Bài giảng Môn Vật lý lớp 7 - Tiết 8: Gương cầu lõm (tiết 4)

Ngày soạn: 16/11/2011 Ngày dạy: Tiết 8: GƯƠNG CẦU LÕM. A.MỤC TIÊU: 1.Kiến thức:-Nhận biết được ảnh ảo tạo bởi gương cầu lõm. -Nêu được tính chất của ảnh ảo tạo bởi gương cầu lõm. -Nêu được tác dụng của gương cầu lõm trong đời sống và kỹ thuật. 2.Kỹ năng:-Bố trí được TN để quan sát ảnh ảo của một vật tạo bởi gương cầu lõm.-Quan sát được tia sáng đi qua gương cầu lõm. B.CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH. Mỗi nhóm: Một gương cầu lõm có giá đỡ thẳng đứng. Một gương phẳng có cùng đường kính với gương cầu lõm. Một cây nến, bật lửa. Một màn chắn có giá đỡ di chuyển được. C.PHƯƠNG PHÁP: Thực nghiệm. D.TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC.*ỔN ĐỊNH.( 1 phút) *HOẠT ĐỘNG 1: KIỂM TRA-TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC.( 10 phút) 1.Kiểm tra: -Tiến hành kiểm tra song song hai học sinh. +HS1: Hãy nêu đặc điểm của ảnh tạo bởi gương cầu lồi? +HS2: Vẽ vùng nhìn thấy của gương cầu lồi ( trình bày cách vẽ) -GV: treo tranh vẽ minh họa cách vẽ đúng-Kiểm tra kết quả của bạn 2.Tổ chức tình huống học tập. -Phương án 1: Như SGK. -Phương án 2: Trong thực tế, khoa học kỹ thuật đã giúp con người sử dụng năng lượng ánh sángmặt trời vào việc chạy ôtô, đun bếp, làm pin,...bằng cách sử dụng gương cầu lõm. Vậy gương cầu lõm là gì? Gương cầu lõm có tính chất gì mà có thể “thu” được năng lượng mặt trời. +Ảnh ảo tạo bởi gương cầu lồi nhỏ hơn vật. +Vùng nhìn thấy của gương cầu lồi rộng hơn vùng nhìn thấy của gương phẳng có cùng kích thước. *HOẠT ĐỘNG 2: NGHIÊN CỨU ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI GƯƠNG CẦU LÕM.( 9 phút) I. ẢNH TẠO BỞI GƯƠNG CẦU LÕM. -GV: Giới thiệu gương cầu lõm là gương có mặt phản xạ là mặt trong của một phần mặt cầu. -GV: Yêu cầu HS đọc TN và tiến hành TN-Nêu nhận xét. -Yêu cầu HS nhận xét. -GV: Yêu cầu HS nêu phương án kiểm tra ảnh khi vật để gần gương. -Yêu cầu HS nêu phương án kiểm tra kích thước của ảnh ảo. -GV: Làm TN thu được ảnh thật bằng cách để vật ở xa tấm kính lõm, thu được ảnh trên màn. HS ghi kết quả. C1:-Vật đặt ở mọi vị trí trước gương: +Gần gương: Ảnh lớn hơn vật. +Xa gương: Ảnh nhỏ hơn vật( ngược chiều). +Kiểm tra ảnh ảo. -Thay gương bằng tấm kính trong lõm (nếu có) +Đặt vật gần gương. +Đặt màn chắn ở mọi vị trí và không thấy ảnh. → ảnh nhìn thấy là ảnh ảo, lớn hơn vật. C2: +So sánh ảnh của cây nến trong gương phẳng và gương cầu lõm. *HOẠT ĐỘNG 3: NGHIÊN CỨU SỰ PHẢN XẠ ÁNH SÁNG TRÊN GƯƠNG CẦU LÕM. II.SỰ PHẢN XẠ ÁNH SÁNG TRÊN GƯƠNG CẦU LÕM.(15 phút) 1.ĐỐI VỚI CHÙM TIA SONG SONG. -GV : Yêu cầu HS đọc TN và nêu phương án. O S’ 2.ĐỐI VỚI CHÙM TIA SÁNG TỚI PHÂN KỲ. -GV : Yêu cầu HS đọc TN và trả lời : Mục đích nghiên cứu hiện tượng gì ? -GV : Có thể giúp cho HS tự điều khiển đèn để thu được chùm phản xạ là chùm song song. S O C3 : Chiếu 1 chùm tia tới song song lên một gương cầu lõm ta thu được 1 chùm tia phản xạ hội tụ tại 1 điểm trước gương. C4 : Vì Mặt Trời ở xa, chùm tia tới gương là chùm sáng song song do đó chùm sáng phản xạ hội tụ tại vật làm vật nóng lên. a.Chùm sáng phân kỳ ở mọi vị trí thích hợp tới gương : Hiện tượng chùm phản xạ song song. b.TN : HS tự làm TN theo câu C5. -Chùm sáng ra khỏi đèn hội tụ tại một điểm →đến gương cầu lõm thì phản xạ song song. *HOẠT ĐỘNG 4 : VẬN DỤNG –CỦNG CỐ--HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ.( 10 phút) 1.VẬN DỤNG -HS : Tìm hiểu đèn pin. S1 S2 S3 -Yêu cầu HS trả lời C7. 2.CỦNG CỐ : -Ảnh của vật trước gương cầu lõm có tính chất gì ? -Để vật ở vị trí nào trước gương cầu lõm thì có ảnh ảo ? -Khi vật đặt như thế nào thì có ảnh thật và ảnh thật có tính chất gì ? -Vật đặt trước gương cầu lõm có khi nào không tạo được ảnh không ? -Ánh sáng chiếu tới gương cầu lõm phản xạ lại có tính chất gì ? -Có nên dùng gương cầu lõm ở phía trước người lái xe để quan sát vật phía sau không ? Giải thích ? -GV : Đặt vật sáng trước gương cầu lõm ở một vị trí sao cho không có ảnh, HS quan sát để trả lời câu hỏi. -Pha đèn giống gương cầu lõm. -Bóng đèn pin đặt ở trước gương có thể di chuyển vị trí. C6: Bóng đèn pin ở vị trí tạo chùm phân kỳ tới gương, cho chùm tia phản xạ song song do đó có thể tập trung ánh sáng đi xa. C7: Di chuyển bóng đèn ra xa. .-Ảnh ảo lớn hơn vật. -Khi vật đặt gần gương -Vật đặt xa gương, ảnh ngược chiều và nhỏ hơn vật. -Người lái xe không dùng gương cầu lõm quan sát phía sau vì không cần quan sát vật to mà quan sát vùng rộng. -Có một vị trí người lái xe không quan sát được vật ở phía sau, do đó không tránh được trướng ngại vật. 3.HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ : - Nghiên cứu lại tính chất của gương cầu - Làm bài tập : 8.1 ; 8.2 ; 8.3.(tr9 SBT - HS chuẩn bị bài tổng kết chương I.