Bài giảng Môn Vật lý lớp 7 - Tuần 15 - Tiết 15 - Bài 14 - Phản xạ âm - Tiếng vang (tiếp)

Tuần 15 Tiết 15 Ngày soạn 21/11/2012 Bài 14 Phản xạ âm - tiếng vang A/ Mục tiêu: Hs mô tả và giải thích được một số hiện tượng liên quan đến tiếng vang (tiếng vọng). Hs nhận biết được một số vật phản xạ âm tốt và một số vật phản xạ âm kém (hay hấp thụ âm tốt). Hs kể tên được một số ứng dụng của phản xạ âm. Rèn khả năng tư duy từ các hiện tượng thực tế, từ các thí nghiệm. B/ Phương pháp: Nêu vấn đề, quan sát, thực nghiệm, … C/ Chuẩn bị: GV:Giáo án, SGK, SBT, và các phương tiện dạy học khác. Mỗi nhóm học sinh: Tìm hiểu hiện tượng tiếng vọng trong thực tế. D/ Các hoạt động dạy học: ổn định tổ chức: ổn định trật tự, kiểm tra sĩ số. Ngày dạy Lớp Sĩ số Học sinh vắng 7B /39 7D /39 Kiểm tra bài cũ: HS1: Thế nào là nguồn âm? Cho VD? Trả lời Bt13.1-sbt. HS2: Môi trường nào truyền được âm, môi trường nào không truyền âm, môi trường nào truyền âm tốt? Lấy VD minh hoạ. HS3: Trình bày lên bảng bài 13.4. *Đs: Khoảng 1km (340 m/s * 3s = 1020 m). *Tổ chức tình huống học tập: -Phương án1: Như sgk. -Phương án2: Tại sao trong các rạp hát, rạp chiếu phim, tường lại làm sần sùi, mái thì làm theo kiểu “vòm” ? Tiến trình bài giảng: Hoạt động của thầy, trò Ghi bảng *Gv cho hs đọc thông tin trong SGK và trả lời câu hỏi: .Em đã nghe thấy tiếng vọng lại lời nói của mình ở đâu ? .Trong nhà của mình em có nghe rõ tiếng vang không? .Tiếng vang khi nào có? -Cá nhân hs nghiên cứu Sgk và trả lời câu hỏi của gv. *Âm phát ra gặp vật chắn xảy ra hiện tượng gì? - Hs: Âm bị dội lại. *Âm phản xạ là gì? -Hs phát biểu: Âm dội lại khi gặp vật chắn gọi là âm phản xạ. *Gv thông báo âm phản xạ trên bảng. -Hs nghe, ghi vở. *Vậy âm phản xạ và tiếng vang có gì giống và khác nhau? -Hs:+giống nhau: Đều là âm phản xạ. +khác nhau: Tiếng vang là âm phản xạ nghe từ khoảng cách âm phát ra ít nhất khoảng 1/15 s. *Gv y/c hs tìm hiểu và trả lời câu C1. -Hs: Nói xuống giếng em nghe thấy tiếng vang. Vì em phân biệt được âm phát ra trực tiếp và âm truyền đến mặt nước rồi phản xạ trở lại tai em. *Gv y.cầu hs trao đổi và trả lời câu C2. -Hs trao đổi và trả lời: Trong phòng lớn nghe âm to hơn ngoài trời vì ở trong phòng ta nghe được cả âm phát ra trực tiếp và âm phản xạ gần như cùng một lúc. Ngoài trời âm phát ra không gặp chướng ngại vật nên không phản xạ lại được, tai chỉ nghe âm phát ra nên âm nhỏ hơn. *Cho hs trao đổi và trả lời câu C3. -Hs trao đổi và trả lời C3: *Gv có thể hd hs: *Nếu âm phát ra từ A B rồi p.xạ lại từ B A thì th.gian tối thiểu là bao nhiêu ta mới nghe thấy tiếng vang? -Hs: Thời gian tối thiểu là 1/15 giây. *Thời gian âm truyền từ A B là bao nhiêu? -Hs: 1/30 giây. *Tính khoảng cách tối thiểu từ người đến tường để ta nói có thể nghe thấy tiếng vang? -Hs tính theo hướng dẫn của gv. *Gv y.cầu hs trao đổi và hoàn thành phần KL trong sgk -Hs trao đổi và phát biểu. *Gv y/c hs đọc mục II-sgk -Hs đọc mục II-sgk và mô tả thí nghiệm H14.2 SGK thông qua tranh vẽ. *Gv thông báo kq thí nghiệm như sgk . *Những vật ntn thì p.xạ âm tốt (kém)? -Hs: Những vật cứng có bề mặt nhẵn thì px âm tốt ( hấp thụ âm kém). Những vật mềm, xốp có bề mặt gồ ghề thì px âm kém. *Gv thông báo KL-sgk. -Hs ghi kl vào vở. *Gv y.cầu hs trả lời câu C4. -Hs: +Vật PX âm tốt: Gương, đá hoa,tấm kim loại, tường gạch. + Vật PX âm kém: Miếng xốp, áo len, ghế đệm mút, cao su xốp. *Gv cho hs đọc và trả lời câu C5. -Hs trao đổi và trả lời câu C5. *Gv chốt câu trả lời đúng. *Gv y.cầu hs trả lời câu C6. -Hs trao đổi theo nhóm bàn và trả lời câu C6. .Học sinh nhận xét, bổ sung. *Gv chốt câu trả lời đúng. *Gv y.cầu hs trả lời câu C7. -Hs đọc và trả lời C7. *Gv hd: .Vận tốc siêu âm truyền trong nước là bao nhiêu? Thời gian âm truyền từ tàu đến đáy biển là bao nhiêu? Tính độ sâu của biển ntn? -Hs trả lời các câu hỏi của gv và trình bày vào vở theo hd của Gv. *Y.cầu hs trả lời câu C8. -Hs trao đổi theo nhóm bàn và trả lời câu C8. I. Âm phản xạ - Tiếng vang. *Nghe được tiếng vang khi âm dội lại đến tai chậm hơn âm truyền trực tiếp đến tai một khoảng thời gian ít nhất là 1/15 s. * Âm dội lại khi gặp vật chắn gọi là âm phản xạ. C1 Nghe thấy tiêng vang ở giếng, ngõ hẹp dài, phòng rộng thường có tiếng vang khi có âm phát ra. Vì ta phân biệt được âm phát ra trực tiếp và âm phản xạ. C2 . Trong phòng lớn nghe âm to hơn ngoài trời vì ở trong phòng ta nghe được cả âm phát ra trực tiếp và âm phản xạ gần như cùng một lúc. Ngoài trời âm phát ra không gặp chướng ngại vật nên không phản xạ lại được, tai chỉ nghe âm phát ra nên âm nhỏ hơn. C3 . a) Cả hai phòng đều có âm phản xạ. b) Thời gian ngắn nhất để nghe thấy tiếng vang là 1/15 giây. Vậy thời gian âm truyền từ người đến tường là: 1/30 giây. Khoảng cách từ người đến tường để ta nói có thể nghe thấy tiếng vang là: S = v.t = 340.1/15 11,3 (m). * Kết luận: -âm phản xạ-với âm phát ra- II/ Vật phản xạ âm tốt và vật phản xạ âm kém. *TN: sgk *KL: -Những vật cứng có bề mạt nhẵn thì phản xạ âm tốt(hấp thụ âm kém). -Những vật mềm, xốp có bề mặt gồ ghề thì phản xạ âm kém. C4 . +Vật PX âm tốt: Gương, đá hoa,tấm kim loại, tường gạch. + Vật PX âm kém: Miếng xốp, áo len, ghế đệm mút, cao su xốp. III/ Vận dụng C5 . Tường sần sùi, rèm nhung phản xạ âm kém giảm tiếng vang. C6 .Đưa tay lên tai và hướng về nguồn âm để âm đập vào tay và px vào tai ta nghe rõ hơn. C7 . + Thu được âm px sau 1 (s). + Vận tốc siêu âm trong nước là: 1500m/s. + Âm truyền từ tầu đến đáy biển hết 1/2 giây. Vậy độ sâu của biển là: S = v.t = 1500.1/2 = 750 (m). C8 . a;b;d. Củng cố: Âm phản xạ là gì? Khi nào ta nghe thấy tiếng vang? Những vật nào phản xạ âm tốt (kém)? Gv cho hs trả lời câu hỏi đầu bài. Hướng dẫn về nhà: Học phần “Ghi nhớ” . Trả lời câu hỏi C1 đến C8. Cần nắm vững kiến thức của bài và vận dụng vào giải thích được một số hiện tượng thực tế. Đọc phần “có thể em chưa biết”. BTVN: Làm BT 14.1 đến 14.6 (SBT). Lạc Đạo, ngày 23 tháng 11 năm 2012 Người kiểm tra kí duyệt Tuần 16 Tiết 16 Ngày soạn 28/11/2012 Bài 15 Chống ô nhiễm tiếng ồn A/ Mục tiêu: Hs phân biệt được tiếng ồn và ô nhiễm tiếng ồn. Nêu và giải thích được một số biện pháp chống ô nhiễm tiếng ồn. Kể tên được một số vật liệu cách âm. Hs có ý thức trong việc chống ô nhiễm tiếng ồn. B/ Phương pháp: Nêu vấn đề, quan sát, thực nghiệm, … C/ Chuẩn bị: GV:Giáo án, SGK, SBT và bộ dụng cụ thí nghiệm gồm: + 2 trống, 2 quả cầu bấc, 2giá. + Một nguồn âm dùng vi mạch + pin. + Một bình nước (có thể cho nguồn âm vào bình). D/ Các hoạt động dạy học: ổn định tổ chức: ổn định trật tự, kiểm tra sĩ số. Ngày dạy Lớp Sĩ số Học sinh vắng 7B /39 7D /39 Kiểm tra bài cũ: HS1:Thế nào là âm phản xạ? Khi nào ta nghe thấy tiếng vang? Trả lời Bt14.1; 14.2. HS2:Vật ntn thì phản xạ âm tốt (kém), lấy một số VD? Đáp án: 14.1-C; 14.2-C; 14.3 :Nói chuyện với nhau ở gần mặt ao, hồ (trên bờ ao, hồ), tiếng nói nghe rất rõ vì ở đó ta không những nghe được âm nói ra trực tiếp mà còn nghe được đồng thời cả âm phản xạ từ mặt nước, ao, hồ. *ĐVĐ: -Phương án 1: như sgk. -Phương án 2: Trong truyện Bất khuất, nhà văn Nguyễn Đức Thuận đã kể lại một hình thức tra tấn của kẻ thù đối với người chiến sĩ mà không cần bắn súng, đánh đập nhưng lại làm người cs rất đau đớn đó là cách kẻ thù để người cs vào một thùng sắt, đóng nắp lại, chỉ có một lỗ nhỏ đủ để không khí lọt vào sau đó dùng búa gõ bên ngoài thùng. Kiểu tra tấn đó làm cho người cs rất đau đớn; đau đến mức ù tai chóng mặt, ngất xỉu. Song người cs vẫn không khuất phục. Vậy tiếng động ntn mà làm đau đớn về thể xác của người cs như vậy? Tiến trình bài giảng: Hoạt động của thầy, trò Ghi bảng *Gv y/c Hs quan sát hình 15.1, 15.2, 15.3-sgk và cho biết tiếng ồn làm ảnh hưởng tới sức khoẻ ntn? -Hs quan sát hình 15.1, 15.2, 15.3 và trao đổi theo nhóm, bàn để trả lời câu C1. *Gv gọi một vài hs trả lời câu C1. -Hs trả lời C1, các hs khác n.x và bổ sung. *Vậy tiếng ồn gây ô nhiễm là tiếng ồn ntn? -Hs phát biểu trả lời câu hỏi và hoàn thành KL vào vở. *Gv cho hs trao đổi và trả lời câu C2. -Hs trao đổi theo nhóm bàn khoảng 2’ rồi trả lời câu C2. *Gv yêu cầu hs nhận xét, bổ sung. *Chuyển ý: Biện pháp nào để chống ô nhiễm tiếng ồn? *Gv yêu cầu hs đọc thông tin trong SGK. -Hs tự đọc thông tin trong SGK *Nêu các biện pháp chống ô nhiễm tiếng ồn? -Hs trả lời như nội dung SGK, nêu được: 4 biện pháp chống ô nhiễm tiếng ồn và ghi vở.. *Giải thích tại sao làm như vậy có thể chống ô nhiễm tiếng ồn? -Hs: Xây tường, trồng cây xanh sẽ làm cho âm truyền đến phản xạ về nhiều hướng. Trần xốp, vải phủ sẽ ngăn cản âm truyền qua chúng. *Gv y/c hs thảo luận câu hỏi C3 theo nhóm. Gv có thể hd hs như sau: .Tác động vào nguồn âm ntn để giảm tiếng ồn? .Làm thế nào để phân tán âm trên đường truyền âm? .Làm thế nào để ngăn chặn không cho âm truyền đến tai? -Hs trao đổi nhóm, thống nhất các biện pháp cụ thể làm giảm tiếng ồn, ghi kết quả vào bảng: 1-không bóp còi, mở nhỏ, làm giảm thanh… 2-Trồng cây xanh, làm tường gồ ghề. 3-Xây tường ngăn cách, làm cửa kính, treo rèm... *Gv hướng dẫn và cho hs trao đổi trả lời câu C4. - Hs trao đổi theo nhóm bàn khoảng 2’ rồi đại diện phát biểu trả lời câu C4 . -Học sinh khác nhận xét, bổ sung. *Gv cho hs trao đổi câu C5 và C6 theo Nhóm, bàn. -Hs trao đổi theo nhóm, bàn khoảng 3’ rồi phát biểu trả lời C5, C6. *Gv yêu cầu hs nhận xét, bổ sung. -Học sinh nhận xét, bổ sung. *Gv chốt câu trả lời đúng. I. Nhận biết ô nhiễm tiếng ồn . C1 . H15.1: Tiếng ồn to nhưng Không kéo dài nên không ảnh hưởng tới sức khoẻ do đó không gây ô nhiễm tiếng ồn. H15.2, H15.3: Tiếng ồn của máy khoan của chợ kéo dài làm ảnh hưởng tới công việc và sức khoẻ do đó gây ô nhiễm tiếng ồn. *LK: -to-kéo dài-sức khoẻ và sinh hoạt... C2 .Trường hợp có ô nhiễm tiếng ồn: b; c; d. II. Tìm hiểu biện pháp chống ô nhiễm tiếng ồn. -Có 4 biện pháp chống ô nhiễm tiếng ồn: (SGK). C3 . (1): Cấm bóp còi... (2): Trồng cây xanh... (3): Xây tường chắn, làm trần nhà,tường nhà bằng xốp, tường phủ dạ, đóng cửa,... C4 . a)Ngăn chặn âm: Gạch, bê tông, rèm nhung. b)Phản xạ âm tốt: Kính, nhựa 2 lớp, lá cây. III. Vận dụng. C5 . -Cho máy nổ nhỏ dưới 80dB. -Nút bông lỗ tai hoặc đeo bịt tai lúc làm việc. -Ngăn cách giữa lớp học và chợ bằng cách đóng các cửa phòng học, treo rèm, xây tường chắn, trồng cây xung quanh, chuyển lớp học hoặc chợ đi nơi khác... C6 . Loa công cộng, máy xay sát… Củng cố: Gv y/c hs trả lời các câu hỏi sau:Tiếng ồn ntn được gọi là gây ô nhiễm? Nêu các biện pháp chống ô nhiễm tiếng ồn? Để chống ô nhiễm tiếng ồn trong trường học ta làm ntn? Gv chốt kiến thức của bài và cho hs đọc phần “Ghi nhớ” và mục “Có thể em chưa biết”-Sgk. Hướng dẫn về nhà: Học phần ghi nhớ. Làm BTVN:15.1 15.6(SBT-tr16,17). Chú ý: BT15.6 xem lại bài “môi trường truyền âm”. Lạc Đạo, ngày 30 tháng 11 năm 2012 Người kiểm tra kí duyệt