Bài giảng Môn Vật lý lớp 7 - Tuần 15 - Tiết 15 - Bài 14 : Phản xạ âm - Tiếng vang

Tuần 15 Ngày soạn: 13/12/06 Tiết 15 Ngày dạy: 15/12/06 Bài 14 : phản xạ âm - tiếng vang I.mục tiêu: Nắm được đặc điểm của vật phản xạ âm. Nhận biết được một số vật phản xạ âm tốt và một số vật phản xạ âm kém (hay hấp thụ âm tốt). Kể tên một số ứng dụng của hiện tượng phản xạ âm. Rèn luyện tính trung thực tỉ mỉ, cẩn thận trong khi làm thí nghiệm. II. chuẩn bị : 1. Giáo viên : * Cho cả lớp: Các tranh vẽ hình 14.2, 14.3, 14.4. 2. Học sinh : Xem bài trước ở nhà . III.Phương pháp : - Nêu và giải quyết vấn đề. - Quan sát TN và các dụng cụ trực quan. - Thực nghiệm, đàm thoại.... IV. Tiến trình : 1/. ổn định lớp: 2/. Kiểm tra bài cũ (4p'): HS1: Âm truyền được trong những môi trường nào và không được trong những môi trường nào ? HS2: So sánh vận tốc truyền âm trong chất rắn, khí, lỏng. Làm bài tâp 14.3 SBT/15. 3/. Bài mới: Hoạt động của GV và HS Nội Dung * Hoạt động 1: Tạo tình huống học tập (3p'): GV: Trong cơn dông, khi có tia chớp thường kèm theo tiếng sấm. Sau đó còn nghe thấy tiếng ì ầm kéo dài, gọi là rấm rền. Tại sao lại có tiếng rấm rền ? Bài học hôn nay sẽ giúp chúng ta trả lời câu hỏi này. * Hoạt động 2: Tìm hiểu âm phản xạ và tiếng vang (20p'): 1. GV: Yêu cầu tất cả HS tự đọc kĩ toàn bộ mục I SGK . - HS : Đọc SGK. 2. GV: Hướng dẫn toàn lớp thảo luận các câu hỏi của mục I, ghi kết quả vào vở. Chú ý phân tích 3 khả năng truyền đi của âm phản xạ : + Đối với câu C1, HS phải nêu được âm phản xạ từ mặt chắn nào và đến tai sau âm trực tiếp khoảng 1/15 giây. + Đối với câu C2, GV nói thêm: ! Âm phản xạ không đến tai người nghe hoặc không có âm phản xạ . Lấy này ta chỉ nghe được âm phát ra. ! Âm phản xạ đến tai người nghe cùng 1 lúc với âm phát ra. Khi đó ta nghe âm phát ra to hơn (khuyếch đại của âm phản xạ nên nghe được âm to hơn). ! Âm phản xạ đến tai người nghe chậm hơn âm phát ra ít nhất 1/15 giây - Tiếng vang. + Đối với câu C3, GV chỉ ra rằng trường hợp phòng rất rộng , tai người phân biệt được âm phản xạ với âm trực tiếp nên nghe được tiếng vang. Trường hợp phòng hẹp, âm phản xạ từ tường và âm nói ra đến tai người gần như cùng 1 lúc. 3. GV yêu cầu HS hoàn chỉnh kết luận - HS: Thảo luận nhóm trả lời, đại diện phát biểu trước lớp. * Hoạt động 3: Tìm hiểu vật phản xạ âm tốt - vật phản xạ âm kém (5p'): 1. GV Yêu cầu HS đọc mục II của SGK ?: Vật như thế nào thì phản xạ âm tốt, vật như thế nào thì phản xạ âm kém ? 2. Hướng dẫn HS thảo luận câu trả lời. - HS: + Trả lời câu hỏi của GV. + Trả lời câu C4. * Hoạt động 4: Vận dụng (10p'). - GV: Gọi 1 hs đọc to C5 cho cả lớp cùng nghe. - HS: Đọc. ?: Vì sao tường sần sùi có thể giảm được tiếng vang ? - HS: Suy nghĩ trả lời. - GV: Yêu cầu HS quan sát hình 14.3 và trả lời C6. ?: Dựa vào hiện tượng nào mà người ta thiết kế tường vọng âm ? - HS: Thảo luận trả lời. - GV: Thông báo : Người ta có thể sử dụng sự phản xạ của siêu âm để xác định độ sâu của biển Hướng dẫn hs giải C7. - HS: Thực hiện khi có sự HD của GV. - HS: Làm việc cá nhân trả lời C8. I.âm phản xạ tiếng vang: C1: Ví dụ: - Tiếng vang ở vùng núi. Vì ta phân biệt được âm phát ra trực tiếp và âm truyền đến núi rồi dội trở lại đến tai ta. - Tiếng vang trong phòng rộng. Vì ta phân biệt được âm phát ra trực tiếp và âm truyền đến tường phòng rồi dội trở lại đến tai ta. - Tiếng vang từ giếng nước sâu. Vì ta phân biệt được âm phát ra trực tiếp và âm truyền đến mặt nước giếng rồi dội trở lại đến tai ta. C2: Vì ở ngoài trời ta chỉ nghe được âm phát ra, còn ở trong phòng kín ta nghe được âm phát ra và âm phản xạ từ tường cùng một lúc nên nghe to hơn. C3: a) Trong cả 2 phòng đều có âm phản xạ. b) Quãng đường mà âm phát ra đến tường và trở lại tai người là: V = S/t đ S = V.t = 340.1/15 Khoảng cách từ người nói đến bức tường là: h = S/2 = 340/30 = 11,3 (m) * Kết luận: Có tiếng vang khi ta nghe thấy âm phản xạ cách với âm phát ra một khoảng thời gian ít nhất là 1/15 giây. Ii.vật phản xạ âm tốt và vật phản xạ âm kém: - Những vật cứng có bề mặt nhẵn: phản xạ âm tốt. - Những vật mềm, xốp có bề mặt ghồ ghề: phản xạ âm kém ( còn được gọi là hấp thụ âm tốt). C4: - Vật phản xạ âm tốt: Mặt gương, mặt đá hoa, tấm kim loại, tường gạch. - Vật phản xạ âm kém là: Miếng xốp, áo len, ghế đệm mút, cao su xốp. II. vận dụng: C5: Làm tường sần sùi, treo rèm nhung để hấp thụ âm tốt hơn nên giảm tiếng vang. Âm nghe được rõ hơn. đ Thiết kế phòng hoà nhạc. C6: Làm như vậy để hứng âm phản xạ từ tay đến tai ta giúp ta nghe được âm to hơn. đ Thiết kế tường vọng âm. C7: Âm truyền từ tàu tới đáy biển và trở lại máy lắp ở tàu là: S Độ sâu của biển là: h = S/2 = (v.t)/2 = (1500.1)/2 = 750 (m) đ Xác định độ sâu của biển: S = 2h = v.t (h là độ sâu của biển) C8: a, b, d. * GHi nhớ : SGK/42 4/. Củng cố: (2p'): GV cho HS tự đọc ghi nhớ và lời câu hỏi: - Tiếng vang là gì ? - Các vật phản xạ âm kém có đặc điểm gì ? Phản xạ âm tốt có đặc điểm gì ? 5/.Dặn dò(1p') - Học bài trong vở ghi và ghi nhớ SGK. - Làm bài tập 14.1 đến 14.6 SBT/15. - Chuẩn bị bài 15: chống ô nhiễm tiếng ồn. Rút kinh nghiệm: