch chÐo vïng ®Æt m¾t ®Ó cã thÓ quan s¸t ®­îc toµn bé ¶nh A’B’? B A C©u 9: (2®) Cho mét ®iÓm s¸ng S ®Æt tr­íc mét g­¬ng ph¼ng. VÏ ¶nh S’ cña S t¹o bëi g­¬ng (Dùa vµo tÝnh chÊt ¶nh)? VÏ mét tia tíi SI cho mét tia ph¶n x¹ ®i qua mét ®iÓm A ë tr­íc g­¬ng? • A S • C©u 10: (2®) H·y gi¶i thÝch v× sao cã thÓ dïng g­¬ng cÇu lâm ®Ó tËp trung ¸nh s¸ng mÆt trêi? Bµi lµm Đáp án: 1.D; 2.A; 3.C; 4.B; 5.A; 6.C; 7a, Lớn hơn. b,Cầu lõm, ảo 8.HS + vẽ được ảnh cho 1điểm. +Vẽ được vùng quan sat cho 1điểm. 9.+Vẽ được ảnh cho 1 điểm. +Vẽ được tia phản xạ qua A cho 1 điểm. 10. Vì gương cầu lõm cho chùm phản xạ hội tụ tại 1 điểm.